Iulai Lwitabijo lwa Mosesa

“Pa lwitabijo Mosesa, pa kutama, wāpelele kwitwa bu mwana wa mwana mwana-mukaji wa Felo.”—BAH. 11:24.

LELO KIMFWA KYA MOSESA KITUFUNDIJA BIKA PA . . .

kwishila kudi pa bukata bwa bintu bya ku ngitu ne bupeta bwa ku mushipiditu?

muswelo uketukumbanya Yehova mwa kuvuijija mingilo ya kiteokratike?

Mwanda mwine otusakilwa kubambila meso sō ku mpalo yetu?

1, 2. (a) Lelo Mosesa wākwete butyibi’ka paādi na myaka 40? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.) (b) Mwanda waka Mosesa wātongele kumona malwa pamo na bantu ba Leza?

 MOSESA wādi uyukile bintu byaādi wa kumona mu Edipito. Wāmwene mobo makatampe a bupeta. Wādi mu kipango kya bulopwe. “Wāfundijibwa tunangu tonso twa bene Edipito,” mwādi mubadilwa padi busendwe, bwifundi bwa imbuo, kupikula makumi, ne masianse makwabo. (Bil. 7:22) Bintu byaādi wa kwikala nabyo i bupeta, bukomo, ne dyese dyādi dibwanya kwikala’nka na mwine Edipito!

² Inoko, Mosesa pa kubwanya myaka 40, wākwete butyibi bwākomenwe kwivwanija kisaka kya bulopwe bwa bene Edipito kyādi kimulelele. Kātongelepo būmi “buyampe” bwādi na mwine Edipito, ino wātonga būmi bwa kwikala pamo na bapika! Mwanda waka? Mwanda Mosesa wādi na lwitabijo. (Tanga Bahebelu 11:24-26.) Na lwitabijo, Mosesa wāmwene kulampe kupita ntanda yādi imujokolokele. Byaādi muntu mutame ku mushipiditu, Mosesa wādi na lwitabijo mudi Yehova “Yewa wa kubulwa kumweka,” ne mu kufikidila kwa milao ya Leza.—Bah. 11:27.

3. Le i bipangujo’ka bisatu bisa kulondololwa mu kino kishinte?

³ Netu tusakilwa kumona kulampe kupita pa byobya byotumona na meso. Tufwaninwe kwikala “mu boba badi na lwitabijo.” (Bah. 10:38, 39) Pa kukomeja lwitabijo lwetu, tubandaulei bidi myanda itala Mosesa isonekelwe mu Bahebelu 11:24-26.  Kitatyi kyotwiibandaula, tutanei malondololo a bino bipangujo: Le lwitabijo lwākomeje Mosesa akomene bilokoloko bya ngitu namani? Le lwitabijo lwāmukweshe namani asangele madyese andi a mingilo kitatyi kyobāmutopekele? Ne mwanda waka Mosesa “wābambīle meso sō ku kupalwa mpalo”?

WĀKOMĒNE BILOKOLOKO BYA NGITU

4. Le Mosesa wādi uyukile bika pa “nsangaji . . . ya bubi”?

⁴ Na meso a lwitabijo, Mosesa wādi uyukile’mba “nsangaji . . . ya bubi” yādi ya lupito. Bantu bakwabo babwanya kulanga’mba, nansha Edipito byaādi wielēle mu butōtyi bwa bilezaleza ne majende, wāzunzwilwe ne kwikala bu bulopwe bukomo kujokoloka ntanda yonso, koku bantu ba Yehova basusuka bu bapika! Inoko, Mosesa wādi uyukile’mba Leza ubwanya kushinta ino myanda. Nansha bantu bādi bakimba kusangaja bilokoloko bya abo bene byobādi bamweka bu bādi biyampe, Mosesa wādi na lwitabijo lwa amba babi bakonakanibwa. Mfulo mfulō, kākokelwepo na “nsangaji ya lupito ya bubi.”

5. Le i bika biketukwasha tukomene “nsangaji ya lupito ya bubi”?

⁵ Le i muswelo’ka obwanya kukomena “nsangaji ya lupito ya bubi”? Kokilwa nansha dimo amba nsangaji ya bubi i ya kitatyi kityetye. Na meso a lwitabijo, yuka’mba “ntanda ipitanga ne bya kusakasaka byayo bine.” (1 Yo. 2:15-17) Langulukila pa būmi bwa kumeso bwa bipya-mambo byampikwa kwisāsa. Byokebalumba ku mfulo, badi ‘pasenena!’ (Ñim. 73:18, 19) Shi ubatanwa pa ditompo dya kulonga bubi, wiipangule amba, ‘le i būmi’ka bwa kumeso bonsaka?’

6. (a) Mwanda waka Mosesa wāpelele “kwitwa bu mwana wa mwana mwana-mukaji wa Felo”? (b) Mwanda waka ulanga’mba Mosesa wākwete butyibi buyampe?

⁶ Kadi lwitabijo lwa Mosesa lwālumbulwile butongi bwandi bwa kutonga kaji. “Pa lwitabijo Mosesa, pa kutama, wāpelele kwitwa bu mwana wa mwana mwana-mukaji wa Felo.” (Bah. 11:24) Mosesa kālangilepo amba, ubwanya kwingidila Leza bu muntu wa mu kipango kya bulopwe ne kwingidija bupeta ne kyepelo kyandi mwanda wa kukwasha banababo bene Isalela. Ino, Mosesa wāsumininwe kusanswa Yehova ne mutyima wandi onso, muya wandi onso ne bukomo bwandi bonso. (Kup. 6:5) Butyibi bwa Mosesa bwāmunyongolwele ku masusu mavule. Bya bupeta bivule bya Edipito byaālekele kebyāijijepo kutūtwa na bene Isalela! (Div. 12:35, 36) Felo wāfwijibwe bumvu ne kwipaibwa. (Ñim. 136:15) Ino, Mosesa wāpanda ne kwingidijibwa na Leza mwanda wa kufikija muzo mutuntulu ku mutyima-ntenke. Būmi bwandi bwādi na kitungo kya binebine.

7. (a) Kukwatañana na Mateo 6:19-21, mwanda waka tufwaninwe kumona kulampe kupita pa būmi botukekala nabo mwenda mafuku? (b) Sekununa mwanda umo mumweke ulombola kwishila kudi pa bintu bya ku ngitu ne bupeta bwa ku mushipiditu.

⁷ Shi wi nkasampe mwingidi wa Yehova, le lwitabijo lukokeja kukukwasha namani pa kutonga kaji? Ukekala na tunangu shi witeakanya ku būmi bwa kumeso. Ino, le lwitabijo lobe mu milao ya Leza lukakutonona wibikile bintu bya mu būmi bwa kumeso bwa lupito’ni nansha būmi bwa nyeke? (Tanga Mateo 6:19-21.) Uno o mwanda watene sendwe umo mu luja witwa bu Sophie. Wapelwe mukanda wa Leta wa kukafunda masomo (bourse) ne byepelo byabilwa bininge mu kompani itala myanda ya luja mu États-Unis. Unena’mba, “kyadi kya nsangaji’po kashā kutumbijibwa. Na bubine, nemwene bu ngidi peulu kupita bakwetu. Ino nkyadipo na nsangaji.” Kupwa Sophie watala video ya Les jeunes s’interrogent—Que vais-je faire de ma vie ? Unena’mba, “nayukile’mba ntanda yampele bupeta ne ntumbo ya kutumbikwa na bantu mwanda wa twishinte na butōtyi bwami bwa mutyima umo bonadi ntōta Yehova. Nalomba na kininga. Kupwa naleka mwingilo wami wa kuja.” Le wiivwananga namani pa butyibi bwandi? Unena amba: “Nkidilangapo būmi bwami bwa kala. Dyalelo ngidi na nsangaji katwa pa katwa. Ñingilanga bu pania na wami mulume. Ketudipo na ntumbo, kadi tudi’tu na bintu bityetye bya ku ngitu. Inoko tudi na Yehova, bifundwa bya  Bible, ne bitungo bya ku mushipiditu. Nkialakanyangapo nansha dimo.”

8. Le i madingi’ka a mu Bible abwanya kukwasha nkasampe akwate butyibi pa byakalonga mu būmi bwandi?

⁸ Yehova uyukile bintu bilumbuluke byotusakilwa. Mosesa wānene amba: “Lelo Yehova Leza obe kyasaka kodi i kika? Ino’nka kwakamwa Yehova Leza obe, kunanga mu mashinda andi onso, kumusanswa ne kumwingidila Yehova Leza obe, ne mutyima obe onso, ne muya obe onso, kadi ne kulama bijila bya Yehova ne bitungo byandi byo nakusoñanya ami dyalelo dino’di; amba wikale mweselwe.” (Kup. 10:12, 13) Byokidi nkasampe, tonga kaji kakakukwasha usanswe Yehova ne kumwingidila “ne mutyima obe onso, ne muya obe onso.” Ubwanya kukulupila’mba uno mwiendelejo ukakulengeja “wikale mweselwe.”

WĀSANGEDILE MADYESE ANDI A MINGILO

9. Shintulula kine kinenenwa’mba Mosesa wādi ubwanya kukomenwa kuvuija mwingilo wandi.

⁹ Mosesa “wāmwene mifutululo ya Kidishitu bu bupeta bukatampe kutabuka byabulēme bya mu Edipito.” (Bah. 11:26) Mosesa wāpelwe mwingilo pamo bwa “Kidishitu,” nansha “Mushingwe Māni,” mu buluji bwa amba wātongelwe na Yehova mwanda wa kutambija Isalela mu Edipito. Mosesa wādi uyukile’mba kuvuija mwingilo wandi kwādi kukomo, enka ne kwikumona pamo bwa “mifutululo.” Mwine Isalela umo wāmusepele dibajinji na kibengo amba: “Lelo i ani le wakupele bumfumu ne bu-mutyibi wa myanda ko tudi, a?” (Div. 2:13, 14) Mwenda mafuku, Mosesa wāipangula Yehova amba: “Felo nandi ukañivwana namani?” (Div. 6:12) Pa kwiteakanya ku mifutululo ne kwiinekenya, Mosesa wālombwele Yehova moyo wandi ne byādi ku mutyima wandi. Le Yehova wākweshe Mosesa namani avuije mwingilo wandi mukomo?

10. Le Yehova wākumbenye Mosesa namani mwanda wa mwingilo wandi?

¹⁰ Dibajinji, Yehova wākulupije Mosesa amba: “Nkekalanga nobe.” (Div. 3:12) Dya bubidi, Yehova wāmupele kikulupiji na kumupa shintulwilo ya dijina dyandi: “Ami Ngidi Enka Aye Udi.” * (Div. 3:14) Dya busatu, wāpele Mosesa bukomo bwa kulonga bingelengele, bwine bwālombwele amba Mosesa wādi mutumwe na Leza. (Div. 4:2-5) Dya buná, Yehova wāpele Mosesa Alone bu mwingidi-nandi kadi muntu wa kunena pa kyandi kyaba, mwanda wa kumukwasha avuije mwingilo wandi. (Div. 4:14-16) Dya ku mfulo kwa būmi bwandi, Mosesa wāitabije’mba Leza ukumbanyanga bengidi Bandi mwa kuvuijija mwingilo o-onso, ebiya wālombola Yoshua mpingakani wandi na kikulupiji amba: “Yehova i aye enka ukutangidila; aye ukekala nobe, kakakushiepo nansha kukulekelelapo kwine mpika; kokakwatwa moyo nansha kwikala ne nzuba mine mpika.”—Kup. 31:8.

11. Mwanda waka Mosesa wādi umwene mwingilo wandi na bulēme bukatampe?

¹¹ Yehova byaādi nandi, Mosesa wādi umwene mwingilo wandi ulenga moyo na bulēme bukatampe “kutabuka byabulēme bya mu Edipito.” Ne kadi, le kwingidila Felo kwādi kwa kudingakana na kwingidila Leza Mwine Bukomo Bonso? Le i mvubu’ka ya kwikala bu mwanā mulopwe mu Edipito yādi ya kudingakana na kwikala bu “Kidishitu,” nansha mushingwe māni wa Yehova? Mosesa wāeselwe mwanda wa mwikadilo wandi muyampe. Wāsambile kipwano kya pa bula na Yehova, mwine wāmukweshe amwekeje ‘bukomo bukatakata’ paādi ukatweja bene Isalela mu Ntanda ya Mulao.—Kup. 34:10-12.

12. Le i madyese’ka etupanga Yehova otufwaninwe kusangela?

¹² Netu tudi na mwingilo. Kupityila kudi wandi Mwana, Yehova i mwitupe mwingilo wa busapudi, na owa wāingile mutumibwa  Polo ne bantu bakwabo. (Tanga 1 Temote 1:12-14.) Batwe bonso tudi na dyese dya kusapula myanda miyampe. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Bamo bengilanga bu bengidi ba kitatyi kyonso. Batutu babatyijibwe batame ku mushipiditu bengidilanga bakwabo mu kipwilo bu bengidi ba mingilo nansha bu bakulumpe. Inoko, kisaka kyobe kya kubulwa kwitabija ne bantu bakwabo babwanya kutatana mvubu idi na ano madyese, nansha kukufutulula pangala pa mushipiditu obe wa kwipāna. (Mat. 10:34-37) Shi ababwanya kukutyumuna mutyima, ubwanya kushilula kutatana shi kwipāna kobe kudi na mvubu nansha shi ubwanya bine kuvuija mwingilo obe. Shi kino kibakufikila, le lwitabijo lukakukwasha namani ūminine?

13. Le i muswelo’ka witukumbanyanga Yehova mwanda wa tuvuije mingilo ya kiteokratike?

¹³ Na lwitabijo, lomba Yehova akukwashe. Mulombole moyo obe ne bikudi ku mutyima. Ne kadi, i Yehova ukupele mwingilo, kadi ukakukwasha uvuije’o biyampe. Muswelo’ka? Mu miswelo na yaākweshe Mosesa. Mubajinji, Yehova ukukulupija amba: “Nkakukankamija ne kuboko kwa lundyo kwa boloke bwami.” (Isa. 41:10) Wa bubidi, ukuvuluja milao yandi ikulupilwa amba: “Nesambe’kyo, nkafikija’kyo; natonge; nami nkalonga’kyo.” (Isa. 46:11) Wa busatu, Yehova ukupanga “bukomo butabukile bwikalanga na bantu” mwanda wa kuvuija mwingilo obe. (2 Ko. 4:7) Wa buná, pa kukukwasha ūminine mu mwingilo obe, Tata wetu wa kilelo i mukupe bubana na bana bwa batōtyi ba bine ba ntanda yonso ‘bekankamika ne kwitamija nyeke abo bene na bene.’ (1 Te. 5:11) Yehova byakukumbanya uvuije mwingilo obe, lwitabijo lobe mwadi lukatama kadi ukamona amba madyese obe mu mwingilo wandi i bupeta bukatampe kupita bupeta bonso bwa pano pa ntanda.

“WĀBAMBĪLE MESO SŌ KU KUPALWA MPALO”

14. Mwanda waka Mosesa wādi ukulupile amba ukapalwa mpalo?

¹⁴ Mosesa “wābambīle meso sō ku kupalwa mpalo.” (Bah. 11:26) Bine, nansha Mosesa byaādi uyukile’tu bityetye, wālekele bintu bya mu mafuku a kumeso byaādi uyukile bilumbulule mumweno wandi. Pamo bwa nkambo wandi Abalahama, Mosesa wādi ukulupile’mba Yehova ubwanya kusangula bafwe. (Luka 20:37, 38; Bah. 11:17-19) Kyepelo kya madyese a kumeso kyākweshe Mosesa amone myaka yandi 40 ya kunyema ne myaka yandi 40 ya mu ntanda mutuputupu bu būmi bwa bitupu. Nansha byākadipo uyukile myanda yonso itala muswelo wādi wa kufikidila  milao ya Leza, meso andi a lwitabijo ādi amwene mpalo yakubulwa kumweka.

15, 16. (a) Mwanda waka tufwaninwe kwimanina pa mpalo yetu? (b) Le i madyese’ka akekala mu umbikalo wa Bulopwe otengēle kwimwena?

¹⁵ Lelo ‘ubambīle meso sō ku kupalwa mpalo’ yobe? Pamo bwa Mosesa, ketuyukilepo myanda yonso itala milao ya Leza. Kimfwa, ‘ketuyukilepo kitatyi kitungwe’ kya malwa makatampe. (Mako 13:32, 33) Inoko, tuyukile myanda mivule itala Paladisa ya mu mafuku a kumeso kupita byādi biyukile Mosesa. Nansha byoketuyukilepo kanda ne kanda, tudi na milao mivule itala pa būmi bukekala mu Bulopwe bwa Leza botufwaninwe ‘kubambila’ko’ meso sō. Kumona mukekadila ntanda mipya mu ñeni, kuketutonona tukimbe bidi Bulopwe. Namani? Tulangulukei bidi: Lelo ukapota njibo shi uyukile’tu myanda mityetye pa mine njibo’ya? Nansha dimo! Mu muswelo umo onka, ketukelelapo būmi bwetu mu kulondalonda lukulupilo lwa bitupu. Na lwitabijo, tufwaninwe kumona biyampe, kumona mu ñeni mukekadila būmi mu umbikalo wa Bulopwe.

¹⁶ Pa kulumbulula mumweno omona Bulopwe bwa Leza, ‘bambila meso sō’ pa būmi bobe bwa mu Paladisa. Fwatakanya’bopo bidi. Kimfwa, kitatyi kyowifunda būmi bwa bantu bāikele’ko kumeso kwa Kidishitu basonekelwe mu Bible, langulukila pa bintu byokokeja kukebepangula kitatyi kyobakasangulwa. Fwatakanya bintu byobabwanya kukakwipangula pa būmi bobe bwa mu mafuku a mfulo. Mona mu ñeni nsangaji yokekala nayo pokemona na bankambo obe ba tamba tutwa twa myaka ne kwibafundija bintu byonso byēbalongele Leza. Mona ne nsangaji yokekala nayo kitatyi kyokefundila bintu bivule ku banyema ba ntanda na kwibabandila bekele mu ndoe. Langulukila pa muswelo okekala pabwipi bininge na Yehova kitatyi kyokafikila pa bubwaninine.

17. Le kumona mu ñeni mpalo yampikwa kumweka kwitukwashanga namani dyalelo?

¹⁷ Kumona biyampe mu ñeni mpalo yetu yampikwa kumweka kwitukwashanga twendelele, twikale na nsangaji, ne kukwata butyibi bwimanine pa būmi bwa mutyima-ntenke bwa mu mafuku a kumeso. Polo wāsonekēle bene Kidishitu bashingwe māni amba: “Shi tubakulupila kyokya kyoketumwenepo, nabya twikitengelanga na kipyupyu ne kūminina.” (Loma 8:25) Bino binenwa bitala ne bene Kidishitu bonso badi na lukulupilo lwa kwikala na būmi bwa nyeke. Nansha byoketwatambwile mpalo yetu, lwitabijo lwetu i lukomo pano potutengele na kitūkijetyima “kupalwa mpalo.” Pamo bwa Mosesa, ketumwenepo myaka yonso yotudi mu mwingilo wa Yehova bu kwela kitatyi. Ino, tukulupile’mba “bintu bimweka i bya lupito, ino bintu byampikwa kumweka i bya nyeke.”—Tanga 2 Kodinda 4:16-18.

18, 19. (a) Mwanda waka tufwaninwe kulwa pa kulama lwitabijo lwetu? (b) Le i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁸ Lwitabijo lwitukwashanga tujingulule “kilomboji kimweke patōka kya bintu bya bine byampikwa kumweka.” (Bah. 11:1) Muntu wa ku ngitu kamonengapo kamweno kadi mu kwingidila Yehova. Ku muntu wa uno muswelo, bupeta bwa ku mushipiditu “i bulembakane.” (1 Ko. 2:14) Inoko, tukulupile kukekala na būmi bwa nyeke ne kukemwena lusangukilo, bintu kebikamonwepo na ntanda. Pamo bwa bafilozofe ba mu mafuku a Polo bāmwityile bu “muntu wa minenakanya,” bantu bavule dyalelo balañanga’mba lukulupilo lotusapula keludipo na mvubu.—Bil. 17:18.

¹⁹ Byotudi mu ntanda ya kubulwa lukulupilo, tufwaninwe kulwa pa kulama lwitabijo lwetu. Abija Yehova “amba lwitabijo lobe kelwakizoza.” (Luka 22:32) Bambila meso obe pa bipa bilupukanga ku bubi, mvubu mikatampe idi mu kwingidila Yehova, ne pa lukulupilo lobe lwa būmi bwa nyeke. Inoko, lwitabijo lwa Mosesa lwāmukweshe amone kulampe kupita pa bino bintu. Mu kishinte kilonda’ko, tukabandaula muswelo wākwashibwe Mosesa na lwitabijo amone “Yewa wa kubulwa kumweka.”—Bah. 11:27.

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo bya Kifundwa]