Ukitanina Muna Mianda Miambi

JAMES ku sanga kia Malaita kasansukila, kimosi muna sanga ya Salomão. Tuka kileke kiandi walongwa vo kazitisanga e mianda. Wavova vo: “Kilendi nkutu lomba kwa mianda ko vo bavanga mbi kwa akaka. Kansi, kiakwikilanga ko vo ndenda kala ye zingu kia kiese lembi sadila rarafono, i sia vo sadila e nkisi mu lomba lusadisu lwa mianda.”

Nze una uvanganga wantu muna nsi zayingi mu nza, esi sanga ya Salomão bekwikilanga vo e mianda milenda vanga mbote yovo mbi kwa muntu. Kieleka, ayingi kuna Melanésia, ke bemonanga wonga wa mianda ko, kansi bezolanga mio.

Lukwikilu lwa salu kia mianda mu mpila zayingi lumonekenanga. Kasikil’owu, vava James kakala nleke, kele vo nuni oyikilwanga vo nkuku, okiekele kukú-kukú, akento muna vata diandi bekotesanga wan’au muna nzo. Ekuma? E kuma kadi bekwikilanga vo avo nuni okiekele disonganga vo vena yo muntu obwa mu mpasi.

Akaka matadi mampembe besianga muna mielo mia nzo zau. James mpe wavanganga wo, kadi wakwikilanga vo etadi diadi dilenda kuntanina muna mianda miambi. Vava James kadianga madia ma mwini kuna salu, walundanga madia masuvanga muna kimpakala kiandi kimana kaveta mo kuna masika. Wavanganga wo mu kuma kia wonga wa sia vo kele vo nkwa mpandu osolwele madia momo olenda mo sadila mu kunlozela mayela.

Dilenda kala vo evangu diadi kedizayakene ko muna zunga kiaku, kansi nze James, nanga vena ye fu ya kisi nsi olandanga mu kitanina muna mianda miambi. Nanga okwikilanga vo olanda e fu yayi dilenda kutanina.

Avo Nkand’a Nzambi ozitisanga, ozola zaya e mvutu za yuvu eyi yilende: (1) E mianda miambi nkia mpasi milenda kuvanga? (2) O landa e fu ya kisi nsi, nga dilenda kusia mu wisa kia mianda miami? (3) Aweyi olenda sololwela lusadisu walembi yalwa kwa mianda miambi yo kala ye kiese?

E Mianda Miambi Aweyi Mivangilanga Mpasi?

Nkand’a Nzambi usonganga vo e mianda miambi ka milendi kala mianda mia wantu  afwa ko. Owu tutanganga muna Nkand’a Nzambi: “Wantu bazeye wo vo fwa befwa, kansi afwa ke bazeye diambu ko.” (Kimpovi 9:⁠5) Kieleka, e mianda miambi, i mbasi zina zakolama yo yikama Satana mu vukumuna wantu.​—⁠Lusengomono 12:⁠9.

Nkand’a Nzambi uvovanga vo taninwa tuvwidi o mfunu twalembi bwa vana moko ma mianda miambi. Paulu wa ntumwa wasonekena Akristu kuna Efeso vo: “Kadi ndwan’eto ke ya nitu yo menga ko, kansi . . . ye vu ya umwanda ya bi muna mwezulu.” Petelo wa ntumwa wayikila Satana wa Nkadi Ampemba, wa nyadi a mianda miambi nze “nkosi ankwinti ovemanga, kend’avavi ona kevempola.”​—⁠Efeso 6:12; 1 Petelo 5:⁠8.

E kuma kiantete Satana kevangilang’e mbi i bendomona wantu yovo kubavukumuna bavanga dina dikendelekanga Nzambi. Nkand’a Nzambi uvovanga vo Satana “okukitulanga se mbasi a ntemo.” (2 Korinto 11:​14) Okuyisianga nze ntanini, kansi e makani mandi mambi. Satana ovondanga meso ma wantu balembi zaya e ludi mu kuma kiandi ye mu kuma kia Nzambi. (2 Korinto 4:⁠4) Adieyi i kani diandi muna bendomona wantu?

Satana ovavanga vo wantu bansambila, zaya yovo lembi wo zaya. Vava Yesu wa Mwan’a Nzambi kakala ova ntoto, Satana wazola vo ‘kamfukamena yo kunkunda.’ Yesu wavova vo: “Katuka, e Satana: kadi diasonama vo, o Yave wa Nzambi aku, i’fwete kunda.” (Matai 4:​9, 10) Yesu kazola vanga diambu ko dilenda songa vo Satana kalemvokela.

Yave osundidi mianda miawonso o nkuma, keyambula ko vo awana bekunlemvokelanga bamweswa e mpasi yakwele mvu. (Nkunga 83:18; Roma 16:​20) Kansi, avo tuzolele yangidika Yave wa Nzambi nze una kavanga Yesu, tufwete venga konso diambu dilenda kutufila mu lemvokela Satana ye nkwiya miandi. Muna kuma kiaki, diamfunu twazayanga e fu ya kisi nsi ifilanga wantu mu landa mianda miambi. Aweyi olenda wo vangila?

Zayanga e Fu ya Kisi Nsi Yikendelekanga Nzambi

Yave wa Nzambi walukisa Aneyisaele kuna nz’ankulu balembi tanginina e fu ya kisi nsi ya zula yabazunga. Wavova vo: “Ke vasoloka vovo wina ko konso . . . on’ovanda mpandu, yovo otadila matuti, yovo ovovelela nkisi yovo omika, yovo oloka nkisi.” Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma ki’awana belandanga e fu yayi vo: “Awonso bevanga mambu mama i ungemi kwa Yave.”​—⁠Nsiku 18:​10-12.

Muna kuma kiaki, vava ofimpa e fu ya kisi nsi ina muna zunga kiaku yindula e yuvu eyi yilende: Nga fu yayi inungununanga lukwikilu mu mavangu ma mpandu? Nga wantu ikwikidisanga vo lusadisu mu lekwa yakondwa moyo lutukanga? Nga ivavanga vo wakota yovo kitanina mun’evangu dia nkisi? Nga ivavanga vo walemvokela mianda vana fulu kia lemvokela Yave yovo Yesu wa ntumw’andi kasola?​—⁠Roma 14:11; Filipi 2:​9, 10.

Diamfunu wayambula konso fu kia kisi nsi kifilanga muntu mu mavangu mama. Ekuma? Paulu wa ntumwa wavumunwinwa mu soneka vo: “Ke nulendi nu’e mbungw’a Mfumu, ye mbungw’a nkwiya ko.” Walukisa awana bevavanga yangidika Nzambi kumosi ye mianda vo ‘Yave bemwesanga e nsongo.’ (1 Korinto 10:​20-​22) Yave wa Nzambi kaka ofwene sambilwa, yandi kaka ofwete tambula sambu yeto.​—⁠Luvaiku 20:​4, 5.

Badika mpe e kiuvu eki: Nga fu ya kisi nsi ilonganga vo muntu ke nkwa mbebe ko muna mavangu mandi? Kasikil’owu, muna zunga yayingi wantu ke bezolanga vangu dia zumba ko yovo mvukana za yakala yo nkento, ekolo ke bakazalele ko, Nkand’a Nzambi mpe utumbanga evangu diadi.  (1 Korinto 6:​9, 10) Kansi, muna nsi za zunga kia Pacífico, kele vo ndumba ovovele vo zumba katele kadi etoko ‘lukaya lwa nse’ * kamvene, i sia vo nkisi kasadidi mu lekana yandi, ketumbwa ko.

Kansi, Nkand’a Nzambi ulonganga vo yeto tu’akwa kuma muna mavangu meto. (Roma 14:12; Ngalatia 6:⁠7) Kasikil’owu, nkento antete, Eva wayindula vo Satana wamvunginika mu kolamena Nzambi, wavova vo: “O nioka umvungianisi, ndidi.” Kansi, Yave wabadikila Eva vo nkwa kuma muna vangu diandi. (Etuku 3:​13, 16, 19) Okutubadikilanga mpe vo tu’akwa kuma muna mavungu meto.​—⁠Ayibere 4:⁠13.

Adieyi Ofwete Vanga?

Avo zolele yangidika Nzambi yo zingila ngwizani ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi, ofwete baka nzengo zasikila. Akwa ntima miansongi bakala muna Efeso muna tandu kiantete, basisa mbandu ambote muna diambu diadi. Muna kivambula ye mianda miambi, bakutika nkanda miau miawonso mia mpandu ‘bayoka mio vana vena wantu awonso.’​—⁠Mavangu 19:⁠19.

Una ke bayokéle nkanda miau ko, wantu awaya ‘bayenda funguna yo samuna mavangu mau.’ (Mavangu 19:​18) Mana kabalonga Paulu mu kuma kia Kristu, masimba e ntima miau yo kubafila mu fwasa e nkanda miau mia mpandu. Basoba mpe e ngindu ye fu yau ya kisi nsi.

Kieleka, ke diambu diakete ko mu yambula e fu ya kisi nsi. James ona tuyikidi kala, wanwana ye diambu diadi. Wayantika longoka Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave yo yangalela mana kalongokanga. Kansi, wakwamanana sadila rarafono. Kana una vo wakwikila e nsilu mia Yave mu kuma kia mana kevanga kuna sentu, wayindulanga vo muna taninwa muna mbi, kafwete sianga e vuvu muna fu ya kisi nsi.

Nki kiasadisa James mu soba e ngindu zandi? Wavova vo: “Yasamba kwa Yave kantanina yo kunsadisa mu bunda e vuvu kiame muna yandi. Vana vau yayambula e fu yame ya kisi nsi.” Nga vakala ye diambu diamvanga e mpasi? James wavova vo: “Ve.” “Mawonso mabwa, yalongoka bunda e vuvu kiame kwa Yave. Yamona vo o finama Yave dilenda kunkitula se nkundi andi.” Kieleka, se vioka mvu nsambwadi James osalanga e salu kia ntangwa-ke ntangwa mu sadisa akaka balongoka dina kelonganga Nkand’a Nzambi.

Ekuma olembi tanginina e mbandu ya James? Fimpa e fu ya kisi nsi ya zunga kiaku, i bosi, sadila ‘ntona’ zaku mu vava zaya kana vo ngwizani ina ye “luzolo lua Nzambi.” (Roma 12:​1, 2) Kala ye unkabu wavambuka ye mavangu mama ma mpandu. Avo ovanga wo, olenda kala ye ziku vo Yave ‘okutambula’ yo kutanina. (2 Korinto 6:​16-​18) Nze James, omona e ziku kia nsilu mia Nkand’a Nzambi vo: “E nkumbu a Yave, nzo ezulu angolo: O nsongi otinina mo, ovulukidi.”​—⁠Ngana 18:⁠10.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Avwe a Foto]

Cortesia do Dr. Bakshi Jehangir

[Foto ina muna lukaya lwa 13]

“Kukú-kukú”

[Foto ina muna lukaya lwa 13]

Dumbelele una nona e nkesona zalembi sadilwa mu nkisi