1-3. Nkia mpasi benuananga zau akazi (Tala e fwaniswa ova ntandu.)

YAKALA dimosi una yo longo lwakiese mu mvu 38 wavova vo: “Avo ovangidi e ngolo mu songa vo ozolele kala yo longo lwakiese, Yave olenda kusambula.” Elo dilendakana kwa akala ye akento mu kala ye longo lwakiese yo sadisa muntu yo nkw’andi muna ntangw’a mpasi.—Ngana 18:22.

² Akazi awonso benuananga ye mambu mampasi. O Nkand’a Nzambi uvovanga vo “mpasi bemona muna nitu.” (1 Korinto 7:28) Ekuma? O mambu ma lumbu ke lumbu malenda twasa mpasi muna longo. Wau vo wantu alembi lunga, akazi ezak’e ntangwa balenda vova diambu dilenda lweka nkw’andi yo lembi toma mokena. (Yakobo 3:2, 5, 8) Akazi ayingi besalanga salu yampasi ye besansanga mpe wana. Diampasi dikalanga mu vaula e ntangwa yafwana mu kumika longo lwau mu kuma kia mpasi ye lutovoko. E mpasi za nzimbu, mayela yovo mambu mankaka  malembe-malembe malenda kulula zola yo luzitu kwa muntu yo nkw’andi. O longo lulenda moneka vo lwasikila kansi lulenda fwaswa kwa “mavangu ma nitu” nze zumba, yingalu, kimpala, makasi ye mpambani.—Ngalatia 5:19-21.

³ Muna sakisa e mpasi, o wantu mu “lumbu yambaninu” nkumbu miayingi besonganga fu kia loko ye ke bezitisanga Nzambi ko, e fu yayi ilenda fwasa o longo. (2 Timoteo 3:1-4) Vana ntandu, Nkadi ampemba una ye kani dia fwasa e longo. Petelo watulukisa vo: “O ntantu eno Nkadi ampemba, nga nkosi ankwinti ovemanga, kend’avavi ona kevempola.”—1 Petelo 5:8; Lusengomono 12:12.

4. Aweyi akazi balenda kadila ye longo lwasikila ye lwakiese?

⁴ Yakala dimosi kuna Japão wavova vo: “Mpasi za kondwa nzimbu yanuananga zau. Wau vo kiazolanga mokena yo nkaz’ame ko, oyandi mpe mpasi zayingi kamonanga. Vana ntandu, wabakama kimbevo kiangolo. Ezak’e ntangwa, e mpasi zazi zatufilanga mu tantana.” E mpasi muna longo ke zikondwa ko, kansi tulenda zo zizidila. Muna lusadisu lwa Yave, akazi balenda kumika longo lwau yo kala ye ngwizani ambote. (Tanga Nkunga 127:1.) Yambula twabadika mpila tanu tulenda kumikina longo kimana lwakala lwakiese. Tubadika mpe e kuma o zola kwinina o mfunu muna kumika longo.

5, 6. Aweyi akazi balenda sila Yave muna longo lwau?

⁵ Vava akazi besongaziananga kwikizi  yo sakalela Yave, longo lwau lukalanga ye nkubilwa yasikila. (Tanga Kimpovi 4:12.) Muna landa luludiku lwa zola lwa Nzambi, nkento yo yakala besianga Nzambi muna longo lwau. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “O matu maku mewa nding’oku nima, oku vo Eyayi i nzila, nudiatila mo; ovo nubelok’oko kwa lunene, yovo oko kwa lumonso.” (Yesaya 30:20, 21) O unu, akazi ‘bewanga’ diambu dia Yave vava betanganga Bibila kumosi. (Nkunga 1:1-3) Bekumikanga longo lwau vava bekalanga ye nsambila ya esi nzo yakiese yo lukasakeso. Vava akazi besambanga kumosi, besiamisanga longo lwau yo zizidila e mpasi za nza ya Satana.

⁶ Gerhard, mpangi mosi kuna Alemanha wavova vo: “Vava e mambu ma lumbu ke lumbu metezanga kulula e kiese kieto, tulandanga luludiku lwa Nkand’a Nzambi olu lukutusadisanga mu songa luzindalalu yo loloka muntu yo nkw’andi. Wakudikila vo e fu yayi mfunu yina muna kala ye longo lwasikila. Vava akazi besianga Nzambi muna longo lwau, kunsadila kumosi, befinamanga Yave yo siamisa longo lwau.

7. Aweyi o yakala kafwete kadilanga yo nkaz’andi?

⁷ E mpila ina akala bevitilanga o ntu muna nzo, ilenda kumika longo lwau kimana lwakala lwakiese. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “o ntu akal’awonso, i Kristu: o ntu a nkento, i’yakala.” (1 Korinto 11:3) Ediadi aweyi disongele? Akala bafwete kadila ye akazi au nze una Yesu kakadilanga y’alongoki andi. Yesu kakala nkwa ntim’ambâdi ko yovo kazila alongoki andi. Ntangwa zawonso wasonganga o zola, walakazi, ngemba yo ntim’anleka.—Matai 11:28-30.

8. Adieyi o yakala kafwete vanganga muna zitiswa kwa nkaz’andi?

⁸ Akala ana betangininanga Kristu ke bekomekenanga akazi au ko vo babazitisa. Kansi, bekwamanananga ‘kadila yau kuna zayi’ yo ‘kubazitisa wau basakalele e ngolo.’ (1 Petelo 3:7) Kiakala va fulu kia ndonga yovo va fulu kia yau kaka, akala bafwete sadilanga mvovo mia luzitu ye miangemba. E mpila bekadilanga yo vovesela akazi au isonganga vo mfunu kikilu bena kwa yau. (Ngana 31:28) Vava yakala kekadilanga yo nkaz’andi kuna zola, o nkento mpe okunzola yo kunzitisa, o Yave osambula longo lwau.

9. Aweyi o nkento kalenda songela vo nsakaladi?

⁹ O zola muna Yave kutukanga muna nkanikinu miandi kukutusadisa mu sakalel’o “koko kwankuma kwa Nzambi.” (1 Petelo 5:6) E mpila yambote akento balenda zitisila wisa kia Yave, i sakalela akazi au. O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Akento, nusakalel’akazi eno, una ufwene muna Mfumu.” (Kolosai 3:18) Dialudi vo akento ke beyangalela nzengo zawonso ko z’akazi au. Kansi, avo nzengo za nkaz’andi ke zikulwidi nsiku mia Nzambi ko, o nkento una vo nsakaladi otondanga nzengo za nkaz’andi.—1 Petelo 3:1.

10. Ekuma o zola yo lusakalalu lwinina o mfunu?

 ¹⁰ Yave wavana kiyekwa kiamfunu kw’akento muna nzo. O nkento i nkundi a yakala. (Malaki 2:14) Vava akazi bebakanga e nzengo, kuna luzitu lwawonso o nkento olenda songa e ngindu zandi ye una kemonanga. Kana una vo i wau, kafwete kwamanana songa lusakalalu. O yakala wa nkwa ngangu owanga ye sungididi kiawonso mana nkaz’andi kevovanga. (Ngana 31:10-31) O lusakalalu lwa nsi a ntima lutwasanga kiese luvuvamu ye ngwizani ambote muna nzo. Muna mpila yayi, akala ye akento balenda kala ye kiese mu zaya vo Nzambi beyangidikanga.—Efeso 5:22; 6:1-3.

11. Ekuma o loloka kwinina o mfunu?

¹¹ Muna tunga longo lwasikila, akento y’akala bafwete longoka loloka muntu yo nkw’andi. Vava akazi ‘bevezananga mambu yo yambuziana,’ bekumikanga ngwizani au. (Kolosai 3:13) Kuna diaka e sambu, e kiese muna longo kikulukanga vava akazi ke belolokanga muntu yo nkw’andi ko yo tumbaziana mu kuma kia diambu diavioka kala. Wauna e mbamvu zilenda fwasila e yaka, e mvovo mia malevo yo makasi mefilanga akazi mu lembi loloka muntu yo nkw’andi yo sala entwadi. Kansi o longo lukumamanga vava akala y’akento belolokanga muntu yo nkw’andi nze una Yave kekubalolokelanga.—Mika 7:18, 19.

12. Aweyi o zola ‘kufùkilanga mbidi a masumu’?

¹² O zola kwakieleka “ke kubadika diambi ko.” Kieleka, o ‘zola kufùkanga mbidi a masumu.’ (1 Korinto 13:4, 5; Tanga 1 Petelo 4:8.) Muna kuma kiaki, avo tuna yo zola mun’akaka, ke tutanga nkumbu ko tulenda kubaloloka. Vava Petelo wa ntumwa kayuvula kana nkumbu kwa tufwete loloka o muntu, Yesu wavutula vo: “Lusambwadi lua nsambwadi” (77). (Matai 18:21, 22) Adieyi Yesu kazola vova? Wazola vova vo ke vena lutangu ko luna o Nkristu kafwete loloka nkw’andi.—Ngana 10:12. *

13. Aweyi tulenda sundila e fu kia lembi loloka?

¹³ Annette ozingilanga kuna Alemanha wavova vo: “Avo akazi ke bena ye fu kia loloka muntu yo nkw’andi ko, o lunda makasi yo lembi bundaziana e vuvu kulenda fwasa longo lwau. O loloka kusiamisanga e ngwizani muna longo yo fila akazi mu finama muntu yo nkw’andi.” Tondanga yo sadila e mvovo miangemba. Vavanga mambu mambote muna nkaz’aku yo kunsanisina. Avo nuvangidi wo, nusunda e fu kia lembi loloka. (Kolosai 3:15) Muna mpila yayi, nukala yo luvuvamu lwa ntima, ngwizani ambote yo vwa edienga dia Nzambi.—Roma 14:19.

14, 15. Nkia nkanikinu kavana o Yesu? O sadila nkanikinu wau aweyi dilenda kumikina longo?

¹⁴ Ndonga nze ngeye bezolanga vo bakadila yau mu mpila yambote yo zitiswa. Oyangalalanga vava akaka bekuwanga yo zitisa e ngindu zaku. Kansi, nga wawá kala muntu wavova vo: “Ikumvanga una kampangidi?” Ezak’e ntangwa e ngindu zazi zilenda kutulwakila. Kansi, Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Kuvovi ko vo: Una kampangidi, i ikumvanga.” (Ngana 24:29) Yesu wasonga e mpila yambote tulenda singikila mambu mampasi. Yesu wavana nkanikinu owu: “Konso mpangwa nuzolele nuvangwa kwa wantu, nubavanga diau adimosi.” (Luka 6:31) Edi kazola vova o Yesu vo tufwete kadila yo wantu nze una tuzolanga vo bakadila yeto, kansi ke mu mpila ina bekadilanga yeto ko. Ediadi disongele vo tufwete vanganga mana tuzolele vo akazi eto batuvanga.

¹⁵ Akazi balenda kumika e ngwizani au vava bezitisanga e ngindu za muntu yo nkw’andi. Yakala dimosi kuna África do Sul wavova vo: “Ngolo tuvanganga sadila nkanikinu a Yesu. Dialudi vo vekalanga ye ntangwa tukendalalanga, kansi tusianga e ngolo za kadila muntu yo nkw’andi nze una tuzolanga vo bakadila yeto, i sia vo, kuna ngemba yo luzitu.”

16. Adieyi akala ye akento ke bafwete vanga ko?

¹⁶ Kuzayisi vilwa wa nkaz’aku kw’akaka ko ngatu kwamanana vovela mambu mana mafungisa makasi. Kufwete wo vanga ko kana nkutu mu nsaka. Sungamena dio vo e fu kia vava zaya kana nani osundidi o nkuma, wisa, yovo ona ovova diambu ditoma kendeleka nkw’andi, ke kina ye fulu ko muna longo. Dialudi vo yeto awonso tu wantu alembi lunga, ezak’entangwa tukendelekanga akaka. Kansi, ke vena ye kuma ko kifwete fila nkento yovo yakala mu fusulwisa nkw’andi e nsoni yovo sadila mvovo mia malevo, nunguna yovo wanda o nkw’andi.—Tanga Ngana 17:27; 31:26.

17. Aweyi akala balenda zingila e ngwizani ya nkanikinu wa Yesu?

¹⁷ Muna nsi zankaka, akala bekazilanga akento yovo wanda muna songa vo ngolo bena zau. Kansi Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Nkwa ntim’evunda, osundidi ekesa: On’oludikanga ntim’andi, ke mu ndion’obak’evata ko.” (Ngana 16:32) O muntu kafwete sianga e ngolo muna songa volo nze una kavanga Yesu Kristu wa muntu ona osundidi nene muna wantu awonso bazinga kala ova ntoto. O yakala okazilanga yovo wanda nkaz’andi nkwa lutovoko, olenda fwasa e ngwizani andi yo Yave. Davidi wa ntozi a nkunga, ona wakala vo nkwa nkuma yo unkabu wavova vo: “Nuzakama (yovo funga makasi), ke nusumuka ko: Numokena ye ntima mieno vana mfulu, nwakal’e pi-i.”—Nkunga 4:4.

18. Ekuma dinina o mfunu mu kwamanana song’o zola?

¹⁸ Tanga 1 Korinto 13:4-7. O zola i fu kisundidi o mfunu muna longo. ‘Nuvwata  ntim’a nkenda, walakazi, lusakalalu lua ntima, lembama, nlandu a lutantu; vana ntandu a mambu mama mawonso, nuvwata zola, kwina vo i kangwa kia zikuka.’ (Kolosai 3:12, 14) Akala y’akento bafwete songanga e nzol’amvevo yo tanginina Kristu ona wavana moyo andi muna wete di’akaka. Avo akazi basongele zola kwa mpila yayi, o longo lwau lwasikila lukala, kana nkutu vava befungiswanga makasi kw’akazi au yovo vava benuananga ye mpasi za mayela, za nzimbu yovo nkadilu ye yitu y’akazi au.

19, 20. (a) Aweyi akazi balenda kadila yo longo lwakiese? (b) Adieyi tubadika muna longi dilanda?

¹⁹ Muna kala yo longo lwakiese tufwete sianga ngolo yo song’o zola ye kwikizi. Vava vebwanga mambu mampasi, akazi ke bafwete baka nzengo za vonda longo lwau ko. Bafwete kala ye kani dia finama muntu yo nkw’andi. Akazi ana bezolanga Yave ye muntu yo nkw’andi, bafwete kala ye kani dia singika ntantani zau, kadi “o zola ke kusuka nkutu ko.”—1 Korinto 13:8; Matai 19:5, 6; Ayibere 13:4.

²⁰ Diampasi kikilu mu kala yo longo lwakiese mu ‘ntangwa zazi zampasi’ tuzingilanga. (2 Timoteo 3:1) Kansi muna lusadisu lwa Yave, ediadi dilendakana. Kana una vo i wau, akazi benuananga mpe ye ngindu zalembi songa za wantu a nza muna diambu ditadidi vukana. Muna longi dilanda, tubadika una akala ye akento balenda tanina longo lwau muna mavangu ma zumba.