Һьнә мәрьв ичʹке зедә вәдьхԝьн чахе стреседа ньн, хԝә тʹәне тʹәхмин дькьн, йан жи чахе ньзаньн чь шьхӧлива мьжул бьн. Гәло ньһа тӧ һе зедә вәдьхԝи? Һәрге әре, ча тӧ дькари избат би ԝәки жь синора дәрнакʹәви у ичʹкева нәһати гьредане? Жере һьнә ширәт һатьнә дайине, йед кӧ ԝе али тә бькьн ԝәки хԝә контрол ки.

•  Чьԛас ичʹкә изьн ә вәхԝьн?

•  Чь дькарә тәрʹа әʹйан кә, кӧ тӧ ичʹке зедә вәдьхԝи?

•  Пенщ ширәт кʹижан кӧ дькарьн али тә бькьн ԝәки хԝә контрол ки

 Кʹьтеба Пироз чь дьбежә: «Нәчә нава вәхԝарийа» (Мәтʹәлок 23:20).

 Дина хԝә бьде: Кʹьтеба Пироз ичʹкәвәхԝарьне ԛәдәхә накә (Ԝаиз 9:7). Ле әԝ фьрԛийе дькә ортʹа ичʹкәвәхԝарьна синоркьри у йа кӧ сәрхԝәш дькә, һьм жи пева тен гьредан (Луԛа 21:34; Әфәси 5:18; Тито 2:3). Һәрге мәрьв сәрхԝәш набә жи, йәкә ичʹкәвәхԝарьна бь зедәйи дькарә хьраб һʹӧкӧм бә сәр сафикьрьнед ԝи, зийане бьдә сьһʹәт-ԛәԝата ԝи у һәләԛәтийа ԝийә тʹәви мәрьва хьраб кә (Мәтʹәлок 23:29, 30).

 Ль гора леколинкʹара, зийана ичʹкәвәхԝарьне һʹәчʹи зәʹф ве йәкева гьредайи йә, кӧ мәрьв рʹоже йан жи һʹәфтийеда чьԛаси вәдьхԝә. a Ичʹкә сәр һәр мәрьва бь щурʹәки һʹӧкӧм набә. Һьнә дәрәщада жи дьһа баш ә ԛә вәнәхԝьн. Дина хԝә бьдьне кӧ Тʹәшкиләта Сахләмийейә Һʹәмдьнйайе чь дьбежә:

 «Һәла һе кʹасәк йан дӧ кʹасед ичʹке жи дькарьн гәләк зийане бьдьнә тә—мәсәлә:

•   Ԝәʹде ажотьне йан тʹәви текʹникайе дьхәбьтьн.

•   Ԝәʹде һʹәмләбуне йан жи чахе шир дьдьнә зарʹе.

•   Ԝәʹде хәбьтандьна һьнә дәрмана.

•   Чахе проблемед сьһʹәт-ԛәԝате һәнә.

•   Чахе нькари ичʹкәвәхԝарьна хԝә контрол ки».

 Кʹьтеба Пироз чь дьбежә: «Леколина ль рʹейед хԝә бькьн у бьщерʹьбиньн» (Луринед Йерәмйа 3:40).

 Дина хԝә бьде: Сәва кӧ хԝә бьпарези, тʹьме хԝә бьщерʹьбинә һәла тӧ чьԛас вәдьхԝи у һәрге лазьм ә гӧһастьна бькә. Жере чәнд дәрәщә һатьнә дайине, кʹижан кӧ дьдьнә кʹьфше, ԝәки тӧ зәʹф ичʹке вәдьхԝи.

•   Тӧ зәʹф вәдьхԝи, кӧ кʹефа тә хԝәш бә. Тӧ дьфькьри кӧ гәрәке ичʹке вәхԝи, сәва кӧ хԝә рʹьһʹәт, аза у кʹефхԝәш тʹәхмин ки. Тӧ ӧса жи вәдьхԝи сәва кӧ проблемед хԝә бир ки.

•   Тә дәстпекьрийә дьһа зедә вәхԝи. Тә дәстпекьрийә гәләк щар у ичʹкед дьһа сәрт вәхԝи, сәва кӧ һе зедә сәр тә һʹӧкӧм бә.

•   Рʹийе ичʹкәвәхԝарьнеда проблемед тә пешда һатьнә малда ӧса жи сәр хәбате. Мәсәлә, тә дәстпекьрийә һе зедә пʹәред хԝә сәр ичʹке хәрщ ки.

•   Паши ичʹкәвәхԝарьне тӧ гавед ӧса давежи кӧ жийина тә дькьнә бьн ԛәзийе. Мәсәлә, сафи дьки авте бажойи, хԝә аве хи, йан жи сәр текʹникайе дьхәбьти.

•   Мәрьвед дьн хәмгин дьбьн жь бо ичʹкәвәхԝарьна тәйә зедә. Чахе әԝана дәрһәԛа ве йәке тәрʹа дьбежьн, тӧ дәстпедьки хԝә һәԛ дәрхи. Тӧ жь мәрийа вәдьшери кӧ ичʹке вәдьхԝи, йан жи дәрәԝа дьки кӧ чьԛаси вәдьхԝи.

•   Тәрʹа чәтьн ә хԝә контрол ки. Тә щерʹьбандийә кӧ кем вәхԝи йан жи тʹәрка ичʹке бьди, ле нькари.

 1. Бәрнаме чекә.

 Кʹьтеба Пироз чь дьбежә: «Тʹьвдира мәрьве хирәт әʹсә кʹаре тинә» (Мәтʹәлок 21:5).

 Бьщерʹьбинә: Хԝәрʹа бьньвисә кӧ кʹижан рʹожа тӧйе вәхԝи у синора дайнә, кӧ ԝан рʹожа чьԛас ичʹкә вәхԝи. Һәр һʹәфти лапи кем дӧ рʹожа хԝәрʹа кʹьфш кә, ԝәки ԝан рʹожа ԛә вәнәхԝи.

 Тʹәшкиләтәкә Британи йа һинбунейә нәкомерси ӧса дьбежә: «Сәва кӧ ичʹкева нәйенә гьредане, гәрәке тʹьме рʹожед ӧса хԝәрʹа кʹьфш кьн ԝәки ԛә вәнәхԝьн».

 2. Ль гора бәрнама хԝә һәрәкʹәт бькә.

 Кʹьтеба Пироз чь дьбежә: «Ве кьрьна хԝә биньнә сери» (2 Корьнтʹи 8:11).

 Бьщерʹьбинә: Чапа кʹаса ичʹкейә стандарт бьзаньбә, ԝәки рʹаст чап ки кӧ чьԛас ичʹкә вәхԝи. Сәва зийане нәди сьһʹәт-ԛәԝата хԝә, дәԝса ичʹке, тьштед вәхԝарьнейә ӧса бьдә хәбате кӧ спирт теда тʹӧнә бә.

 Института леколинкьрьна ичʹкевәхԝарьнева гьредайи ӧса дьбежә: «Ичʹкәвәхԝарьнеда һәла һе гӧһастьнед бьчʹук жи дькарьн тә жь проблемед мәзьн, кӧ ичʹкәвәхԝарьнева гьредайи нә, хԝәй кьн».

 3. Сафикьрьнед хԝә пьшт гӧһе хԝәва нәвежә.

 Кʹьтеба Пироз чь дьбежә: «Бьла әрейа ԝә «Әре» у найа ԝә «На» бә» (Аԛуб 5:12, ИМ).

 Бьщерʹьбинә: Һәрге кәсәк тәрʹа дьбежә ичʹке вәхԝә, ле тӧ ль гора сафикьрьна хԝә гәрәке вәнәхԝи, һазьр бә ԝәки бь мәʹрифәти бежи «На» у сәр йа хԝә бьсәкьни.

 Института леколинкьрьна ичʹкевәхԝарьнева гьредайи дьбежә кӧ «чьԛас зу тӧ бежи на, һаԛас зу йаха тәйе жь ԝан хьлаз бә».

 4. Дина хԝә бьдә кʹара сафикьрьна хԝә.

 Кʹьтеба Пироз чь дьбежә: «Даԝийа тьштәки жь дәстпека ԝи четьр ә» (Ԝаиз 7:8, ИМ)

 Бьщерʹьбинә: Хԝәрʹа бьньвисә кӧ чьрʹа тә сафи кьрийә ичʹкәвәхԝарьна хԝә контрол ки. Мәсәлә мәʹни дькарә әв бә, кӧ тӧ дьхԝази хәԝа хԝә баш ки, пәй сьһʹәт-ԛәԝата хԝә бьньһерʹи, бадиһәԝа пʹәре хԝә хәрщ нәки у һәләԛәтийа хԝә тʹәви мәрьва хьраб нәки. Гава тӧ дәрһәԛа сафикьрьна хԝә мәрьварʹа дьбежи, нә кӧ бона чәтьнайа хәбәр дә, ле бона кʹара ве.

 5. Жь Хԝәде аликʹарийе бьхԝазә.

 Кʹьтеба Пироз чь дьбежә: «Әз һәр тьшти бь сайа ԝи дькарьм, йе кӧ ԛәԝате дьдә мьн» (Филипи 4:13).

 Бьщерʹьбинә: Һәрге бона ичʹкәвәхԝарьне тӧ хәмгин дьби, Хԝәдерʹа дӧа кә кӧ али тә бькә. Жь ԝи һиви кә, ԝәки ԛәԝате у хԝәгьртьне бьдә тә. b Ӧса жи ԝәʹдә бьвинә, ԝәки жь Хәбәра ԝи, демәк жь Кʹьтеба Пироз сәрԝахтийе ԛазанщ ки. Бь аликʹарийа Йаһоԝа тӧйе бькарьби ичʹкәвәхԝарьна хԝә контрол ки.