2-تاراۋ
ار تازالىعى قۇداي الدىندا باعالى
«ار-ۇجداندارىڭدى تازا ساقتاڭدار» (پەتىردىڭ 1-حاتى 3:16).
1، 2. بەيتانىس جەردە جول سىلتەر بىرەۋدىڭ نە ٴبىر نارسەنىڭ بولعانى نەگە ماڭىزدى؟ دۇرىس باعىت سىلتەۋ ٷشىن ەحوبا بىزگە نە بەردى؟
ٴسىز ۇشى-قيىرى جوق ٴشول دالامەن كەلە جاتىرسىز دەلىك. كەنەتتەن قاتتى جەل كوتەرىلىپ، ۇيىتقىعان قۇم جول كورسەتپەي تاستادى. اداسىپ كەتۋىڭىز عاجاپ ەمەس. مۇندايدا باعىتتان اۋىتقىپ كەتپەس ٷشىن نە ىستەيسىز؟ بالكىم، كۇن مەن جۇلدىزدارعا قاراپ نە كومپاس پەن كارتانى يا ناۆيگاتوردى قولدانىپ جولدى انىقتارسىز. يا بولماسا وسى ٴشول دالانى جاقسى بىلەتىن ادامنان باعىت سۇرارسىز. جول سىلتەر بىرەۋدىڭ نە ٴبىر نارسەنىڭ بولعانى اسا ماڭىزدى، ويتكەنى بۇل ٶمىرىڭىزدى ساقتاپ قالۋى مۇمكىن.
2 بارلىعىمىز ٶمىردىڭ داۋىلداي سوققان قيىندىقتارىنا كەزىگەمىز. وسىندايدا باعىت-باعداردان اداسىپ، ابدىراپ قالۋىمىز مۇمكىن. ٴبىراق دۇرىس باعىت سىلتەۋ ٷشىن ەحوبا اربىرىمىزگە ار-ۇجدان نەمەسە ار-ۇيات بەرگەن (جاقىپ 1:17). قازىر ار-ۇجداننىڭ نە ەكەنىنە جانە ونىڭ بىزگە قالاي اسەر ەتەتىنىنە توقتالايىق. سودان كەيىن ونى قالاي تاربيەلەۋگە بولاتىنىن، نەگە وزگەلەردىڭ ار-ۇجدانىن ويلاۋىمىز كەرەكتىگىن جانە تازا ار-ۇجدان ومىرىمىزگە قانداي پايداسىن تيگىزەتىنىن تالقىلايمىز.
ار-ۇجدان دەگەن نە جانە ونىڭ اسەرى قانداي؟
3. ار-ۇجدان دەگەن نە؟
3 ار-ۇجدان نەمەسە ار-ۇيات دەگەن — ەحوبانىڭ بەرگەن عاجايىپ سيى. بۇل — ىشتەي دۇرىس پەن بۇرىستى اجىراتا ٴبىلۋ سەزىمى. كيەلى كىتاپتا «ار-ۇجدان» دەپ اۋدارىلعان گرەك ٴسوزى «ٶز-ٶزىڭدى ٴبىلۋ» دەگەندى بىلدىرەدى. ار-ۇجدانىمىز قىزمەتىن جاقسى اتقارسا، ٶزىمىزدىڭ شىن مانىندە قانداي ادام ەكەنىمىزدى تەكسەرىپ بىلە الامىز. ول كوڭىل تۇكپىرىندە جاتقان ويلارىمىز بەن سەزىمدەرىمىزگە شىنشىلدىقپەن باعا بەرۋگە كومەكتەسەدى. سونداي-اق جاقسىلىققا باعىتتاپ، جاماندىقتان تىيىپ وتىرادى. دۇرىس ارەكەت ەتكەندە قۋانىش سيلاسا، بۇرىس ارەكەت ەتكەندە كىنالى سەزىندىرەدى (5-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
4، 5. ا) ادام مەن حاۋا ار-ۇجداندارىن تىڭداماي قويعاندا نە بولدى؟ ٵ) كيەلى كىتاپتا ار-ۇجداننىڭ اسەرىن كورسەتەتىن قانداي مىسالدار بار؟
4 ار-ۇياتىنىڭ ۇنىنە قۇلاق اسا ما، جوق پا — اركىم ٶزى شەشەدى. ادام اتا مەن حاۋا انا ار-ۇجداندارىن تىڭداماۋدى شەشىپ، ناتيجەسىندە كۇنا جاسادى. ارتىنان وزدەرىن كىنالى سەزىندى. ٴبىراق ەكەۋى قۇدايعا مويىنسۇنباي قويعاندىقتان تىم كەش ەدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:7، 8). ار-ۇجداندارى كەمەلدى بولسا دا، قۇدايدى تىڭداماۋدىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىن بىلسە دە، ولار ار-ۇجداندارىنا قۇلاق اسپاۋدى ۇيعاردى.
5 الايدا العاشقى جۇپقا ۇقساماي، كوپتەگەن ادام كەمەلسىز بولسا دا، ار-ۇياتتارىنىڭ ۇنىنە قۇلاق سالعان. مىسالى، ٵيۇپ پايعامبار بۇل جاعىنان جاقسى ۇلگى قالدىرعان. ول ار-ۇجدانىن تىڭداپ، ٵردايىم دۇرىس نارسەنى ىستەگەندىكتەن: «بۇل جالعاندا جۇرەگىم مەنى ايىپتامايدى»،— دەپ ايتا العان (ٵيۇپ 27:6). «جۇرەگىم» دەۋىمەن ٵيۇپ ار-ۇياتىن، ياعني ىشتەي دۇرىس پەن بۇرىستى اجىراتا ٴبىلۋ سەزىمىن ايتقان. ال ٴداۋىت بولسا ار-ۇياتىنان اتتاپ، قۇدايعا مويىنسۇنباعان كەزدەرى بولعان. مىسالى، بىردە ول ساۋل پاتشاعا قۇرمەت كورسەتپەي قويدى. ٴبىراق ارتىنان ٶزىن ايىپتى سەزىنگەنى سونشا — ونىڭ «جۇرەگى اۋىردى» (سامۋيلدىڭ 1-جازباسى 24:5). بۇل دۇرىس ارەكەت ەتپەگەنىن ايتىپ دابىل قاققان ار-ۇياتى ەدى. ٴداۋىت ونىڭ ۇنىنە قۇلاق اسىپ، ەندى قايتىپ مۇنداي قاتەلىك جاساماۋ كەرەكتىگىن ٴتۇسىندى.
6. نەگە ار-ۇجداندى بارلىق ادامعا بەرىلگەن سي دەي الامىز؟
6 ٴتىپتى ەحوبانى تانىمايتىن ادامداردىڭ ٶزى نەنىڭ دۇرىس، نەنىڭ بۇرىس ەكەنىن تۇسىنەدى. كيەلى كىتاپتا: «ويشا ولار وزدەرىن ايىپتايدى نە اقتايدى»،— دەلىنگەن (ريمدىكتەرگە 2:14، 15). مىسالى، ادامداردىڭ كوبىسى كىسى ٶلتىرۋ مەن ۇرلىق جاساۋدىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىن بىلەدى. ولار وزدەرى دە اڭعارماي ار-ۇياتتارىنا، ياعني ەحوبا دارىتقان دۇرىس پەن بۇرىستى اجىراتا ٴبىلۋ سەزىمدەرىنە قۇلاق اسادى. سونداي-اق ولار قۇدايدىڭ بەرگەن پرينسيپتەرىنە، باسقاشا ايتقاندا، نەگىزگى شىندىقتارعا ساي ارەكەت ەتىپ جاتادى.
7. نەگە ار-ۇجدانىمىز كەيدە بۇرىس باعىت بەرۋى مۇمكىن؟
7 ار-ۇجدانىمىز كەيدە جاڭىلىسىپ، بىزگە بۇرىس باعىت بەرىپ جاتادى. وعان جامان ويلارىمىز بەن سەزىمدەرىمىز كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن. تازا ار-ۇجدان وزدىگىنەن پايدا بولمايدى. ونى تاربيەلەۋىمىز كەرەك. كەزىندە ٴجۇسىپ تە تاربيەلەنگەن ار-ۇجدانىنىڭ ارقاسىندا ازعىرىلۋعا قارسى تۇرعان (مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:1، 2، 7—12). ار-ۇجدانىمىزدى تاربيەلەۋ ٷشىن ەحوبا بىزگە كيەلى رۋحى مەن كيەلى كىتاپتا جازىلعان پرينسيپتەرىن بەرگەن (ريمدىكتەرگە 9:1). ال ەندى ار-ۇجدانىمىزدىڭ تاربيەسىنە توقتالايىق.
ار-ۇجداندى قالاي تاربيەلەۋگە بولادى؟
8. ا) سەزىمدەرىمىز ار-ۇياتىمىزعا قالاي اسەر ەتۋى مۇمكىن؟ ٵ) ٴبىر نارسە ىستەمەس بۇرىن نە دەپ ويلانعانىمىز ٴجون؟
8 كەي ادامدار ار-ۇياتتىڭ ۇنىنە قۇلاق اسۋدى سەزىمنىڭ جەتەگىندە جۇرۋمەن شاتاستىرادى. ولار «جۇرەگىڭدى تىڭدا، كوڭىلىڭ نە قالاسا، سونى ىستەي بەرسەڭ بولادى» دەگەن ويدا. الايدا ٴبىز كۇناكار بولعاندىقتان، سەزىمدەرىمىز اداستىرۋى مۇمكىن. سەزىمدەردىڭ كۇشتى بولاتىنى سونشا — ار-ۇياتىمىزعا اسەر ەتپەي قويمايدى. كيەلى جازبالاردا: «ادام جۇرەگى بارىنەن دە الدامشى ٵرى ەشتەڭەدەن تايىنبايدى. ونى كىم بىلە الادى؟»— دەپ جازىلعان (ەرەميا 17:9). سوندىقتان بۇرىسقا دۇرىستاي قاراي باستاۋىمىز ابدەن مۇمكىن. مۇنى ەلشى پاۋىلدىڭ مىسالىنان كورۋگە بولادى. ول ٴماسىحشى بولماي تۇرعاندا، يسانىڭ شاكىرتتەرىن اياۋسىز قۋدالاعان، ٵرى «ىستەپ جاتقانىم دۇرىس، ار-ۇياتىم تازا» دەپ ويلاعان. ٴبىراق كەيىنىرەك ول: «مەنى سوتتايتىن — ەحوبا»،— دەگەن (قورىنتتىقتارعا 1-حات 4:4؛ ەلشىلەردىڭ ىستەرى 23:1؛ تىموتەگە 2-حات 1:3). پاۋىل ٶزىنىڭ ٸس-ارەكەتىنە ەحوبانىڭ قالاي قارايتىنىن بىلگەندە، تۇزەلۋى كەرەكتىگىن ٴتۇسىندى. ولاي بولسا، ٴبىز دە ٴبىر نارسە ىستەمەس بۇرىن: «ەحوبا مەنىڭ نە ىستەگەنىمدى قالايدى؟»— دەپ ويلانىپ كورگەنىمىز ٴجون.
9. قۇدايدان قورقۋ دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟
9 ادەتتە ٴبىز جاقسى كورگەن ادامىمىزدى رەنجىتىپ العىمىز كەلمەيدى. تاپ سولاي، ەحوبانى جاقسى كورگەندىكتەن ونىڭ كوڭىلىن قالدىرۋدان قورقامىز. بويىمىزدا وسىنداي قورقىنىشتىڭ باسىم بولعانى ماڭىزدى. مۇنى نەحەميانىڭ ۇلگىسىنەن كورۋگە بولادى. ول بيلىگىن پايدالانىپ بايلىق-داۋلەت جيناپ الۋدى كوزدەمەدى. ويتكەنى، ٶزى ايتقانداي، ول «قۇدايدان قورىققان» (نەحەميا 5:15). نەحەميا ەحوباعا ۇنامسىز ٸس ىستەگىسى كەلمەگەن. وعان ەلىكتەپ، ٴبىز دە ەحوبانى رەنجىتۋدەن قورقۋىمىز كەرەك. ال وعان نە ۇنايتىنىن، نە ۇنامايتىنىن كيەلى كىتاپتان بىلە الامىز (6-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
10، 11. ىشىمدىككە قاتىستى دۇرىس شەشىم قابىلداۋعا قانداي كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرى كومەكتەسەدى؟
10 مىسالعا ىشىمدىكتى ٸشۋ-ىشپەۋگە قاتىستى جاعدايدى الايىق. بۇل ماسەلەدە ماسىحشىگە قانداي پرينسيپتەر كومەكتەسەدى؟ سولاردىڭ بىرنەشەۋىنە توقتالايىق. كيەلى كىتاپتا ىشىمدىك ىشۋگە تيىم سالىنباعان. قايتا، وندا شاراپتىڭ قۇداي بەرگەن سي ەكەنى ايتىلعان (ٴزابۇر 104:14، 15). ٴبىراق يسا ٸزباسارلارىنا «ىشىمدىككە سالىنباۋدى» ەسكەرتكەن (لۇقا 21:34). ەلشى پاۋىل دا ماسىحشىلەردى «ىردۋ-دىردۋ توي-دۋمان قۇرۋدان، ماسكۇنەمدىكتەن» اۋلاق بولۋعا شاقىرعان (ريمدىكتەرگە 13:13). ول: «ماسكۇنەمدەر... قۇداي پاتشالىعىن مۇرا ەتپەيدى»،— دەپ جازعان (قورىنتتىقتارعا 1-حات 6:9، 10).
11 ٴماسىحشى بىلاي دەپ ويلانىپ كورسە بولادى: «مەن ٷشىن ىشىمدىك قانشالىقتى ماڭىزدى؟ دەمالۋ ٷشىن ماعان مىندەتتى تۇردە ىشىمدىك قاجەت پە؟ ونى ٶز-وزىمە سەنىمدى بولۋ ٷشىن ىشەمىن بە؟ قانشا مولشەردە، قانشالىقتى ٴجيى ىشەتىنىمدى قاداعالاي الامىن با؟ * ىشىمدىكسىز-اق دوستارىممەن كوڭىلدى وتىرا الامىن با؟» وسىلاي وي جۇگىرتۋمەن قاتار، ەحوبادان دانا شەشىم قابىلداۋعا كومەك سۇراعانىمىز ماڭىزدى (ٴزابۇر 139:23، 24 وقىڭىز). سوندا كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرى ار-ۇجدانىمىزدى تاربيەلەيدى. الايدا ەسكەرەتىن تاعى ٴبىر جايت بار.
نەگە وزگەلەردىڭ ار-ۇجدانىن ويلاۋ كەرەك؟
12، 13. ار-ۇياتىمىز نەگە باسقالاردىكىنەن ەرەكشەلەنۋى مۇمكىن؟ سونداي جاعدايدا نە ىستەمەۋىمىز كەرەك؟
12 ٵر ادامنىڭ ار-ۇجدانى ٵرتۇرلى. ٴبىر نارسەنى ىستەۋگە ٴسىزدىڭ ار-ۇياتىڭىز جىبەرسە، وزگەنىكى جىبەرمەيدى. مىسالى، ٴسىز ىشىمدىك ٸشۋدى شەشسەڭىز، باسقا بىرەۋ ودان باس تارتۋى مۇمكىن. ەكى ادامنىڭ ەكى ٴتۇرلى ويلاۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟
جاقسى تاربيەلەنگەن ار-ۇجدان ىشىمدىكتى ٸشۋ-ىشپەۋگە قاتىستى دۇرىس شەشىم قابىلداۋعا كومەكتەسەدى
13 ادامنىڭ كوزقاراسىن وسكەن ورتاسى، وتباسىنداعى تاربيەسى، ومىرلىك تاجىريبەسى مەن باسقا دا جايتتار قالىپتاستىرادى. بالكىم، كەزىندە ىشىمدىككە تاۋەلدى بولعان ادام ونى مۇلدەم اۋزىنا الماۋدى شەشەتىن شىعار (پاتشالار 1-جازبا 8:38، 39). مىسالى، ٴسىز بىرەۋگە ىشىمدىك ۇسىندىڭىز دەلىك. ول باس تارتسا، نە ىستەيسىز؟ رەنجىپ قالاسىز با؟ ىشۋگە كوندىرەسىز بە؟ يا بولماسا نە ٷشىن ىشپەيتىنىن سۇراپ تۇرىپ الاسىز با؟ ارينە، جوق. ويتكەنى ٴسىز ونىڭ ار-ۇجدانىن سيلايسىز.
14، 15. پاۋىلدىڭ كۇندەرىندە قانداي جاعداي بولدى؟ ول قانداي جاقسى كەڭەس بەرگەن؟
14 ار-ۇجداننىڭ ٵرتۇرلى بولاتىنى ەلشى پاۋىلدىڭ كۇندەرىندە بولعان ٴبىر جاعدايدان انىق كورىنەدى. سول زاماندا بازاردا جالعان قۇدايلارعا باعىشتالعان ەت ساتىلاتىن (قورىنتتىقتارعا 1-حات 10:25). پاۋىل مۇنداي ەتتى ساتىپ الىپ جەۋدە تۇرعان ەشتەڭە جوق دەپ ويلاعان. ويتكەنى ول تاماقتىڭ ٴبارىن ەحوبا بەرگەن دەپ ەسەپتەگەن. ٴبىراق بۇرىن جالعان قۇدايلارعا تابىنعان كەي باۋىرلاستار مۇنداي ەتتى جەۋگە بولمايدى دەپ ساناعان. وسى جاعدايدا پاۋىل «ار-ۇجدانىم مەنى بۇل ٷشىن مازالامايدى، نە جەسەم دە، ٶزىم بىلەمىن» دەگەن ويدا بولدى ما؟
15 جوق، پاۋىل ولاي ويلامادى. باۋىرلاستاردىڭ سەزىمى ول ٷشىن ماڭىزدى بولعاندىقتان، ول قۇقى بار نارسەنى ىستەۋدەن باس تارتۋعا دايىن بولدى. پاۋىل «وزىمىزگە ۇنايتىندى ىستەمەۋىمىز» كەرەكتىگىن ايتقان. سوسىن: «ٴماسىح تە وزىنە ۇنايتىندى ىستەگەن جوق»،— دەپ قوستى (ريمدىكتەرگە 15:1، 3). ول دا يسا سياقتى وزگەلەردىڭ مۇددەسىن وزىنىكىنەن جوعارى قويعان (قورىنتتىقتارعا 1-حات 8:13؛ 10:23، 24، 31—33 وقىڭىز).
16. نەگە وزگەلەردى ايىپتاۋدان اباي بولۋىمىز كەرەك؟
16 ٴبىزدىڭ ار-ۇياتىمىز بارمايتىن نارسەنى باسقالار ىستەپ جۇرسە شە؟ مۇندايدا سول ادامدى سىناپ-مىنەۋدەن نە «مەنىكى دۇرىس، سەنىكى بۇرىس» دەپ تۇرىپ الۋدان اباي بولۋىمىز كەرەك (ريمدىكتەرگە 14:10 وقىڭىز). ەحوبا بىزگە ار-ۇياتتى وزگەلەرگە ەمەس، وزىمىزگە تورەلىك ەتسىن دەپ بەرگەن (ماتاي 7:1). ٴبىز جەكە پىكىرىمىزگە بولا قاۋىمنىڭ جىككە بولىنگەنىن قالاماس ەدىك. قايتا، سۇيىسپەنشىلىك پەن بىرلىكتى اسقاقتاتۋدىڭ جولىن ىزدەۋگە اسىقپىز (ريمدىكتەرگە 14:19).
تازا ار-ۇياتتىڭ پايداسى
17. كەيبىر ادامداردىڭ ار-ۇجدانىمەن نە بولىپ جاتادى؟
17 ەلشى پەتىر: «ار-ۇجداندارىڭدى تازا ساقتاڭدار»،— دەپ جازعان (پەتىردىڭ 1-حاتى 3:16). ادام ەحوبانىڭ پرينسيپتەرىن بۇزا بەرسە، ار-ۇجدانى اقىرىندا ەسكەرتۋىن مۇلدەم دوعارادى. ەلشى پاۋىل مۇنداي ار-ۇجداننىڭ «قىزعان تەمىرمەن كۇيدىرىلگەندەي سەزىمسىز بولىپ» كەتەتىنىن ايتقان (تىموتەگە 1-حات 4:2). ٴسىزدىڭ قاتتى كۇيىپ قالعان كەزىڭىز بولعان با؟ ادەتتە تەرىنىڭ كۇيگەن جەرى تىرتىق بولىپ، ەشتەڭە سەزبەي قالادى. سول سياقتى ادام بۇرىس ارەكەتىن قويماسا، ار-ۇجدانى سەزىمسىز بولىپ، اسەر ەتۋىن دوعارادى.
تازا ار-ۇجدان ومىردە دۇرىس باعىت كورسەتەدى، قۋانىش پەن جانتىنىشتىعىن سيلايدى
18، 19. ا) ٶزىمىزدى كىنالى نە ۇياتتى سەزىنۋدىڭ پايداسى قانداي؟ ٵ) كۇنامىزعا وكىنگەنمەن ٶزىمىزدى كىنالى سەزىنە بەرسەك، نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
18 ٶزىمىزدى ىشتەي ايىپتى سەزىنىپ جاتساق، بۇل «مۇنىڭ دۇرىس بولمادى» دەپ ٷن قاتىپ جاتقان ار-ۇجدانىڭىز بولۋى مۇمكىن. ول بىزگە بۇرىس ارەكەتىمىزدى انىقتاپ، دوعارۋعا كومەكتەسەدى. ٴبىز قاتەلىكتەرىمىزدەن ٵردايىم ساباق الىپ، ولاردى قايتالاعىمىز كەلمەس ەدى. مىسالى، ٴداۋىت پاتشا كۇنا جاساعان كەزدە، ار-ۇياتى ونى وكىنۋگە تالپىندىرعان. ناتيجەسىندە، ٴداۋىت ىستەگەن ىسىنەن جيىركەنىپ، الداعى ۋاقىتتا ەحوباعا مويىنسۇنىپ جۇرۋگە بەكىندى. ول باسىنان كەشكەن جاعدايدان كەيىن ەحوبانىڭ «ىزگى ٵرى كەشىرۋگە دايىن» ەكەنىن اۋىز تولتىرىپ ايتا العان (ٴزابۇر 51:1—19؛ 86:5؛ 7-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
19 بىراق ادام كۇناسىنا وكىنگەن بولسا دا، ۇزاق ۋاقىت بويى ٶزىن كىنالاپ ٴجۇرۋى مۇمكىن. مۇندايدا ادام جان ازابىنا ٴتۇسىپ، ٶزىن تۇككە تۇرعىسىز سەزىنىپ جاتادى. ٴسىز دە وسىنداي كۇي كەشىپ جۇرسەڭىز، مىنانى ۇمىتپاڭىز: بولار ٸس بولعاندىقتان، وتكەندى وزگەرتە المايسىز. ەحوبا ٴسىزدىڭ ٴبىلىپ يا بىلمەي ىستەگەن بۇرىنعى كۇنالارىڭىزدى تولىقتاي كەشىرىپ، ٶشىرىپ تاستاعان. ٴسىز ەحوبانىڭ كوز الدىندا تازاسىز، ٵرى قازىر دۇرىس نارسەنى ىستەپ ٴجۇرسىز. ٴبىراق جۇرەگىڭىز ٴسىزدى ايىپتاۋىن قويماسا، كيەلى كىتاپتاعى مىنا سوزدەردى ۇمىتپاڭىز: «قۇداي جۇرەگىمىزدەن جوعارى» (جوحاننىڭ 1-حاتى 3:19، 20 وقىڭىز). بۇل دەگەنىمىز — ەحوبانىڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن كەشىرىمشىلدىگى سىزدەگى كىنالاۋ نەمەسە ۇيات سەزىمىنەن الدەقايدا كۇشتىرەك دەگەن ٴسوز. سوندىقتان ەحوبانىڭ ٴسىزدى كەشىرگەنىنە ەش كۇمانىڭىز بولماسىن. قۇدايدىڭ كەشىرىمىن قابىلداساڭىز، ار-ۇجدانىڭىز تىنىشتالىپ، قىزمەتىڭىزدى قۋانىشپەن جالعاستىرا الاسىز (قورىنتتىقتارعا 1-حات 6:11؛ ەۆرەيلەرگە 10:22).
20، 21. ا) بۇل كىتاپتىڭ ماقساتى قانداي؟ ٵ) ەحوبا بىزگە قانداي ەركىندىك بەرگەن؟ ونى قالاي پايدالانۋىمىز كەرەك؟
20 بۇل كىتاپتىڭ ماقساتى — وسى سوڭعى قيىن-قىستاۋ كۇندەرى ار-ۇجدانىڭىزدى تاربيەلەۋگە كومەكتەسۋ. دۇرىس تاربيە كورگەن ار-ۇجدان ٴسىزدى قاجەت كەزدە ەسكەرتىپ، قورعاي الادى. سونداي-اق وسى باسىلىم سىزگە ومىردەگى ٵرتۇرلى جاعدايدا كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرىن قولدانا ٴبىلۋدى ۇيرەتەدى. ارينە، مۇندا ٵر جاعدايدا نە ىستەۋ كەرەكتىگىنە قاتىستى ەرەجەلەر ٴتىزىمى جازىلماعان. بۇل بىزگە قاجەت تە ەمەس، ويتكەنى ٴبىز كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرىنە نەگىزدەلگەن «ماسىحتىڭ زاڭى» بويىنشا ٶمىر سۇرەمىز، ال بۇل زاڭ بىزگە ەركىندىك بەرەدى (عالاتتىقتارعا 6:2). الايدا ٴبىز بەلگىلى ٴبىر جاعدايعا قاتىستى ناقتى زاڭ جوق ەكەن دەپ، بۇرىس ٸسىمىزدى اقتاۋعا تىرىسپايمىز (قورىنتتىقتارعا 2-حات 4:1، 2؛ ەۆرەيلەرگە 4:13؛ پەتىردىڭ 1-حاتى 2:16). قايتا، ەركىندىگىمىزدى ەحوباعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى دالەلدەۋ ٷشىن پايدالانامىز.
21 كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرى جايلى وي جۇگىرتىپ، ولاردى تۇرمىس-تىرشىلىكتە ىسكە اسىرساق، جامان مەن جاقسىنى اجىراتۋعا كومەكتەسەتىن «ٴتۇيسىنۋ قابىلەتىن قولدانۋدى» جانە ەحوبا سياقتى ويلانۋدى ۇيرەنەمىز (ەۆرەيلەرگە 5:14). ناتيجەسىندە، ار-ۇجدانىمىز جاقسى تاربيەلەنەدى. ال مۇنداي ار-ۇجدان بىزگە ومىردە دۇرىس باعىت كورسەتىپ، قۇدايدىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنە بەرۋگە كومەكتەسەدى.
^ كوپتەگەن دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ماسكۇنەمدەرگە ىشىمدىك مولشەرىن قاداعالاۋ اسىرەسە قيىن. دارىگەرلەر مۇنداي ادامدارعا مۇلدەم ىشپەۋگە كەڭەس بەرەدى.
