Pagbantay sa Kalibutan

▪ Sa sulod sang 15 ka bulan, 82 ka bag-ong bun-ag nga lapsag ang nasapwan nga ginbilin sa mga kalye sang Mexico City, 27 sa ila ang patay.​—EL UNIVERSAL, MEXICO.

▪ Sa mga pagtuon sa mga kuweba sa duha ka national park sa California, E.U.A., 27 ka bag-ong espesyi sang sapat ang natukiban. “Ginapamatud-an lamang sini kon daw ano lang ka diutay ang aton nahibaluan tuhoy sa aton kalibutan,” siling ni Joel Despain, isa ka espesyalista sang mga kuweba sang National Park Service.​—SMITHSONIAN, E.U.A.

▪ Beinte porsiento sang populasyon sang kalibutan ang wala sing matinlo nga ilimnon nga tubig. Kuarenta porsiento ang wala sing kinahanglanon nga sistema para sa katinlo.​—MILENIO, MEXICO.

▪ Ang ilegal nga mga mangangayam nagapatay sing 20,000 tubtob 30,000 ka sapat kada tuig sa Serengeti National Park lamang.​—THE DAILY NEWS, TANZANIA.

▪ Ginapakita sang mga pagtuon sa Barcelona, Espanya nga 1 sa kada 3 ka estudyante nga nagaedad sing 16 anyos ang regular nga nagayupyop sing cannabis.—LA VANGUARDIA, ESPANYA.

Bakterya sa Opisina

Gintakus sang mga mikrobiologo sa University of Arizona ang kadamuon sang mga bakterya sa mga opisina sa pila ka siudad sang E.U. Natukiban nila nga “ang lima ka duog nga may pinakamadamo nga bakterya (umpisa sa pinakamadamo) amo ang mga telepono, ibabaw sang lamesa, mga pilindutan sang water fountain, kalaptan sang microwave oven kag mga keyboard sang kompyuter,” siling sang pamantalaan nga Globe and Mail. Suno sa report, “ang bakterya nga masapwan sa kinaandan nga lamesa sa opisina kapin sa 100 ka pilo ang kadamuon sangsa bakterya nga masapwan sa lamesa sa kusina kag 400 ka pilo ang kadamuon sangsa masapwan sa kinaandan nga pulungkuan sang onodoro.”

“Cristiano Lamang sa Hambal”

Ang Pilipinas amo ang ginapatuhuyan subong nagaisahanon nga “Cristiano” nga pungsod sa Asia. Apang, ang obispo nga si Efraim Tendero sang Philippine Council of Evangelical Churches nagsiling: “Ang kalabanan sa aton mga Cristiano lamang sa hambal apang indi sa aton mga buhat.” Suno sa Manila Bulletin, ang isa sa mga balasulon amo ang mga lider sang simbahan, nga napaslawan “sa pagbulig sa mga tawo nga mahibaluan kon ano ang ginatudlo kag kapuslanan sang Biblia.” Ang mga sermon sa simbahan nagapadaku pa gani kuno sang politika sa baylo sang Kasulatan.

Ang mga Tawo kag mga Sapat Nagaaway sa Pagkaon kag Tubig

“Nangin kinaandan na lamang ang mga report sang pagsalakay sang mga baboon kag mga hyena sa mga komunidad sang nagapalamangag nga Somalia,” siling sang pamantalaan sa Nairobi nga The East African. Sa isa ka away bangod sa tubig, pila ka baboon ang napatay kag nagsamad sa pila ka manugsagod-sapat. Ginsiling nga ang mga grupo sang mga amu nagabantay sa “estratehiko nga mga ginsang-an ukon sa mga taytay” agod lambatan ang mga trak nga nagadala sing mga pagkaon sa lokal nga mga merkado. “Kinaandan na lamang nga makakita sing mga sapat nga nagapalagyo nga may dala nga mga sipi sang saging ukon [dalagku] nga mga sandiya,” dugang pa sang pamantalaan.

Ang mga Barko Nagaapektar sa Paniempo sa Higad-Dagat

Ang masami nga pakadto-pakari sang mga barko nagaapektar sa paniempo sa higad-dagat, report sang pamantalaan sa Alemanya nga Kölner Stadt-Anzeiger. Gin-analisar sang mga manugpanalawsaw sa Max Planck Institute for Meteorology, sa Hamburg, ang pormasyon sang mga panganod sa English Channel. Natukiban nila nga nagnipis ang mga panganod sa ibabaw sang higad-dagat, samtang nagdamol ang mga panganod sa ibabaw sang ginaagyan sang mga barko. Resulta ini sang mga aso nga ginabuga sang mga barko. Ang magagmay nga mga partikulo sa mga aso nga halin sa mga barko ginapatihan nga ginatunaan sang paghulas (condensation) kag nagapadasig sa pagporma sang magagmay nga mga tulo sang tubig. “Sa nagligad nga 50 ka tuig,” siling sang pamantalaan, “nag-apat ka pilo ang kadamuon sang krudo nga ginakonsumo sang mga barko.”