Κοίτα Πώς Φεύγουν!

ΕΙΧΕ σχεδόν σουρουπώσει και φυσούσε κρύος φθινοπωρινός αέρας. Αλλά η γαλήνη διαταράχτηκε γρήγορα από τις διαπεραστικές κραυγές ενός σμήνους από αγριόχηνες. Ξαφνικά, οι αγριόχηνες εμφανίστηκαν στον αέρα​—ήταν καμιά εικοσαριά και σχημάτιζαν ένα γιγάντιο Λ καθώς άρχισαν να πετούν χτυπώντας τα φτερά τους με κομψότητα και δύναμη. Μια αγριόχηνα έστριψε με χάρη προς τα αριστερά και μετακινήθηκε στο πίσω μέρος της ομάδας. Το εντυπωσιακό θέαμα κέντρισε την περιέργειά μου. Γιατί πετούν οι αγριόχηνες σε σχηματισμό; Και πού πηγαίνουν;

Η χήνα είναι υδρόβιο πουλί και έχει στενή συγγένεια με την πάπια και τον κύκνο. Υπάρχουν περίπου 40 είδη χήνας παγκοσμίως και απαντώνται κυρίως στην Ασία, στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Η καναδική αγριόχηνα είναι ένα από τα πιο γνωστά είδη, με το χαρακτηριστικό μακρύ σκουρόχρωμο λαιμό της και την άσπρη λωρίδα κάτω από το ράμφος της. Τα ενήλικα αρσενικά των υποειδών τα οποία ονομάζονται γιγάντιες καναδικές αγριόχηνες μπορεί να ζυγίζουν μέχρι και 8 κιλά ενώ το άνοιγμα των φτερών τους φτάνει τα 2 μέτρα. Αυτή η χήνα περνάει το καλοκαίρι στο βορρά φτάνοντας ως την Αλάσκα και το βόρειο Καναδά και κατόπιν μεταναστεύει στα νότια, μέχρι το Μεξικό, για τους χειμωνιάτικους μήνες.

Η εκλογή κατάλληλου χρόνου για τη μετανάστευση είναι σημαντικό ζήτημα για τις αγριόχηνες. Αν φτάσουν πρόωρα στα βόρεια, το νερό θα είναι ακόμη παγωμένο και η βλάστηση λιγοστή. Γι’ αυτό, οι καναδικές αγριόχηνες κατευθύνονται συνήθως προοδευτικά προς τα  βόρεια ανάλογα με το ρυθμό αλλαγής της εποχής. Όταν φτάνουν στον προορισμό τους, οι αγριόχηνες χωρίζονται σε ζευγάρια και κάθε ζευγάρι εγκαθιστά στη συνέχεια τη δική του αναπαραγωγική εστία.

Η πτήση σε σχηματισμούς επιτρέπει στις αγριόχηνες να κρατούν οπτική επαφή μεταξύ τους και να αντιδρούν αμέσως όταν το προπορευόμενο πουλί αλλάζει κατεύθυνση, ταχύτητα ή ύψος. Επίσης, μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι το ρεύμα αέρα που δημιουργείται από τις προπορευόμενες αγριόχηνες διευκολύνει την πτήση του υπόλοιπου σμήνους, περιορίζοντας τις ατμοσφαιρικές αναταράξεις. Ούτως ή άλλως, φαίνεται ότι το μεταναστευτικό σμήνος αποτελείται συνήθως από έναν αριθμό οικογενειών, με τις ενήλικες να αναλαμβάνουν εκ περιτροπής την ηγεσία.

Συχνά, η καναδική αγριόχηνα χρησιμοποιεί την ίδια τοποθεσία για τη φωλιά της κάθε χρόνο. Η φωλιά αποτελείται τις περισσότερες φορές από απλά υλικά, όπως κλαδάκια, χόρτα και βρύα. Οι αγριόχηνες είναι μονογαμικές​—δηλαδή έχουν έναν σύντροφο για όλη τους τη ζωή. Αν ο ένας σύντροφος πεθάνει, η επιζώσα αγριόχηνα μπορεί να δεχτεί κάποιον άλλον σύντροφο. Συνήθως, όμως, παραμένει μόνη.

Το θηλυκό γεννάει τέσσερα με οχτώ αβγά, τα οποία επωάζει περίπου 28 μέρες. Οι γονείς είναι εξαιρετικά προστατευτικοί. Όταν οι ίδιοι ή τα μικρά τους απειλούνται, το ζευγάρι γίνεται αρκετά επιθετικό. Με τα φτερά τους μπορούν να δώσουν ισχυρά χτυπήματα στους εισβολείς.

Οι νεοσσοί αρχίζουν να επικοινωνούν ενόσω βρίσκονται ακόμη στο αβγό. Οι κραυγές τους ποικίλλουν από διαπεραστικά τερετίσματα (ένδειξη ικανοποίησης) μέχρι κραυγές δυσφορίας. Όταν επικοινωνούν με τα μικρά τους και μεταξύ τους, οι ενήλικες αγριόχηνες χρησιμοποιούν επίσης διάφορες κραυγές. Μάλιστα, ερευνητές έχουν ξεχωρίσει τουλάχιστον 13 διαφορετικές κραυγές μεταξύ των καναδικών αγριόχηνων.

Πράγματι, οι αγριόχηνες αποδεικνύονται “ενστικτωδώς σοφές”. (Παροιμίες 30:24) Φυσικά, όλη η τιμή για αυτό ανήκει στον Ιεχωβά Θεό, εκείνον που έφτιαξε τα πάντα​—περιλαμβανομένων και των φτερωτών πλασμάτων του ουρανού.​—Ψαλμός 104:24.

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 17]

Το γνωρίζατε;

● Μόλις οι νεοσσοί εκκολαφτούν, αφήνουν τη φωλιά τους οριστικά μαζί με τον μπαμπά και τη μαμά τους. Οι οικογένειες παραμένουν συνήθως μαζί.

● Οι ινδικές αγριόχηνες λέγεται ότι μεταναστεύουν στο όρος Έβερεστ, το οποίο έχει ύψος σχεδόν 8.900 μέτρα.

● Μερικά είδη χήνας μπορούν να πετούν μέχρι και 1.600 χιλιόμετρα χωρίς διακοπή.

● Όταν οι αγριόχηνες που πετούν σε σχηματισμό αναπτύσσουν ταχύτητες παρόμοιες με εκείνες που θα ανέπτυσσαν αν πετούσαν μόνες, χτυπούν τα φτερά τους λιγότερο και γι’ αυτό έχουν χαμηλότερη καρδιακή συχνότητα.

[Ευχαριστίες]

Top left: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./​Duane C. Anderson

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 16]

Flying geese: © Tom Brakefield/​CORBIS