Akpa N̄kpọnnam—N̄kukun̄kpọyọriyọ
Ibuot 22
Akpa N̄kpọnnam—N̄kukun̄kpọyọriyọ
1. Mmanie ẹtiene ẹfiori ke ini mme angel oro ẹfride ukotowo, ndien nso ke ọyọhọ ukotowo ition ọtọt?
ỌYỌHỌ angel ition eben̄e idem ndifri ukotowo esie. Ẹma ẹfefri ukotowo inan̄ eke heaven, ẹnyụn̄ ẹnọ ufen inan̄ ẹsọk ubak isọn̄ kiet ke itie ita oro Jehovah abatde nte enyenede nduduọhọ akan—Christendom. Ẹma ẹyarade itie nna-udọn̄ọ n̄kpa esie. Ke adan̄aemi mme angel ẹfride ukotowo, mfiori oro mme owo ẹfioride ke etiene ke isọn̄. Idahaemi ukotowo eke ọyọhọ angel ition ọmọn̄ ọtọt akpa n̄kpọnnam, emi ototịm enyene ndịk akan se ikodude mbemiso. Enye abuana enyene-ndịk ufen n̄kukun̄kpọyọriyọ. Nte ededi, ẹyak nnyịn ibem iso idụn̄ọde mme itien̄wed Abasi eken oro ẹdin̄wamde nnyịn ndidiọn̄ọ ufen emi ọfọn akan.
2. Ewe n̄wed Bible itịn̄ iban̄a ufen n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ebietde enyeemi John okụtde, ndien nso ikedi utịp esie ke idem Israel eset?
2 N̄wed Joel eke Bible, ẹkewetde ke ọyọhọ isua ikie usụkkiet M.E.N., etịn̄ aban̄a ufen n̄kpri unam, ẹsịnede mme n̄kukun̄kpọyọriyọ, oro ẹbietde enyeemi John okụtde. (Joel 2:1-11, 25) a Enye ekenyene ndida ekese ufen nsọk nditọ Israel mbon nsọn̄ibuot, edi eyesụn̄ọ n̄ko ke eyen Jew kiet kiet ndikabade esịt nnyụn̄ mfiak nnyene mfọn Jehovah. (Joel 2:6, 12-14) Ke ini oro ama ekem, Jehovah eyen̄wan̄a spirit esie ọduọk “ofụri obụkidem,” ke adan̄aemi mme enyene-ndịk idiọn̄ọ ye utịben̄kpọ n̄kpaidem ẹdidude “ke akwa usen Jehovah emi enyenede ndịk mîka-idịghe” kan̄a.—Joel 2:11, 28-32.
Ufen eke Akpa Isua Ikie
3, 4. (a) Ini ewe ke Joel ibuot 2 okosu, ndien didie? (b) Didie ke ufen oro ebietde eke udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ okodu ke akpa isua ikie E.N., ndien ufen oro ẹkebịghi adan̄a didie?
3 N̄wed Joel ibuot 2 ama osu ke akpa isua ikie. Ekedi ini oro, ke Pentecost eke 33 E.N., ke ẹken̄wan̄a edisana spirit ẹduọk, ẹyetde mme akpa Christian aran ẹnyụn̄ ẹnọde mmọ odudu nditịn̄ “ata n̄kpọsọn̄ utom Abasi” ke ediwak usem. Nte utịp, akamba otuowo ẹma ẹsop idem. Apostle Peter ama etịn̄ ikọ ọnọ mme andida nse oro ẹkedude ke n̄kpaidem, okotde oto Joel 2:28, 29 onyụn̄ anamde an̄wan̄a ete ke mmọ ke ẹkeda enyịn ẹkụt nte enye osude. (Utom 2:1-21) Edi n̄wetnnịm n̄kpọ ndomokiet idụhe iban̄a ata ubiak otode n̄kpri unam ke ini oro, ọnọde ndusụk owo ubiak onyụn̄ anamde mmọ eken ẹkabade esịt.
4 Nte ndamban̄a ufen ama odu ke eyo oro? Ih, ke akpanikọ ama odu! Enye ama odu ke ntak ọkpọsọn̄ ukwọrọikọ emi mme Christian oro ẹkeyetde aran obufa obufa mi ẹkekwọrọde. b Ebede ke mmọ, Jehovah ama okot mme Jew oro ẹdikpan̄de utọn̄ ndikabade esịt nnyụn̄ mbọ mme edidiọn̄ esie. (Utom 2:38-40; 3:19) Mbon oro ẹkeyerede ikot oro ẹma ẹbọ mfọn esie ke n̄wọrọnda udomo. Edi amaedi mmọ oro ẹkesịnde ikot oro, mme Christian akpa isua ikie ẹma ẹkabade ẹtie nte udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹsịnde nsobo. Ọtọn̄ọde ke Jerusalem, mmọ ẹma ẹsuana ke ofụri Judea ye Samaria. Ibịghike mmọ ẹma ẹdu ke kpukpru ebiet, ẹtụhọrede mme Jew oro mîkenịmke ke akpanikọ ke ndikwọrọ ediset ke n̄kpa Jesus an̄wan̄wa, ye kpukpru se emi abuanade. (Utom 1:8; 4:18-20; 5:17-21, 28, 29, 40-42; 17:5, 6; 21:27-30) Ufen oro ama akaiso tutu ke “usen . . . emi enyenede ndịk,” ke 70 E.N., ke ini Jehovah akadade udịmekọn̄ mbon Rome edi Jerusalem ndisobo enye. Sụk mme Christian oro ẹkesemede ẹkot enyịn̄ Jehovah ke mbuọtidem ke ẹkenyan̄a.—Joel 2:32; Utom 2:20, 21; Mme N̄ke 18:10.
Ufen N̄kukun̄kpọyọriyọ Mfịn
5. Didie ke prọfesi Joel okosu toto ke 1919?
5 Nte owụtde ifiọk, nnyịn imekeme ndidori enyịn prọfesi Joel ndinyene akpatre edisu ke utịt ini emi. Didie ke emi akaiso ndidi akpanikọ ntem! Ke mbono Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke Cedar Point, Ohio, U.S.A., September 1-8, 1919, an̄wan̄wa edin̄wan̄a spirit Jehovah nduọk ama esịn ikọt esie odudu ke idem nditịm ubịnikọt ukwọrọikọ ofụri ererimbot. Ke otu kpukpru mbon oro ẹkedọhọde nte idide Christian, mmọ ikpọn̄îkpọn̄, ke ẹdiọn̄ọde ẹte ke ẹma ẹdori Jesus ke ebekpo nte Edidem eke heaven, iketekke ke ifịk ndomokiet ke ndisuan eti mbụk oro atara. Ọkpọsọn̄ unọ ikọ ntiense mmọ, ke ndisu prọfesi, ama akabade edi ufen ndutụhọ ọnọ Christendom ọsọn̄ibuot.—Matthew 24:3-8, 14; Utom 1:8.
6. (a) Nso ke John okokụt ke ini ọyọhọ angel ition ofride ukotowo esie? (b) “Ntantaọfiọn̄” emi ada aban̄a anie, ndien ntak-a?
6 N̄wed Ediyarade, emi ẹkewetde ke n̄kpọ nte isua 26 ke ẹma ẹkesobo Jerusalem, etịn̄ n̄ko aban̄a ufen oro. Nso ke enye adian ke ikọ Joel? Ẹyak nnyịn idụn̄ọde mbụk oro, nte John ọtọtde ete: “Ekem ọyọhọ angel ition ofri; nnyụn̄ n̄kụt ntantaọfiọn̄ nte otode ke enyọn̄ ọduọ ke isọn̄; ndien ẹnọ enye ukpọhọde obube akwa udem.” (Ediyarade 9:1) “Ntantaọfiọn̄” emi okpụhọde ye enyeoro ke Ediyarade 8:10 oro John okokụtde nte akade ndiduọ. Enye okụt “ntantaọfiọn̄ nte otode ke enyọn̄ ọduọ ke isọn̄” oro idahaemi onyụn̄ enyenede utom ndinam ke isọn̄ emi. Nte emi edi owo eke spirit m̀mê eke obụk? Ke ukperedem ẹtịn̄ ẹban̄a andikama “ukpọhọde obube akwa udem” emi nte otopde Satan esịn ke “editụn̄ọ ukpe.” (Ediyarade 20:1-3) Ntre anaedi enye edi ọkpọsọn̄ owo eke spirit. Ke Ediyarade 9:11, John asian nnyịn ete ke n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi “ẹnyene angel akwa udem oro ke edidem mmọ.” Anaedi ufan̄ikọ mbiba ẹtịn̄ ẹban̄a owo kiet oro, sia angel oro akamade ukpọhọde obube akwa udem oro, nte owụtde ifiọk, ekemede ndidi angel akwa udem oro. Ndien ntantaọfiọn̄ oro enyene ndida mban̄a Edidem oro Jehovah emekde, sia mme Christian oro ẹyetde aran ẹdiọn̄ọde angel kierakiet oro edide Edidem, kpa Jesus Christ.—Colossae 1:13; 1 Corinth 15:25.
7. (a) Nso itịbe ke ini ẹkpọhọrede “obube akwa udem” oro? (b) Nso idi “obube akwa udem” oro, ndien mmanie ẹkedu do ke esisịt ini?
7 Mbụk oro akaiso ete: “Enye onyụn̄ ọkpọhọde obube akwa udem; nsụn̄ikan̄ onyụn̄ oto ke obube oro ọwọrọ, ebiet nsụn̄ikan̄ akwa ikan̄ emi ẹbarade; utịn ye enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹkabade ẹkịm ke ntak nsụn̄ikan̄ obube oro. N̄kukun̄kpọyọriyọ ẹto ke nsụn̄ikan̄ ẹwọn̄ọ ẹdụk ke isọn̄; ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ odudu nte ikpeyen isọn̄ enyenede odudu.” (Ediyarade 9:2, 3) Ke N̄wed Abasi, “obube akwa udem” edi itie unana utom, idem itie n̄kpa. (Men Rome 10:7; Ediyarade 17:8; 20:1, 3 domo.) Ekpri otu nditọete Jesus ẹma ẹdu ke ibio ibio ini ke utọ “obube akwa udem” oro aban̄ade itie unana utom ke utịt akpa ekọn̄ ererimbot (1918-1919). Edi ke ini Jehovah akan̄wan̄ade spirit esie ọduọk ikọt esie oro ẹkekabarede esịt ke 1919, mmọ ẹma ẹbụn̄ọ ẹwọrọ ẹka ndikụre utom oro akanade ke iso nte n̄kpọ-ata.
8. Didie ke edi nte ke edikpọhọde n̄kukun̄kpọyọriyọ oro nyak akasan̄a ye ekese “nsụn̄ikan̄”?
8 Nte John okụtde, se itienede edisana n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi nyak edi ekese nsụn̄ikan̄, ebietde “nsụn̄ikan̄ akwa ikan̄ emi ẹbarade.” c Ntem ke enye ekedi ke 1919. N̄kpọ eketie n̄kịmn̄kịm n̄kịmn̄kịm ye Christendom ye ererimbot ke ofụri ofụri. (Men Joel 2:30, 31 domo.) N̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹkesanade ẹyak mi, kpa otu John, ẹkenen̄ede ẹdi edikan oro ẹkekande mme ọkwọrọ ederi Christendom, oro ẹkediomide ẹnyụn̄ ẹdụkde odu nditre utom Obio Ubọn̄ tak-tak, oro idahaemi ẹnyụn̄ ẹsịnde Obio Ubọn̄ Abasi. Ekịm oro ebietde nsụn̄ikan̄ mi ama ọtọn̄ọ ndisuana mfụk Christendom ọsọn̄ibuot nte ẹkenọde udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ odudu Abasi ẹkenyụn̄ ẹtọn̄ọde ndida enye nnam n̄kpọ ke ndikwọrọ okopodudu etop ubiereikpe. “Utịn” Christendom—kpa enyọn̄ enyọn̄ un̄wana esie—ama odụk ekịm, ndien “enyọn̄” oro ama akabade okịm mak-mak ọnọ editan̄a ubiereikpe Abasi nte ẹkewụtde ẹte ke “ọbọn̄ emi akarade edem ikpaenyọn̄” ererimbot emi edi abasi Christendom.—Ephesus 2:2; John 12:31; 1 John 5:19.
N̄kukun̄kpọyọriyọ Ẹmi Ẹtụhọrede Owo!
9. Nso item ekọn̄ ke n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹbọ?
9 Nso item ekọn̄ ke n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹkebọ? John ọtọt ete: “Ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ uyo, ẹte ẹkûnam ibak ye mbiet isọn̄, ye kpukpru awawa ikọn̄, ye kpukpru eto, edi ẹnam ibak ye mmọ oro mînyeneke idiọn̄ọ Abasi ke ọkpọiso mmọ ikpọn̄-ikpọn̄. Ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ uyo, ẹte ẹkûwot mmọ oro, edi ẹtụhọde mmọ ọfiọn̄ ition: ndien ndutụhọ mmọ ebiet ndutụhọ ikpeyen, kini otopde owo. Ke mme usen oro ke owo eyeyom n̄kpa edi idikwe; itọn̄ n̄kpa eyenyụn̄ ọdọn̄ mmọ, edi n̄kpa eyefehe ọkpọn̄ mmọ.”—Ediyarade 9:4-6.
10. (a) Ẹnọ mmanie ufen emi akpan akpan, ndien nso idi utịp ke idem mmọ? (b) Nso orụk ndutụhọ ibuana? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)
10 Tịmfiọk ete ke owo ibemke iso inọ ufen osịm mme owo m̀mê mme ọwọrọiso owo ke otu mmọ—kpa ‘mbiet isọn̄ ye awawa ikọn̄.’ (Men Ediyarade 8:7 domo.) N̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹnyene ndinam ibak ye sụk mbon oro mînyeneke ufịkn̄kpọ Abasi ke ọkpọiso mmọ, mbon Christendom oro ẹdọhọde ke ẹfịk mmimọ idiọn̄ọ, edi oro mbụk mmọ owụtde ete ke ẹsosu. (Ephesus 1:13, 14) Ntem, ẹkebem iso ẹnọ akama-ndutụhọ ikọ mme n̄kukun̄kpọyọriyọ eyomfịn ẹmi ẹbịne mme adaiso ido ukpono Christendom. Mbon n̄kohodeidem ẹmi ẹkekụt ndutụhọ didie ntem ke ndikop ẹtọtde an̄wan̄wa ẹte ke ikụreke ke mmọ ndikpu ndida otuerọn̄ mmọ n̄ka heaven edi ke mmọ ke idemmọ ikemeke ndisịm do! d Ke akpanikọ, enye edi kpa nte ẹsidọhọde ẹte ke ‘nnan ada nnan usụn̄’!—Matthew 15:14.
11. (a) Ini oro ẹnọde mme n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi odudu nditụhọde mme asua Abasi ebịghi adan̄a didie, ndien ntak oro mînen̄ekede idi ata ibio ini? (b) Ndutụhọ oro ọsọn̄ ubọk adan̄a didie?
11 Ndutụhọ oro ebịghi ke ọfiọn̄ ition. Nte oro edi ata ibio ibio ini? Idịghe ke ẹkerede ẹban̄a ata n̄kukun̄kpọyọriyọ. Ọfiọn̄ ition owụt adan̄a nte kiet ke otu n̄kpri unam ẹmi esibịghide uwem okosịm. Ke ntre, edi adan̄aini nte mmọ ẹdude ke mme n̄kukun̄kpọyọriyọ eyomfịn ẹmi ẹkaiso nditop mme asua Abasi. Adianade do, ndutụhọ emi ọsọn̄ etieti tutu eyedi se mme owo ẹyomde ndikpa. Edi akpanikọ, nnyịn inyeneke n̄wetnnịm n̄kpọ ndomokiet nte ke owo ekededi ke otu mbon oro n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹketopde ẹma ẹnen̄ede ẹyom ndiwot idemmọ. Edi ikọ oro an̄wam nnyịn ndikụt nte ndutụhọ oro ọkọsọn̄de ubọk—nte ekpedide ọkpọsọn̄ ubiak eke ikpeyen. Enye ebiet ufen oro Jeremiah ekebemde iso okụt nte edisịmde nditọ Israel oro mîkanamke akpanikọ, oro mbon Babylon ẹkesuande, ẹmi ẹkenyụn̄ ẹmekde n̄kpa utu ke ndidu uwem.—Jeremiah 8:3; se n̄ko Ecclesiastes 4:2, 3.
12. Ntak emi ẹyakde n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹtụhọrede mme adaiso ido ukpono Christendom, ke n̄kan̄ eke spirit, edi ẹkûwowot mmọ?
12 Ntak ẹnyịmede ẹte ẹtotụhọrede mmọemi, ke n̄kan̄ eke spirit, utu ke ndiwowot mmọ? Emi edi ntọn̄ọ ntọn̄ọ n̄kpọnnam ke ndiyarade nsu Christendom ye edikpu oro enye okpude, edi ibọhọke ke ukperedem, nte usen Ọbọn̄ akade iso, ke ẹdinam ẹdiọn̄ọ itie eke spirit esie ọyọhọ ọyọhọ, oro ebietde n̄kpa. Emi edidi ke ọyọhọ n̄kpọnnam iba oro ẹwotde ubak kiet ke itie ita.—Ediyarade 1:10; 9:12, 18; 11:14.
N̄kukun̄kpọyọriyọ Ẹmi Ẹtịmde Idem Ẹnọ Ekọn̄
13. Mme n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹtie didie?
13 N̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹtie esen esen didie ntem! John etịn̄ aban̄a enye ete: “Ndien n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹbiet enan̄-mbakara ẹmi ẹben̄ede ẹnọ ekọn̄; mmọ ẹnyụn̄ ẹyara n̄kpọ eke ebietde anyanya o-gold ke ibuot mmọ, iso mmọ ẹnyụn̄ ẹbiet iso owo; mmọ ẹnyene idet nte idet iban, ndien edet mmọ ẹbiet eke mme lion: mmọ ẹnyụn̄ ẹnyene n̄kpọ-ikpanesịt nte n̄kpọ-ikpanesịt ukwak; uyom mba mmọ onyụn̄ ebiet uyom mme chariot, uyom ediwak enan̄-mbakara eke ẹbụmerede ẹdụk ekọn̄.”—Ediyarade 9:7-9.
14. Ntak emi usụn̄ nte John etịn̄de aban̄a mme n̄kukun̄kpọyọriyọ odotde ye otu Christian oro ẹkedemerede ke 1919?
14 Emi enen̄ede owụt otu mme Christian anam-akpanikọ oro ẹkedemerede ke 1919. Nte mme enan̄-mbakara, ẹma ẹtịm mmọ idem ẹnọ ekọn̄, ẹbierede ndin̄wana nnọ akpanikọ ke usụn̄ oro apostle Paul etịn̄de aban̄a. (Ephesus 6:11-13; 2 Corinth 10:4) Ke ibuot mmọ John okụt se ibietde anyanya o-gold. Ikpodotke mmọ ndinyene ata anyanya sia mmọ mîtọn̄ọke ndikara ke adan̄aemi ẹsụk ẹdude ke isọn̄. (1 Corinth 4:8; Ediyarade 20:4) Edi ke 1919 mmọ ẹma ẹtetie ubọn̄ ubọn̄. Mmọ ẹkedi nditọete Edidem oro, ndien ẹma ẹnịm mme anyanya mmọ eke heaven ẹnọ mmọ ama akamedi mmọ ẹkaiso ẹnam akpanikọ tutu osịm utịt.—2 Timothy 4:8; 1 Peter 5:4.
15. Ọwọrọ nso ke ndidọhọ ke mme n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹnyene (a) mme n̄kpọ-ikpanesịt ukwak? (b) iso ẹbietde eke owo? (c) idet ẹbietde eke an̄wan? (d) edet ẹbietde eke lion? (e) ẹnam ekese uyom?
15 Ke n̄kukụt oro, n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹnyene mme n̄kpọ-ikpanesịt ukwak, ẹdade ẹban̄a edinen ido oro mîkemeke ndibiara. (Ephesus 6:14-18) Mmọ n̄ko ẹnyene iso owo, idiọn̄ọ enyeemi anyan ubọk owụt edu ima, sia ẹkebotde owo ke mbiet Abasi, emi edide ima. (Genesis 1:26; 1 John 4:16) Idet mmọ ọniọn̄ nte eke an̄wan, emi enen̄erede owụt nsụkibuot oro mmọ ẹsụkde ẹnọ Edidem mmọ, kpa angel akwa udem. Edet mmọ ẹbiet edet lion. Lion esida edet esie awai unam. Ọtọn̄ọde ke 1919 akaiso, otu John ama ọtọn̄ọ ntak ekeme ndidia ọkpọsọn̄ udia eke spirit, akpan akpan akpanikọ aban̄ade Obio Ubọn̄ Abasi ke ubọk ukara “Lion emi otode ke esien Judah,” kpa Jesus Christ. Kpa nte lion adade aban̄a uko, ntre oyom ọkpọsọn̄ uko ndidụn̄ọde ọkpọsọn̄ etop emi, ndinam ẹwet enye ke mme n̄wed, nnyụn̄ nsuan enye ke ofụri ererimbot. Mme ndamban̄a n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹnam ekese uyom, nte “uyom ediwak enan̄-mbakara eke ẹbụmerede ẹdụk ekọn̄.” Ke mme Christian akpa isua ikie ẹma ẹkenịm uwụtn̄kpọ, uduak mmọ idịghe ndidop uyo ntie.—1 Corinth 11:7-15; Ediyarade 5:5.
16. Mme n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ndinyene ‘isịm nnyụn̄ ntop owo nte ikpeyen’ ada aban̄a nso?
16 Ukwọrọikọ emi abuana se ikande ikọ oro ẹtịn̄de! “Mmọ ẹnyụn̄ ẹnyene isịm ẹbiet ikpeyen, ye ifọt ke esịt; ndien odudu mmọ odu ke isịm mmọ, ndida nnam owo ibak ọfiọn̄ ition.” (Ediyarade 9:10) Emi ọkpọwọrọ nso? Nte mmọ ẹnamde utom Obio Ubọn̄ mmọ, Mme Ntiense Jehovah ẹda ikọ ye n̄wed ẹsuan n̄kpọsọn̄ ikọ ẹmi ẹkọn̄ọde ke Ikọ Abasi. Etop mmọ ẹtop owo nte ikpeyen sia mmọ ẹtọtde usen usiene Jehovah oro asan̄ade ekpere. (Isaiah 61:2) Mbemiso n̄kukun̄kpọyọriyọ eke spirit ẹmi ẹdude ke emana emi ẹkpan̄ade ẹkụre, ẹyekụre utom oro Abasi odoride mmọ nditan̄a ubiereikpe Jehovah—ẹdade ufen ẹsọk kpukpru mme ọsọn̄-obotitọn̄ oro ẹsụn̄ide enyịn̄ Abasi.
17. (a) Nso ke ẹketọt ke mbono Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible eke 1919 oro akanamde unọ ikọ ntiense mmọ ọdọdiọn̄ otop owo akan? (b) Didie ke ẹketụhọde mme ọkwọrọ ederi, ndien mmọ ẹkenam n̄kpọ didie ẹban̄a oro?
17 Udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹma ẹyọhọ ye idatesịt ke ini ẹketọtde obufa magazine oro, The Golden Age, ke mbono mmọ eke 1919. Enye ekedi magazine oro ẹmịn̄de inikiet ke urua iba, ẹtịmde enye ndinam ikọ ntiense mmọ ẹdọdiọn̄ otop owo. e Nsiondi esie Ọyọhọ 27, eke September 29, 1920, ama ayarade n̄kari mme ọkwọrọ ederi ke ndikọbọ Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke United States ke ikpehe 1918-1919. Ke ofụri iduọk isua 1920 ye 1930, The Golden Age ama otụhọde mme ọkwọrọ ederi ye mme n̄kaiso ibuotikọ ye mme ndise oro ẹtopde-top owo, oro ẹkeyarade nte mmọ ẹnọhọde n̄kari n̄kari ke mme mbubehe ukaraidem, akpan akpan mme ediomi oro n̄ka ukara Catholic ẹkedụkde ye mme akara ukara ufịk eke Fascist ye Nazi. Ke ndinam n̄kpọ mban̄a oro, mme ọkwọrọ ederi ‘ẹma ẹbot ibak ke ibet’ ẹnyụn̄ ẹtịbi afai afai en̄wan ye ikọt Abasi.—Psalm 94:20, King James Version.
Ẹnam Mme Andikara Ererimbot Ẹdiọn̄ọ
18. Nso utom ke mme n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹkenyene ndinam, ndien nso ikotịbe nte utịp edifri oro ẹkefride ukotowo ition?
18 Mme n̄kukun̄kpọyọriyọ eyomfịn ẹma ẹnyene utom ndinam. Ẹkenyene ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄. Ẹkenyene ndiyarade mme nsunsu ukpepn̄kpọ. Ẹkenyene ndikụt erọn̄ ẹmi ẹkesopde. Nte n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹkade iso ẹnam n̄kpọsọn̄ utom emi, ẹma ẹnyịk ererimbot ndinen̄ede ntie nnyụn̄ mfiọk se itịbede. Ke n̄kopitem nnọ uyo ukotowo eke mme angel oro, otu John amakaiso ndiyarade Christendom nte odotde ndibọ ọkpọsọn̄ ubiomikpe Jehovah. Ke ndinam n̄kpọ mban̄a ọyọhọ ukotowo ition, ẹma ẹsọn̄ọ ẹwụt ikpehe ubiereikpe enyeemi ke mbono Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke London, England, May 25-31, 1926. Emi ama owụt ubiere oro, “N̄kpọ Ntiense Ẹnọde Mme Andikara Ererimbot,” ye utịn̄ikọ an̄wa ke Ufọkmbono Ubọn̄ Albert ke ibuotikọ oro, “Ntak Emi Mme Ukara Ererimbot Ẹten̄de—Usọbọ,” ẹma ẹmịn̄ ofụri uwetn̄kpọ mbiba ẹmi ke ọwọrọetop n̄wedmbụk n̄kpọntịbe eke London ke ndan̄nsiere. Ke ukperedem, otu n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹma ẹsuan ubiere oro ke ofụri ererimbot nte babru miliọn 50—oro ekedi ndutụhọ ke akpanikọ ọnọ mme ọkwọrọ ederi! Ediwak isua ke ukperedem, mme owo ke England ẹkesụk ẹtetịn̄ ẹban̄a ediyarade emi otopde-top owo mi.
19. Nso n̄kpọ un̄wana en̄wan efen efen ke ndamban̄a n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹkebọ, ndien nso ke enye ekenyene nditịn̄ mban̄a n̄wed ediomi eke London oro?
19 Ke mbono emi, ndamban̄a n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹma ẹbọ n̄kpọ un̄wana ẹn̄wan efen efen, kpa n̄wọrọnda obufa n̄wed ẹkotde Deliverance. Enye ama esịne nneme N̄wed Abasi ke idiọn̄ọ oro ọsọn̄ọde ete ke ukara ‘eyen erenowo’ oro, kpa Obio Ubọn̄ Christ eke heaven ama amana ke 1914. (Matthew 24:3-14; Ediyarade 12:1-10) Ke oro ebede, enye ama okot oto n̄wed ediomi oro ẹkemịn̄de ke London ke 1917 oro mme ọkwọrọ ederi itiaita ẹkenyụn̄ ẹsịnde ubọk, ẹmi ẹkedọhọde ke mmọ ẹdu “ke otu ata ikpọ mme ọkwọrọikọ ke ererimbot.” Mmọ ẹkeda ke ibuot mme ọwọrọiso mbuaha ufọkederi Protestant—Baptist, Congregational, Presbyterian, Episcopalian, ye Methodist. N̄wed ediomi emi ama ọtọt ete ke “afanikọn̄ oro odude kemi anyan ubọk owụt utịt ini Mme Gentile” ye nte ke “ẹkeme ndidori enyịn ndikụt Ọbọn̄ ọbiọn̄ọrede ini kiet ekededi.” Ih, mme ọkwọrọ ederi oro ẹma ẹfiọk idiọn̄ọ edidu Jesus! Edi nte mmọ ẹma ẹyom ndinam n̄kpọ ndomokiet mban̄a emi? N̄wed oro Deliverance asian nnyịn ete: “Se inen̄erede idi n̄wọrọnda ubak mbubehe emi edi nte ke kpa mme owo oro ẹkesịnde ubọk ke n̄wed ediomi emi ke oro ebede ẹkekan̄ enye ẹnyụn̄ ẹsịn uyarade oro ọsọn̄ọde ete ke nnyịn idu ke utịt ini eke ererimbot emi ye ke ini edidu Ọbọn̄ ọyọhọ ikaba.”
20. (a) Nso ke mme ọkwọrọ ederi ẹmek kaban̄a udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ye Edidem mmọ? (b) John ọdọhọ ke anie akara udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ oro, ndien nso idi enyịn̄ esie?
20 Utu ke nditọt mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi oro edide ke iso, mme ọkwọrọ ederi Christendom ẹma ẹmek ndidu ye ererimbot Satan. Mmọ iyomke ndinyene ebuana ye udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ye Edidem mmọ, emi John etịn̄de idahaemi ete: “Mmọ ẹnyene angel akwa udem oro ke edidem mmọ; enyịn̄ esie ke usem Hebrew ekere Abaddon [emi ọwọrọde “Nsobo”], ke usem Greek ekere Apollyon [emi ọwọrọde “Andisobo”].” (Ediyarade 9:11) Nte “angel akwa udem” ye “Andisobo,” Jesus ke akpanikọ amayak ufen n̄kpọnnam odori Christendom ke idem. Edi se ikponde ikan oro ọmọn̄ etiene!
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Men Joel 2:4, 5, 7 (ke ebiet emi ẹtịn̄de ẹban̄a n̄kpri unam nte mme enan̄-mbakara, mbio-obio, ye mbon uko, ẹnyụn̄ ẹnamde uyom eke ebietde chariot) domo ye Ediyarade 9:7-9; n̄ko, men Joel 2:6, 10 (etịn̄de aban̄a ọkpọsọn̄ ubiak eke ufen n̄kpri unam ẹmi) domo ye Ediyarade 9:2, 5.
b Se ibuotikọ oro “Ndidiana Ọtọkiet Mbiọn̄ọ Mme Idụt ke Itịghede Ubiereikpe” ke nsiondi Enyọn̄-Ukpeme eke May 1, 1963.
c Tịmfiọk ete ke owo ikemeke ndida itien̄wed Abasi emi nsọn̄ọ nte ke ikan̄ ama odu ke akwa udem oro, nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke akwa udem oro ekedi ndusụk orụk hell ikan̄. John ọdọhọ ke imọ ikokụt ndodobi nsụn̄ikan̄ oro ‘ekebietde,’ m̀mê eketiede nte akwa ikan̄ emi ẹbarade. (Ediyarade 9:2) Enye idọhọke ke ikokụt ata edemeikan̄ ke akwa udem oro.
d Ikọ Greek oro ẹdade mi oto akpa ikọ oro ba·sa·niʹzo, emi ẹsidade ndusụk ini nte ata ndutụhọ; nte ededi, ẹkeme ndida enye n̄ko nte ndutụhọ eke n̄kan̄ ekikere. Ke uwụtn̄kpọ, ke 2 Peter 2:8, NW, nnyịn ikot ite ke Lot “ama otụhọde edinen ukpọn̄ esie” ke ntak mbukpo ido oro enye okokụtde ke Sodom. Mme adaiso ido ukpono eke eyo mme apostle ẹma ẹkụt ndutụhọ eke n̄kan̄ ekikere okposụkedi, ke akpanikọ, ekedide ke ata isio isio ntak.
e Enyịn̄ oro ẹkefiakde ẹkot magazine emi ekedi Consolation ke 1937 ye Awake! ke 1946.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 143]
Edifri ọyọhọ ukotowo ition ada akpa ke otu n̄kpọnnam ita oro edi
[Ndise ke page 146]
Mme idan̄ fo ẹsọp ẹdụk esịt mme asua Edidem. (Psalm 45:5) Mbiet ikọ emi ama odu ye ndise enyọn̄ emi ke ediwak n̄wed oro ẹkemịn̄de ke iduọk isua 1930, oro ẹketopde “mmọ oro mînyeneke idiọn̄ọ Abasi ke ọkpọiso mmọ”
[Mme ndise ke page 147]
Ufọkmbono Ubọn̄ Albert, kpa ebiet emi ẹkesiode n̄wed oro Deliverance ẹnyụn̄ ẹnyịmede ubiere oro “N̄kpọ Ntiense Ẹnọde Mme Andikara Ererimbot”
