Kpebe Mbuọtidem Mmọ

Enye Ama Akan Ndịk ye Eyịghe

PETER ama ebere ke uden̄ onyụn̄ọ ese se enye okokụtde ke ekịm. Ndi enye okokụt un̄wana n̄kan̄ edem usiahautịn, emi owụtde ke eyo ọmọn̄ esiere ndien? Edem ye afara ẹbiak enye ke ntak emi awatde uden̄ ke ediwak hour. Ofụm oro akasuaharede enye idet ama anam Inyan̄ Galilee adaha. Mbufụt inyan̄ ama amia iso ubom oro ndien ndien onyụn̄ ọduọk Peter mbịtmbịt mmọn̄. Ete mbon ama aka iso awat ubom esie.

Peter ye nsan̄a esie ẹma ẹdaha ẹkpọn̄ Jesus ke mbenesụk. Usen oro ke mmọ ẹkekụt Jesus adade uyo ye iyak ifan̄ ọnọ ediwak tọsịn owo udia. Emi ama anam mme owo ẹyom Jesus edi edidem mmimọ, edi Jesus ikoyomke ndisịn idem ke mbubehe ukara mmọ. Enye ama onyụn̄ ebiere ndikpeme mme mbet esie mbak mmọ n̄ko ẹdisịn idem ke mbubehe ukara. Enye ama ọkpọn̄ otuowo oro onyụn̄ ọdọhọ mme mbet esie ẹdụk ubom ẹwat ẹka esụk n̄kan̄ eken, enye onyụn̄ asan̄a ikpọn̄ ọdọk obot aka ndibọn̄ akam.—Mark 6:35-45; John 6:14, 15.

Ọfiọn̄ oro ekekperede ndiyọhọ idịbi ke akayama ke ini mme mbet Jesus ẹkedụkde ubom, edi idahaemi enye ama ọtọn̄ọ ndisop ke n̄kan̄ edem usoputịn. Edi mmọ ẹma ẹn̄wana ẹwat kilomita ifan̄. Ukeme oro mmọ ẹkesịnde ndibiọk ye ọkpọsọn̄ uyom ofụm ikayakke mmọ ẹkeme ndineme nneme. Anaedi Peter ama akpa ekikere ikpọn̄.

Enye ama enyene ekese n̄kpọ emi ekpekerede aban̄a. Enye ama asan̄a ye Jesus eyen Nazareth ke se ikande isua iba, oro Jesus akanamde ekese n̄kpọ. Enye ama ekpep ediwak n̄kpọ, edi enye okosụk enyenyene ekese ndikpep. Ọkpọsọn̄ udọn̄ oro enye ekenyenede ndikpep n̄kpọ—ndikan utọ n̄kpọ ubiọn̄ọ nte eyịghe ye ndịk—anam enye edi ata eti uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn ndikpebe. Ẹyak ise nte enye akanamde emi.

“Nnyịn Imokụt Messiah”!

Peter idifreke usen oro enye okokụtde Jesus eyen Nazareth. Andrew eyeneka esie ekebem iso edidọhọ enye ete: “Nnyịn imokụt Messiah.” Ikọ oro ama ọtọn̄ọ ndikpụhọde uwem Peter. Tutu amama Peter ididịghe aba orụk owo emi enye ekedide.—John 1:41.

Peter okodụn̄ ke Capernaum, obio emi okodude ke mben Inyan̄ Galilee. Enye ye Andrew ẹkesikọ n̄kpọ ye James ye John nditọ Zebedee. Eka an̄wan Peter ye Andrew eyeneka esie ẹkedụn̄ ye Peter ye n̄wan esie. Ndikọ n̄kpọ nda mbọk utọ akwa ubon oro ama oyom ọkpọsọn̄ utom, odudu, ye ikike. Kere ban̄a ọkpọsọn̄ utom oro ẹsinamde okoneyo—ẹsịne ke ubom iba ẹduọk iyịre ẹnyụn̄ ẹdụri se ededi oro odụkde iyịre oro ẹsio ke inyan̄. Kere n̄ko ban̄a ọkpọsọn̄ utom oro mmọ ẹsinamde uwemeyo, ẹsat iyak ẹnyam, ẹdiọn̄ ẹnyụn̄ ẹyet iyịre.

Bible ọdọhọ ke Andrew ekedi mbet John Andinịm Owo Baptism. Anaedi Peter ama esikpan̄ utọn̄ okop nte eyeneka esie etịn̄de aban̄a etop John ye ọkpọsọn̄ udọn̄. Usen kiet, Andrew ama okụt nte John anyande ubọk owụt Jesus eyen Nazareth ete: “Sese, Eyenerọn̄ Abasi!” Andrew ama akabade edi mbet Jesus ye unana ubiatini onyụn̄ asian Peter edinem etop emi: Messiah edisịm! (John 1:35-40) Ke  n̄kpọ nte isua 4,000 mbemiso ini emi, ẹma ẹsọn̄ ibuot ye Jehovah Abasi ke In̄wan̄ Eden, enye onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ke ata akpan owo eyedi man edinọ ubonowo ata idotenyịn. (Genesis 3:15) Andrew ama okụt Andinyan̄a emi, oro edi Messiah ke idemesie! Peter obụmede ọwọrọ aka ndikokụt Jesus n̄ko.

Ẹkesikot Peter Simon, m̀mê Simeon, tutu esịm usen oro. Jesus ama ese enye onyụn̄ ọdọhọ ete: “‘Afo edi Simon eyen John; afo edikere Cephas’ (emi ẹkabarede Peter).” (John 1:42) “Cephas” ọwọrọ “itiat,” m̀mê “akwa itiat.” Ikọ Jesus oro ekedi ntịn̄nnịm ikọ. Enye ama ada okụt ke Peter ọyọsọn̄ọ ada nte akwa itiat, onyụn̄ edi eti uwụtn̄kpọ ọnọ mme anditiene Christ. Ndi Peter ekese idemesie ntre? Etie nte ikesehe. Idem mbon oro ẹsikotde mbụk Gospel idahaemi ikwe n̄kpọ ndomokiet oro anamde Peter ebiet akwa itiat. Ndusụk owo ẹdọhọ ke etie nte enye ikọsọn̄ọke ida, oyok nyok, inyụn̄ inyeneke iwụk.

Edi akpanikọ ke Peter ama enyene mmeme. Ndien Jesus ama ọfiọk emi. Edi Jesus ekesise nti n̄kpọ oro mme owo ẹkemede ndinam, ukem nte Jehovah Ete esie esisede. Jesus ama okụt ke Peter enyene ata nti edu, Enye okonyụn̄ oyom ndin̄wam Peter ofori nti edu oro. Jehovah ye Eyen esie ẹsinyụn̄ ẹse nti n̄kpọ oro nnyịn ikemede ndinam mfịn. Imekeme ndikere ke mmọ idikwe eti n̄kpọ ndomokiet ke idem nnyịn. Edi ana inyene mbuọtidem ke mmọ ẹdiọn̄ọ se mmọ ẹnamde inyụn̄ inyịme ẹnọ nnyịn ukpep ẹnyụn̄ ẹnen̄ede nnyịn nte ẹkenamde ye Peter.—1 John 3:19, 20.

“Kûkop Ndịk”

Ọtọn̄ọde ke ini oro, etie nte Peter ama esisan̄a ye Jesus ndusụk ini ke utom ukwọrọikọ esie. Ke ntre, etie nte enye ama okụt Jesus anamde akpa utịben̄kpọ, emi enye akanamde mmọn̄ akabade wine ke itie usọrọ ndọ ke Cana. Se ikam idide akpan n̄kpọ ikan edi ke enye ama okop etop oro Jesus ọkọkwọrọde aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi, emi ọnọde owo ndọn̄esịt. Kpa ye oro, enye ama ọkpọn̄ Jesus afiak aka ọkọ. Edi ke ọfiọn̄ ifan̄ ẹma ẹkebe, Peter ama afiak osobo iso ye iso ye Jesus—ndien isan̄ enye emi Jesus ama ọdọhọ Peter editiene imọ kpukpru ini nte akpan ubọkọkọ esie.

Peter ama akpa utom ikpîkpu ofụri okoneyo oro osụk ebede. Mmọ ẹma ẹduọk iyịre ediwak ini edi imụmke n̄kpọ ndomokiet. Peter ama ada ofụri mbufiọk esie oyom iyak, oyom nsio nsio ebiet oro iyak ẹkade udia ke inyan̄ oro. Anaedi ama odu ini emi enye ekesikerede nte ikponyụn̄ọde ise okpụk okpụk mmọn̄ oro man ikụt ebiet emi ediwak iyak ẹdude inyụn̄ imụm mmọ idọn̄ ke iyịre imọ, ukem nte mme ọkọiyak eken ẹsikerede. Utọ ekikere oro akakam ananam esịt enen̄ede ọdiọk enye. Peter ikadaha ọkọ nte edinam unọ idem inemesịt; enye ke enye akada ọbọk ikọtufọk esie. Ke akpatre, enye ama asan̄a ubọk ubọk ọdọk esụk. Kpa ye oro mmọ mîkomụmke n̄kpọ ndomokiet, akana mmọ ẹyet iyịre. Ntre, enye okosụk etịme ndiyet iyịre ke ini Jesus ekedide ebịne enye.

Otuowo ẹma ẹberi Jesus ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹkpan̄ utọn̄ ẹkop se enye etịn̄de. Sia otuowo ẹkekande Jesus ẹkụk, enye ama odụk ubom Peter onyụn̄ ọdọhọ enye osio esisịt ọkpọn̄ esụk. Mmọn̄ oro ama anam uyo Jesus ọsọn̄ ekem man otuowo ẹkop se enye ekekpepde mmọ. Peter ye mbon oro ẹkedude ke mbenesụk ẹma ẹnen̄ede ẹkpan̄ utọn̄. Ikefekke enye ndikop Jesus ọkwọrọde akpan ibuotikọ esie—Obio Ubọn̄ Abasi. Nso ukpono ke Peter edinyene ntem edieke enye etienede Christ atan̄a  etop idotenyịn emi ke ofụri idụt! Edi ndi owụt eti ibuot enye nditiene Christ ntan̄a eti mbụk emi? Mmọ ẹdidia nso? Ekeme ndidi Peter ama afiak eti ufen oro enye ọkọbọde ofụri okoneyo oro ikpîkpu.—Luke 5:1-3.

Ke ini Jesus eketịn̄de ikọ ama, enye ama ọdọhọ Peter ete: “Ẹwat ẹka ke udem, mbufo ẹnyụn̄ ẹduọk iyịre man ẹmụm iyak.” Peter ama eyịk. Enye ọkọdọhọ ete: “Andikpep, nnyịn ima ikpa utom ofụri okoneyo inyụn̄ imụmke baba n̄kpọ kiet, edi ke uyo fo nyọduọk iyịre.” Etie nte Peter ikoyomke ndiduọk aba iyịre—akpan akpan sia mîkedịghe ini oro iyak ẹsikade udia! Edi enye ama okop uyo Jesus; anaedi enye ama ada okot nsan̄a esie ke ubom eken ete ẹdi.—Luke 5:4, 5.

Iyịre ama odobi Peter ke ubọk ke ini enye ọkọtọn̄ọde ndidụri nsio. Enye ama osio odudu odụri, ndien ikebịghike, enye ama okụt ata ediwak iyak ke iyịre oro. Enye ama anam idiọn̄ọ okot nsan̄a esie ke ubom eken ete ẹdin̄wam imọ. Nte mmọ ẹkesụk ẹdụride iyịre oro, mmọ ẹma ẹdikụt ke ubom kiet idikemke. Mmọ ẹma ẹdọn̄ iyak ọyọhọ ubom mbiba oro tutu mmọ ẹtọn̄ọ ndisịp. Idem ama enen̄ede akpa Peter. Enye ama okokụt Christ anamde utịben̄kpọ, edi utịben̄kpọ enye emi ama enen̄ede ebehe enye ye ubon esie. Nso orụk owo edi emi, emi ekemede ndinam iyak ẹdụk iyịre! Ndịk ama ọtọn̄ọ ndinam Peter. Enye ama ọtọn̄ọ edọn̄ ekpe Jesus ubọk ete: “Daha kpọn̄ mi, Ọbọn̄, koro ami ndide idiọkowo.” Nso ke enye akpanam man owụt ke imodot ndisan̄a ye Owo emi akadade odudu Abasi anam n̄kpọ ke utọ usụn̄ oro?—Luke 5:6-9.

Jesus etịn̄ ufan ufan ye enye ete: “Kûfehe ndịk. Ọtọn̄ọde ke emi afo edimụm owo ye uwem.” (Luke 5:10, 11) Ini emi ikedịghe ini emi enye okpokopde ndịk onyụn̄ eyịk. Peter ikenyeneke ntak ndomokiet ndinyene eyịghe mban̄a utọ n̄kpọ nte ukọiyak; enye ikonyụn̄ inyeneke ntak ndomokiet ndikop ndịk mban̄a ndudue ye mme mmeme esie. Jesus ama enyene akamba utom ndinam, utom ukwọrọikọ oro ekenyenede n̄kpọ ndinam ye ini iso ubonowo. Enye okokpono Abasi emi ‘awakde ndidahado’ nnọ owo. (Isaiah 55:7) Jehovah ọyọnọ mmọ n̄kpọ udu uwem onyụn̄ ekpeme mmọ.—Matthew 6:33.

Peter ama adaha wap etiene Jesus, ukem nte James ye John ẹkedahade ẹtiene. “Mmọ ẹwat ubom ẹdidian ke obot, ẹnyụn̄ ẹkpọn̄ kpukpru n̄kpọ ẹtiene enye.” (Luke 5:11) Peter ama ọbuọt idem ye Jesus ye Abasi oro ọkọdọn̄de enye. Mfọnn̄kan ubiere ke enye akanam oro. Mme Christian oro ẹkande eyịghe  ye ndịk mfịn man ẹnam n̄kpọ Abasi ẹnyene ukem mbuọtidem oro Peter ekenyenede. Enen̄ede odot ibuọt idem ntre ye Jehovah.—Psalm 22:4, 5.

“Ntak Emi Eyịkde?”

N̄kpọ nte isua iba ẹma ẹkebe tọn̄ọ Peter eketiene Jesus, enye ama awat ubom okoneyo kiet ebe Inyan̄ Galilee oro oyobio ọkọwọrọde, emi iketịn̄de ke ntọn̄ọ. Nnyịn ifiọkke se enye ekekerede. Enye ama enyene ediwak n̄kpọ oro ekpekekerede. Jesus ama anam idem ọsọn̄ eka an̄wan Peter. Jesus ama ọkwọrọ ikọ ke Obot. Ekese n̄kpọ oro Jesus eketịn̄de ye mme utịben̄kpọ esie ẹma ẹwụt ke enye ekedi Enye Oro Jehovah Emekde, kpa Messiah. Nte ini akakade, Peter ikokopke aba ndịk inyụn̄ inyene eyịghe nte ekedide ke akpa. Jesus ama akam emek enye nte kiet ke otu apostle 12! Edi ikebịghike, Peter ama okụt ke imọ isụk ikokop ndịk inyụn̄ inyene eyịghe.

Ke n̄kpọ nte n̄kanika ita usenubọk, Peter ama etre ndiwat uden̄ inikiet inikiet onyụn̄ enen etie ke ubom. Enye ama ada okụt n̄kpọ asan̄ade ko ke iso. Ndi enye akada okụt mbufụt mmọn̄ ke un̄wana ọfiọn̄? Ihih, se enye akadade okụt akasan̄a ata nnennen inyụn̄ inyịghekede idem. Ndi owo ke ekedi? Ih, owo ke ekedi, ndien enye akasan̄a ke enyọn̄ mmọn̄! Nte owo oro akasan̄ade ekpere, eketie nte oyom ndisan̄a mbịne mmọ. Ndịk ama anam mme mbet tutu mmọ ẹkere ke ekedi mbiet. Owo oro ama ọdọhọ ete: “Ẹsọn̄ esịt, edi ami; ẹkûfehe ndịk.” Jesus ke ekedi!—Matthew 14:25-28.

Peter ama ọbọrọ ete: “Ọbọn̄, edieke edide afo, dọhọ mi ete nsan̄a ke enyọn̄ mmọn̄ ntiene fi.” Enye ama enyene uko ke akpa. Utịben̄kpọ emi ama enem enye tutu enye oyom ndise m̀mê imọ imenyene mbuọtidem ikem. Enye okoyom nditiene Jesus nsan̄a ke enyọn̄ mmọn̄. Jesus ama ada okot enye edi. Peter ama ọdọk mben ubom oro osụhọde odoro ke enyọn̄ inyan̄. Kere nte eketiede Peter ke idem ke ini enye ọkọsọn̄ọde ada ke enyọn̄ mmọn̄ oro onyụn̄ okụt ke imọ iden̄ke. Anaedi idem ama enen̄ede akpa enye ke ini enye akasan̄ade ebịne Jesus. Edi ikebịghike ekikere efen ama odụk enye esịt.—Matthew 14:29.

Akana Peter owụk enyịn ese Jesus. Jesus akada odudu Jehovah anam Peter ekeme ndisan̄a ke enyọn̄ mmọn̄. Ndien Jesus akanam emi ke ntak emi Peter ọkọbuọtde idem ye enye. Edi n̄kpọ ama ọwọn̄ọde Peter ntịn̄enyịn. Bible ọdọhọ ete: “Ke [ini Peter] esede oyobio oro, ndịk anam enye.” Ke ini Peter ekesede nte oyobio oro osiode mmọn̄ ọtọ ubom onyụn̄ otopde mmọn̄ ye efot ke enyọn̄,  ndịk ama anam enye. Anaedi enye ama ekere ke imọ imọn̄ iden̄ ke inyan̄ oro, mmọn̄ onyụn̄ ada imọ. Ke ini ndịk ekenen̄erede anam enye, enye ikenen̄ekede inyene aba mbuọtidem. Owo emi ẹkekotde Akwa Itiat ke ntak emi ẹkefiọkde ke ọyọsọn̄ọ ada ama ọtọn̄ọ ndiden̄ nte itiat ke ntak emi mbuọtidem esie mîkokponke aba. Peter ama enen̄ede ọfiọk ewọk, edi idahaemi enye ikekereke ke imọ imekeme ndiwọk mbọhọ. Enye ama ofiori ete: “Ọbọn̄, nyan̄a mi!” Jesus ama anyanade ubọk omụm enye onyụn̄ odụri enye osio ke mmọn̄. Ekem, ke adan̄aemi ẹkesụk ẹdade ke enyọn̄ mmọn̄, Jesus ama obụp Peter akpan mbụme emi, ete: “Afo owo ekpri mbuọtidem, ntak emi eyịkde?”—Matthew 14:30, 31.

Jesus eketịn̄ ata akpanikọ ndidọhọ ke Peter ama eyịk. Eyịghe enyene ata idiọk odudu. Edieke inyenede eyịghe, enye ekeme ndibiat mbuọtidem nnyịn sụn̄sụn̄. Ana isio ofụri odudu in̄wana! Didie? Ke nditịn̄ enyịn ke se idide akpan n̄kpọ. Eyịghe ayadia nnyịn idem edieke itiede ikere n̄kpọ oro esinamde nnyịn ndịk, n̄kpọ oro esinamde idem emem nnyịn, ye n̄kpọ oro esiwọn̄ọde nnyịn ntịn̄enyịn ọkpọn̄ Jehovah ye Eyen esie. Iyakan utọ eyịghe emi edieke itịn̄de enyịn ise Jehovah ye Eyen esie, ikerede iban̄a se mmọ ẹma ẹkenanam, se ẹnamde idahaemi, ye se ẹdinamde ke ini iso inọ mbon oro ẹmade mmọ.

Ke ini Peter eketienede Jesus odụk ubom, enye ama okụt ke mbufụt mmọn̄ oro odobo. Inyan̄ Galilee ama odobo ana sụn̄-n̄. Peter ye mme mbet eken ẹma ẹdọhọ ẹte, “Ke akpanikọ, afo edi Eyen Abasi.” (Matthew 14:33) Peter ama enen̄ede okop inemesịt ke ini eyo ọkọtọn̄ọde ndisiere. Enye ama ekpep ke inaha imọ iyak ndịk anam imọ iyịk Jehovah ye Jesus. Edi akpanikọ ke enye okosụk enyenyene ekese ndikpep mbemiso enye akakabarede edi Christian emi ọsọn̄ọde ada nte akwa itiat, emi Jesus ọkọfiọkde ke enye eyedi. Edi enye ama ebiere ndika iso nnam n̄kọri. Ndi afo emenyene orụk ubiere oro? Afo oyokụt ke odot ekpebe mbuọtidem Peter.

[Ndise ke page 22, 23]

Jesus ama okụt ke osụhọde-idem ọkọiyak emi ama enyene ukeme ndinam n̄kọri

[Ndise ke page 23]

‘Ọbọn̄ ami ndi idiọkowo’

[Ndise ke page 24, 25]

“Ke [ini Peter] esede oyobio oro, ndịk anam enye”