Skip to content

Al lo konteni

Eski sa i vreman dezonnet?

Eski sa i vreman dezonnet?

Eski sa i vreman dezonnet?

“Aranz sa rapor aksidan en pe e tou keksoz pou oke”

“Pa bezwen ki bann zofisye taks i konn tou detay”

“Lenportans se ki ou pa ganny atrape”

“Akfer peye kan ou kapab ganny li pour nanryen?”

OU KAPAB tann bann lekspresyon en pe parey si ou demann konsey lo bann zafer ki annan pour fer avek larzan. I paret ki serten dimoun i annan bann bon “solisyon” pour tou keksoz. Kestyon ki nou kapab demann nou lekor i, ‘Eski sa bann solisyon i vreman onnet?’

Pour azir dan en fason dezonnet i telman popiler ozordi ki dimoun i vwar koz manti, fer trik e vole konman bann keksoz normal ki dimoun i fer pour evite ganny pinisyon, pour ganny larzan oubyen promosyon. Souvan bann dimoun enportan dan lasosyete i donn move legzanp an sa ki konsern lonnekte. Dan en pei Eropeen, depi lannen 2005 ziska lannen 2006 in annan apepre 85 poursan logmantasyon dan bann ka frod ek bann ka kot bann lakonpannyen in ganny vole. Sa pa ti enkli bokou lezot keksoz malonnet ki dimoun i konsider konman “pti fot.” Petet i pa drol ki dan sa pei, serten politisyen ek biznes ki pe prospere ti enplike dan en skandal kot i ti ganny dekouver ki zot ti’n aranz zot diplonm pour zot ganny en pli bon pos.

Malgre in vin en keksoz popiler dan sa lemonn pour dimoun azir dan en fason dezonnet, bokou dimoun i ankor anvi fer sa ki byen. Kekfwa ou enn parmi. Petet sa i akoz ou kontan Bondye e ou anvi fer sa ki byen dan son lizye. (1 Zan 5:3) Ou kapab santi parey zapot Pol, ki ti ekrir: “Nou sir ki nou annan en konsyans kler, parski nou oule fer sa ki byen dan tou sirkonstans.” (Ebr. 13:18) Pour sa rezon, nou envit ou pour egzamin serten sityasyon ki kapab ganny servi pour teste en dimoun pour vwar si i annan sa dezir pour “fer sa ki byen dan tou sirkonstans.” Nou pou osi egzamin bann prensip Labib ki kapab ede dan diferan sirkonstans.

Dan ka kot i annan en aksidan, lekel ki devret peye?

En zour, en zenn madanm ki apel Lisa * i fer en fot kan i pe dray e son loto i tap avek en lot loto. Personn pa’n ganny dimal, me tou le de transpor i ganny andomaze. Dan son pei, normalman bann zenn drayver i bezwen pey en bon sonm larzan pour lasirans loto e sak fwa i annan en aksidan sa kantite larzan ki devret ganny peye i ogmante. Vi ki kouzen Lisa, Gregor, ki pli vye ki li i avek li, en zanmi i donn li en lide pour li dir ki Gregor ki ti pe dray son loto. Si Lisa i fer sa, son lasirans pa pou bezwen ogmante. Sa i paret en bon lide. Ki i devret fer?

Lakonpannyen lasirans i servi larzan bann kliyan pour pey domaz lezot kliyan ki fer aksidan. Alor si i ti fer sa ki son zanmi ti’n dir li fer, an realite i konmsi Lisa ti pou pe fors lezot kliyan pey en pli gro sonm larzan pour son aksidan. I pa ti pou zis pe donn en fo rapor me i ti pou pe vol larzan lezot. I pou vin menm zafer si ou donn fo lenformasyon zis pour ou ganny plis larzan lasirans.

Lamann i kapab en bon fason pour dekouraz dimoun azir dan en fason dezonnet. Me, en rezon pli enportan ki nou annan pour pa azir dan en fason dezonnet i trouve dan Parol Bondye. Enn parmi sa dis komannman i dir: “Ou pa devret vole.” (Egzod 20:15) Zapot Pol ti repet sa komannman pour bann Kretyen, par dir: “Sa ki abitye vole fodre i aret vole.” (Efezyen 4:28) Si ou obeir Bondye dan en ka parey, sa pou anpes ou fer en keksoz ki Zeova i kondannen. Ou osi demontre ou lanmour ek respe pour lalwa Bondye e pour ou prosen.—Psonm 119:97.

“Rann Sezar sa ki pour Sezar”

Peter i en biznesmenn. Son kontab i sizere ki i demann en rediksyon lo taks pour bann konpiter ki i’n swadizan aste byen ser. Pour sa biznes ki i fer, i normal pour li aste sa kalite lekipman. Menm si Peter pa ti aste okenn lekipman, i tre probab ki gouvernman pa ni pou esey rode si i’n aste oubyen pa. Sa rediksyon ti pou evite ki Peter i pey en gro sonm larzan pour taks. Ki i devret fer? Kwa ki pou kapab gid li pour fer en desizyon?

Zapot Pol ti dir avek bann Kretyen dan son letan: “Tou dimoun i devre soumet li avek bann lotorite. . . . Rann sakenn sa ki zot devre: ki swa taks, ki swa taks ladwann.” (Romen 13:1, 7) Bann ki ti a kontan ganny laprouvasyon Bondye i pey tou taks ki lotorite i demann zot pour peye. De lot kote, si lalwa dan sa pei i permet ki taks ki en serten dimoun oubyen biznesmenn i peye i ganny redwir, napa nanryen mal pour sa dimoun reklanm sa si i kalifye dapre lalwa.

La en lot sityasyon ki annan pour fer avek pey taks. David i anploye konman en sarpantye dan en lakonpannyen. Me son bann zanmi ek vwazen i demann li pour fer kabinet ek meb pour zot apre ler travay. Zot ofer li plis ki i gannyen dan son travay me zot pa pe ekspekte li donn en resi. Alor napa personn ki gard rikord pour sa travay ki i fer apre son ler travay e an retour personn pa pey taks. Bokou dimoun i vwar sa konman en keksoz normal, vi ki tou dimoun ki enplike dan sa laranzman i benefisye. David i anvi fer plezir Bondye, alor ki mannyer i devret konsider en travay ki pa’n ganny deklare?

Menm si en dimoun ki pe travay dan sa fason pa ganny dekouver, i pa pe pey sa taks ki gouvernman i annan drwa gannyen. Zezi ti dir: “Rann Sezar sa ki pour Sezar e rann Bondye sa ki pour Bondye.” (Matye 22:17-21) Zezi ti dir sa pour koriz fason panse bann ki ti pe ekout li lo sa size pey taks. Gouvernman, ki Zezi ti apel Sezar i konsider taks konman en keksoz ki tou dimoun i drwa zot. Alor, bann disip Kris i vwar pey taks konman en lobligasyon Kretyen.

Kopye dan legzanmen

Marta, en etidyan dan lekol segonder pe prepare pour fer son legzanmen final. Pour li ganny en bon travay a lavenir i tou depan lo si i ganny bann bon pwen dan legzanmen, alor in pas en kantite letan pour etidye. Serten son bann kanmarad lekol in osi prepare me dan en diferan fason. Zot pou servi bann kalkilater ki’n ganny progranmen ek telefonn mobil pour kopye dan legzanmen zis pour zot ganny bann bon pwen. Eski Marta i devret fer sa ki “tou dimoun” pe fer pour li fer sir ki li osi i ganny bann bon pwen?

Lefet ki fer trik in vin en keksoz popiler denozour, bokou dimoun i santi ki i napa nanryen mal avek. Zot rezonn koumsa,‘Lenportans se ki ou pa ganny atrape.’ Parkont, sa fason rezonnen pa akseptab pour bann vre Kretyen. Menm si en ansenyan pa vwar bann ki pe kopye dan legzanmen, i annan enn ki vwar zot. Zeova i konn sa ki nou fer e i pou demann nou pour rann kont pour nou bann aksyon. Pol ti ekrir: “Napa nanryen ki kasyet devan Bondye. Tou lansanm kreasyon i ekspoze devan lizye sa enn avek ki nou bezwen rann kont.” (Ebre 4:13) Lefet ki nou konnen ki Bondye pe obzerv nou akoz i anvi nou fer sa ki byen, pa sa i vreman motiv nou pour onnet kan nou pe al fer en legzanmen?

Ki ou pou fer?

Lisa, Gregor, Peter, David ek Marta ti vwar ki sa sityasyon ki zot ti pou bezwen fer fas avek ti vreman serye. Zot ti deside pour azir dan en fason onnet e sa ti pou fer zot gard en konsyans kler e reste prop moralman. Ki ou pou fer si ou fer fas avek en sityasyon parey?

I kapab ki ou koleg travay, kanmarad lekol ek vwazen pa vreman panse ki koz manti, fer trik oubyen vole i mal. I kapab ki zot pou menm sikann ou pour esey fors ou pour fer parey zot. Kwa ki kapab ed ou pour fer sa bon desizyon malgre presyon ki lezot i met lo ou pour azir dan en fason dezonnet?

Rapel byen, si ou fer lavolonte Bondye, sa pou fer ou annan en konsyans kler e ou pou osi ganny laprouvasyon Bondye. Lerwa David ti ekrir: “O Zeova, lekel ki pou vin en envite dan ou latant? Lekel ki pou reste dan ou montanny sen? Sa ki napa okenn repros kont li e ki pe fer sa ki drwat, e ki pe koz laverite dan son leker. . . . Sa enn ki pe fer sa bann keksoz pa pou zanmen drive.” (Psonm 15:1-5) En konsyans kler ek en bon lanmitye avek Bondye i vo plis ki okenn keksoz materyel ki en dimoun i kapab gannyen ler i azir dan en fason dezonnet.

[Not anba paz]

^ par. 10 Serten non in ganny sanze.

[Pwen adisyonnel lo paz 12]

“Sa ki abitye vole fodre i aret vole.”

Respe pour lalwa Bondye e lanmour pour nou prosen i pous nou pour azir dan en fason onnet dan bann zafer ki annan pour fer avek lasirans

[Pwen adisyonnel lo paz 12]

“Rann sakenn sa ki zot devre: ki swa taks.”

Pour ganny laprouvasyon Bondye, nou pey tou taks ki lalwa i demande

[Pwen adisyonnel lo paz 13]

“Tou lansanm kreasyon i ekspoze devan lizye sa enn avek ki nou bezwen rann kont.”

Menm si bann ansennyen pa trouv nou pe kopye dan legzanmen, nou bezwen azir dan en fason onnet devan Bondye

[Bwat lo paz 14]

Bann vol ki “envizib”

Ou zanmi in ganny en dernyen versyon en progranm konpiter e ou osi ou ti a kontan ganny sa progranm. I ofer pour fer en kopi pour ou ki pa pou kout ou okenn larzan. Eski i pe azir dan en fason dezonnet si i fer sa?

Kan bann dimoun i aste bann progranm konpiter, zot dakor pour swiv sa bann kondisyon ki vin avek sa progranm. Sa laysenns i kapab permet en dimoun ki aste sa progranm pour enstal e servi sa progranm lo zis en sel konpiter. Dan sa ka si en dimoun i fer en kopi sa progranm pour en lot dimoun, i pe kas sa lagreman e sa i ilegal. (Romen 13:4) Si ou fer en kopi i vedir ou pe vole, akoz sa i vol drwa sa dimoun ki annan copyright pour ganny sa reveni ki i merite.—Efezyen 4:28.

Serten dimoun i kapab rezonnen, ‘Personn pa pou zanmen konnen.’ Sa i kapab vre, me nou bezwen mazin parol Zezi: “Alor fer pour lezot sa ki ou oule lezot i fer pour ou.” (Matye 7:12) Nou tou nou ekspekte ganny en lapey lavaler nou travay e nou kontan kan lezot i respekte nou keksoz. Alor, nou devret fer parey pour lezot. Nou pa devret vole, par egzanp bann copyright lanmizik, liv oubyen progranm konpiter ki swa zot ganny enprimen lo papye oubyen rikorde lo bann lekipman elektronik, bann trademarks, patant, sekre komersyal ek drwa lezot pour fer piblisite pour zot prodwi