1, 2. Beza ba wô’ô mvaé éyoñ bôt ba duban?

NGE wo bo Yéhôva ésaé den a ntoo abui mimbu, ô yianeya vô’ôlô abui minkañete ya mbaptizô bitôkan a beta bitôkan. Ja’a ô jaéya vô’ôlô nkañete ya mbaptizô, nalé a vaa ki na, ô wô’ô wôk abui mevak éyoñ ése bôte ba zu dubane ba tebe tetele, a me’ete bôt été na, be veya bebien ngumba be Yéhôva. Éyoñ awolo ete da kui, bôte bese ba kute mefas amu minleme miap mi ne njalan a mevak. Éko éziñe mili’i me wô’ô wo kui mis éyoñe wo yene bôte befe be tebe’e ngame Yéhôva. Ngo’o abim mevak bi wô’ô wôk!

² Ve bi bia yene ve mon abime bôt da dubane vôm bi too, nté beéngele ki be bili mvome ya yen ane bôte ba dubane si ése éyoñe jia. Tame ve’ele simesan avale ‘meva’a beéngele ba wô’ô yôp,’ éyoñe ba yene betoyini be bôt ya meku’u mesi mese, be nyiin ékôane Yéhôva sondô ase! (Luc 15:7, 10) Teke bisô na, be ne wu a mevak!​—Aggée 2:7.

3. Amu jé Satan a wulu “aval ane ñbweñbwem je abam,” a jé nje a yi na a bo?

³ Ve mfa’a ôvok, minsisim mife mia wô’ô mbia ôlun éyoñ bôte ba duban. Satan a mimbia minsisim ba yaa  éyoñe ba yen ane betoyini be bôt ba lume mbia émo nyi mvus. Bia jô nalé amu Satan a nga jô na, teke môt éziñ ya si nyô a bo Yéhôva ésaé a nlem ôse, a na, teke môt a ne ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva éyoñ a tôbane minjuk. (Lañe’e Job 2:4, 5.) Nde ñhe, éyoñ ése môt a ve émien ngumba be Yéhôva, a liti na Satan a ne nlaa minsos. A ne ve ane sondô ase, bôte betoyini ya si se ba di’i Satan bekpwasa memañ. Jôm ete nje “a ke a wulu aval ane ñbweñbwem je abam, a jeñe nyô a ne ngule ya bi”! (1 Pierre 5:8) Ngbwengbwem ba jô nyi, ja vebe ze ya wôé bia mfa’a ya nsisim, a ne évevé ya tindi bia na bi tyam élate jangan a Yéhôva.​—Besam 7:1, 2; 2 Timothée 3:12.

4, 5. (a) Yéhôva a nga sé’é ngule Satan mimfa’a mibaé mivé? (b) Jé benya Bekristene be too je ndi?

 ⁴ Akusa bo ayaa nsiñe wongan é ne ngul, bi nji yiane ko nye woñ. Amu jé? Amu Yéhôva a nga sé’é ngule Satan mimfa’a mibaé. Mivé? Jam ôsu, Yéhôva a nga jô na “bizu’u” benya Bekristen bia ye dañe ‘beta étibela’a.’ (Nlitan 7:9, 14) Bia yeme ke na minkulane mejô mi Zambe mise mia tôéban. Nde ñhe, Satan émien a yeme na, a nji bo ngule ya te’e mbunane bebo bisaé be Yéhôva bese.

⁵ Jame baa é tii a mejô me mbo ésaé Yéhôva éziñ ya melu mvus. Nkuli mejô Azaria a nga kate Njô bôt Asa na: “Yéhôva a ne be mia nté mi ne be nye.” (2 Minkañete 15:2; lañe’e 1 Becorinthien 10:13.) Abui minkañete ya melu mvus mia liti na, Satan a nji kui na a te’e mbunan bebo bisaé be Yéhôva be nga ba’ale ngul élat a nye. (Behébreu 11:4-40) Dene fe, Bekristen ba ba’ale élate jap a Yéhôva be ne ngule ya wosane Satan, a dañe nye. Kalate Zambe a jô ne sañesañ na: “Wosa’ane Diable, ndemben a ye [tube] mia.”​—Jacques 4:7.

6. Aval avé Satan a jeñe na a kpwéé bebo bisaé be Yéhôva si?

⁶ Satan a vo’o dañ mewosan a bo a bebo bisaé be Yéhôva; ve nge mbo ésaé Yéhôva éziñ a tabe ke ntyel, Satan a ne kpwéé nye si. Satan a yeme na a ne mine bia nge a tindi bia na bi tyam élate jangan a Yéhôva. Aval avé a ne bo de? A lôme bia ngule meve’ele, a yitan a môt ase ya be bia, a belane fe fe’e medu’an. Bi tame kôme zu kobô ajô melam me Satan mete.

7. Amu jé Satan a belane meve’ele me ne ngul asu na a wosane bebo bisaé be Yéhôva?

⁷ Meve’ele me ne ngul. Nlômane Jean ô nga jô na:  “[Émo ji] ése é jô’ô be mbia môt ate.” (1 Jean 5:19) Benya Bekristen bese ba yiane nyoñ mejô mete ane abendé. Mbôle bôte bese ya mbia émo nyi be ntoo émbé, Satan a jeñ éyoñ ji a ngul ése na, a wosane ba ba lume nye mvus: Bebo bisaé be Yéhôva. (Michée 4:1; Jean 15:19; Nlitan 12:12, 17) A wô’ô mbia ôlun amu a yeme na, éyoñ é li’iya nye é ne étun. Jôm ete nje a belane meve’ele me ne ngul. Den, mbia ñwôé bôt ate a bo mam mese asu na bi tyam élate jangan a Yéhôva.

8. Jé nje Paul a mbe a kômbô’ô jô éyoñ a nga jô na, bi bili na bia juan a mimbia minsisim?

⁸ A wosane môt ase ya be bia. Nlômane Paul ô nga jô Bekristene na: “Bi nji wosane [nkobô grek, e juan ndum] a metyi nge minsôn, ve . . . a mimbia minsisim mi ne yôp été.” (Beéphésien 6:12, Mfefé Nkôñelan.) Amu jé Paul a nga belane bifia “e juane ndum”? Amu bifia bite bia kôme liti na bôte ba bian a mo asu mewosan. Ajô te, Paul a mbe a kômbô’ô liti na, môt ase ya be bia a bili na a juan a mimbia minsisim. Ja’a bia nyiñ vôm bôte ba buni mimbia minsisim nge momo, bi nji yiane vuane na, môse bi nga ve biabebien ngumba be Yéhôva, bi nga jaé ngômesane ya mewosan. Yaa! Kristen ése ja nyiine mewosan ve nné ane a ve émien ngumba be Yéhôva. Bi ne wô’ô amu jé Paul a nga ba’alane Bekristene ya Éphèse abui biyoñe na be yeme ngul.​—Beéphésien 6:11, 13, 14.

9. (a) Amu jé Satan a mimbia minsisim ba belane “atyeñe medu’an” mevale meval? (b) Amu jé Satan a jeñ na a futi bia mbia b’asimesan nlô, aval avé bi ne dañe nye? (Lañe’e nka’ale ô ne nlô ajô na, “ Tabe’e ntyel a atyeñ medu’ane Satan!”) (c) Atyeñe medu’an Satan avé bia zu yen éyoñ ji?

⁹ Fe’e medu’an. Paul a nga jô Bekristen na be tebe ne bip, a wosan “atyeñe medu’ane ya Satan.” (Beéphésien 6:11) Éfia ya nkobô Grek be nga kôñelane na “medu’an,” ja liti na Satan a mimbia minsisim be nji belane ve fatane medu’ane jia. Ba belane medu’an mevale meval. Bia  yene na, Bekristen be nga dañ fatan meve’ele éziñ, be nga su’ulane ku éyoñ be nga tebe avale meve’ele afe. Satan a mimbia minsisim ba kôme nyoñ éyoñ ya yem mefulu me môt ase ya be bia, a yen bevôm bi ne atek. Éyoñ éte ba yen aval be ne belane mefulu mete asu na be kpwéé bia si mfa’a ya nsisim. Nte’e na Bible a volô bia na bi yemelane melam me Satan mese. (2 Becorinthien 2:11) Atata’a ya kalate nyi, bi nga kobô ajô ôzañ akum, mbia mewoso, a mbia nkeane binoñ. Éyoñe ji, bi tame zu yen atyeñe medu’an afe Satan a belane de: e yeñ a mimbia minsisim.

10. (a) E yeñ a mimbia minsisim a tinan aya? (b) Aval avé Yéhôva a yen mboon ôte, bia ki bia yiane wô yen aya?

¹⁰ E yeñ a mimbia minsisim a tinane na môt a bo jam é tii a mimbia minsisim. Mvi’i, évu, bo’o, ngbwel, kôñ, e laan a bewu, bi ne mam méziñe ya ma me tii a mimbia minsisim. Bia yeme na, môt a yeñ a mimbia minsisim a ne “mbia jôm” e mise me Yéhôva. (Deutéronome 18:10-12; Nlitan 21:8) Mbôle bia fe bia yiane ‘vini abé,’ bi vo’o jeñ a zen éziñe na bi yeñ a mimbia minsisim. (Beromain 12:9) Ngo’o abime nyé jam ete na, mbo ésaé Yéhôva a koñe Yéhôva a mimbia minsisim!

11. Amu jé bia jô na Satan a ye bi beta medañ nge a tindi Kristen na é yeñ a mimbia minsisim? Nyoñe’ éve’an.

¹¹ Jôm ete nje Satan a jeñ a ngul ése na a bi bia ôlam ôte, amu a yeme na nalé a tinane na bi koñeya Yéhôva. Éyoñ ése a tindi Kristen na é yeñ a mimbia minsisim, a bi beta medañ. Amu jé bia jô nalé? Tame yen éve’ane ji: Nge ba tindi mone bezimba na a ke su’u nkane bita wo wosane nkane bita wé, nga ntebe ôsu ya nkane bita ôte a ye wô’ô angôndô ya abui mevak? Nde fe, za a yem? Éko  éziñ é ke a be’e mone bezimba nyi, asu na a ta ta ntebe ôsu ya nkane bita ôvok. Aval ete fe, nge Kristen ja taté na ja yeñ a mimbia minsisim, a ne ane ja jô Yéhôva bôsa na: ‘Ma jibi ke tabe éjôé Satan si.’ Tame ve’ele simesan abim mevak Satan a ne wôk éyoñ a do’olô Yéhôva a avale môt ete! Ye môt éziñ ya be bia a kômbô ve Satan avale medañ ete nga? Teke fo’o! Bi nji bo bekoñe bôt.

12. Ôlame Satan ôvé ô ne tindi bia na bi yen ñyeñan a mimbia minsisim aval afe?

¹² Satan a yeme na, nté ôse bia ye vini mam mese me tii a mimbia minsisim, a ye ke kui na a kpwéé bia si a zen éte. Jôm ete nje a kômbô futi bia mbia b’asimesan nlô. Aval avé? A jeñe mezene ya bo bia na bi simesane na ‘abé nde é ne mvaé,’ a na, ‘mvaé nje é ne abé.’ (Ésaïe 5:20) Asu na a bo de, Satan a wô’ô belan ôlame wé ôfe ô jaéya zu wo wume bibuma: minsili mia bo na bisô bi nyiine bia nlem.

13. Aval avé Satan a belane minsili asu na a nyiñili bia bisô nlem?

¹³ Tame yen avale Satan a nga belan ôlam ôte melu mvus. Afub Éden, a nga sili Ève na: “Ye Zambe a nga tu’a fo’o jô na: Mia ye bo te di [bibuma ya] bilé bise ya afup?” Melu me Job, éyoñ Yéhôva a nga sulane beange asu ékôan éziñe yôp, Satan a nga sili nsili wu: “Ye Job a ko Zambe woñ zezé?” Éyoñ ke Yésus a taté’é ésaé nkañete jé e si, Satan a nga ve’ele nye a mejô ma: “Nge ô ne mone Zambe, jô’ô meko’o na me veñesane fembé.” Tame ve’ele fas. Valé Yéhôva émien a ndeme kobô ajô ya Yésus a jô’ô na: “Nyina a ne mone wom me anye’e, me lô nye mvaé”! Ve mvuse sondô ésaman, Satan a nga zu kobô Yésus nkobô ébiasé wu.​—Metata’a 3:1, Mfefé Nkôñelan; Job 1:9; Matthieu 3:17; 4:3.

14. (a) Aval avé Satan a belan atyeñe medu’ane dé asu na bi buni na sa ke avale nyeñan a mimbia minsisim ese nde e ne abé? (b) Jé bia zu yen éyoñ ji?

 ¹⁴ Melu ma, Satan a belan atyeñe medu’an ete asu na a tindi bia na bi buni na, sa ke avale nyeñane a mimbia minsisim ese nde é ne abé. Éngôngol ajô é ne na, bobejañe béziñ be biliya ôlam ôte. Be nga taté na ba fase na, be ne bo mam méziñ me tii a mimbia minsisim jôm é teke be bo. (2 Becorinthien 11:3) Aval avé bi ne volô avale bôt ete na e sôan asimesane dap? Aval avé bi ne tabe ndi na biabebien bi ngenan te timbi ôlame Satan ôte? Bi tame zu yene mimfa’a mibaé ya ényiñ Satan a maneya note mam me tii a mimbia minsisim: mimvôman a nsaéban akon.

15. (a) Aval avé abui bôte ya Europe a Amérique du Nord ba yen ñyeñan a mimbia minsisim? (b) Aval avé Bekristen béziñe fe be nga timbi ôlam ôte?

¹⁵ E mesi méziñe ya Europe a Amérique du Nord, e yeñ a mimbia minsisim a ne mboone wo ndeñele ki abui bôt. Befilm, bekalate, a bejeu vidéo, ba liti nyeñan a mimbia minsisim ane mimvôman mia bo na bôte be woé, na bôte be kam, a ane jôm é vo’o bo môt abé. Avale befilm a bekalate ete da wum aval é ne na, bôte ba té mingum bikôan asu na be su’u bôte ba kuli be. Bi lôô fo’o na mimbia minsisim mi boya na bôte be buni na, be ne yeñ a mie be teke tôban mbia jam. Ye Bekristene fe be biliya ôlam ôte? Abim éziñ. Bi ne nyoñ éve’an Kristen nyi; éyoñ a maneya yene film a mbe a tii a mimbia minsisim, a nga jô na: “Me nga yene ve film, me nji bo jôm éziñ ja liti na ma yeñ a mimbia minsisim.” Amu jé aval mfasan ete e ne abé?

16. Amu jé e ne abé na bi vôman a jôm ése ja wumulu mam me tii a mimbia minsisim?

 ¹⁶ E yeñ a mimbia minsisim a selane fo’o a e yene film a tii a mimbia minsisim; ve nalé a nji tinane na, mboon ôte wo ye ke bia bo jôm. Amu jé? Kalate Zambe a liti na Satan a mimbia minsisim mi vo’o lañ asimesane dangan. * Ve, avale bia te yene yôp, asu na be yem asimesane dangan a bevôm bi ne atek, ba nyoñ éyoñe ya fombô mefulu mangan, ja’a avale mimvômane bia nye’e. Éyoñ Kristen ja nye’e é vôma’an a befilm, nge ke a bekalate ba wumulu mam bemvi’i, nge évu, nge magie, nge ke kôñ a mam mefe me tii a mimbia minsisim, a lôme mimbia minsisime mbañete. Nya ajô a ne na, a liti be vôm a ne atek. Éyoñ ete ñhe mimbia minsisime ki mia kôme tebe na mia zu juan a nye, akekui mia kpwéé nye si, amu émien a te liti be vôm a ne atek. E nga kui na, Bekristen béziñ be taté na ba yeñ a mimbia minsisim amu be nga bo be vôma’an a mam me tii a mie.​—Lañe’e Begalate 6:7.

17. Aval avé Satan a jeñe na a kpwéé Kristen é ne nkôkone si?

¹⁷ Satan a nji belane ve nkômbane bi bili na bia vôman, a belane fe nkômbane bi bili na bia saéban. Aval avé? Kristen é jaéya jeñe na ja saéban ôkon éziñ teke ndoñ, é ne su’ulane bili atek. (Marc 5:25, 26) Éyoñ Satan a mimbia minsisim ba yene nalé, be nga zu ñhe jeñe na be kpwéé nye si. Be ne jeñe na be tindi nye na a belane “ngule ya mimbia minsisim” na a saéban. (Ésaïe 1:13, MN.) Nge kristen éte é timbi ôlam ôte, élate jé ba Yéhôva ja ye ndaman. Aval avé?

18. Avale biañ avé Kristen ja yiane sa’ale, amu jé?

 ¹⁸ Yéhôva a nga jô bon b’Israël be nga belane “ngule ya mimbia minsisim” na: “Éyoñ mi asame mo menan, m’aye solé mia mise mam; ya, éyoñ mi abo meye’elan abui, m’a ye bo te vô’ôlô.” (Ésaïe 1:15) Bia yiane jeñ éyoñ ése na bi sa’ale jam ése é ne bo na Yéhôva a bo te vô’ôlô meye’elane mangan, nge ke na, a bo te su’u bia, e dañe dañ éyoñ bia kon. (Besam 41:3) Ajô te, nge jôm éziñ ja liti na, mimfaseban a biañ ba lebe nye bi tii a mimbia minsisim, nya Kristen a sa’ale bie. * (Matthieu 6:13) Nge a bo nalé, a ne tabe ndi na Yéhôva a ye lume nye mvus.​—Lañe’e nka’ale ô ne nlô ajô na, “ Ye e ne bo na ma yeñ a mimbia minsisim?”

19. (a) Satan a yi na bôte be buni na a bili abime ngul avé? (b) Avale minlañ avé benya Bekristen ba sa’ale?

¹⁹ Nté bôte ya mesi méziñ ba biasé ngule Satan, bôte ya mesi mefe ba semé ngule jé a lôte nné. Mesi mete, Satan a bo na bôte be buni na a ne susu’a ngungule môt, nde jôm éziñ é ji bo nalé. Bôte  béziñ ba ve ôyo mame tyé, a ke ôyo alu, be ko woñe na mimbia minsisim mi ne bo be mbia jam. Ba laane minkañete ya beta be mam mimbia minsisim mia bo vôm ase. Bôte ba laane minkañete mite be wô’ô tyiti mie aval é ne na bôte ba nye’e ba wô’ô mie. Ye bia fe bia yiane laan avale minlañ ete? Teké’é, beamu bebaé ba bo na bebo bisaé be Yéhôva be sa’ale avale minlañ ete.

20. Aval avé Kristen é ne tem é nga wumulu minsos mi Satan?

²⁰ Di ôsu, nge bia laane minlañ mia wumulu mam mimbia minsisim mia bo, wônaa bia su’u mam me Satan. Aval avé? Kalate Zambe a jô fo’o na Satan a ne ngule ya bo beta be mam, ve a liti fe na, a wô’ô belane “mendem a bitua bi mame ya minsos,” a “medu’ane mese.” (2 Bethessalonicien 2:9, 10) Mbôle Satan a ne masa medu’an, a yem aval a ne futi mbia b’asimesan minlô mi bôte ba nye’e mam me tii a mimbia minsisim, a aval a ne  bo na be buni mam me nji bo été. Avale bôt ete e ne fe kôme buni na e nga yen, nge ke wô’ô mam méziñ a melo map, a laane me ane mam me nga bobane fo’o. Nté minlañe mite mia ke mia kalan, nde fe bôte ba ke ba beté ôdo’é nalé. Nge Kristen ja laan avale minlañ ete, teke vaa nge beté, ja liti na é ne ngame Satan, “ésa minsos.” Ja wumulu minsos mi Satan.​—Jean 8:44; 2 Timothée 2:16.

21. Bia yiane dañe laan avale minlañ avé?

²¹ Ja’a mojañ éziñ a nga yeñ a mimbia minsisim ôsusua na a bo Kristen, a yiane tabe ntyele ya ndeñele bobejañe bevok a minlañ mi tii a avale mam ete. Amu jé? Amu bi nga nyoñe ntyi’ane ya “lôbô nyô a ne ata’ata’a ya mbunan wongan a nyô a kee wô e vôm ya jaléban, e ne na, Yésus.” (Behébreu 12:2, Mfefé Nkôñelan.) Yaa, mam me Krist mme ma fombô bia, sa ke ma me Satan. Ja’a Yésus émien, éyoñ a nga too si va, a nji jañele éyoñe na a laane beyé’é bé minlañe mia fombô mimbia minsisim, a too ke na a mbe a yeme’e abui mam da fombô Satan a ngule jé. Ve a nga dañe kañete be mbamba foé ya Éjôé Zambe. Ajô te, bia fe bia vu Yésus a beyé’é bé, bia jeñ na minlañ miangan mi wumulu “beta be mame ya Zambe.”​—Mam Minlôman 2:11; Luc 8:1; Beromain 1:11, 12.

22. Aval avé bi ne bo na meva’a me bo yôp?

²² Teke vaa nge beté, Satan a belan atyeñe medu’an dé mevale meval asu na a ndaman élate jangan a Yéhôva. Ve nge bia vini abé, a nge bia kabetane mvaé, Satan a ye ke te’e ntyi’ane wongan ya bo te yeñ a mimbia minsisim. (Lañe’e Beéphésien 4:27.) Tame ve’ele simesan abim meva’a da ye bo yôp nge bia “tebe a wosan atyeñe medu’ane ya Satan” akekui a ye wu!​—Luc 15:7; Beéphésien 6:11.