An Iglesia Asin Estado sa Bizancio

AN KAGPUNDAR nin Kristianismo malinaw na marhay na ipinaheling an maninigong magin klarong pagkakalaen sa tahaw kan saiyang mga parasunod asin kan kinaban nin katawohan na siblag sa Dios. Sinabihan ni Jesus an saiyang mga parasunod: “Kun kamo kabtang kan kinaban, mamahalon kan kinaban an sadiri kaiyan. Ngonyan huling kamo bakong kabtang kan kinaban, kundi pinili ko kamo hale sa kinaban, huli kaini an kinaban naoongis sa saindo.” (Juan 15:19) Ki Pilato, sarong representante kan politikal na kapangyarihan kan saiyang kaaldawan, isinabi ni Jesus: “An sakong kahadean bakong kabtang kan kinaban na ini.”​—Juan 18:36.

Tanganing maotob an saindang responsibilidad na maghulit “sagkod sa kaporoporohi kan daga,” maninigong likayan nin mga Kristiano na madisturbo kan sekular na mga gibo-gibo.

 (Gibo 1:8) Arog ni Jesus, an enot na mga Kristiano dai naiimbuelto sa politika. (Juan 6:15) Risang-risa na an fiel na mga Kristiano dai naimbuelto sa pagkapot nin katongdan sa gobyerno o mga posisyon na pang-administratibo. Pag-abot nin panahon ini nabago.

“Kabtang kan Kinaban”

Paghaloyhaloy pagkagadan kan pinakahuri sa mga apostol, an mga namomoon sa relihion gikan sa boot na nagpoon na bagohon an saindang pagmansay mapadapit sa relasyon ninda sa kinaban. Nagpoon sindang mag-imahinar nin sarong “kahadean” na bako sanang yaon sa kinaban kundi kabtang man kaiyan. An pagsiyasat sa koneksion kan relihion asin politika sa Imperyo Bizantino​​—an Sirangan na Imperyo nin Roma, kaiba kan kabisera kaiyan sa Bizancio (ngonyan Istanbul)​​—magigin nakapagtotokdo.

Sa sarong sosyedad na an relihion haloyon nang may dakulaon na kabtang, an Iglesia Bizantino, na an kabisera kaiyan yaon sa Bizancio, nagkapot nin awad-awad na kapangyarihan. An historyador nin iglesia na si Panayotis Christou nagkomento kaidto: “An pagheling kan mga Bizantino sa saindang daganon na imperyo sarong ladawan kan Kahadean nin Dios.” Minsan siring, bakong arog kaiyan pirme an pagheling dian kan imperyal na autoridad. Bilang resulta, an relasyon sa tahaw kan Iglesia asin Estado kun beses maribok. An The Oxford Dictionary of Byzantium nagsasabi: “An mga obispo kan Constantinopla [o Bizancio] nagpaheling nin magkaralaenlaen na gawe-gawe, kaiba an kobardeng pagpairarom sa sarong makapangyarihan na namamahala . . . , mapangganang pakikolaborar sa emperador . . . , asin pusoan na pagkontra sa kagustohan kan emperador.”

An patriarka kan Constantinopla, an namamayo kan Iglesia sa Sirangan, nagin maimpluwensiang marhay na personahe. Sia an nagkorona sa emperador, na kun siring inaasahan sia na magin makosog na parasurog kan Ortodoksia. An patriarka mayamanon man, huli ta sia an nagkokontrol sa kadakol  na kayamanan kan iglesia. An saiyang kapangyarihan hale sa saiyang autoridad sa dai mabilang na mga monghe siring man hale sa saiyang impluwensia sa lego.

Sa parate an patriarka yaon sa posisyon na tumumang sa emperador. Puede siang maghuma nin pag-ekskomulgar​​—na ipinipirit an saiyang kagustohan sa ngaran nin Dios​​—o gumamit nin ibang paagi kun saen an mga emperador puedeng haleon.

Sa gradwal na pagluya kan administrasyon sibil sa luwas kan kabisera, sa parate an mga obispo an nagigin pinakamakapangyarihan na mga tawo sa saindang mga siudad, na kapareho an kapangyarihan sa mga gobernador kan probinsia, na tinabangan ninda na mapili. Inaasikaso kan mga obispo an mga kaso sa korte asin sekular na mga negosyo basta imbuelto an iglesia​​—asin kun beses maski dai. An nagkokontribwir na bagay iyo na an mga padi asin monghe, na sakop gabos kan saindang lokal na mga obispo, may bilang na manampulong ribo.

Politika Asin Simoniya

Siring kan ipinaheling sa itaas, an katongdan na pagpapastor nagin konektadong marhay sa politika. Dugang pa, an dakol na  klerigo asin an relihiosong mga aktibidad na kinakaipuhan ninda imbuelto an dakulang kantidad nin kuarta. Maluho an pamumuhay kan kadaklan na halangkaw an katongdan na klerigo. Mantang an iglesia nagkakaigwa nin kapangyarihan asin kayamanan, an apostolikong pagkadukha asin kabanalan nawara. Binabakal kan nagkapirang padi asin obispo an pagnombra sa sainda. An simoniya lakop sagkod sa pinakahalangkaw na mga ranggo kan hirarkiya. An mga klerigo na sinusuportaran kan mayaman na mga tawong nan-iimpluwensia sa mga opisyal nakikipagdaogan para sa eklesiastikong mga katongdan sa atubangan kan emperador.

Ginagamit man an panunuhol tanganing impluwensiahan an mayor na mga namomoon sa relihion. Kan ipagadan ni Emperatris Zoe (mga 978-​1050 C.E.) an saiyang agom na si Romano III asin gustong magpakasal sa saiyang sambay asin magigin kasalidang Emperador na si Miguel IV, dali-dali niang ipinaapod sa palasyo si Patriarka Alexio. Duman naaraman kan patriarka an pagkagadan ni Romano asin an patriarkal na serbisyo na inaasahan sa saiya. An situwasyon dai nagin pasil para ki Alexio ta an iglesia nagseselebrar kan Biernes Santo kan bangging idto. Minsan siring, inako nia an dakol na regalong itinao kan emperatris asin itinao nia an kahagadan kaini.

Pagsunod sa Emperador

Kun beses durante kan kasaysayan kan Imperyo Bizantino, ginagamit kan emperador an saiyang aktuwal na deretso nin pagnombra pag-abot sa pagpili nin patriarka kan Constantinopla. Durante kan siring na mga peryodo, mayo nin siisay man na puedeng magin patriarka o magdanay na patriarka sa halawig na panahon kun iyan kontra sa kagustohan kan emperador.

Si Emperador Andronico II (1260-​1332) nangaipong magsalida nin mga patriarka nin siyam na beses. Sa kadaklan kan siring na mga kamugtakan, an obheto iyo na magbugtak nin pinakamapagpahunod na kandidatong posible sa trono nin pagkapatriarka. Segun sa librong The Byzantines, an sarong patriarka nanuga ngani sa surat sa emperador na “gigibohon an ano man na hagadon nia, dawa iyan ilegal, asin lilikayan niang gibohon an ano man na ikinaaanggot nia.” Duwang beses na prinobaran nin mga emperador na ipirit sa iglesia an saindang kagustohan paagi sa pagkonsagrar bilang patriarka sa sarong prinsipe na hale sa makahadeng pamilya. Ilinaag ni Emperador Romano I an saiyang aking si Theophylact, na 16 anyos pa sana, sa katongdan nin pagkapatriarka.

Kun dai sia mapanigoan kan patriarka, tibaad piriton sia kan emperador na bumaba o pagbotan an sinodo na haleon sia sa puesto. An librong Byzantium nagsasabi: “Paorog nang paorog sa dalagan kan kasaysayan kan Bizantino na an haralangkaw na autoridad asin dawa an direktang impluwensia kan Emperador nagkaigwa nin nangingibabaw na kabtang sa pagpili nin mga obispo.”

Mantang yaon sa kataed nia an patriarka, pinangengenotan man kan emperador an eklesiastikong mga konsilyo. Sia an naggigiya sa mga debate, nagpopormular nin mga kondisyon sa pagtubod, asin nakikiargumento sa mga obispo siring man sa mga erehe, na sa sainda sia an may pangultimong desisyon​​—na an padusa kagadanan sa harigi. An emperador an minaratipikar asin minaimplementar man sa mga canon na inaprobaran sa konsilyo. Inaakusar nia an mga nagkokontra sa saiya bako sanang nin pagtraydor sa soberanong kapangyarihan kundi nin pagigin kaiwal kan iglesia asin nin Dios. “Dai dapat na gumibo nin ano man sa Iglesia na kontra sa kagustohan asin pagboot kan Emperador,” an sabi nin sarong patriarka kan ikaanom na siglo. An mga obispo sa palibot kan palasyo​​—na suabe, mapagpahunod na mga tawo, madaling maimpluwensiahan nin may diskresion na mga kapahayagan nin pabor asin matibayon na pakipagnegosyar​​—sa pankagabsan dai nagpoprotesta na arog kan superyor ninda.

Halimbawa, kan nagsayuma si Patriarka Ignacio (mga 799-​878 C.E.) na pakomunyonon an Pangenot na Ministrong si Bardas, an ministro luminaban. Ilinabot ni Bardas si Ignacio sa sarong soboot  pagpakana asin pagtraydor. An patriarka inaresto asin pinalayas. Bilang kasalida nia, hinagad kan ministro na eelehir si Focio, sarong lego na sa laog nin anom na aldaw suminakat sa pinakahalangkaw sa gabos na eklesiastikong orden, na sa kahurihurihi naabot an ranggo nin pagigin patriarka. Si Focio daw kualipikado para sa espirituwal na katongdan na iyan? Sia ilinaladawan na sarong tawong “lubos an ambisyon, ekstraordinaryo an pagpaabaw-abaw, asin mayong makadadaog sa abilidad sa politika.”

Opisyal na Doktrina sa Serbisyo sa Politika

Parateng natatahoban kan iriwal sa ortodoksia asin erehiya an pagtumang sa politika, asin nakakaimpluwensia sa dakol na emperador an mga bagay sa politika imbes na an pagmawot na mag-introdusir nin bagong mga doktrina. Sa pankagabsan, yaon sa emperador an deretsong magdikta kan opisyal na doktrina asin hagadon sa iglesia an pagkuyog sa saiyang kagustohan.

Halimbawa, pinagmaigotan na marhay ni Emperador Heraclio (575-​641 C.E.) na remedyohan an pagkabaranga mapadapit sa naturalesa ni Cristo na nagsapeligrong pagbarangaon an saiyang maluya asin matapo nang imperyo. Naghihingoang makikompromiso, iinintrodusir nia an sarong bagong doktrina na inaapod na Monotelitismo. a Dangan, tanganing masegurado nia an pagsuportar kan mga probinsia sa timog kan saiyang imperyo, nagpili si Heraclio nin bagong patriarka sa Alejandria, si Ciro nin Fasis, na nag-aprobar sa doktrinang sinuportaran kan emperador. Ginibo kan emperador si Ciro na bako sanang patriarka kundi prefecto sa Egipto, na may autoridad sa lokal na mga namamahala dian. Paagi sa pan-iimpluwensia na may kaibang dikit na paglamag, nahimong makua ni Ciro an pag-oyon kan kadaklan sa iglesia sa Egipto.

Mapait na Inani

Paano ikapababanaag kan mga pangyayaring ini an tataramon asin tunay na kahulogan kan pamibi ni Jesus kun saen sinabi nia na an saiyang mga parasunod magigin “bakong kabtang kan kinaban”?​—Juan 17:14-16.

An mga namomoon na naghingakong Kristiano kan mga panahon kan Bizantino asin kan huri nag-ani nin mapait na marhay na mga resulta huli sa pagkaimbuelto ninda sa mga bagay-bagay sa politika asin militar kan kinaban. Ano an sinasabi sa saindo kan halipot na pag-estudyar na ini sa kasaysayan? Nakua daw kan mga namomoon sa Iglesia Bizantino an pag-oyon nin Dios asin ni Jesu-Cristo?​—Santiago 4:4.

An tunay na Kristianismo dai pinaglingkodan kan siring kaambisyosong mga namomoon sa relihion asin kan saindang politikal na mga sambay. An bakong banal na pagsaralak na ini nin relihion asin politika minisrepresentar an dalisay na relihion na itinokdo ni Jesus. Magkaleksion logod kita sa kasaysayan asin magdanay na “bakong kabtang kan kinaban.”

[Nota sa Ibaba]

[Kahon/Ritrato sa pahina 10]

‘GARO SARONG DIOS NA PALAKAWLAKAW SA KALANGITAN’

An mga pangyayaring may labot ki Patriarka Miguel Cerulario (mga 1000-​1059) naglaladawan kan puedeng magin kabtang kan namamayo kan iglesia sa mga aktibidad kan Estado asin kan mga ambisyon na imbuelto. Pakatapos na maabot an patriarkado, si Cerulario nagmawot pa nin mas halangkaw. Sia ilinaladawan na arogante, pangahas, asin dai nakikipagkomprometer​​—“garo baga sarong dios na palakawlakaw sa kalangitan sa saiyang gawe-gawe.”

Huli sa saiyang kamawotan na ilangkaw nia mismo an saiyang katongdan, sinutsutan ni Cerulario an pagsiblag sa papa nin Roma kan 1054, asin pinirit an emperador na akoon an pagkabaranga na ini. Naogma sa kapangganahan na ini, iinareglar ni Cerulario na patukawon sa trono si Miguel VI asin tinabangan siang parigonon an saiyang kapangyarihan. Pakalihis nin sangtaon, pinuersa ni Cerulario na humale an emperador na iyan asin pinatukaw si Isaac Comneno (mga 1005-​1061) sa trono.

An labanan sa tahaw kan patriarkado asin imperyo gruminabe. Si Cerulario​​—na nakaseseguro sa pagsuportar kan publiko​​—nagpatakot, naghagad, asin guminamit na nin kadahasan. An sarong katemporanyong historyador nagsabi: “Isinabi nia bago pa an pagbagsak kan Emperador sa ordinaryo, bulgar na tataramon, na nagsasabi, ‘Ako an nagbugtak saimo sa itaas, ika na tonto; alagad ako an mapabagsak sa saimo.’” Minsan siring, sia ipinaaresto, ipinabilanggo, asin pinalayas pa-Imbros ni Isaac Comneno.

Ipinaheling kan siring na mga halimbawa kun guranong kariribokan an puedeng gibohon kan patriarka kan Constantinopla asin kun gurano kapusoan na puede niang kontrahon an emperador. Sa parate kaipuhan kan emperador na atubangon an siring na mga tawo, na ekspertong mga politiko, na may kakayahan na lumaban sa emperador sagkod sa hukbo.

[Mapa/Ritrato sa pahina 9]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

Pinakasagkodan kan Imperyo Bizantino

Ravenna

Roma

MACEDONIA

Constantinopla

Dagat na Itom

Nicea

Efeso

Antioquia

Jerusalem

Alejandria

Dagat Mediterraneo

[Credit Line]

Mapa: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Mga ritrato sa pahina 10, 11]

Comneno

Romano III (sa wala)

Miguel IV

Emperatris Zoe

Romano I (sa wala)

[Credit Lines]

Comneno, Romano III, asin Miguel IV: Sa karahayan nin boot kan Classical Numismatic Group, Inc.; Emperatris Zoe: Hagia Sophia; Romano I: An retrato sa karahayan nin boot kan Harlan J. Berk, Ltd.

[Ritrato sa pahina 12]

Focio

[Ritrato sa pahina 12]

Heraclio asin an aki nia

[Credit Lines]

Si Heraclio asin an aki nia: An retrato sa karahayan nin boot kan Harlan J. Berk, Ltd.; an gabos na elemento nin disenyo, pahina 8-​12: Hale sa librong L’Art Byzantin III Ravenne Et Pompose