Kuarta Mo o Buhay Mo?

Tibaad nadangog na nindo an manongod sa mga bandido na itinututok an badil sa lalauogon kan saindang biktima, na nagsasabi: “Kuarta mo o buhay mo!” Ngonyan, an aram na marhay na pananaram na ini naootro sa sarong masakit na kamugtakan na inaatubang niato gabos​—nangorogna an mga kaiba niato na nag-iistar sa may kayang mga nasyon. Sa panahon na ini, minsan siring, bako nang mga bandido an nag-iinsistir kaiyan. Imbes, iyan an nag-orog na pagdodoon na itinatao kan sosyedad sa kuarta asin materyal na pag-asenso.

NAGPALATAW nin enterong bagong mga isyu asin kinahahaditan an siring na pagdodoon. Ano an maninigong isakripisyo sa pagmamaigot na makamtan an kuarta asin materyal na mga bagay? Makokontento daw kita sa kadikit? Talaga daw na isinasakripisyo nin mga tawo an “tunay na buhay” sa altar nin materyalismo? An kuarta daw iyo an paagi sa sarong maogmang buhay?

Sobrang Pagmawot sa Kuarta

Kabilang sa mga kamawotan asin kinababangkagan nin tawo​—lehitimo o bako​—nangengenotan an pagkamoot sa kuarta. Bakong arog kan pagmawot sa sekso asin kakanon, an sobrang pagmawot sa kuarta puedeng nagdadanay asin daing katapusan. An pagkagurang garo dai nakapapopondo kaiyan. Sa dakol na kaso an paglangkaw nin edad sa katunayan tibaad pinakokosog an interes o paghadit nin saro manongod sa kuarta asin sa kun ano an puedeng bakalon kaiyan.

An kahanaban garo baga nag-oorog. An bida sa sarong popular na pelikula nagsabi: “An kahanaban nag-aaser. An kahanaban marahay.” Minsan ngani dakol an inaapod an mga taon nin 1980 na Panahon nin Kahanaban, ipinaheheling kan pangyayari bago asin pagkatapos na an reaksion nin tawo sa kuarta kakadikit an pagbabago sa paglihis nin mga taon.

An bago gayod iyo na naheheling kan kadakol na tawo an mga oportunidad tanganing panigoan tolos-tolos an pagmawot nin orog pa. Garo baga an mayoriya kan tawo sa kinaban sa kadaklan na panahon ginagamit an kadaklan na kosog kaiyan sa pagprodusir asin pagkua nin padakol nang padakol na mga bagay. Tibaad maoyon kamo na an pagkaigwa nin materyal na mga rogaring asin an paggasto nin kuarta nagin nang malaad​—asin sa parate mapag-imbentong marhay​—na paghihingoa sa buhay sa presenteng aldaw.

Alagad bilang resulta mas maogma daw an mga tawo? Sinisimbag an hapot na iyan, an madonong asin mayaman na marhay na si Hadeng Salomon nagsurat 3,000 na taon na an nakalihis: “An mamomoton sa pirak dai makokontento sa pirak, ni an siisay man na mamomoton sa kayamanan makokontento man sa entrada. Ini man daing kamanungdanan.” (Eclesiastes 5:10) An presenteng pag-adal sa sosyal na relasyon asin pagpunsionar nin sosyedad nagtatao nin kaagid na interesanteng mga konklusyon.

Kuarta Asin Kaogmahan

An saro sa pinakanakasosorpresang nadiskobre mapadapit sa gawe-gawe nin tawo iyo na an pagparatipon nin kuarta asin materyal na mga bagay dai man talaga nagtatao nin dugang na satispaksion asin kaogmahan. Narealisar kan dakol na parasiyasat na oras na maabot nin saro an sarong sokol nin pagigin may kaya, an saiyang pakamate nin pagkakontento asin kaogmahan dai nakadepende sa kun gurano kadakol na materyal na mga rogaring an yaon sa saiya.

Sa siring, an daing kontrol na pag-aabot sa materyal na mga rogaring asin kuarta pinag-iisip an dakol, ‘Garo ikinaoogma mi man an kada bagong mga bagay na binabakal mi; pero, taano ta, pakapensara  kan gabos na bagay, an mga kasingawan na ini dai nagtatao nin ano man na orog pang pakamate nin satispaksion?’

Sa saiyang librong Happy People, an autor na si Jonathan Freedman nagsasabi: “Oras na makua an sarong kadikiton na entrada, an kantidad nin kuarta na yaon sa saindo kakadikit an koneksion sa pagkaigwa nin kaogmahan. Kun maabot nin saro an pamumuhay na mas halangkaw sa pagkadukha, an relasyon sa pag-oltanan kan entrada asin kaogmahan sadit nanggad.” Narealisar nin dakol na an totoong nagkokontribwir sa kaogmahan nin indibiduwal iyo na an saro igwa nin espirituwal na mga kayamanan, makahulogan na mga okupasyon sa buhay, asin moral na mga pamantayan sa buhay. Importante man an relasyon sa ibang tawo asin pagigin mayo nin mga iriwal o limitasyon na puedeng olangon kitang ikaogma an yaon sa sato.

Naheheling nin dakol na an pinakadahelan kan presenteng mga problema kan sosyedad iyo an tendensia na pagprobar na gamiton an materyal na kayamanan tanganing resolberan an sa totoo mga problema nin isip. An nagkapirang komentarista sa sosyal na kamugtakan nagtataram manongod sa sarong pankagabsan na pakamate nin pesimismo asin pagkadiskontento. Naoobserbaran man ninda an nadagdagan na tendensia nin mga tawo sa may kayang mga sosyedad na magkonsulta sa mga terapista o dumolok sa mga guru, kulto, asin mga grupo na naghihingako na nagtatao nin terapi tanganing hanapon an kahulogan nin buhay asin katoninongan nin isip. Ini an nagpapatotoo sa pagkasudya kan materyal na mga rogaring sa pagtao nin tunay na kahulogan sa buhay.

Kapangyarihan Asin Pagkadaing Kapangyarihan nin Kuarta

Totoo, an kuarta may kapangyarihan. Puedeng mabakal kaiyan an magagayon na mga harong, eleganteng mga gubing, asin kahangahangang mga kasangkapan. Tibaad mabakal man kaiyan an labing paghanga, pagkuyog, o labilabing pag-omaw, makakua pa ngani nin pirang temporaryo asin masinunodsunod na mga katood. Alagad sagkod sana dian an kapangyarihan nin kuarta. An pinakakaipuhan niato, dai mababakal nin kuarta​—an pagkamoot nin sarong tunay na katood, katoninongan nin isip, kadikit na odok sa pusong pagranga sa panahon nin nagraraning kagadanan. Asin para sa mga minamahal an saindang relasyon sa Kaglalang, dai kayang bakalon nin kuarta an pag-aprobar nin Dios.

Si Hadeng Salomon, na nakamtan na an gabos na mararahay na bagay na puedeng bakalon nin kuarta sa saiyang kaaldawan, nakaaram na an pananarig sa materyal na mga rogaring dai naggigiya sa nagdadanay na kaogmahan. (Eclesiastes 5:​12-15) Puedeng mawara an kuarta paagi sa pagkalugi nin bangko o implasyon. An mga pagsadiri puedeng raoton kan makosog na mga bagyo. An mga kontrata sa seguro, minsan ngani sinasalidahan an iba sa nawarang mga materyal, dai ikababalik an emosyonal na kawaran. An mga aksiones asin bono puedeng magin daing kamanungdanan sa laog nin saro sanang banggi sa biglang pagbagsak nin ekonomiya. Dawa an trabahong may halangkaw na sueldo puedeng yaon ngonyan asin mawara sa aga.

Kun siring, paano niato mapagdadanay an kuarta sa tamang lugar kaiyan? Ano an maninigong magin kabtang nin kuarta o mga rogaring sa satong buhay? Tabi na padagos na siyasaton an bagay na iyan tanganing maheling kun paano nindo puedeng makamtan an sarong bagay na tunay nanggad na mahalaga​—“an tunay na buhay.”

[Mga Ritrato sa pahina 4]

Dai nagtatao nin nagdadanay na kaogmahan an materyal na mga rogaring