Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Cifukwa Wuli Umoyo Ukuwoneka Wambura Candulo?

Cifukwa Wuli Umoyo Ukuwoneka Wambura Candulo?

Cifukwa Wuli Umoyo Ukuwoneka Wambura Candulo?

CIFUKWA wuli mukwenera kugomezga kuti umoyo uzamuŵa wacandulo, nangauli Themba Solomoni likayowoya kuti ‘mazuŵa ghose gha umoyo withu wawaka uwu ghakumara ngati muzgezge’? (Mupharazgi 6:12) Baibolo, ilo ni Mazgu gha Ciuta, likuteta yayi ndipo likulayizga kuti kunthazi umoyo uzamuŵa wacandulo.—2 Timote 3:16, 17.

Baibolo likutiphalira cifukwa ico Ciuta wakalengera caru capasi. Likutiphaliraso cifukwa ico caru nchakuzulira na kuwura urunji, nkhaza, ndiposo masuzgo. Cifukwa wuli nchakuzirwa kumanya vinthu ivi? Cifukwa cikuru ico ŵanthu ŵakughanaghanira kuti umoyo ngwambura candulo nchakuti ŵakumanya yayi panji ŵakusulako cifukwa ico Ciuta wakalengera caru capasi na ŵanthu.

Kasi Khumbo la Ciuta Kulazga ku Caru Capasi Ndakuti Wuli?

Yehova Ciuta * wakalenga caru capasi kuŵa cikaya ciwemi cakukhalamo ŵanthu, mwakuti ŵasangwengemo na umoyo wakukhorweska kwamuyirayira. Fundo iyi yikususkana na ivyo ŵanandi ŵakugomezga kweni ni vya mu Baibolo yayi, vyakuti Ciuta wakalenga caru kuŵa malo ghakuyezgeramo ŵanthu mwakuti wawone usange ŵangaŵa ŵakwenelera kukhala umoyo uwemi kucanya.—Wonani bokosi lakuti  “Kasi Tikwenera Kuwukapo Dankha pa Caru Capasi Mwakuti Tiŵe na Umoyo Wacandulo?” pa peji 6.

Ciuta wakalenga mwanalume na mwanakazi mu cikozgo cake, ndipo wakaŵalenga mu nthowa yakuti ŵalondezgenge mikhaliro yake yiwemi. (Genesis 1:26, 27) Wakaŵalenga ŵarunji. Ŵakaŵa na vyose vyakukhumbikwira mwakuti ŵasangwe na umoyo kwamuyirayira. Ŵakatenge ŵazuzgenge caru na kucitheleska, na kucizgora kuŵa paradiso nga umo ukaŵira munda wa Edeni.—Genesis 1:28-31; 2:8, 9.

Nchivici Cikabudika?

Nchakuwonekerathu kuti cinthu cinyake cikabudika. Pasono ŵanthu ŵakulongora yayi mikhaliro yiwemi ya Ciuta. Caru capasi ni paradiso yayi. Nchivici cikacitika? Ŵapapi ŵithu ŵakwamba, Adamu na Eva, ŵakagwiliskira nchito uheni wanangwa wawo. Ŵakakhumbanga kuti “ŵaŵe nga ni Ciuta,” kuti ŵapaturenge ŵekha ‘ciwemi na ciheni.’ Mwakucita nthena, ŵakalondezga Satana Dyabulosi uyo wakaŵa kuti wagaluka kale.—Genesis 3:1-6.

Ntheura, Ciuta wakacita kunozgerathu yayi kuti kuŵe vinthu viheni. Viheni vikamba apo Satana ndiposo Adamu na Eva ŵakagalukira muwuso wa Ciuta. Cifukwa cakuti ŵakagaluka, ŵapapi ŵakwamba ŵakataya Paradiso ndiposo umoyo wakufikapo. Ndipo kwananga na nyifwa vikakhwaska iwo pera yayi kweni ŵanthu wose. (Genesis 3:17-19; Ŵaroma 5:12) Ivi ndivyo vili kunjizga masuzgo ndiposo nkharo izo zikupangiska kuti umoyo uwonekenge wambura candulo.

Wakalekeraci Kuwuskapo Viheni Nyengo Yeneyiyo?

Ŵanyake ŵakufumba kuti, ‘Kasi Ciuta wakalekeraci kuwuskapo viheni nyengo yeneyiyo mwa kuparanya Satana ndiposo ŵanji awo ŵakagaluka na kulenga ŵanthu ŵanyake?’ Kasi cikatenge ciŵenge camahara kucita nthena? Kasi mungajipulika wuli usange mungapulika kuti boma ilo lili na mazaza likukoma nyengo yeneyiyo waliyose uyo wakulisuska? Asi kucita nthena kungapangiska kuti ŵanthu ŵanyake ŵamitima yiwemi ŵaleke kulitemwa boma ilo na kwamba kuliyuyura?

Ciuta wakasankha kuleka kuwuskapo ŵakugaluka nyengo yeneyiyo. Mwavinjeru, wazomerezga kuti nyengo yijumphepo mwakuti nkhani iyo yikambika mu munda wa Edeni yakukhwaskana na uyo ngwakwenelera kuwusa yimazgikirethu.

Kuwuskapo Viheni Vyose

Fundo yikuru iyo tikwenera kukumbukira njakuti: Ciuta wazomerezga viheni kuti viŵepo kwakanyengo waka. Wacita nthena cifukwa cakuti wakumanya kuti wangawuskapo vinthu viheni vyose para nkhani iyo yikambika na awo ŵakagalukira muwuso wake yamazgika.

Ciuta wandasinthe khumbo lake kulazga ku caru capasi na ŵanthu. Kwizira mwa nchimi Yesaya, Yehova wakutisimikizgira kuti ndiyo wali kuwumba caru, “kuti wakacilenga waka cara, wakaciwumba kuti ciŵenge cakukhalamo.” (Yesaya 45:18) Sonosono apa wambenge kunozga caru capasi kuŵaso ciwemi nga umo wakakhumbiranga pakwamba. Para ŵanthu ŵawona kuti muwuso wake nguwemi, wazamugwiliskira nchito nkhongono zake zambura cigoti na kuwuskapo viheni vyose na kufiska khumbo lake. (Yesaya 55:10, 11) Pakusambizga ŵanthu kulomba, Yesu Khristu wakasazgamo mazgu ghakupempha Ciuta kuti wacitepo kanthu. Wakati: “Khumbo linu licitike, umo kuliri kucanya, ntheura pera pa caru capasi.” (Mateyu 6:9, 10) Kasi khumbo linyake la Ciuta ndakuti wuli?

Khumbo la Ciuta Kulazga ku Caru Capasi

Khumbo linyake la Ciuta ndakuti ‘ŵakuzika ndiwo ŵazakahare caru.’ (Salmo 37:9-11, 29; Zintharika 2:21, 22) Yesu Khristu ‘wazamuthaska musauci para wacema, na mukavu, na uyo walije movwiri.’ Wazamuŵathaska “ku kuyuzga na ukali.” (Salmo 72:12-14) Nkhondo zizamuŵakoso yayi nesi nyifwa, kuthiska masozi, kuŵinya, panji kusuzgika. (Salmo 46:9; Uvumbuzi 21:1-4) Mzinda wa ŵanthu uwo wafwa mu nyengo iyo Ciuta wazomerezgera viheni uzamuwuskika, ndipo uzamupika mwaŵi wa kusangwa na vitumbiko ivi ndiposo vinyake.—Yohane 5:28, 29.

Yehova wazamuwuskapo viheni vyose ivyo vyaŵapo cifukwa ca ucigaluka wa Satana. Wazamuwuskapo viheni vyose ndipo ‘vya kale [vinthu vyose ivyo mazuŵa ghano vikucitiska citima ndiposo kuŵinya] vizamuluwika.’ (Yesaya 65:16-19) Layizgo ili ndakugomezgeka. Ciuta wakuteta yayi. Vyose ivyo wali kulayizga vizamufiskika. Umoyo uzamuŵa ‘wawakawaka yayi na suzgo ya mtima.’ (Mupharazgi 2:17) Kweni uzamuŵa wacandulo.

Kweni wuli pa nyengo yasono? Kasi nanga ni sono umoyo winu ungaŵa wacandulo cifukwa ca kumanya ivyo Baibolo likusambizga ndiposo khumbo la Ciuta kulazga ku caru capasi? Nkhani yaumaliro mu cigaŵa ici yikuzgora fumbo ili.

[Mazgu ghamusi]

^ ndime 5 Baibolo likuti Ciuta zina lake ni Yehova.

[Bokosi pa peji 6]

 Kasi Tikwenera Kuwukapo Dankha pa Caru Capasi Mwakuti Tiŵe na Umoyo Wacandulo?

Kwa vilimika vinandi, ŵanthu awo ŵakumanya yayi khumbo la Ciuta kulazga ku caru capasi ŵasambizga kuti tikwenera kuwukapo dankha pa caru capasi kuti tiŵe na umoyo wacandulo.

Ŵanji ŵakatenge mzimu “ukukhala ku malo ghanyake ghapacanya comene pambere undanjire mu thupi la munthu.” (New Dictionary of Theology) Ŵanji ŵakatenge mzimu “ukunjira mu thupi kuti ulangike cifukwa ca zakwananga izo ukacita kucanya.”—Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature.

Ŵagiriki ŵakusambira, nga ni Socrates na Plato, ŵakasambizga fundo yakuti: Pekha para mzimu wawukamo mu thupi la munthu ndipo “ukuleka kwendendeka, kuŵa na wofi, kwenjerwa, kuŵa na khumbo liheni, ndiposo ukufwatuka ku masuzgo ghose agho ghakutambuzga ŵanthu,” na kukhala “pamoza na ŵaciuta kwamuyirayira.”—Plato’s Phaedo, 81, A.

Pamanyuma, ŵanthu awo ŵakujicema kuti mbalongozgi Ŵacikhristu ŵakatolera visambizgo vya Ŵagiriki aŵa “vya kuyowoya kuti mzimu ukufwa yayi” na kwamba kusambizga ŵanthu.—Christianity—A Global History.

Pambaniskani maghanoghano agha na fundo zitatu zaunenesko izo zikusangika mu Baibolo:

1. Ciuta wakalenga caru capasi kuŵa malo ghakukhalamo ŵanthu kwamuyirayira, kuti wakacilenga kuŵa malo ghakuyezgeramo ŵanthu kuti wawone uyo ngwakwenelera kukakhala na iyo kucanya yayi. Adamu na Eva ŵapulikirenge malango gha Ciuta, mphanyi ŵacali na umoyo mu paradiso pa caru capasi.—Genesis 1:27, 28; Salmo 115:16.

2. Nangauli visopa vinandi vikusambizga kuti munthu wali na mzimu uwo ukufwa yayi, kweni Baibolo likusambizga fundo yinyake yakupulikikwa makora. Munthu ni “mzimu wa moyo” wakapangika na “dongo la pasi.” (Genesis 2:7) Baibolo likulongosorapo yayi kuti mzimu ukuleka kufwa. Likuyowoya kuti mzimu ungafwa panji kuparanyika, ndipo ungaŵakoso yayi. (Salmo 146:4; Mupharazgi 9:5, 10; Ezekiel 18:4, 20) Munthu wakwamba Adamu, wali kufwa ndipo wali kuwelera ku dongo uko wakafumira. Walikoso yayi.—Genesis 2:17; 3:19.

3. Umoyo wa munthazi wa munthu ukuthemba pakuŵa na mzimu uwo ukuleka kufwa yayi, kweni pa layizgo la Ciuta lakuti wazamuwuska ŵakufwa kuti ŵakhale mu paradiso pa caru capasi.—Daniel 12:13; Yohane 11:24-26; Milimo 24:15.