Lutani apo pali nkhani

Kasi Halowini Yikamba Wuli?

Kasi Halowini Yikamba Wuli?

Ivyo Baibolo likuyowoya

 Baibolo likuyowoyapo yayi vya Halowini, chikondwelero icho ŵanandi ŵakuchita pa October 31 chaka chilichose. Ndipouli, umo Halowini yikambira kweniso tumaluso uto ŵanthu ŵakuchita, vikususkana chomene na ivyo Baibolo likusambizga.

Mu nkhani iyi

 Umo Halowini yikambira na tumaluso twake

  •   Samhain: The World Book Encyclopedia yikuti Halowini yikuwoneka kuti pakwamba chikaŵa “chikondwelero cha ŵanthu ŵambura kusopa Chiuta ŵa mtundu wa Ŵaselote, vyaka vyakujumpha 2,000 kumasinda uku. Ŵanthu ŵa mtundu wa Ŵaselote ŵakagomezganga kuti pa nyengo iyi, ŵakufwa ŵakwamba kwenderana na ŵanthu ŵamoyo. Pa chikondwelero cha Samhain, ŵanthu ŵamoyo ŵakachezganga na ŵanthu ŵakufwa.”—Wonani kamutu kakuti “ Chifukwa wuli yikuchemeka Halowini?”

  •   Vyakuvwara vya Halowini, maswiti, kofya ŵanthu: Kuyana na buku linyake, Ŵaselote ŵanyake ŵakavwaranga vinthu vyakofya kuti nawo ŵawonekenge nga ni mizimu yiheni kuti mizimu yiheni yileke kuŵasuzga. Ŵanyake ŵakayipanga maswiti kuti ŵayituniskenge. a

     Kale, ŵalongozgi ŵa chisopa cha Katolika ku Europe ndiwo ŵakatolera mitheto ya ŵanthu ŵambura kusopa Chiuta aŵa, ndipo iwo ŵakaphaliranga ŵanthu ŵa chisopa chawo kuti ŵalutenge mu nyumba za ŵanthu kuti ŵakapempheskenge vyawanangwa uku ŵavwara vinthu vyakofya.

  •   Mizguka na Ufwiti: Ŵanthu ŵali kwamba ni kale kugomezga kuti mizguka na ŵafwiti ŵakukhala ku charu cha mizimu. Ŵakutemwa kugwiliskira ntchito mazgu ghakuti “vyamoyo vyankhongono chomene,” ndipo buku lakuchemeka Halloween Trivia likuti vyamoyo ivi “vikukolerana chomene na nyifwa, ŵakufwa panji wofi wakuti ungafwa.”

  •   Majungu gha Halowini: Kale ku Britain, ŵanthu “ŵakendanga nyumba na nyumba kupempheska chakurya, ndipo ŵakatenge ŵalomberenge ŵakufwa para ŵanthu ŵaŵapa chakurya.” Ŵakayeghangaso “vinthu vyakuwoneka nga ni hanyezi, ŵakavijobanga na kuŵikamo kandulo wakubuska. Ŵakatenge kandulo uyo wakwimira mzimu wa munthu uwo waphatira ku puligatoriyo.” (Halloween—From Pagan Ritual to Party Night) Mabuku ghanyake ghakuti vinthu vyakuwoneka nga ni hanyezi ivi vikawovwiranga kuti ŵachimbizge mizimu yiheni. Cha m’ma 1800 ku North America, ŵakamba kugwiliskira ntchito majungu m’malo mwa vinthu vyakuwoneka nga ni hanyezi ivi, chifukwa majungu ghakaŵa ghanandi kweniso ghapusu kujoba na kuwuskamo vyamukati.

 Pakuti Halowini yikamba na ŵanthu ŵambura kusopa, mbwenu ni nkhani yikuru?

 Enya. Nangauli ŵanthu ŵanandi ŵakuwona kuti Halowini njiwemi waka, kweni tumaluso twake uto ŵakuchita tukususkana chomene na ivyo Baibolo likusambizga. Halowini yikujintha pa vigomezgo vyautesi vyakukhwaskana na ŵanthu ŵakufwa kweniso mizimu yambura kuwoneka, panji kuti viŵanda.

 Wonani mavesi ghakulondezgapo agho ghakulongora umo Chiuta wakuwonera nkhani ya tumaluso twa Halowini:

  •   “Pakati pinu pangasangikanga yayi munthu uyo. . . wakuyowoya na viŵanda panji mizimu yiheni, panji uyo wakufumba ku ŵakufwa.”—Dotoronome 18:10-12, The Jerusalem Bible.

     Ng’anamuro lake: Chiuta wakuzomerezga yayi kuti tiyowoyeskanenge na ŵakufwa panji kuyezgelera kuti tikuyowoyeskana na awo ŵali kufwa.

  •   “Ŵakufwa ŵakumanya kalikose chara.”—Mupharazgi 9:5.

     Ng’anamuro lake: Chifukwa chakuti ŵakufwa ŵakumanya kalikose yayi, vingachitika yayi kuti ŵayowoyeskane na ŵamoyo.

  •   “[Mungaŵanga] ŵakugaŵana na viŵanda yayi. Mungamwa yayi vya mu nkhombo ya Fumu na mu nkhombo ya viŵanda.”—1 Ŵakorinte 10:20, 21, New International Version.

     Ng’anamuro lake: Awo ŵakukhumba kuŵa paubwezi na Chiuta ŵakwenera yayi kukolerana na viŵanda.

  •   “Mutchinthe pakulimbana na mauryarya gha Dyabulosi. Pakuti tikulimbana na . . . mawumba gha mizimu yiheni.”—Ŵaefeso 6:11, 12.

     Ng’anamuro lake: Ŵakhristu ŵakwenera kutinkha mizimu yiheni, ŵakwenera yayi napachoko kuyezgelera nga ŵakukondwelera nayo lumoza.

a Wonani buku lakuti Halloween: An American Holiday, an American History, peji 4.