Skip to content

Skip to table of contents

Sena Bbaibbele Lilakasya Kubbeja?

Sena Bbaibbele Lilakasya Kubbeja?

Sena Bbaibbele Lilakasya Kubbeja?

MAFILIMU alimwi acipekupeku ziindi zinji atondezya kubbeja—kwaambisya mumaanda mobasobanina zisobano zyakubbeja—mbuli kuti ncintu cibotu, civwubya alimwi cisumpukide. Masimpe ngakuti aabo balangilila inga balazyiba kuti eezyi nzyobeebelela tazili zyamasimpe.

Masimpe, madikiti aansolo aakubbejelana mali nomuuma njuka zilasobanwa mumaanda aasobaninwa njuka. Bbuku lyakuti Internet Gambling lyakaamba kuti, kubbeja kwazyibwa abantu banji mazubaano. Mucikozyanyo, kuuma njuka caba cisobano cipati cakuti cilatondezyegwa acipekupeku alimwi a Intaneti. Kweelana acakalembedwe mumuteende umwi, basyaazibwene bakaamba kuti ku United States bantu bauma njuka bavwula mumyezi iili 18 buyo.

Kubbeja kupandululwa kuti nkubikka mali antoomwe kotazyi kuti naa ulaligwa naa pe. Bantu banji bayeeya kuti tacilubide pe kubbeja kufumbwa kuti mali kaali asikubbeja akuti tiicaba ciyanza cakwe. Bbuku lyakuti New Catholic Encyclopedia lyakaamba kuti kubbeja “tacili cibi ccita kuti kacikulesya kubeleka milimo iyandika.” Nokuba boobo, kunyina tupango twamumagwalo tutondezya kuti muzeezo ooyu uli kabotu. Ino Munakristo weelede kukabona buti kaambo aaka? Sena Bbaibbele lilakasya kubbeja naa lilazumizya?

Ncotweelede kuzyiba ncakuti Magwalo Aasalala tatwaambili cigaminina kujatikizya kubbeja. Nokuba boobo, eeci tacaambi kuti aaka kaambo takasalazidwe pe. Muciindi cakupa milawo muzintu zyoonse naa mubukkale, Bbaibbele litukulwaizya ‘kuzumanana kumvwisya ncayanda Jehova.’ (Baefeso 5:17) Kweelana ancaakaamba sikwiiya Bbaibbele E. W. Bullinger, ibbala lya Cigiliki lisandulwidwe kuti “kumvwisya,” lyaamba kutubikka antoomwe twaambo kwiinda mukubelesya “maano, luzyibo ndomwajana alimwi akuyeeyesya kapati kujatikizya kaambo aako.” Aboobo, Munakristo ulakonzya kumvwisya kuyanda kwa Leza mukaambo aaka kwiinda mukuyeeya njiisyo zyamu Bbaibbele zijatikizya kubbeja. Nomubala magwalo aali mucibalo citobela, mulakonzya kulibuzya kuti: ‘Sena lugwalo oolu lulazumizya kubbeja? Ino ncinzi Ijwi lya Leza ncolyaamba kujatikizya kuyanda kwakwe mukaambo aaka?’

Coolwe Mbocoongelezya

Mbwaanga kubbeja kuyeeme acintu citazyibidwe kuti naa cilacitika naa pe, kusyoma coolwe—inguzu zitalibonyi zicinca buyo zyintu kufumbwa—zilasyomwa kuti zilabeleka kapati, kwaambisya mukubbeja mali. Mucikozyanyo, kuli manamba acoolwe aasalwa abasikubamba madikiti aansolo alimwi kuli cisobano ciitwa kuti mah-jongg mwalo basicisobano mobakasigwa kwaamba majwi amwi akaambo kamizimo alimwi nkakata balaifulida kabatana ifwusa mujulu. Ino nkaambo nzi? Basikubbeja basyoma kuti balaba acoolwe cakuzunda.

Sena kuli bubi buliko mukusobana cisobano cipa muntu kusyoma coolwe? Bantu bamwi bamu Israyeli yansiku bakali kulimvwa kuti kunyina cakalubide. Bakali kusyoma kuti coolwe inga cabapa kuvwuba. Ino Jehova Leza wakalimvwa buti amakani aaya? Kwiinda mumusinsimi wakwe Isaya, Leza wakabaambila kuti: “Inywe numuleka Jehova akuluba cilundu cangu cisalala, inywe numubamba intafule yanjuka akutilila muzimu wacoolwe bukoko.” (Isaya 65:11) Mumeso a Leza, kusyoma mucoolwe ncimwi buyo akukomba mituni alimwi taceendelani abukombi bwakasimpe. Eeci citondezya kuti tamusyomi Leza wakasimpe pele musyoma munguzu nzyomutazyi. Kunyina kaambo keelede kutupa kubona kuti Leza wacinca mbwaabona makani aaya.

Mbobapegwa Bulumbu

Kufumbwa naa kuuma njuka, kuula madikiti aansolo, kusobanina mumaanda aakuumina njuka, basikubbeja tababikkili maano kuzyiba bulumbu nkobuzwa mbobayanda kupegwa. Kubbeja kuliindene akuula, nkaambo sikubbeja walo uyanda kupegwa mali aazwa kuli basikubbejanyina. * Ba Canada’s Centre for Addiction and Mental Health bakaamba kuti, “Kufumbwa muntu uuvwubide akaambo kakuuma njuka, kuli mamiliyoni abantu bakanyonyookelwa mali aabo kabayeeya kuti balazwidilila.” Ino ninjiisyo nzi zyamu Bbaibbele zikonzya kugwasya Munakristo kuzyiba mbwalimvwa Leza kumakani aaya?

Mulawo wamamanino wamilawo iili kkumi yakapegwa kubana Israyeli wakaamba kuti: “Uteemuzyi iŋanda yamweenzinyokwe; uteemuzyi mukamweenzinyokwe, naba mulanda wakwe mwaalumi naba mulanda wakwe musimbi, naba musune wakwe niiba imbongolo yakwe, neciba cintu cili buyani ncajisi.” (Kulonga 20:17) Kunyomenena zyintu zyamweenzinyoko mbuli lubono amali—cakali cibi cipati antoomwe akunyomenena mukaintu wamweenzinyoko. Nokwakainda myaanda yamyaka, mwaapostolo Paulo wakawiinduluka mulawo ooyu nakaambila Banakristo kuti: “Utalikumbuzyi.” (Baloma 7:7) Sena Munakristo uuyanda kupegwa cintu umwi muntu ncaanyonyookelwa inga waba sikulikumbuzya?

Ba J. Phillip Vogel bakalemba kuti, “Kufumbwa naa basikubbeja balazumina naa pe, kabatana talika kusobana cisobano eeco balalota kuti bapegwa kale bulumbu nokuba kuti mbusyoonto.” Basikubbeja aaba balota kuti bavwuba kapati mukaindi kasyoonto kakwiina akubeleka. Eeci ciliindene alulayo lwamu Bbaibbele lwakuti Munakristo weelede ‘kubeleka mulimo canguzu, acite mulimo mubotu amaanzaabo, kutegwa abe acintu cakupa yooyo uubulide.’ (Baefeso 4:28) Alimwi mwaapostolo Paulo wakaamba kuti: “Ikuti naa umwi muntu katayandi kubeleka, akulya atalyi pe.” Wakayungizya akuti beelede: ‘Kulya cakulya ncobalijanina lwabo beni.’ (2 Batesalonika 3:10, 12) Sena kubbeja mulimo weelede?

Nokuba kuti kubbeja ncisobano ciyumu, kufumbwa mali aapegwa mbulumbu, kutali kuti ajanwa akaambo kamulimo wacitwa naa ngoocita. Mukubbeja, mali alabikkwa nokuba kuti tozyi citicitike pele sikubbeja kasyoma kuti nguutibe acoolwe cakupegwa bulumbu. Mubwini, sikubbeja uyanda kujana cintu kakunyina kucibelekela. Banakristo bakasimpe bakulwaizyigwa kujana mali kwiinda mukubeleka mulimo cakusyomeka. Mwami Solomoni wakalemba kuti: “Taakwe cintu cibotu kwiinda eci: muntu alye akunywa akulikondezya mumilimo yakwe.” Mpoonya wakayungizya akuti: “Aceeci acalo, ndakabona kuti cilazwa kumaanza aa-Leza.” (Mukambausi 2:24) Masimpe, babelesi ba Leza tabayandauli nzila iifwambaana alimwi nguba-uba yakujana mali pele basyoma Leza kutegwa bajane lukkomano azilongezyo.

‘Kakole’ Keelede Kutantamukwa

Nokuba kuti sikubbeja ulakonzya kubazunda beenzinyina, taelede kulanga buyo kukkomana nkwajana kwakaindi kasyoonto akaambo kakuzunda, pele weelede kuzyiba amapenzi aboola akaambo kakubbeja. Lugwalo lwa Tusimpi 20:21 lwaamba kuti: “Imbono zifwambaana kujanwa tazikwe coolwe kumamanino.” Basikubbeja banji babona kuti buvwubi buboola akaambo kakubbeja tiikwaabaletela lukkomano. Cilainda kugwasya kutobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakutabikka lusyomo lwesu “mulubono lutasyomeki pe, pele muli Leza, ooyo uutupa camaanza obilo zyintu zyoonse nzyotukkomanina.”—1 Timoteyo 6:17.

Kuli kakole akambi keelede kutantamukwa. Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Aabo bakanzide kuvwuba banjila mukusunkwa akucegwa mukakole alimwi amuzisusi zinji zyabufwubafwuba alimwi ziletela macise eezyo zitola bantu mukunyonyooka akuloba.” (1 Timoteyo 6:9) Kakole kabambidwe munzila yakuti muntu acegwe. Bantu banji, batalika kubbeja kwiinda mukubelesye buyo mali masyoonto naa kusola coolwe cabo, pele mukuya kwaciindi balacegwa mukakole kakubbeja akukakilwa kucileka. Kubbeja kwanyonganya milimo, kunyemya bayandwa banu alimwi kwaandanya mikwasyi.

Mbotwalanga-langa magwalo manji kujatikizya makani aakubbeja, sena mwabona kuyanda kwa Leza mbokubede mumakani aaya? Mwaapostolo Paulo wakaambila Banakristonyina kuti: “Amuleke kutobela ziyanza zyabweende bwazyintu obuno, pele amusandulwe kwiinda mukucinca mizeezo yanu, kutegwa muzyibe kuyanda kwa Leza, ikubotu, kutambulika alimwi kulondokede.” (Baloma 12:2) Kuyanda kwa Leza nkokweelede kusololela buumi bwa Munakristo kutali kuyeeya kwabantu. Jehova uyanda kuti katukkomene, katutajisi mapenzi aboola akaambo kakakole kakubbeja nkaambo ngu “Leza uukkomene.”—1 Timoteyo 1:11.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 10 Mu Sinsimuka! ya October 8, 2000 amapeeji 25-27 yamu Chingisi, yakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova, yakapandulula kuti kuyobola mali mubbanga ciliindene akubbeja.

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 23]

Babelesi ba Leza bajana mali kwiinda mukubeleka cakusyomeka

[Kabbokesi kali apeeji 22]

Kukondwa Akaambo Kakuzwidilila

Sena kubbeja ncintu citalika asyoonto-syoonto kusikila limwi caba cilengwa? Kweelana ancobakaamba basikubbeja kujatikizya kuzunda akunyonyookelwa mali, basyaazibwene ba Hans Breiter bakaamba kuti, “eeci cilengwa cili mbuli kuzyibila kunywa misamu iikola.”

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

Ino mali aabani basikubbeja ngobayeeya kuti balapegwa?