Skip to content

Skip to table of contents

Nobana—tamweelede Kuyungwa Abeenzinyoko

Nobana—tamweelede Kuyungwa Abeenzinyoko

Nobana—tamweelede Kuyungwa Abeenzinyoko

“Majwi aanu . . . alweezyedwe kabotu amunyo kutegwa muzyibe mbomweelede kumwiingula muntu umwi aumwi.”—KOL. 4:6.

1, 2. Ino bana banji balimvwa buti ikuti naa baliindene abeenzinyina, alimwi nkaambo nzi?

CAKUTADOONEKA, mwakaamvwa kale mabala aakuti “kuyungwa abeenzyinyoko” pele alimwi mulicizyi ncocaamba akaambo kakuti andinywe cakamucitikila kale. Ndiza bumwi buzuba kuli muntu wakamwaambila kucita cintu ncomuzyi kuti taciluzi. Ino mwakalimvwa buti? Christopher ulaamyaka iili 14 wakaamba kuti: “Zimwi ziindi, ndilaakufwa nsoni cakuti inga ndiyanda kubbila ansi akaambo kakutayanda kucita nzyobacita basicikoloma.”

2 Sena beenzinyoko balamuyunga kuti mucite zyintu zimwi? Ikuti naa kacili boobo, ino nkaambo nzi? Sena nkaambo kakuti muyanda kubakkomanisya? Ikuyanda kukkomanisya beenzinyoko kuli buyo kabotu. Abapati abalo balayanda kukkomanisya beenzinyina. Kunyina muntu—mwana naa mupati—uuyanda kuti kabatamuyandi bantu. Nokuba boobo, bantu banji tabakkomani ikuti naa mwabakakila kucita cibi. Naaba Jesu tanaakabakkomanisya bantu bamwi. Nokuba boobo, Jesu wakazumanana kucita ciluzi. Nokuba kuti bamwi bakamutobela, bamwi bakamukaka alimwi ‘bakamusampaula’ Mwana wa Leza ooyu.—Is. 53:3.

Imuuya Wakuyanda Kuba Mbuli Beenzinyoko Ulaanguzu Kapati

3. Ino nkaambo nzi ncokuli kulubizya kutobela nzyobayanda beenzyinyoko?

3 Zimwi ziindi mulakonzya kusunkwa kutobela nzyobacita beenzinyoko akaambo kakuyoowa kuti mulaleka kumvwana. Kucita boobo inga kwaba kulubizya. Banakristo tabeelede “kuba mbuli bana basyoonto, ibaibaulwa amayuwe.” (Ef. 4:14) Ncuuba-uba kubana basyoonto ikuyungwa abeenzinyina. Nokuba boobo, nywebo nobana bumwi buzuba muyakukomena. Aboobo, ikuti naa mulasyoma kuti zyeelelo zya Jehova nzibotu, mweelede kupona kweelana anzyomusyoma. (Dt. 10:12, 13) Pele kuti mwatacita boobo inga tamukonzyi kupona buumi buli kabotu. Masimpe ngakuti, kuti kamuyungwa anzyobacita bamwi, mulakonzya kuba mbuli kuti ncidooli ceendelezyegwa amuntu umwi.—Amubale 2 Petulo 2:19.

4, 5. (a) Ino mbuti Aroni mbwaakayungwa, alimwi ncinzi ncotukonzya kwiiya kuli ceeci? (b) Ino ninzila nzi beenzinyoko nzyobakonzya kubelesya kutegwa bamuyunge?

4 Cimwi ciindi, Aroni munyina Musa wakayungwa abantu. Wakazumina bana Israyeli nibakamoongelezya kuti ababambile mutuni. Aroni tanaakali mukandu. Kaindi wakasindikila Musa kuli Farao, imwaalumi wakalaanguzu kapati mucisi ca Egepita. Aroni wakaambaula cabusicamba kuli Farao naakali kumwaambila mulumbe wa Leza. Pele bana Israyelinyina nibakamoongelezya, wakabamvwida. Eeci citondezya kuti beenzuma balakonzya kutuyunga kapati. Aroni cakamuubila kuliyumya kumwami waku Egepita kwiinda kubeenzinyina.—Kul. 7:1, 2; 32:1-4.

5 Cakacitikila Aroni citondezya kuti kuyungwa abeenzuma takuyiili buyo kubana basyoonto naa kuti ndipenzi licitika kuli baabo bayandisya kucita zibi pe. Pele eeci cilacitika akuli baabo bayandisya kucita ciluleme kubikkilizya andinywe. Mweenzinyoko ulakonzya kumusinikizya kucita cibi kwiinda mukumutamikizya, kumufwubaazya naa kumutukila. Kufwumbwa naa kujatikizya nzi, kuyungwa kulakatazya. Kutegwa mutayungwi, mweelede kucizyiba ncomusyoma.

“Amuzumanane Kulilingula Kutegwa Muzyibe Mbomubede”

6, 7. (a) Ino nkaambo nzi ncoziyandika kapati nzyomusyoma alimwi ino inga mwaba buti alusyomo? (b) Ino mibuzyo nzi njomukonzya kulibuzya kutegwa muyumye lusyomo lwanu?

6 Kutegwa mutayungwi, mweelede kuba masimpe kuti nzyomusyoma zililuzi. (Amubale 2 Bakolinto 13:5.) Ikuba masimpe kuti nzyomusyoma zililuzi kulakonzya kumugwasya nokuba kuti zimwi ziindi inga kamuli ansoni. (2 Ti. 1:7, 8) Pele nokuba kuti muntu kali sicamba, cilakonzya kumukatazya kuliyumya nayungwa kucita cintu ncatasyomi kuti ncibi. Aboobo mweelede kutondezya kuti nzyomwakaiya mu Bbaibbele, ncobeni nkasimpe. Mweelede kutalika kwiinda mukwiiya njiisyo zyantalisyo. Mucikozyanyo, mulasyoma kuti Leza nkwali alimwi mwakabamvwa kale bamwi kabaamba ncobasyomena kuti nkwali. Amulibuzye kuti, ‘Ino ncinzi cindipa kusyoma kuti Leza nkwali?’ Ooyu mubuzyo taubuzyilwi kuti mutalike kudooneka, pele kumugwasya kuyumya lusyomo lwanu. Alimwi amulibuzye kuti, ‘Ino ndizi buti kuti Magwalo akasololelwa a Leza?’ (2 Ti. 3:16) ‘Ino nkaambo nzi ncondili masimpe kuti aaya “mazuba ngaamamanino”?’ (2 Ti. 3:1-5) ‘Ino ncinzi cindipa kusyoma kuti zyeelelo zya Jehova zilagwasya?’—Is. 48:17, 18.

7 Ndiza mulakonzya kuwayawaya kulibuzya mibuzyo eeyi akuyeeya kuti tamukonzyi kubujana bwiinguzi. Eeci cilakonzya kuba mbuli muntu uuwayawaya kulanga mafwuta aali mumootokala kayoowa kuti ulajana mafwuta amana. Kuti kakunyina mafwuta mutanki, mweelede kuzyiba kutegwa muzyibe cakucita. Mbubwenya buyo andinywe mweelede kulilanga-langa mpomulezya muli nzyomusyoma mwamana mwabelekela waawo.—Mil. 17:11.

8. Amupandulule mbomukonzya kuyumya lusyomo lwanu mumulawo wa Leza waamba kuti mutaciti bwaamu.

8 Amubone cikozyanyo. Ibbaibbele limukulwaizya kuti “amucije bwaamu.” Amulibuzye kuti, ‘Ino ncinzi ncondiyandikila kuti nduuccilile mulawo ooyu?’ Kamutuyeeya twaambo toonse beenzinyoko ncobacitila nzyintu ezyo. Kamutuyeeya twaambo atumwi tupa kuti ucita bwaamu ‘kabisizya mubili wakwe mwini.’ (1 Ko. 6:18) Lino, amulange bwiinguzi akulibuzya kuti: ‘Ino njili inzila iinda kubota njonditiiccilile? Sena kuli mpindu iili yoonse ijanika mumicito yakoonana kutali kwamumulawo?’ Amuzumanane kukayeeya kaambo aaka, amulibuzye kuti, ‘Sena inga ndalimvwa kuti ndakakilwa kulikasya kubwaamu?’ Beenzinyoko balakonzya kukulumbaizya mpoonya aawo, pele ino mbuti mbokonzya kulimvwa kuti koli abazyali bako a Banakristonyoko ku Ŋanda ya Bwami? Ino wakalimvwa buti nokapaila kuli Leza? Sena inga mwayanda kukkomanisya basicikolonyoko kuleka Leza?

9, 10. Ino mbuti kusinizya kwaamba nzyomusyoma mbokukonzya kumugwasya nomuli abeenzinyoko?

9 Ikuti naa koli mukubusi, ulaaciimo ncokonzya “kubelesya maano” aako kwiinda lyoonse. (Amubale Baloma 12:1, 2.) Amucibelesye ciindi eeci ikuyeeya mbociyandika kapati kuba umwi wa Bakamboni ba Jehova. Ikuzinzibala kuli boobu kuya kumugwasya kuyumya lusyomo lwanu. Aboobo, ikuti naa mwayungwa abeenzyinyoko muyakubaingula cakufwambaana alimwi akutondezya kuti mulicizyi ncimwaamba. Muyakucita mbuli mucizyi umwi uucili mwana wakaamba kuti: “Ikuti naa kuli cintu ncendiyanda kucita, ndilalitondezya caantangalala kuti ncecintu ncindasala kucita. Eeci tacili ‘cikombelo buyo’ cindipa kucita boobu. Ncecintu ncondiyeeya lyoonse, nembaakani yangu alimwi ncendiponena buya.”

10 Inzya, kuyandika kubeleka canguzu kuti muzumanane kusyoma zyintu nzyomuzyi kuti zililuzi. (Lk. 13:24) Alimwi inga mwaliyeeya kuti naa ncibotu ncomwasala. Pele kamuyeeya kuti: Ikuti naa muboneka kuusa akaambo kakucita ciluzi, ibamwi balakonzya kuzyiba alimwi bayakuzumanana kumuyunga. Ikuti koamba cakusinizya muyakugambwa ikubona beenzyinyoko mbobaya kufwaambana kucileka kumupenzya.—Amweezyanisye Luka 4:12, 13.

‘Koyeeya Kabotu Mbweelede Kwiingula’

11. Ino nkaambo nzi ncocigwasya kulibambila notutanaba mumapenzi?

11 Aimwi inzila iiyandika kapati kutegwa mutayungwi abeenzinyoko nkulibambila. (Amubale Tusimpi 15:28.) Ikulibambila caamba kuyeeya zyintu zikonzya kumucitikila. Zimwi ziindi kulibambilila limwi kulakonzya kumugwasya kutegwa mutazwangani. Mucikozyanyo, ino kuti mwabona kabunga kabasicikolonyoko kabafweba. Ino kuti bamupa musanga kuti mufwebe? Kamubona kuti inga kwaba penzi, ino inga mwacita buti? Ibbuku lya Tusimpi 22:3 lyaamba kuti: “Muntu uucenjede, abona mapenzi, ulayuba.” Kwiinda mukubweza nzila iimbi, inga mwaaleya mapenzi. Eeci tacili cintu ceelede kumuyoosya pe, ncintu cilikabotu.

12. Ino mbuti mbomukonzya kwiingula kabotu kuti naa beenzyinyoko kabamupenzya?

12 Ino kuti penzi lyaboola kamutayeeyeli? Ino kuti beenzinyoko bamubuzya kuti: “Sena ucili mooye?” Cikonzya kugwasya nkutobela cilembedwe ku Bakolose 4:6: “Majwi aanu kaakondelezya lyoonse, aalweezyedwe kabotu amunyo kutegwa muzyibe mbomweelede kumwiingula muntu umwi aumwi.” Mbuli mbolwaamba lugwalo, mbomukonzya kuwiingula mubuzyo ooyu ciya buyo mbuli bukkale buliko aciindi eeco. Ndiza tamuyandiki kubelesya Bbaibbele. Ndiza kumwiingula buyo kabotu kulakonzya kugwasya. Mucikozyanyo, nomwiingula mubuzyo ooyu wakuba mooye mulakonzya kwaamba kuti, “Inzya ndili mooye” naa “Kaambo aako takakujatikizyi.”

13. Ino nkaambo nzi ncociyandika kuba abupampu kuti katwiingula beenzuma bamupenzya?

13 Iziindi zinji Jesu wakali kwiingula mubufwaafwi nokuba kuti wakalizyi kuti cilakonzya kugwasya kuti wapandulula zinji. Heroda naakamubuzya Jesu kunyina naakaingula pe. (Lk. 23:8, 9) Ikuti naa mubuzyo tiwabuzyigwa kabotu cilagwasya kumuna buyo. (Tus. 26:4; Muk. 3:1, 7) Munzila imwi, muntu ooyo ulakonzya kugambwa akaambo kazyintu nzyomusyoma kujatikizya koonana nokuba kuti muntu ooyu wakali kumufwubaazya. (1 Pe. 4:4) Kuti cacitika boobo, mulakonzya kubaambila nzyomusyoma kweelana azyintu nzyomwakaiya mu Bbaibbele. Ikuti kacili boobo mutawayi-wayi akaambo kakuyoowa. “Kamulibambilide lyoonse kuliiminina.”—1 Pe. 3:15.

14. Ino mbuti mbomukonzya kubavwiila kabotu aabo bamunyemya?

14 Aabona mulakonzya kubavwiila aabo bamunyemya. Nokuba boobo, inga mwacita oobu cakucenjela. Mucikozyanyo, ikuti sicikolonyoko wamusinikizya kuti mufwebe mulakonzya kwaamba kuti, “Peepe musa” alimwi inga mwayungizya kuti, “Andiwe tacikweleli kufweba.” Sena mwabona mbomukonzya kuvwiila? Muciindi cakuti mupandulule ncomutafwebeli, beenzinyoko balakonzya kuliyeeya ncobafwebela.

15. Ino ndilili nomweelede kuzwa aawo aali beenzyinyoko bamuyunga alimwi ino nkaambo nzi?

15 Ino inga mwacita buti kuti beenzinyoko bazumanana kumuyunga? Kuti caba boobo, cilakonzya kugwasya kuzwa aawo aali bamuyunga kutegwa mutayungwi. Mulakonzya kucita oobo kakunyina kulimvwa kuti mwazundwa. Mutalubi kuti mwakabuzunda buyumu-yumu. Tibakamuyunga beenzyinyoko aboobo mwakamukkomanisya Jehova.—Tus. 27:11.

Amube ‘Ambaakani Izikonzya Kumugwasya’

16. Ino kuyungwa inga kwaboola buti kuzwa kuli babo ibalyaamba Mbanakristo?

16 Aabona, kuyungwa kulakonzya kuzwa kubeenzyinyoko ibalyaamba kuti babelekela Jehova. Mucikozyanyo, ino kuti mwaunka kupobwe lyabambwa amuntu uuli boobo amane mwaziba kuti kunyina amupati ukonzya kweendeelezya pobwe eeli? Ino kuti umwi ulyaamba Bunakristo waleta bukoko amane nywebo abamwi tamunasika aciimo cakunywa bukoko? Nzinji zyina kumucitikila iziyandika kuti kamubelesya manjeezyeezya aanu ayiisidwe zyamu Bbaibbele. Mwana umwi Munakristo wakaamba kuti: “Mebo amucizyi aangu twakazwa musinema mubakali kutondezya filimu mubakali kwaamba zyintu zitukila. Beenzuma bamwi bakacaala. Akaambo kakuti twakacita boobo, bazyali besu bakatulumbaizya. Nokuba boobo, beenzuma bamwi bakanyema akaambo kakuti twababonezya kubija.”

17. Nomuli kupobwe ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa muzumanane kubelesya njiisyo zya Leza?

17 Mbuli mbutwabona kale, ikutobela manjeezyezya aanu ayiisidwe Bbaibbele kulakonzya kumupa kuti beenzinyoko batamulangi kabotu. Pele amukakatile kuzyintu nzyomusyoma kuti zili kabotu. Amulibambile. Ikuti naa mwaunka kupobwe, amuyeeye nzila njomukonzya kuloboka kuti naa nzyintu tizyeenda mbozyeelede kweenda. Bana bamwi balamvwana abazyali baabo kuti naa nzyintu tazyeendi kabotu, kubaumina buyo luwaile kulakonzya kupa kuti bafwaambane kuunka kuŋanda. (Int. 26:4, 5) Kulibambila kuli boobu ‘kulagwasya.’—Tus. 21:5.

‘Sekelela Mubwanike Bwako’

18, 19. (a) Ino nkaambo nzi ncomukonzya kuba masimpe kuti Jehova uyanda kuti kamukkomana? (b) Ino Leza ulimvwa buti kujatikizya baabo bakaka kuyungwa?

18 Jehova wakamulenga kuti kamukonzya kukkomana abuumi alimwi uyanda kuti kamukkomana. (Amubale Mukambausi 11:9.) Kamuyeeya kuti bunji bwa beenzyinyoko “[bala]likkomanisya acibi muzyakulikondelezya zyakaindi kaniini buyo.” (Heb 11:25) Leza wakasimpe uyanda kuti mukabe abuumi bubotu kumbele. Uyanda kuti kamukkomene kukabe kutamani. Aboobo, ikuti mwasunkwa kucita cintu ncomuzyi kuti ncibi mumeso a Leza, kamuzyiba buyo kuti Jehova uyanda kumugwasya.

19 Mbuli mukubusi, weelede kuzyiba kwaamba kuti nokuba kuti wabakkomanisya beenzyinyoko, mumyaka iiboola kumbele kulangilwa kuti bunji bwambabo banikulubide azyina lyako. Mukwiimpana, kuti mwakaka kuyungwa abeenzyinyoko, Jehova ulazyiba alimwi takamulubi pe. ‘Uyoomujalwida zipulo zyakujulu akumutilila coolwe cakufwasuka loko.’ (Mal. 3:10) Kunze lyaboobo, ulamupa muuya usalala kuti umugwasye mpomulezya. Masimpe, Jehova ulakonzya kumugwasya kutegwa mutayungwi.

Sena Mulayeeya?

• Ino kuyungwa abeenzyinyoko kulakonzya kumupa kucita nzi?

• Ino kutadooneka kugwasya buti kukaka kuyungwa?

• Ino mbuti mbomukonzya kulibambila kutegwa mutayungwi abeenzyinyoko?

• Ino muzyi buti kuti Jehova ulakkomana nomusyomeka?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 8]

Ino nkaambo nzi Aroni ncaakazuminina kupanga moombe wangolida?

[Cifwanikiso icili apeeji 10]

Amulibambile—amuyeeyele limwi ncomuyooamba