Skip to content

Ino Bakamboni ba Jehova Baibona Buti Sayaansi?

Ino Bakamboni ba Jehova Baibona Buti Sayaansi?

 Tulazilemeka zintu nzyobacita basayaansi alimwi akuzisyoma zyoonse zijisi bumboni.

 “Sayaansi ndwiiyo lwazilenge mbozibede ambozipona alimwi aluzyibo ndotujana kujatikizya nzizyo.” (Collins Cobuild Advanced Learner’s English Dictionary) Nokuba kuti Bbaibbele talili bbuku lyasayaansi, likulwaizya bantu kwiiya zilenge alimwi akugwasyigwa azintu nzyobakajana basayaansi. Amulange-lange zikozyanyo zimwi:

  •   Lwiiyo lwanyenyeezi: “Amulungumane kujulu mubone. Ino nguni wakalenga zintu eezyi? Ngooyo uugwisya akusololela nkamu yanzizyo kweelana amweelwe wanzizyo; zyoonse ulaziita mazina aanzizyo aazigeme.”​—Isaya 40:26.

  •   Lwiiyo lwazilenge zipona: Solomoni “wakali kupandulula kujatikizya zisamu, kutalikila kukkedari lyaku Lebano kusikila kukasamu kahisopo ikakomena kubwaanda; wakali kupandulula kujatikizya banyama, bayuni bauluka, zintu zikalaba ansi alimwi answi.​—1 Bami 4:​33.

  •   Busilisi: “Aabo bataciswi tabayandiki musilisi, pele aabo baciswa mbabayandika musilisi.”​—Luka 5:​31.

  •   Mbobuca: “Sena wakanjila kale muziyobwedo zyacaanda, naa sena wakazibona azyalo ziyobwedo zyacivwulamabwe . . . ? Alimwi ino muwo wakujwe uzwa kuli nowuunga anyika?”​—Jobu 38:22-​24.

 Mabbuku eesu alailemeka sayaansi kwiinda mukulemba zibalo izyaamba zilenge alimwi akuzwidilila kwasayaansi. Bakamboni bazyali balabakulwaizya bana babo kuba alwiiyo lwakucikolo kutegwa kabacikonzya kumvwisya zilengwaleza. Bakamboni ba Jehova bali mbobabede balabeleka milimo iijatikizya sayaansi, kubikkilizya a biochemistry, mathematics alimwi a physics.

Mpoigolela Sayaansi

 Tatusyomi kuti sayaansi ilakonzya kwiingula mibuzyo yoonse njobajisi bantu. a Mucikozyanyo, basyaazibwene mulwiiyo lwamboipangidwe nyika balaamba nyika mboipangidwe, alimwi basyaazibwene mulwiiyo lwabuumi bwabantu balaiya mubili mboubeleka. Pele ino ncinzi cipa kuti zilenge zipona zyoonse kaziliko anyika, alimwi ncinzi cipa kuti zibeela zyamubili kazibeleka antoomwe cabulondo?

 Twakajana kuti Bbaibbele lilikke ndelipa bwiinguzi bumvwika kumibuzyo eeyo. (Intembauzyo 139:13-​16; Isaya 45:18) Aboobo tusyoma kuti lwiiyo lubotu lulajatikizya akwiiya mbazu zyoonse zyobilo, sayaansi a Bbaibbele.

 Zimwi ziindi, sayaansi ilakonzya kuboneka mbuli kuti ikazya Bbaibbele. Nokuba boobo, kukazyanya kumwi kulaba akaambo kakutamvwisya cini Bbaibbele ncoliyiisya. Mucikozyanyo, taliyiisyi kuti nyika yakalengwa mumazuba aali cisambomwe aajisi mawoola aali 24.​—Matalikilo 1:1; 2:4.

 Njiisyo zimwi izivwula kubonwa kuti nzyasayaansi tazijisi bumboni buzulide alimwi balazikazya basayaansi bamwi ibalemekwa. Mucikozyanyo, mbwaanga zilengwaleza zitondezya busongo bwamulengi, tulazumina nzyobaamba basyaazibwene banji mulwiiyo lwa biology, chemistry, alimwi abambi balo ibakaka kuti zintu zyakasanduka buya kwiinda munzila iitegwa random mutation and natural selection.

a Syaazibwene mulwiiyo lwa physics waku Austria alimwi sikutambula bulumbu bwa Nobel laureate Erwin Schrödinger wakalemba kuti sayaansi “ilaamba twaambo twamasimpe, pele kunyina noyaamba zyoonse eezyo nzyotuyandisisya kapati mumyoyo yesu.” Alimwi Albert Einstein wakalemba kuti: “Kwiinda mukucitikilwa zintu zitali kabotu twaiya kuti kubelesya maano eesu takuzulide mukumana mapenzi aamubuumi.”