Julani

Lutani pa vo ve mukati

‘Sonu Mwe Ŵanthu aku Chiuta’

‘Sonu Mwe Ŵanthu aku Chiuta’

“Kali kuti mwenga khamu so cha, kweni sonu mwe khamu laku Chiuta.”​—1 PET. 2:10.

1, 2. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika pa Pentekoste wa mu 33 C.E., nanga mbayani wo anguja mtundu wasonu waku Yehova? (Wonani chithuzi cho che pachanya.)

 PA PENTEKOSTE wa mu 33 C.E., panguchitika vinthu vambula kuluwika m’mbiri ya ŵanthu aku Yehova pacharu chapasi. Panguchitika vinthu vikulu. Pa zuŵa ili, Yehova wangugwiriskiya nchitu mzimu waki wakupaturika kuti wasankhi mtundu wasonu, “Yisraele yo waku Chiuta.” (Ŵag. 6:16) Kutuliya pa nyengu iyi, ŵanthu aku Chiuta anguleka kuziŵika chifukwa cha kudumulika kwakuliŵavu ko anthurumi achitanga. M’malu mwaki, Paulo wangukamba vakukwaskana ndi munthu weyosi wa m’gulu lenili kuti: ‘Mchinju waki ngwa mtima.’​—Ŵar. 2:29.

2 Ŵanthu akwamba wo ŵenga mumtundu wasonu wenuwu ŵenga akutumika kweniso akusambira anyaki aku Khristu wo anguwungana muchipinda chapachanya ku Yerusalemu. (Mac. 1:12-15) Ŵanthu ŵenaŵa angulonde mzimu wakupaturika wo unguŵachitiska kuti aje ŵana auzimu aku Chiuta. (Ŵar. 8:15, 16; 2 Ŵakor. 1:21) Ivi vingulongo kuti phanganu lifya layamba kugwira nchitu. Mwendapakati wa phanganu lenili wenga Khristu ndipu lingwamba kugwira nchitu chifukwa cha ndopa zaki. (Luka 22:20; ŵerengani Ŵahebere 9:15.) Mwaviyo, akusambira ŵenaŵa anguja mtundu wasonu waku Yehova pamwenga kuti ŵanthu ŵaki asonu. Mzimu wakupaturika unguŵawovya kuti apharazgengi mu vineneru vakupambanapambana vo Ayuda ndipuso ŵanthu anyaki wo angusanduka Ayuda aŵereŵetanga. Ŵanthu ŵenaŵa angutuwa ku Roma ndipu anguza ku Yerusalemu kuti azichiti Dyera la Asabata pamwenga Pentekoste. Yiwu avwanga ndi kuvwisisa “vinthu vikuru vaku Chiuta” vo Akhristu wo angusankhika ndi mzimu wakupaturika apharazganga mu vineneru vawu.​—Mac. 2:1-11.

MTUNDU WASONU WAKU CHIUTA

3-5. (a) Kumbi Petro wanguŵakambiyanji Ayuda pa zuŵa la Pentekoste? (b) Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya kuti mtundu wasonu waku Yehova ukuwi munyengu yo wayambanga ŵaka?

3 Yehova wangugwiriskiya nchitu wakutumika Petro kuti walongozgengi pa nchitu yakuwovya Ayuda kweniso ŵanthu anyaki wo angukoliyana ndi Ayuda kuti aje mtundu wasonu wenuwu pamwenga kuti mpingu wachikhristu. Pa zuŵa la Pentekoste, Petro wangukambiya Ayuda mwachiganga kuti akhumbikanga kulonde Yesu yo ‘angumpayika’ pachimiti chifukwa chakuti ‘Chiuta wangumuŵika Mbuya ndipuso Khristu.’ Gulu la ŵanthu lati lamufumba Petro vo lakhumbikanga kuchita, iyu wangumuka kuti: “Ng’anamukani, ndipu munthu yosi waku imwi wabatizikiyi mu zina laku Yesu Khristu ku chireke cha vilakwa vinu; ndipu mukarondanga mpasku wa mzimu wakupaturika.” (Mac. 2:22, 23, 36-38) Pazuŵa ili, ŵanthu 3,000 angusazgikiyaku ku mtundu wasonu wa Yisraele wauzimu. (Mac. 2:41) Pavuli paki, nchitu yakupharazga yo akutumika achitanga yingulutirizga kuwovya ŵanthu anandi kuti aje mumtundu wenuwu. (Mac. 6:7) Mtundu wasonu wenuwu wakuwanga.

4 Pavuli paki, akusambira angwamba so kupharazgiya Asamaria ndipu vinthu vingwenda umampha. Anandi angubatizika ndi wakutumika Filipu, kweni pa nyengu iyi angulonde cha mzimu wakupaturika. Wupu wakulongozga ku Yerusalemu ungutuma wakutumika Petro ndi Yohane kwa Asamaria ŵenaŵa ndipu “anguŵika manja paku wo ndipu anguronde mzimu wakupaturika.” (Mac. 8:5, 6, 14-17) Mwaviyo, Asamaria nawu angusankhika ndi mzimu ndipu anguja m’gulu la Yisraele wauzimu.

Petro wangupharazgiya Kornelio ndipuso ŵanthu a m’banja laki (Wonani ndimi 5)

5 Mu 36 C.E., Petro wangugwiriskikiya so nchitu kuti wawovyi ŵanthu anyaki ndi chilatu chakuti nawu aje m’gulu la Yisraele wauzimu. Ivi vinguchitika pa nyengu yo wangupharazgiya Kornelio yo wenga mulongozgi wa asilikali achiroma kweniso abali ŵaki ndi mabwezi ngaki. (Mac. 10:22, 24, 34, 35) Bayibolo likamba kuti: “Weche kulongoro Petro . . . , mzimu wakupaturika unguza paku wosi [wo ŵenga Ayuda cha, NW] wo avwanga ngo mazu. Ndipu akuvwana a mu akuchinjika wo wosi anguza pamoza ndi Petro, anguzizwa kuti pa amitundu nawu ungupungulikiya mpasku wo wa mzimu wakupaturika.” (Mac. 10:44, 45) Mwaviyo, ŵanthu anyaki wo anguleka kudumulika ŵenga so ndi mwaŵi wakuja m’gulu la Yisraele wauzimu.

AZIŴIKANGA NDI ZINA LAKI

6, 7. Kumbi ŵanthu wo angupanga mtundu wasonu angulongo wuli kuti achitanga vinthu nge ŵanthu wo aziŵikanga ndi zina laku Yehova, nanga nchitu yawu yingufika pani?

6 Pa unganu wa wupu wakulongozga wa Akhristu a mu nyengu ya akutumika wo unguchitika mu 49 C.E., wakutumika Yakobe wangukamba kuti: “Simoni Petro wangukonkhoska mo Chiuta pakwamba wangulereske mu amitundu kuti wasankhemu ŵanthu a zina laki.” (Mac. 15:14, NW) Ŵanthu wo aziŵikanga ndi zina laku Yehova ŵenga Ayuda ndipuso anyaki wo ŵenga Ayuda cha. (Ŵar. 11:25, 26a) Pavuli paki, Petro wangulemba kuti: “Kali kuti mwenga khamu so cha, kweni sonu mwe khamu laku Chiuta.” Iyu wanguŵakambiya so nchitu yo akhumbikanga kugwira kuti: “Ndimwi fuku lakusankhika, uzukuru waufumu, mtundu wakupaturika, khamu lapamtima waki, viyo kuti mutaulengi maumampha ngaku mweniyo wangumdanani mumdima kuyiya ku ukweru waki wakuziziswa.” (1 Pet. 2:9, 10) Yiwu akhumbikanga kuthamika Yehova yo amiyanga ndipuso kupharazga pakweru zina laki. Akhumbikanga so kuja Akaboni achiganga, a Fumu Yachilengedu Chosi.

7 Nge mo venge ndi Yisraele wakuliŵavu, ŵanthu wo angupanga Yisraele wauzimu ndiwu Yehova wanguŵakamba kuti, ‘mbanthu wo ndingupanga chifukwa chaku ndamweni kuti atauli unkhankhu wangu.’ (Yes. 43:21) Pakukhumba kuti avumbuwi achiuta aboza wo ŵanthu anyaki aŵasopanga pa nyengu yo, Akhristu akwambiriya apharazganga mwachiganga kuti Yehova ndiyu Chiuta wauneneska. (1 Ŵat. 1:9) Yiwu anguchitiya ukaboni wakukwaskana ndi Yehova kweniso Yesu “mu Yerusalemu, ndi mu Yuda yosi ndi Samaria, ndi ku vigoti va panu pasi.”​—Mac. 1:8; Ŵakol. 1:23.

8. Kumbi wakutumika Paulo wanguŵatcheŵeskanji ŵanthu aku Chiuta mu nyengu ya akutumika?

8 Wakutumika Paulo wenga yumoza mwa ŵanthu achiganga wo aziŵikanga ndi zina laku Yehova mu nyengu ya akutumika. Pa nyengu yo wanguma pamasu pa ŵanthu azeru avisopa vinyaki, iyu wanguŵakambiya mwachiganga kuti Yehova ndiyu ngwakwenere kuwusa. Iyu ndi “Chiuta yo wangwata charu ndi vosi vamwaki, pakuŵa iyu mbuya wa kuchanya ndi pasi.” (Mac. 17:18, 23-25) Kukumaliya kwa ulendu waki wachitatu waumishonale, Paulo wangutcheŵeska ŵanthu wo aziŵikanga ndi zina laku Chiuta kuti: “Ini ndiziŵa kuti pavuli pa chiruta changu mphumphi zakusaruka zazamseremu mwaku imwi zambura kuwulekezga mskambu wo; ndipu mwaku imwi mwaŵeni mwazamuvuruvunduka ŵanthu, ŵakukamba vakupuruska, kuguziya ŵasambizi [akusambira] pavuli pawu.” (Mac. 20:29, 30) Mpatuku wenuwu ungukambikiya limu ndipu ungwamba kuwoneke kukumaliya kwa vyaka va m’ma 100 C.E.​—1 Yoh. 2:18, 19.

9. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika akutumika ŵati ŵafwa?

9 Akutumika ŵati ŵafwa, mpatuku ungukuwa ndipu unguchitiska kuti kuje visopa vinandi vaboza vachikhristu. Akhristu aboza angutondeka kulongo kuti mbanthu wo aziŵikanga ndi zina laku Yehova ndipu akutuzgamu zina laki m’Mabayibolo ngawu nganandi. Yiwu akutole midawuku ya visopa vaboza ndipu anyoza Yehova chifukwa cha kutondeka kugwiriskiya nchitu Malemba pa umoyu wawu, achitiska “nkhondu zo awona nge kuti zakupaturika” pamasu paku Chiuta kweniso achita mijalidu yiheni. Mwaviyo, kwa vyaka mahandiredi nganandi, ŵanthu aku Yehova ŵenga amanavi ndipu aziŵikanga ukongwa cha panyengu iyi.

ŴANTHU AKU CHIUTA ANGWAMBA SO

10, 11. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vo Yesu wangukambiya limu muntharika yaki ya tirigu ndi duru? (b) Kumbi ntharika yaku Yesu yingufiskika wuli chaka cha 1914 chati chajumphapu, ndipu nchinthu wuli chinguchitika?

10 Mu ntharika yaki ya tirigu ndi duru, Yesu wangukambiya limu kuti kwazamukuŵa mdima wauzimu wo watingi uyambisengi mpatuku. Iyu wangukamba kuti “ŵachira [achigona] ŵanthu,” Diabolo wangupanda duru m’munda wo Mwana wa munthu wangupandamu mbewu za tirigu. Vosi vakuliyanga limoza mpaka “kamaridu ka mgonezi wo.” Yesu wangukonkhoska kuti “mbeu yamampha” yimiya ‘ŵana a Ufumu’ ndipu “maduru mbana ŵa muheni yo.” Mu mazuŵa ngakumaliya, mwana wa munthu wazamutuma “akuvuna” wo mbangelu kuti akapatuwi tirigu ndi duru. Ŵana a Ufumu akhumbikanga kuwunganiskika. (Mat. 13:24-30, 36-43) Kumbi ivi vingufiskika wuli, nanga vinguwovya wuli kuti Yehova waje ndi ŵanthu pacharu chapasi?

11 “Kamaridu ka mgonezi wo” kangwamba mu 1914. Pa nyengu yankhondu yo yinguchitika m’chaka chenichi, Akhristu akusankhika masawuzandi ngamanavi wo “mbana ŵa Ufumu,” angumangika mwauzimu ndi Babiloni Mukulu. Mu 1919, Yehova wanguŵawombo ndipu ivi vingulongole limu kuti yiwu apambana ndi “maduru” pamwenga kuti Akhristu aboza. Yehova wanguwunganiska ‘ŵana a Ufumu’ kuti aje gulu limoza ndipu ivi vingufiska uchimi waku Yesaya wakuti: “Kumbi charu chikapapikanga mu zuŵa limoza? Kumbi mtundu ukapapikanga pa nyengu yimoza? Pakuti penipo Zioni wenga mu kuŵaŵa wangupapa ŵana ŵaki ŵanthurumi.” (Yes. 66:8) Zioni pamwenga kuti gulu lakuchanya laku Yehova lingubala ŵana auzimu ndipu anguja mtundu.

12. Kumbi ndi vinthu wuli vo Akhristu akusankhika achita mazuŵa nganu vo vilongo kuti mbanthu aku Yehova?

12 Nge mo venge ndi Akhristu akwambiriya, ŵana akusankhika a Ufumu nawu mbakaboni aku Yehova. (Ŵerengani Yesaya 43:1, 10, 11.) Yiwu apambana ndi visopa vinyaki chifukwa ŵe ndi mijalidu yamampha kweniso apharazga “evangeli wenuwu wa Ufumu . . . uli mbukaboni ku mitundu yosi.” (Mat. 24:14; Ŵaf. 2:15) Venivi vachitiska so kuti awovyi ŵanthu mamiliyoni nganandi kuti Yehova waŵawonengi kuti mbarunji.​—Ŵerengani Danyele 12:3.

‘TILUTENGI NAMWI’

13, 14. Kumbi wo ŵe m’gulu la Yisraele wauzimu cha, akhumbika kuchitanji kuti asopengi ndi kuteŵete Yehova mwakuzomerezgeka, nanga uchimi wa m’Bayibolo ungukambanji pa nkhani yeniyi?

13 M’nkhani yaluta, tawona kuti m’nyengu ya Ayisraele alendu azomerezgekanga kusopa Yehova asani akoliyana ndi ŵanthu wo Yehova wanguchita nawu phanganu. (1 Ŵakar. 8:41-43) Mwakuyana ŵaka, ŵanthu wo ŵe m’gulu la Yisraele wauzimu cha akhumbika kukoliyana ndi ŵanthu aku Yehova pamwenga kuti ‘ŵana a Ufumu’ wo mbakhristu akusankhika.

14 Achimi ŵaŵi angukambiya limu kuti ŵanthu anandi azamundonda kuti akasopi Yehova limoza ndi ŵanthu ŵaki. Yesaya wangukamba kuti: “Ŵanthu anandi akazanga akatingi: ‘Zaninga, tikweriyengi ku phiri la Ambuya, kunyumba yaku Chiuta waku Yakobe, alinga watisambizi nthowa zaki, ndi kuti ifwi tendengi mutinthowa taki.’ Pakuti dangu likatuwanga mu Zioni, ndi mazu nga Ambuya, ngakatuwanga mu Yerusalemu.” (Yes. 2:2, 3) Mchimi Zekariya nayu wangukambiya limu kuti “ŵanthu anandi ndi mitundu yanthazi yikazanga, kupenja Ambuya ŵa maŵanja mu Yerusalemu ndi kupempha wezi wa Ambuya.” Iyu wanguŵakamba kuti mbanthu 10 “akutuwa ku mitundu ya karongoroledu kosi” wo anguja nge kuti ako chakuvwala cha ŵanthu wo ŵe m’gulu la Yisraele wauzimu ndikukamba kuti: ‘Tilutengi, namwi, chifukwa tavwa kuti Chiuta we ndi imwi.’​—Zek. 8:20-23.

15. Kumbi ndi nchitu niyi yo ‘ambereri zinyaki’ agwiriya limoza ndi Akhristu wo ŵe m’gulu la Yisraele wauzimu?

15 ‘Ambereri zinyaki’ apharazga uthenga wamampha wa Ufumu limoza ndi Akhristu wo ŵe m’gulu la Yisraele wauzimu. (Marko 13:10) Nawu ŵe m’gulu la ŵanthu aku Chiuta mo mwe Akhristu akusankhika ndipuso Yesu Khristu yo ndi “mliska mweneku” ndipu aja “mskambu umoza.”​—Ŵerengani Yohane 10:14-16.

KOLIYANANI NDI ŴANTHU AKU YEHOVA KUTI MUZITASKIKI

16. Kumbi Yehova wazamuchita wuli kuti “chisuzgu chikulu” chiyambi?

16 Asani Babiloni Mukulu wazibwangandulika, ŵanthu aku Yehova azamuyukilika ndipu pa nyengu iyi tazamukhumbika kuti Yehova watitaski nge ateŵeti ŵaki. Chifukwa chakuti venivi vazamuyambisa “chisuzgu chikulu,” Yehova mweneku ndiyu wazamuchitiska venivi kuti wazimalisi nkhani yo Satana wangwambisa. (Mat. 24:21; Ezek. 38:2-4) Pa nyengu iyi, Gogi wazamuyukiya “ŵanthu wo akuwungana kutuwa mumitundu,” kung’anamuwa ŵanthu ŵaki. (Ezek. 38:10-12) Kuyukiya kwenuku kwazamulongo kuti Yehova wakhumba kuyeruzga Gogi limoza ndi ŵanthu ŵaki. Yehova wazamulongo nthazi zaki ndipuso wazamutowesa zina laki chifukwa wakukamba kuti: “Ndikajiziŵiskanga ndamweni mu masu nga mitundu yinandi, penipo ndipu ŵakaziŵanga kuti ini ndini Ambuya.”​—Ezek. 38:18-23.

Tazamukhumbika kukoliyana ukongwa ndi mpingu widu pa “chisuzgu chikulu” (Wonani ndimi 16-18)

17, 18. (a) Kumbi ŵanthu aku Yehova azamulonde ulongozgi wuli asani Gogi waziyamba kuŵayukiya? (b) Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti Yehova wazititaski?

17 Asani Gogi waziyamba kuchita venivi, Yehova wazamukambiya ateŵeti ŵaki kuti: “Zaninga, mwa ŵanthu ŵangu, sereni muvipinda vinu, jarani visasa kuvuli kwinu, bisamani kwa nyengu yimanavi mpaka penipo ukari wakapu.” (Yes. 26:20) Pa nyengu yakusuzga yeniyi, Yehova wazakutipaska ulongozgi ndi chilatu chakuti titaskiki ndipu ‘vipinda’ vitenere kuti vimiya mipingu yidu yakupambanapambana.

18 Asani tikhumba kuti tizitaskiki pa chisuzgu chikulu, titenere kuziŵa kuti Yehova we ndi ŵanthu waki pacharu chapasi wo ŵe m’mipingu yakupambanapambana. Tikhumbika kulutirizga kukoliyana nawu ndipuso tiyesesengi kuwungana ndi mpingu widu. Tosi tingachita umampha kukoliyana ndi wakumba sumu munyaki yo wangukamba kuti: “Utaski we ku Ambuya; chitumbiku chiŵi pa ŵanthu ŵinu!”—Sumu 3:8.