Skip to content

Skip to table of contents

Fatuk neʼebé bahat no temi Belsazar nia naran

Hakarak hatene?

Hakarak hatene?

Oinsá mak arkeolojia konfirma kona-ba Belsazar nia knaar iha Babilónia?

DURANTE tinan barak, ema kritika Bíblia hodi dehan katak Liurai Belsazar neʼebé temi iha livru Daniel nunka moris. (Dan 5:1) Sira hanoin hanesan neʼe tanba arkeólogu sira la hetan evidénsia neʼebé hatudu katak Belsazar iha duni. Maibé neʼe troka iha tinan 1854. Tanbasá?

Iha tinan 1854, arkeólogu ida husi Inglaterra naran John George Taylor bá fatin sira neʼebé rahun ona iha sidade antigu naran Ur, no fatin neʼe agora iha Irake parte súl. Iha neʼebá, iha uma boot ida nia laran, arkeólogu neʼe hetan fatuk neʼebé bahat ona. Fatuk sira-neʼe boot maizumenus sentímetru 10, no bahat ho letra antigu sira. Letra iha fatuk sira-neʼe ida temi mós orasaun atu fó vida naruk ba Liurai Babilónia Nabonido no mós ninia oan-mane primeiru Belsazar. Ema sira neʼebé kritika Bíblia tenke konkorda katak evidénsia neʼebé ema hetan fó prova katak Belsazar iha duni.

Maski nuneʼe, Bíblia la dehan deʼit katak Belsazar iha, maibé Bíblia mós dehan katak Belsazar mak liurai ida. Dala ida tan, ema kritika kona-ba neʼe. Porezemplu, maizumenus iha tinan 1875 matenek-naʼin ida iha Inglaterra naran William Talbot hakerek katak ema balu dehan “Bel-sar-ussur [Belsazar] ukun iha tempu hanesan ho ninia aman Nabonido. Maibé, la iha evidénsia”.

Ikusmai problema neʼe mós rezolve bainhira ema hetan fatuk balu neʼebé bahat ona no iha informasaun neʼebé dehan katak dala ruma Belsazar nia aman, Liurai Nabonido, husik hela sidade kapitál ba tinan balu. Sé mak ukun bainhira Nabonido la iha? Livru ida (Encyclopaedia Britannica) hatete: “Bainhira Nabonido bá nasaun seluk, nia entrega ninia ukun ba Belsazar no mós entrega tropa barak ba Belsazar.” Entaun tuir loloos Belsazar sai hanesan ukun-naʼin iha Babilónia iha tempu hanesan ho ninia aman. Arkeólogu no matenek-naʼin kona-ba língua naran Alan Millard hatete katak la sala atu “livru Daniel bolu Belsazar nuʼudar ‘liurai’”.

Klaru katak Bíblia mak evidénsia importante liu ba Maromak nia atan sira atu fiar katak livru Daniel mak livru neʼebé hakerek istória loos no mai husi Maromak.—2 Tim 3:16.