Ua Fesili Mai Talavou . . .

Pe Tatau Ona Ou Taʻu Atu i se Tasi o Lea Ou te Mafatia?

“Pe a ou mafatia, i le taimi muamua e sili ai ia te aʻu loʻu lē talanoa ai i se isi ona e ono manatu ai tagata o aʻu o se tamaitiiti faigatā. Peitaʻi na ou toe mafaufau e manaʻomia ona ou talanoa i se tasi ina ia mafai ai ona ou maua se fesoasoani.”—Alesano, 13 ona tausaga.

“Pe a ou mafatia, ou te lē sulu i aʻu uō auā ou te manatu e lē mafai ona latou fesoasoani mai ia te aʻu. O le a latou ula mai ai ia te aʻu.”—Atila, 13 ona tausaga.

E TOETOE lava o tagata uma e iai taimi e fesagaʻi ai ma ni ao pogisa. * Peitaʻi, ona o loo e laʻitiiti ma atonu foʻi e lē o lava sou potomasani, e faigofie ai lava ona lofia oe i omiga o le olaga. O faatonuga pulepuletutū mai ou mātua, o au uō, ma ou faiaʻoga; o suiga i lou tino ma faalogona ootia ina ua oo lou tino i suiga faafanautama; po o se faalogona faapea o oe o se tagata e lē mafaia se mea ona o ni vaivaiga laiti—o nei mea uma e mafai ona oo ai ia te oe faalogona o le mafatia ma le faanoanoa.

Pe a tupu lena mea, e lelei pe a iai se tasi e sasaa i ai ou lagona. Ua faapea mai le tamaʻitaʻi o Peturisa e 17 ona tausaga: “Pe afai e lē mafai ona ou talanoa i se tasi e faatatau i oʻu faafitauli, ou te manatu e iʻu ina pasae aʻe oʻu faalogona mafatia.” Ae faanoanoa lava, talu ai e toʻatele talavou latou te nanāina o latou faafitauli ia i latou lava—ma e mulimuli ane ua iʻu ai ina matuā magoto ifo lava i le loloto o mafatiaga. E mātauina e le tamaʻitaʻi o María de Jesús Mardomingo, o se polofesa i le Medical Faculty of Madrid e faapea, o talavou ua oo ina taumafai e pule i o latou ola e masani lava o ni talavou ua matuā mafatia i lagona tuua toʻatasi. E toʻatele talavou ua toe sao mai ni taumafaiga e pule i o latou ola, na faapea mai, sa leʻi mafai ona latou maua se tagata matua e mafai ona latou talanoa atu i ai ma o sē e mafai ona sasaa atu i ai o latou faalogona.

Ae faapefea oe? Po o iai ea se tasi e mafai ona e talanoa atu i ai pe a e faanoanoa? Afai e leai, o ai la e mafai ona e liliu atu i ai?

Talanoa Atu i Ou Mātua

O loo faamatala mai e Alesano, lea na taʻua i le amataga o le mataupu, le mea na te faia pe a oo ia te ia lagona mafatia: “Ou te talanoa atu i loʻu tinā auā talu lava ona ou fanau mai, o ia lava e lagolagosua mai ia te aʻu, ma o ia foʻi e faatoʻafilemuina oʻu faalogona. Ou te sulu atu foʻi i loʻu tamā auā sa tutupu foʻi ia te ia mea ia o loo tutupu ia te aʻu. Pe afai ou te faanoanoa ae ou te lē taʻuina atu i se tasi, o iinā la e atili leaga ai oʻu faalogona.” E manatua e le alii o Lutofu, e 11 ona tausaga e  faapea: “O nisi taimi e faamā ai aʻu e le faiaʻoga ma otegia aʻu, ma sa ou matuā faanoanoa ai lava. Ona ou alu lea i le faleese ma ou tagi ai. Mulimuli ane, sa ou talanoa atu i loʻu tinā, ma sa ia fesoasoani mai i le auala e foʻia ai loʻu faafitauli. Pe ana fai ou te lē talanoa atu ia te ia, semanū e atili ai lava ona ou faanoanoa.”

Po ua e mafaufau ea e fai sa outou talanoaga uigā ma ou mātua? Atonu e iai sou lagona faapea e lē mafai ona la malamalama mai i ou faafitauli. Ae pe o le tulaga moni ea lena? Atonu e la te lē o malamalama atoatoa i omiga uma o loo fesagaʻi ma talavou i le lalolagi i aso nei; peitaʻi, pe lē moni ea e sili atu lava ona la iloa lelei oe na i lo se isi lava tagata o i le lalolagi? Ua faapea mai Alesana: “O nisi taimi e lē faigofie ai mo oʻu mātua ona la tigāalofa mai ia te aʻu ma malamalama mai i oʻu faalogona.” E ui lava i lea, ua ia ioe mai: “Ou te iloa e mafai ona ou sulu atu ia i laʻua.” E masani lava ona maofa talavou ina ua latou iloa ane le telē o loo malamalama ai o latou mātua i o latou faafitauli! Talu ai e matutua atu i latou ma tele atu lo latou potomasani, e masani ai lava ona latou ofoina mai ni fautuaga aogā—e faapitoa le moni o lenei mea pe afai e iai so latou potomasani i le faatatauina o mataupu silisili o le Tusi Paia.

Ua faapea mai Peturisa lea na taʻua i le taimi muamua: “Pe a matou talanoa ma oʻu mātua, ou te maua mai ai faalaeiauga ma vaifofō aogā mo oʻu faafitauli.” O se māfuaaga lelei la, ua ofo mai ai e le Tusi Paia lenei fautuaga mo talavou: “Loʻu atalii e, ia e tausi i poloaiga a lou tamā; aua foi e te tuulafoaiina le upu e aʻoaʻo atu a lou tinā; Ia e faalogo i lou tamā, o le na fanaua oe; aua foi e te ʻinoʻino i lou tinā pe a loomatua o ia.”—Faataoto 6:20; 23:22.

O le mea moni, e faigatā ona sasaa atu ou faalogona i ou mātua pe afai e faalēlelei la outou faiā. Ua taʻua e le tamaʻitaʻi fomaʻi o Dr. Catalina González Forteza faapea, na faia se suʻesuʻega i tamaiti o aʻoga maualuluga ma faaalia ai o i latou na faapea mai sa latou taumafai e pule i o latou ola, sa ia i latou faalogona e leai so latou aogā ma sa faalēlelei a latou faiā ma o latou mātua. I se faaeseesega, o talavou o ē ʻalofiaina na ituaiga o mafaufauga leaga e masani lava ona aofia ai “i latou o ē lelei a latou faiā ma o latou tinā ma tamā.”

O lea la, ia taumafai ma le atamai e ati aʻe se faiā lelei ma ou mātua. Ia fai mau masani le talatalanoa e lē aunoa ma i laʻua. Taʻu atu ia i laʻua mea o loo tutupu i lou olaga. Fesili atu ia i laʻua. O talanoaga faasamasamanoa faapena e ono atili faigofie ai ona e faalatalata atu ia i laʻua pe a iai sou faafitauli matuiā.

Talanoa Atu i se Uō

Ae pe lē sili atu ea ona faigofie lou sulu atu i sau aumea mo ni ou faafitauli? O se mea lelei le iai o ni au uō e mafai ona e faatuatuaina. Fai mai le Faataoto 18:24 e “i ai le tagata alofa e sili ona pipii mai i lo le uso.” Peitaʻi e ui ina mafai e au aumea ona latou tigāalofa mai ia te oe ma lagolago mai, ae atonu e lē o taimi uma latou te avatu ai fautuaga e sili ona lelei. Aemaise lava, e masani ona lē tele naʻuā foʻi so latou potomasani i le olaga e pei lava o oe. Pe e te manatua Reopoamo? Sa avea o ia ma tupu i taimi anamua o le Tusi Paia. Na i lo le talia o fautuaga mai tane taʻumatuaina sa iai le potomasani, na ia faalogo atu i ana aumea. O le ā le iʻuga? O mala! E lē gata sa leʻi toe lagolagoina Reopoamo e le toʻatele o tagata o lona lava atunuu, ae sa lē toe fiafia foʻi le finagalo o le Atua ia te ia.—1 Tupu 12:8-19.

O le isi māfuaaga e ono avea ai ma faafitauli le sasaa atu o ni faalogona i aumea, o le tulaga i le faaliloliloina o ni faamatalaga. Ua taʻu mai e Atila lea sa taʻua i le amataga o le mataupu e faapea: “O le toʻatele lava o tama ou te iloa, latou te talanoa atu i a latou uō pe a latou faanoanoa. Ae mulimuli ane, e toe faailoa atu e a latou uō na mea uma lava i isi ma ula ai loa ia i latou.” E tai faapena le mea na tupu i le teine e sefulutolu ona tausaga, o Kasileta. Ua ia faapea mai: “I se tasi aso, na ou iloa ai ua taʻu atu e laʻu uō aʻu mataupu totino i sana uō, o lea ou te leʻi toe sasaaina atu ai lava ni oʻu faalogona ia te ia. Ioe, ou te talanoa  atu i tagata matou te tupulaga, ae ou te taumafai ina ia aua neʻi taʻuina atu ia i latou mea e mafai ona matuā āfaina ai aʻu pe afai o le a latou taʻuina atu foʻi i isi.” O lea la, pe a e saʻili mo se fesoasoani, e tāua ona e maua se tasi o lē na te “le faaali atu le upu faalilo a le tasi tagata.” (Faataoto 25:9) O se tagata faapena e masani lava ona sili atu ai se tasi e matua atu ia te oe.

O lea, pe afai e iai se māfuaaga ua lē mafai ai ona e maua se lagolagosua mai lou aiga, e lē āfaina lou saʻili atu i sau uō e sasaa i ai ou faalogona, ae ia e faamautinoa o lena uō e iai sona potomasani i le olaga ma sona malamalamaga i mataupu silisili o le Tusi Paia. I la outou faapotopotoga o Molimau a Ieova, e lē taumatea e iai ni tagata ua talafeagai i ai lena faaupuga. Ua faapea mai le tamaʻitaʻi o Lilieni e sefuluono ona tausaga: “Sa sasaa atu oʻu faalogona i nisi o oʻu uso Kerisiano, ma o se tulaga lelei tele lena mo aʻu. Talu ai e matutua atu i latou ia te aʻu, e talafeagai ai foʻi a latou fautuaga. Ua avea i latou ma aʻu uō.”

Ae faapefea pe afai ua amata foʻi ona faalētonu atu ai ma lou itu faaleagaga? Atonu ua ova lou faanoanoa ma amata ai ona e lē toe tatalo pe lē toe faitauina lau Tusi Paia. I le Iakopo 5:14, 15, ua aumaia ai e le Tusi Paia lenei fautuaga: “Ua maʻi ea so outou? Ina aami atu ia i toeaina o le ekalesia, ia latou tatalo mo ia, pe a uma ona faauu ia te ia i le suāuu i le suafa o [“Ieova,” NW ]. O le tatalo foi e faia i le faatuatua e faaolaina ai le maʻi, e faatuina foi o ia e le Alii.” O loo faatasi i la outou faapotopotoga o Molimau a Ieova tane matutua o ē ua iai le potomasani e fesoasoani atu ai i tagata ua faavaivai po ua mamaʻi faaleagaga. Ia e saʻoloto e talanoa atu ia i latou. Ua faapea mai le Tusi Paia, o na tane e mafai ona latou “pei o se lafitaga i le matagi, ma se mea e malu ai i le afā; e pei o vaitafe i le nuu naumati.”—Isaia 32:2.

‘Ia Faailoa Atu o Outou Manao i le Atua’

Peitaʻi ane, o le puna sili lava o fesoasoani, ‘o le Atua e ana faamafanafanaga uma.’ (2 Korinito 1:3) Pe a e faanoanoa pe mafatia, ia utagia le fautuaga a le Filipi 4:6, 7: “Aua neʻi popole outou i se mea e tasi, a ia faailoa atu o outou manao i mea uma lava i le Atua, i le tatalo, ma le faatoga, atoa ma le faafetai. O le manuia foi mai le Atua, o loo silisili lava i mea uma e manatu i ai, e leoleoina ai o outou loto atoa ma o outou mafaufau ia Keriso Iesu.” E naunau pea Ieova e faafofoga mai ia te oe. (Salamo 46:1; 77:1) Ma o nisi taimi e na o le tatalo lava o loo e manaʻomia ina ia faatoʻafilemu ai lou mafaufau.

Pe afai e te faanoanoa pe mafatia mai lea taimi i lea taimi, aua lava neʻi galo o lagona foʻi na sa iai i le toʻatele o isi talavou. I se taimi e masani ona toe mou ese atu na faalogona. Ae i le taimi nei, aua e te mafatia na o oe. Ia faailoa atu i se tasi na te iloa o loo e mafatia. Ua faapea mai le Faataoto 12:25: “O le atuatuvale i le loto o le tagata ua faavaivai ai o ia; a o le upu lelei e faaolioliina ai.” E faapefea ona e maua lena “upu lelei” o faalaeiauga? E ala i le taʻu atu i se tasi—o se tasi ua iai le potomasani, le malamalama ma le atamai faale-Atua, e avatu ai ia te oe faamāfanafanaga ma le fesoasoani o loo e manaʻomia.

[Faaopoopoga i lalo]

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 30]

“Pe a matou talanoa ma oʻu mātua, ou te maua mai ai faalaeiauga ma vaifofō aogā”

[Ata i le itulau 31]

O ou mātua o ē matataʻu i le Atua, e masani lava ona sili atu le lelei mo le avatua ia te oe o fautuaga na i lo au aumea