Romanos sutiyoq cartapa allin yachachikuyninkunamanta
Jehová Diospa Palabranqa kawsachkanmi
Romanos sutiyoq cartapa allin yachachikuyninkunamanta
YAQA 56 kaq watapim misionero hina kimsa kuti viajasqanpi Corinto nisqa llaqtaman apostol Pablo chayarqa. Chaymi, Roma llaqtapi judio hinaspa mana judio kaq cristianokunapura sientechinakusqankuta Pablo yacharuspanmi yanapananpaq cartata qellqarqa hinaspa iñiqpura chaynataq Jesucristowanpas huk sonqolla kaqmanta kawsanankupaq.
Roma congregacionpi iñiqkunaman cartasqanpim Pablo willarqa imaynatam runakuna kawsananku mana faltayoq kanankupaq. Kay cartapim astawan yachachiwanchik Diosmanta chaynataq Palabranmanta, qawachintaqmi imakunapi Dios favorecewasqanchikta hinaspa sumaqtam yachachin librawananchikpaq Cristo imayna yanapawasqanchikmantapas (Heb. 4:12).
¿IMAYNANPITAQ RUNAKUNAQA MANA FALTAYOQ HINA KANMAN?
“Llapallanchik huchallikuruspam Diospa suma-sumaq qayllanmanta karunchakurunchik”, nispam qellqarqa Pablo; nintaqmi: “Diosmi ichaqa mana imallapaq favorecewaspanchik mana huchayoqpaqña chaskiwanchik Cristo Jesus wañuspan librawaptillanchik”. Hinaspañam nin “runakunataqa iñiptillanku mana huchayoqpaqña Dios chaskin. Chayqa manamá kamachikuykuna kasukusqankuraykuchu” nispa (Rom. 3:23, 24, 28). ‘Jesucristopa chullalla allin rurasqanpi’ iñispam, sapaqchasqa cristianokuna hinaspa ‘sapaq ovejakunamanta’ ‘achkallaña runakunapas’ ‘mana huchayoqpaqña chaskisqa’ kanku: hanaq pachaman riqkuna Cristowan kamachimunankupaq ‘sapaq ovejakunañataq’ Diospa amistadnin kaspanku ‘hatu-hatun ñakariypi’ librasqa kanankupaq (Rom. 5:18; Apo. 7:9, 14; Juan 10:16; Sant. 2:21-24; Mat. 25:46).
“Kamachikuykunaman hina manaña kawsaspa Diospa favorninpiña kawsaspaqa ¿huchallikusunchu? ¡Manapunim!”, nispam nin Pablo. Chaymantam kaynata willan: ‘Sirviente kaspa [. . .] huchallikuptikim chay servisqayki patron wañuyman apasunki. [. . .] Kasukuspañataqmi allin ñanpi purinki’ (Rom. 6:15, 16). Chaymantapas ninmi: “Chuya Espiritupa yanapakuyninwanqa mana allin rurasqaykichikta chinkachispam kawsankichikpuni” nispa (Rom. 8:13).
Bibliapi wakin textokunamanta tapusqankuta contestasqanku:
1:24-32. ¿Pikunataq karqa millakuypaq mana allin kawsaypi, judiokunachu icha mana judiokunachu? Kay nisqanqa mayqenpaqpas kanmanmi karqa ichaqa Diospa contranpi kaq wakin judiokunamantam Pabloqa rimachkarqa. Paykunaqa yacharqakumá ‘Diospa kamachisqanta’ ichaqa ‘Dios reqsiytam [otaq kasukuytam] manaña munarqakuchu’. Chaymi mana allin ruraykunallapiña karqaku.
3:24,25. ¿Imaynatataq runakunaqa ‘Jesucristopa wañusqanwan’ ‘huchankumantapas [. . .] mana castigasqaña’ kanmanku karqa, Jesucristo manaraq wañuchkaptinqa? Genesis 3:15 Cristo rikurimunanmanta willakuymi cumplikurqa 33 kaq watapi Jesucristota ñakarichispa qerupi wañuchiptinku (Gal. 3:13, 16). Chay willakuyta Jehová Dios nisqanmantapacham paypaqqa runakunam huchankumanta librasqa hinaña karqaku; munaynin rurakunanpaq kaqta mana pipas harkasqanrayku. Chaymi Jehová Diosqa Adanpa mirayninkunata huchankumanta pampacharqa librawananchikpaq Jesucristopa wañusqanpi iñisqankurayku. Jesuspa wañusqanqa yanapanmi Jesus kay pachapi manaraq nacechkaptin Dios serviqkunapas kawsarimuypi suyakuyniyoq kanankupaq (Hech. 24:15).
6:3-5. ¿Ima ninantaq Cristo Jesuswan bautizakuy hinaspa wañusqanwan bautizakuypas? Cristianokunata Jehová Dios chuya espiritunwan sapaqchaptinmi Cristowan huk sonqolla Diospa llaqtan kaspa Cristopa cuerpon hina kanku, Cristoñataqmi chay cuerpopa Uman hina (1 Cor. 12:12, 13, 27; Col. 1:18). Chayta ruraspam Cristopiqa bautizakunku. ‘Cristopa [. . .] wañusqanpi’ sapaqchasqa cristianokuna bautizakuspankuqa ñakaristinpas manam kikinkupaqñachu kawsanku hinaspapas saqenkum kay Pachapi wiñay kawsay suyakuyninkutapas. Chaymi paykunapa wañusqankuqa Diospaq ofrendapi Jesuspa wañusqan hina ichaqa manam librawanchikchu wañuymanta. Cristopa wañusqanpi bautizakusqankuqa wañusqankumanta hanaq pachapi kanankupaq kawsariptinkuñam tukun.
7:8-11. ¿Imaynatataq ‘huchaqa kamachikuykuna kasqanrayku’ clarota qawakun? Leykuna kaptinmi Israel casta runakunaqa yacharqaku imakunam huchallikuy kasqanta hinaspam cuentata qokurqaku huchallikuq kasqankumantapas. Chaymi ñawpa vidankupi allinpaq hina hapisqankutapas mana allin kasqanta cuentata qokurqaku, hinaptinmi huk runakunapas reqsikurqaku huchallikuq kasqankumanta. Chaymi nichwan Leykuna kasqanrayku huchaqa clarota qawakusqanmanta.
Imatam yachachiwanchik:
1:14, 15. Kanmi achka razonkuna Diospa Gobiernonmanta allin noticiata kallpanchakuspa predicanapaq. Chaymi Cristopa yawarninwan rantisqa lliw runamasinchikta Diosmanta yachachinapaq kamachisqa kachkanchik hinaspam Diosta servinankupaq yachachinanchik.
1:18-20. ‘Mana imatapas yachasqankuraykum’ nispachuqaya nichwan runakunapa mana allinkuna rurasqankunataqa, Diospa tukuy unanchasqankunapim qawakun mana rikuy atina sumaq kayninkunaqa.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Judiokunata Pablo sientichiq hina niruspanpas sumaq siminwanmi kaqmanta rimapayarqa sonqonkuta tiyaykachinanpaq. Kayqa allin ejemplom ima asuntomanta rimaspapas cuidadollawan mana sientichinapaq hina rimananchikpaq.
3:4. Sichum piwanpas Diospa Palabranmanta rimaptinchik mana tupaptinqa Diospa Palabran cheqap kasqantam qawachinanchik Bibliapa yachachisqanpi confiaspa hinaspa chayman hina kawsaspanchik. Chaymantapas Diospa Gobiernonmanta predicaspa hinaspa Jesuspa qatiqninkunaña kanankupaq kallpanchakuspam runamasinchikkunata yanapanchik.
4: 9-12. Abraham 99 watayoq qari kayninpi señalachikusqanmanta ñawpaqtaraqmi mana faltayoq runakunatawan paypa iñiynintaqa Diosqa allinpaq hapirqa (Gen. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10). Chaynata ruraspanmi Diosqa qawachirqa, paypi iñispanchik ñoqanchikpas agradonpaq kananchikta.
4:18. Iñiyniyoq kanapaqqa suyakuyniyoqmi kananchik. Chayna kaptinmi iñiyninchikqa allinta takyanqa (Heb. 11:1).
5:18, 19. Adanwan Jesusta rikchanachispanmi Pabloqa yachachirqa imaynam huk runalla ‘achka runakunapa rantinpi wañunanmanta’ (Mat. 20:28). Chaymi asllata rimaspa hinaspa musyakunanpaq hina yachachispaqqa pay hinam rurachwan (1 Cor. 4:17).
7:23. Allintam servichikunanchik qallunchikta, makinchikta, chakinchikta otaq cuerponchikpa mayqen partentapas manachayqa ‘huchamanmi pusawachwan’.
8:26, 27. Llumpay sasachakuypi kaspanchikqa manamá oracionpi imayna mañakuytapas atinchikchu ichaqa “Chuya Espiritum Diosta mañapuwanchik”, ‘mañakuykuna Uyariq’ Jehová Diosqa Bibliapi qellqasqa oracionkuna leesqanchiktaqa kikinchikpa mañakusqanchikta hinam uyariykunqa (Sal. 65:2).
8:38, 39. Manam ima sasachakuypas nitaq demoniokunapas nitaq gobiernaqkunapas Jehová Diospa kuyakuyninmantaqa rakiwasunchu manataqmi pay kuyaytaqa ñoqanchikpas dejanachu.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Israel nacionta purmachiptinku hatarichisqa kananmanta willakuyqa cumplikuchkanmi sapaqchasqa kaq cristianokunawan, paykunataqa Diosmi akllarqa ‘wakinninta judiokunamanta wakinnintañataq mana judio kaqkunamanta’.
10:10, 13, 14. Jehová Diosta hinaspa runamasinchikta kuyaspapas Diospi chaynataq promesankunapi iñisqanchikmi kallpanchawasun allinta predicananchikpaq.
11:16-24, 33. ‘Diosninchik allin kasqanta chaynataq castigakuq kasqantaqa’ mana pimanpas sayapakusqantam qawachin. “Payqa hatun rumi hina amparaqninchikmi. Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi.” (Deu. 32:4.)
MANA HUCHAYOQPAQÑA CHASKISQA KASQANCHIKTAQA VIDANCHIKPIM QAWACHINA
Pablom nin: ‘Chaynaqa wawqe-panillaykuna, Diosninchikpa kuyapayakuyninraykum ruegakuykichik, cuerpoykichiktaqa Diosmanyá qoychik kawsachkaq ofrendata hina [. . .] agradonpaq’ nispa. (Rom. 12:1.) ‘Chayna’ nisqanwanmi qawachirqa cristianokunaqa iñisqankurayku Diospa agradonpaq kasqankuta, chaymi qatiqninpi Pablopa nisqanqa piensarichinanmi cristianokunata, hukkunata chaynataq autoridadkunatapas.
‘Llapallaykichiktam nimuykichik: Amayá pipas piensachunchu kikillanmanta hatun tukuspaqa’ nispam Pablo qellqarqa; kallpancharqataqmi: “Cheqaptapuniyá kuyanakuychikqa” nispa (Rom. 12:3, 9). Chaymantapas nirqam: ‘Lliwchaykichikyá kasukuychik autoridadkunata’ nispa (Rom. 13:1). Conciencianchikman hina tanteaspa rurasqanchikmantam Pablo nin ‘kikinchikpura [mana] juzganakunapaq’ (Rom. 14:13).
Bibliapi wakin textokunamanta tapukusqankuta contestasqanku:
12:20. ¿Imata ruraspataq enemigonchikpa ‘uyanta penqakuymanta pukayachichwan’ otaq [‘umanpi ninapa sansanta hina churachwan’, NM]? Ñawpa tiempopiqa fierrotam hornopi sansapa chawpinpi churaqku. Fierropa hawanpi sansam chulluchiq chuyanchananpaq. Ñoqanchikñataqmi enemigonchikpa umanpi ‘ninapa sansanta’ hina churanchik kuyapayakuq kayninchikwan fierro hina sonqonta llampuyachispa sumaq kayninkuta qawachinankupaq yanapanchik.
12:21. ¿Imaynatataq ‘mana allintaqa vencechwan allin kaqkunata ruraspa’? Diospa Gobiernonmanta allin noticiata lliw runakunaman predicananchikpaq kallpanchakuspam (Mar. 13:10).
13:1. ¿Imaynanpitaq ‘autoridadkunaqa kachkanku Diospa churasqan’? Kamachinankupaq Dios churasqanraykum. Wakin gobiernokunatam dejarqa kamachinanpaq hinaspa Palabranpi paykunamanta qellqachisqanmantam nichwan chay ‘autoridadkunaqa kachkanku Diospa churasqanmi’ nispa.
Imatam yachachiwanchik:
12:17, 19. Pipas mana allin ruraymanta vengakuspaqa munasqanman hinam allichachkan Diospa ruranan kaqta ruraspa. ¡Mayna hatunchakuychá kanman vengakuspa ‘chaynata kutichiyqa’!
14:14, 15. Manam hukmanyachinachu wawqe-paninchiktaqa nitaq urmachinachu mikuywan otaq tomaywanpas.
14:17. Diospa favornintaqa haypasun manam mikuspachu, tomaspachu nitaq chaykunata dejaspachu, aswanqa kusisqa, hawkalla hinaspa allin ruraqlla kaspam.
15:7. Diosmanta yachay munaqkunataqa mana jusgaspam congregacionpiqa interesakunanchik chaynataq Diospa Gobiernonmantam lliwman predicananchik.
[23 kaq paginapi dibujokuna]
Cristopa wañusqanqa, ¿libranmanchu karqa manaraq pay wañuchkaptin huchallikuqkunata?