Rady budują
Lekcja 20
Rady budują
1, 2. Dlaczego szukamy rady i jak ją otrzymujemy?
1 Czciciele prawdziwego Boga zawsze bez wahania szukali Jego kierownictwa na wszystkich swych drogach. Jeden z psalmistów biblijnych ufnie napisał: „Będziesz prowadził mię radą swoją” (Ps. 72 [73]:24, BT). A Jeremiasz użył w żarliwej modlitwie następujących słów: „Nic nie jest dla Ciebie niemożliwe [zbyt cudowne, NW]. (...) Bóg wielki, mocny, ‛Jahwe Zastępów’ nazwany, wielki w radzie i potężny w czynie” (Jer. 32:17-19, BT).
2 Rada Jehowy dociera dziś do Jego chrześcijańskich czcicieli za pośrednictwem Jego spisanego Słowa oraz organizacji Jego prawdziwych sług. Dlatego ci, którzy się zapisują do teokratycznej szkoły służby kaznodziejskiej, wkrótce uświadamiają sobie, że otrzymywanymi w niej radami jak również duchem, w jakim te rady są udzielane, rządzą wzniosłe zasady biblijne.
3-5. Wyjaśnij, jak należy korzystać z formularza „Porad do przemówień” w połączeniu z materiałem lekcji od 21 do 37.
3 Progresywne rady. Jako pomoc dla studiujących, a także dla nadzorcy szkoły, przewidziano formularz „Porad do przemówień”. Podano w nim trzydzieści sześć punktów, które pomogą uczestnikom szkoły rozwijać umiejętność skutecznego głoszenia prawdy. Praktyczne informacje o każdym punkcie ujęto w zwięzłej formie w lekcjach od 21 do 37 niniejszej książki, przy czym numer odpowiedniej lekcji jest podany na formularzu „Porad do przemówień”. Te lekcje są specjalnie przystosowane do wykorzystania w połączeniu z formularzem porad. W większości wypadków dwie lub trzy ściśle spokrewnione cechy zostały ujęte w jednej lekcji, ponieważ jednoczesne przerobienie ich może się okazać pożyteczne.
4 Byłoby dobrze, gdyby nowo zapisani do szkoły dobrze się przygotowywali, pamiętając o punktach wymienionych na formularzu „Porad do przemówień”. Przy pierwszym przemówieniu studiującego w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej, nadzorca szkoły (lub inny doradca, jeżeli jest dużo zapisanych) pochwali go tylko za cechy, które dobrze opanował. Następnie wskaże mu cechę, na którą powinien zwrócić szczególną uwagę, by ulepszyć swoje przemówienie, oraz wyraźnie zaznaczy, żeby następnym razem nad nią popracował. Nadzorca szkoły informuje każdego studiującego, kiedy będzie mógł przejść do następnych punktów wymienionych na formularzu „Porad do przemówień”.
5 Niektórzy z wygłaszających przemówienia ćwiczebne mogą robić dość szybkie postępy, inni zaś będą może musieli pracować tylko nad jednym punktem na raz, zamiast dążyć do opanowania wszystkich punktów omówionych w danej lekcji. Niektórym studiującym można by nawet poradzić, żeby w kilku przemówieniach popracowali nad jednym trudniejszym punktem w celu rzeczywistego opanowania danej cechy przemówienia, zanim przejdą do następnej.
6, 7. Odnośnie do jakich punktów nadzorca szkoły udziela rad?
6 Porady udzielane po każdym przemówieniu ćwiczebnym powinny być życzliwe i mają pomóc studiującemu w dalszym rozwijaniu zdolności przemawiania. Jednakże mówcy wygłaszającemu wykład instrukcyjny lub najciekawsze szczegóły z Biblii udziela się rad na osobności, po zajęciach szkolnych. Taki mówca może potrzebować rady szczególnie wtedy, gdy przekroczy wyznaczony czas. Mówca wygłaszający wykład instrukcyjny powinien się starać, żeby jego przemówienie było pod każdym względem wzorowe, i może mu nie być potrzebna osobna rada.
7 Studiującego powiadamia się z góry, do jakich punktów będą mu udzielane rady, żeby mógł nad nimi pracować. Oczywiście gdyby przemówienie wyróżniało się pod jakimkolwiek innym względem, udzielający rad może wspomnieć o tym w swej pochwale, ale nic nie notuje wtedy przy tym punkcie na formularzu porad. Używa się następujących oznaczeń: „P” (Pracuj nad tym), gdy zachodzi potrzeba, żeby jeszcze popracować nad daną cechą przemawiania; „L” (Lepiej), gdy studiujący już przedtem pracował nad tą cechą przynajmniej jeden raz i widać poprawę, ale mógłby nad nią jeszcze popracować; „D” (Dobrze), gdy cecha, na którą zwracano uwagę, wypadła już na tyle dobrze, iż podczas przygotowywania się do następnego zadania w szkole uzasadnione byłoby przejście do rozpatrywania dalszych cech przemawiania. Gdy studiujący ma odczytać fragment Biblii, udzielający rad przydzieli mu cechę, która najbardziej pasuje do tego rodzaju zadania.
8-10. O czym powinien pamiętać nadzorca szkoły przy wpisywaniu znaków do formularza porad, żeby zachęcić do robienia postępów?
8 Nadzorca szkoły powinien się odznaczać nieprzeciętną zdolnością rozeznania, żeby jego rady sprawiały jak najwięcej dobrego. Jeżeli mówca stawia dopiero pierwsze kroki, to potrzebuje przede wszystkim zachęty. Inni studiujący, którzy już od dłuższego czasu uczęszczają do szkoły, mogą bardzo pilnie przygotowywać swoje przemówienia, zwracając uwagę na cechy, nad którymi mają pracować, ale mogą mieć ograniczone zdolności. W takim wypadku, choćby jakaś cecha przejawiła się tylko w miernym stopniu, nadzorca szkoły może na formularzu porad zrobić znak „D” i pozwolić studiującemu przejść do następnej cechy.
9 Z drugiej strony inny mówca może mieć więcej doświadczenia lub większe wrodzone zdolności, ale na przykład z powodu nawału innych zajęć nie poświęcił dość czasu na przyswojenie sobie wyznaczonych mu cech przemawiania i w rezultacie nie wykonał swego zadania tak dobrze, jak powinien. W takim wypadku postępy studiującego zostałyby w gruncie rzeczy zahamowane, gdyby nadzorca szkoły wpisał mu do formularza porad znak „D” i pozwolił przejść do następnych cech. Jeżeli przemówienie dawało możliwość lepszego zademonstrowania wyznaczonej cechy, to udzielający rad wpisze znak „P” (Pracuj nad tym) i życzliwie udzieli studiującemu nieco osobistej pomocy, żeby mógł zrobić postępy. W ten sposób zachęca się studiujących, żeby każde przemówienie uważali nie tylko za wykonanie wyznaczonego im zadania, lecz także za wskaźnik ich postępu jako mówców.
10 Pamiętaj, że to szkolenie w przemawianiu jest progresywne. Nie spodziewaj się, że zostaniesz świetnym mówcą przez jedną noc. Jest to proces stopniowy, który jednak można przyspieszyć wzmożonym wysiłkiem. Jeżeli będziesz się zastanawiał nad wskazówkami podanymi w niniejszym programie szkolenia mówców i jeżeli będziesz pochłonięty opracowywaniem swoich zadań, to twoje postępy wkrótce staną się widoczne dla wszystkich, którzy cię obserwują (1 Tym. 4:15).
11-16. Jakimi wytycznymi powinien się kierować udzielający rad, żeby jego rady były budujące?
11 Udzielający rad. Nadzorca szkoły powinien starannie przestudiować materiał przewidziany na dany tydzień, żeby móc stwierdzić, czy wyznaczony materiał został dobrze opracowany, i korygować wszelkie niedokładności. Nigdy jednak nie powinien dopuścić do tego, żeby wskutek nadmiernego krytycyzmu w ocenie sposobu przedstawiania materiału wygłaszane przemówienia nie sprawiały mu żadnej radości. On także powinien odnosić pożytek z niezrównanych prawd, które są przedstawiane.
12 Przy udzielaniu rad zaczyna zwykle od pochwały za trud poniesiony przez studiującego. Następnie przechodzi do omówienia podanych w formularzu porad cech, nad którymi pracuje mówca. Jeżeli wypadnie nadal zwracać uwagę na jakiś punkt, to dobrze jest kłaść nacisk nie tyle na słabości mówcy, co na możliwości osiągnięcia poprawy. Dzięki temu rada będzie budująca dla mówcy i dla innych słuchaczy.
13 Nie wystarczy jedynie powiedzieć mówcy, że dobrze się spisał albo że musi jeszcze popracować nad jakąś określoną cechą przemawiania. Wszyscy obecni na tym skorzystają, gdy udzielający rad wyjaśni, dlaczego coś było dobre lub dlaczego wymaga ulepszenia oraz jak to ulepszyć. Poza tym warto wytłumaczyć, dlaczego omawiana cecha przemawiania jest tak niezbędna w służbie polowej bądź na zebraniach zborowych. Dzięki temu cały zbór bardziej doceni tę cechę, a studiujący będzie zachęcony do dalszego interesowania się nią.
14 Zadaniem udzielającego rad nie jest powtarzanie całego przemówienia ćwiczebnego. Powinien dawać zwięzłe i trafne rady, starannie ograniczając je do dwóch minut po każdym przemówieniu. Rad i wskazówek nie zaciemni wtedy potok słów. Dobrze jest też powiedzieć studiującemu, na których stronach niniejszego poradnika może znaleźć dodatkowe informacje co do omawianej sprawy.
15 Nie chodzi tu o skupianie uwagi na wyławianiu drobnych potknięć w wymowie lub gramatyce. Udzielający rad powinien się raczej interesować ogólnym wrażeniem, jakie wywołało przemówienie wygłoszone przez studiującego. Czy materiał jest wartościowy i pouczający? Czy jest dobrze uporządkowany i przejrzysty? Czy przemówienie zostało wygłoszone w sposób szczery, poważny i przekonywający? Czy wyraz twarzy i gesty świadczą o tym, że mówca wierzy w to, co mówi, i że jest bardziej przejęty przekazaniem tych wspaniałych prawd słuchaczom niż wrażeniem, jakie wywiera jego osoba. Jeżeli zatroszczono się należycie o te istotne sprawy, to słuchacze chyba nie zwrócą uwagi na parę błędów w wymowie czy gramatyce.
16 Rady udzielane w szkole służby kaznodziejskiej powinny być zawsze życzliwe i praktyczne. Powinny wynikać z gorącego pragnienia przyjścia z pomocą studiującym. Uwzględniaj osobowość tego, komu udzielasz rady. Czy jest wrażliwy? Czy nie ma braków w wykształceniu? Czy nie należałoby potraktować pobłażliwie jego niedociągnięć? Otrzymujący radę powinien odnieść wrażenie, że mu się pomaga, a nie że się go krytykuje. Upewniaj się, czy zrozumiał radę i jej słuszność.
17-19. Co powinien zrobić studiujący przed przygotowaniem i po wygłoszeniu przemówienia, żeby za każdym razem wypadało ono coraz lepiej?
17 Korzystanie z rad. Gdy w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej zostaje ci przydzielone przemówienie, wtedy pamiętaj, że masz je wygłosić nie tylko w celu omówienia na pożytek zboru jakiegoś pouczającego materiału, lecz także po to, aby rozwijać swą umiejętność przemawiania. Jeżeli chcesz, żeby ci się to udało, powinieneś koniecznie poświęcić trochę czasu na przeanalizowanie cech przemawiania, nad którymi masz pracować. Przeczytaj sobie uważnie w niniejszej książce lekcję dotyczącą cechy, nad którą pracujesz, żeby się dowiedzieć, jaki wpływ powinna ona wywrzeć na twoje przygotowanie się oraz jak powinieneś przejawić tę cechę podczas samego przemawiania. Dla ułatwienia wydrukowano w tej książce tłustymi czcionkami najważniejsze punkty widzenia, z jakich należy rozpatrywać każdą cechę przemawiania. Są to główne czynniki, które trzeba uwzględniać.
18 Po wygłoszeniu przemówienia wysłuchaj pilnie ustnej rady. Przyjmij ją z docenianiem. Pracuj potem nad punktami, które wymagają szczególnej uwagi. Jeżeli chcesz przyspieszyć swoje postępy, to nie czekaj do następnego przemówienia. Przestudiuj sobie w tej książce materiał traktujący o cechach, nad którymi musisz pracować. Staraj się w codziennych rozmowach korzystać z otrzymanych wskazówek. Zanim nadejdzie termin wygłoszenia następnego przemówienia ćwiczebnego, zdążysz je już dobrze opanować.
19 Każdy studiujący powinien dążyć do tego, żeby jego kolejne przemówienia, które wygłasza zgodnie z programem szkoły, były coraz lepsze. Co prawda wymaga to nieustannych wysiłków, ale na pewno przyniesie błogosławieństwo Jehowy. Dla tych, którzy chcieliby odnieść jak najwięcej pożytku ze szkolenia w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej, szczególne znaczenie mają słowa z Przypowieści 19:20 (Wk): „Słuchaj porady i przyjmuj karcenie, abyś był mądrym na przyszłość”.
POWTÓRKA:
[Tabela na stronach 104, 105]
PORADY DO PRZEMÓWIEŃ
Mówca: ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
(Imię i nazwisko)
Znaki P — Pracuj nad tym
L — Lepiej
D — Dobrze
Data
przem. nr
Pouczający materiał (21)*
Jasno, zrozumiale (21)
Wstęp, wzbudził zainteresowanie (22)
Wstęp dostosowany do tematu (22)
Wstęp odpowiedniej długości (22)
Siła głosu (23)
Stosowanie pauz (23)
Słuchacze zachęceni do używania Biblii (24)
Właściwe wprowadzenie wersetów biblijnych (24)
Wersety biblijne odczytane z naciskiem (25)
Objaśnienie zastosowania wersetów biblijnych (25)
Podkreślanie za pomocą powtarzania (26)
Gesty (26)
Temat został uwypuklony (27)
Główne punkty uwypuklone (27)
Kontakt ze słuchaczami, korzystanie z notatek (28)
Korzystanie ze szkicu (28)
Uwagi: ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
* Liczby w nawiasach odnoszą się do odpowiedniej lekcji w Poradniku dla teokratycznej szkoły służby kaznodziejskiej, w której jest omówiona dana cecha przemawiania.
S-48-P
Data
przem. nr
Płynność (29)
Styl konwersacyjny (29)
Poprawna wymowa (29)
Spoistość przez zastosowanie zwrotów łączących (30)
Logiczna, spoista budowa (30)
Przekonywająca argumentacja (31)
Pobudzanie słuchaczy do myślenia (31)
Akcent znaczeniowy (32)
Modulacja (32)
Zapał (33)
Serdeczność, uczucie (33)
Przykłady dostosowane do materiału (34)
Przykłady dostosowane do słuchaczy (34)
Materiał dostosowany do służby polowej (35)
Zakończenie stosowne, skuteczne (36)
Zakończenie odpowiedniej długości (36)
Rozplanowanie czasu (36)
Pewność i równowaga (37)
Wygląd zewnętrzny (37)
UWAGA: Po każdym przemówieniu odpowiedzialny brat udzieli konkretnych porad, niekoniecznie w powyższej kolejności; zajmie się raczej tymi dziedzinami, które najbardziej wymagają ulepszenia. Wolne rubryki można w razie potrzeby wykorzystać na porady co do cech nie wymienionych w formularzu, takich jak: dokładność wywodów, dykcja, zachowanie się, dobór słów, gramatyka, zmanierowanie, trzymanie się tematu, metody nauczania i jakość głosu. Kiedy uczestnik szkoły nie musi już pracować nad daną cechą, udzielający porad zakreśli kółkiem odpowiednią kratkę przy następnej cesze przemawiania. Numer lekcji omawiającej tę cechę należy wpisać na następnym blankiecie przydziału zadań w teokratycznej szkole służby kaznodziejskiej (S-89).
[Tabela na stronach 106, 107]
ZESTAWIENIE CECH PRZEMAWIANIA
Pouczający materiał (21)
Materiał ściśle określony
Pouczający dla słuchaczy
Praktyczna wartość materiału
Dokładność wywodów
Dodatkowy materiał wyjaśniający
Jasno, zrozumiale (21)
Przedstawiony w sposób prosty
Obce wyrażenia objaśnione
Nie za dużo materiału
Wstęp wzbudził zainteresowanie (22)
Wstęp dostosowany do tematu (22)
Wstęp odpowiedniej długości (22)
Siła głosu (23)
Dostatecznie głośno, żeby być dobrze słyszanym
Siła głosu dostosowana do okoliczności
Siła głosu dostosowana do materiału
Stosowanie pauz (23)
Pauza przy znakach przestankowych
Pauza przy zmianie myśli
Pauza dla wzmocnienia wyrazistości
Pauza w szczególnych okolicznościach
Słuchacze zachęceni do używania Biblii (24)
Przez proponowanie
Przez danie czasu na znalezienie wersetu
Właściwe wprowadzenie wersetów biblijnych (24)
Wywołanie nastroju oczekiwania na werset biblijny
Zwrócenie uwagi na powód przytoczenia wersetu
Wersety biblijne odczytane z naciskiem (25)
Akcentowanie właściwych słów
Zastosowanie skutecznej metody akcentowania
Wersety odczytane przez domownika
Objaśnienie zastosowania wersetów biblijnych (25)
Wyodrębnienie słów, na które ma być zwrócona uwaga
Uwypuklenie myśli poruszonej we wprowadzeniu
Podkreślanie za pomocą powtarzania (26)
Powtarzanie głównych punktów
Powtarzanie punktów nie zrozumianych
Gesty (26)
Gesty opisujące
Gesty podkreślające
Temat został uwypuklony (27)
Stosowny temat
Powtarzanie słów lub myśli tematu
Główne punkty uwypuklone (27)
Nie za dużo głównych punktów
Główne myśli rozwinięte oddzielnie
Punkty podrzędne skupione wokół myśli głównych
Kontakt ze słuchaczami, korzystanie z notatek (28)
Wzrokowy kontakt ze słuchaczami
Kontakt ze słuchaczami przez bezpośrednie zwracanie się
Korzystanie ze szkicu (28)
Płynność (29)
Styl konwersacyjny (29)
Używanie zwrotów konwersacyjnych
Konwersacyjny styl przemawiania
Wymowa (29)
Spoistość przez zastosowanie zwrotów łączących (30)
Stosowanie wyrażeń nawiązujących
Spoistość dostosowana do słuchaczy
Logiczna, spoista budowa (30)
Materiał rozsądnie uporządkowany
Uwzględniono tylko stosowny materiał
Nie pominięto żadnych myśli kluczowych
Przekonywająca argumentacja (31)
Zakładanie fundamentu
Dano niezbite dowody
Stosowne podsumowanie
Pobudzanie słuchaczy do myślenia (31)
Zachowano wspólną płaszczyznę
Dostateczne rozwinięcie punktów
Wskazano słuchaczom na praktyczne zastosowanie
Akcent znaczeniowy (32)
Zaakcentowano w zdaniach słowa oddające myśl
Zaakcentowano główne myśli przemówienia
Modulacja (32)
Zmiany siły głosu
Zmiany tempa
Zmiany wysokości tonu
Modulacja dostosowana do myśli lub uczuć
Zapał (33)
Zapał okazany ożywionym przemawianiem
Zapał dostosowany do materiału
Serdeczność, uczucie (33)
Serdeczność w wyrazie twarzy
Serdeczność i uczucie w brzmieniu głosu
Serdeczność i uczucie dostosowane do materiału
Przykłady dostosowane do materiału (34)
Proste
Wskazano na cel przykładu
Podkreślono ważne punkty
Przykłady dostosowane do słuchaczy (34)
Zaczerpnięte ze znanych sytuacji
W dobrym guście
Materiał dostosowany do służby polowej (35)
Używanie wyrażeń zrozumiałych dla każdego
Wybór stosownych punktów
Uwydatnienie praktycznej wartości materiału
Zakończenie stosowne, skuteczne (36)
Zakończenie w bezpośrednim związku z tematem przemówienia
Zakończenie wskazuje słuchaczom, co mają czynić
Zakończenie odpowiedniej długości (36)
Rozplanowanie czasu (36)
Pewność i równowaga (37)
Zrównoważenie widoczne w postawie
Zrównoważenie widoczne w opanowaniu głosu
Wygląd zewnętrzny (37)
Stosowny ubiór i zadbana powierzchowność
Właściwa postawa
Porządne wyposażenie
Nie było niestosownego wyrazu twarzy
