Bai na kontenido

Bai na kontenido

Bo Tabata Sa?

Bo Tabata Sa?

Bo Tabata Sa?

Ken tabata e magonan ku a bishitá Hesus ora e tabata mucha?

E Evangelio di Mateo ta menshoná Hesus su nasementu. E ta mustra ku sabionan for di “oriente” a mira un strea, indikando ku tin un rei nobo. E strea a hiba nan serka Hesus i nan a dun’é e regalonan ku nan a trese p’e. E Evangelio na griego original ta yama e “sabionan” akí mágoi, esta, magonan. (Mateo 2:1) Kiko nos sa di nan?

E informashonnan di mas amplio i antiguo tokante e magonan ta di e historiadó griego Herodoto. Herodoto, kende a biba den siglo 5 promé ku nos era, a skirbi ku magonan tabata forma parti di un grupo di saserdote di Persia spesialisá den astrologia, interpretashon di soño i maramentu di hende ku enkanto. Den tempu di Herodoto, e religion zoroastro tabata predominá na Persia. P’esei, e magonan ku el a papia tokante dje probablemente tabata saserdotenan di e religion zoroastro. The International Standard Bible Encyclopedia ta bisa: “Den un sentido general un mágos den e mundu griego tabatin konosementu i abilidatnan sobrenatural i tin biaha tabata praktiká magia.”

Vários komentarista “kristian” di promé siglo manera Justino Mártir, Orígenes i Tertuliano a deskribí e magonan ku a bishitá Hesus komo astrólogo. Por ehèmpel, Tertuliano a skirbi den su buki On Idolatry: “Nos sa ku tin konekshon entre magia i astrologia. Interpretadónan di strea tabata e proménan . . . ku a trese ‘regalo’ pa [Hesus].” Na armonia ku e komprondementu akí, hopi tradukshon di Beibel ta tradusí mágoi komo “astrólogo.”

Dikon Mateo ta bisa ku e palabranan di e buki di Zakarias ta di profeta Jeremias?

Nos ta haña e pasashi akí na Mateo 27:​9 i 10, kaminda e eskritor di Evangelio ta menshoná e pago ku Hudas Iskariot a risibí pa traishoná Hesus. E teksto ta bisa: “Anto a keda kumplí loke a wòrdu papiá dor di profeta Jeremias, bisando: ‘I nan a kohe e trinta pidanan di plata, e preis di esun, kende su preis a wòrdu balorá, . . . i nan a duna esakinan pa e pida tereno di e alfarero.’” Esun ku a profetisá tokante e 30 pida di plata no tabata Jeremias sino Zakarias.​—Zakarias 11:​12, 13.

Ta parse ku tin bes e kolekshon di buki ku a ser yamá “e Profetanan” a kuminsá ku e buki di Jeremias en bes di esun di Isaias. (Mateo 22:40) Pues, ora Mateo a menshoná “Jeremias,” e tabata referí na henter e parti di Skritura ku a karga e nòmber di e promé buki ei. E parti akí di e Skritura a inkluí e buki di Zakarias.

Asina tambe, ora Hesus a papia di diferente buki bíbliko konosí komo e Eskritonan, el a yama nan “Salmonan.” Pues, ora el a bisa ku tur kos skirbí tokante dje “den e Lei di Moisés i e Profetanan i e Salmonan” mester kumpli, e tabata kier men profesianan den henter e Skritura Hebreo.​—Lukas 24:44.