Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

“Hiẹ Dona Yiwanna Kọmẹnu Towe Di Dewe”

“Hiẹ Dona Yiwanna Kọmẹnu Towe Di Dewe”

“[Gbedide awetọ lọ die], ‘Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe di dewe.’”—MAT. 22:39.

1, 2. (a) Gbedide tẹwẹ Jesu dọ dọ e yin awetọ he klohugan to Osẹ́n lọ mẹ? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?

TO WHENUE Falesi de jlo na whlé Jesu pọ́n, e kanse e dọmọ: “Mẹplọntọ, gbedide tẹwẹ klohugan to Osẹ́n lọ mẹ?” Dile mí dọ do to hosọ he wayi mẹ, Jesu gblọn dọ “gbedide lọ he klohugan bosọ yin tintan” wẹ: “Hiẹ dona yí ahun towe lẹpo, alindọn towe lẹpo, podọ ayiha towe lẹpo do yiwanna Jehovah Jiwheyẹwhe towe.” Jesu yidogọ dọmọ: “Awetọ lọ die, he sọ taidi tintan lọ, ‘Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe di dewe.’”—Mat. 22:34-39.

2 Jesu dọ dọ mí dona yiwanna kọmẹnu mítọn dile mí yiwanna míde do. Enẹwutu, mí dona kanse míde dọ: Mẹnu wẹ yin kọmẹnu mítọn taun? Nawẹ mí sọgan do owanyi hia kọmẹnu mítọn gbọn?

MẸNU WẸ YIN KỌMẸNU MÍTỌN TAUN?

3, 4. (a) Apajlẹ tẹwẹ Jesu yí do na gblọndo na kanbiọ lọ: “Mẹnu wẹ kọmẹnu ṣie taun?” (b) Nawẹ Samalianu lọ gọalọna dawe he jaguda lẹ jẹajo do bo hò bosọ jodo kúdaa-gbẹ̀daa lọ gbọn? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

3 Mí sọgan lẹndọ họntọn vivẹ́ he nọ nọ̀ fie ma dẹn do mí bosọ nọ gọalọna mí de wẹ yin kọmẹnu mítọn. (Howh. 27:10) Ṣigba, pọ́n nuhe Jesu dọna dawe dodonọ-jlatọ de he kanse e dọmọ: “Mẹnu wẹ kọmẹnu ṣie taun?” Nado na gblọndo dawe lọ, Jesu na apajlẹ Samalianu kọmẹnu dagbe lọ tọn. (Hia Luku 10:29-37.)  “sọgan donukun dọ yẹwhenọ Islaelivi de po Levinu de po na yinuwa taidi kọmẹnu dagbe to whenue yé mọ dawe he jaguda lẹ jẹajo do bo hò bosọ jodo kúdaa-gbẹ̀daa lọ. Ṣigba, yé gbọn awà awetọ ji yì bo ma wà nudepope nado gọalọna ẹn. Samalianu de, yèdọ mẹhe wá sọn akọta he nọ na sisi Osẹ́n Mose tọn bọ Juvi lẹ gbẹwanna de mẹ wẹ gọalọna dawe lọ.—Joh. 4:9.

4 Nado gọalọna dawe lọ nado jẹgangan, Samalianu kọmẹnu dagbe lọ kọ̀n amì po ovẹn po do apà dawe lọ tọn mẹ. Denali awe, yèdọ azọ́nkuẹ azán awe tọn, wẹ Samalianu lọ ze na nukunpedonugotọ hotẹli pẹvi lọ tọn nado penukundo dawe lọ go. (Mat. 20:2) Enẹwutu, e bọawu nado yọ́n mẹhe do ede hia nado yin kọmẹnu nujọnu tọn na dawe he yè gbleawuna lọ. E họnwun dọ apajlẹ Jesu tọn plọn mí nado nọ do awuvẹmẹ po owanyi po hia kọmẹnu mítọn lẹ.

Devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ ma nọ dọngbàn nado do owanyi kọmẹnu tọn hia (Pọ́n hukan 5)

5. Nawẹ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ do owanyi kọmẹnu tọn hia to nugbajẹmẹji jọwamọ tọn agọe tọn de whenu gbọn?

5 E nọ saba vẹawu nado mọ gbẹtọ he nọ do awuvẹmẹ hia dile Samalianu kọmẹnu dagbe lọ wà do. Ehe yinmọ titengbe to “azán godo tọn” he vẹawu nado pehẹ ehelẹ mẹ, to whenue mẹsusu yin kanylantọ, bo ma nọ do owanyi jọwamọ tọn hia, bo masọ tindo owanyi na dagbewà. (2 Tim. 3:1-3) Di apajlẹ, ninọmẹ sinsinyẹn de sọgan fọ́n to whenue nugbajẹmẹji jọwamọ tọn de jọ. Lẹnnupọndo nuhe jọ to whenue jẹhọn ahizi de hẹnnugble to New York City sẹpọ vivọnu osun octobre 2012 tọn ji. To awà he ji jẹhọn lọ hẹnnugble te hugan to tòdaho lọ mẹ, ajotọ lẹ fìnnú do mẹhe nọ nọ̀ finẹ lẹ dile etlẹ yindọ mẹlọ lẹ to yaji, na miyọ́n lẹtliki tọn po onú dandan tọn devo lẹ po ma tin, bọ yozò sọ to tuklado yé. To lẹdo dopolọ mẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ze tito de dai nado sọgan gọalọna ode awetọ podọ na mẹdevo lẹ. Kunnudetọ lẹ wà onú mọnkọtọn lẹ na yé yiwanna kọmẹnu yetọn lẹ wutu. Aliho devo tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan do owanyi kọmẹnu tọn hia te?

LEHE MÍ SỌGAN DO OWANYI KỌMẸNU TỌN HIA DO

6. Nawẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn gando kọmẹnu dagbe yinyin go gbọn?

6 Gọalọna gbẹtọ lẹ to gbigbọ-liho. Mí nọ wà ehe gbọn “homẹmimiọn sọn Owe-wiwe lẹ mẹ” nina gbẹtọ lẹ dali. (Lom. 15:4) Matin ayihaawe, mí nọ yin kọmẹnu dagbe to whenue mí lá nugbo Biblu tọn na mẹdevo lẹ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn mẹ. (Mat. 24:14) Lẹblanulọkẹyi nankọ die nado lá owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn he wá sọn “Jiwheyẹwhe he nọ namẹ todido” lọ dè!—Lom. 15:13.

7. Etẹwẹ yin Osẹ́n Sika tọn, podọ nawẹ mí nọ mọ dona yí gbọn to whenue mí yí i do yizan mẹ?

7 Nọ hodo Osẹ́n Sika tọn. Jesu zinnudo osẹ́n ehe ji to yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn whenu dọmọ: “Nudepope he mìwlẹ jlo dọ gbẹtọ lẹ ni nọ wà na mì, mọkẹdẹ wẹ mìwlẹ dona nọ wà na yé do ga; ehe, na taun tọn, wẹ nuhe Osẹ́n lọ po Yẹwhegán lẹ po zẹẹmẹdo.” (Mat. 7:12) Eyin mí yinuwa hẹ mẹdevo lẹ dile Jesu na ayinamẹ etọn do, mí to nuwà to kọndopọ mẹ hẹ gbigbọ he tin to godona “Osẹ́n lọ” (he nọtena Gẹnẹsisi jẹ Deutelonomi) podọ “Yẹwhegán lẹ” (he nọtena owe dọdai tọn he yin Owe-wiwe Heblu tọn lẹ). Sọgbe hẹ Kandai mọnkọtọn lẹ, e họnwun dọ Jiwheyẹwhe nọ dona mẹhe nọ do owanyi hia mẹdevo lẹ. Di apajlẹ, Jehovah dọ gbọn Isaia gblamẹ dọmọ: “Mì yí whẹdida whlá, bo basi nugbo . . . Donanọ wẹ dawe lọ he basi ehe.” (Isa. 56:1, 2) Na nugbo tọn, mí nọ mọ dona yí na mí do owanyi po dodowiwa po hia kọmẹnu mítọn lẹ wutu.

8. Naegbọn mí dona yiwanna kẹntọ mítọn lẹ, podọ etẹwẹ sọgan yin kọdetọn lọ?

8 Yiwanna kẹntọ towe lẹ. Jesu dọmọ: “Mì ko sè bọ e yin didọ dọ, ‘Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe bo gbẹwanna kẹntọ towe.’ Ṣigba, yẹn dọna mì dọ: Mì zindonukọn nado nọ yiwanna kẹntọ mìtọn lẹ bo nọ hodẹ̀ na mẹhe to homẹkẹndo mì lẹ; na mì nido do mìde hia taidi visunnu Otọ́ mìtọn he tin to olọn mẹ lọ tọn lẹ.” (Mat. 5:43-45) Apọsteli Paulu sọ zinnudo  nudopolọ ji to whenue e wlan dọmọ: “Eyin huvẹ hù kẹntọ towe, na núdùdù i; eyin nugbla hù i, na ẹn nude nado nù.” (Lom. 12:20; Howh. 25:21) Sọgbe hẹ Osẹ́n Mose tọn, mẹde dona gọalọna kẹntọ etọn nado de agbàn sẹ̀ sọn kanlin etọn he jai po agbàn po ji. (Eks. 23:5) Azọ́nwiwa dopọ to aliho enẹ mẹ na zọ́n bọ mẹhe yin kẹntọ to ojlẹ de mẹ wayi lẹ sọgan lẹzun họntọn. Na owanyi he Klistiani lẹ nọ dohia wutu, susu to kẹntọ mítọn lẹ mẹ ko diọ pọndohlan he yé tindo gando mí go. Eyin mí nọ do owanyi hia kẹntọ mítọn lẹ, etlẹ yin mẹhe nọ dohomẹkẹn mí sinsinyẹn lẹ, ayajẹ mítọn na gọfla to whenue delẹ to yé mẹ na wá kẹalọyi sinsẹ̀n-bibasi nugbo lọ!

9. Etẹwẹ Jesu dọ gando jijọho dindin hẹ mẹmẹsunnu mítọn de go?

9 “Nọ doafọna jijọho mẹ ninọ hẹ omẹ lẹpo.” (Heb. 12:14) Na nugbo tọn, hogbe lọ “omẹ lẹpo” bẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ hẹn, na Jesu dọmọ: “Eyin hiẹ hẹn nunina towe ja agbà lọ kọ̀n bo flin to finẹ dọ mẹmẹsunnu towe tindo nude sọta we, jo nunina towe do finẹ to agbà lọ nukọn, bo tọ́nyi; bo yì dín jijọho hẹ mẹmẹsunnu towe whẹ́, podọ to enẹgodo, to whenuena hiẹ ko lẹkọwa, na nunina towe.” (Mat. 5:23, 24) Jiwheyẹwhe na dona mí eyin mí do owanyi hia mẹmẹsunnu mítọn bo yawu ze afọdide lẹ nado dín jijọho hẹ ẹ.

10. Naegbọn mí ma dona nọ dawhẹna mẹdevo lẹ?

10 Ma nọ dawhẹna mẹdevo lẹ blo. Jesu dọmọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo na mì nikaa yin whẹdana; na whẹdida he nkọ mì yí do to whẹdanamẹ wẹ yè na yí do dawhẹna mì; podọ nujlẹnu he mì to yíyí do jlẹ namẹ wẹ yé na yí do jlẹ na mì. To whelọnu lo, naegbọn hiẹ do to núyọ he tin to nukun mẹmẹsunnu towe tọn ji pọ́n, ṣigba bo ma lẹn atinpo he tin to nukun towe titi ji tọn pọ́n? Kavi nawẹ hiẹ sọgan dọna mẹmẹsunnu towe do dọ, ‘Dike ma de núyọ sẹ̀ sọn nukun towe ji’; to whenuena, pọ́n! atinpo de tin to nukun towe titi ji? Yẹnuwatọ! De atinpo sẹ̀ sọn nukun towe titi ji whẹ́, podọ to enẹgodo hiẹ na mọnú gblegede nado de núyọ sẹ̀ sọn nukun mẹmẹsunnu towe tọn ji.” (Mat. 7:1-5) Aliho ayidego tọn nankọ die nado gbẹnuna mí ma nado nọ mọhodọdo nuṣiwa flinflin mẹdevo lẹ tọn go to whenue mílọsu tindo awugbopo sinsinyẹn lẹ!

ALIHO VONỌTAUN DE NADO DO OWANYI HIA KỌMẸNU MÍTỌN LẸ

11, 12. Aliho dagbe hugan tẹ mẹ wẹ mí nọ do owanyi hia kọmẹnu mítọn lẹ te?

11 Mí nọ do owanyi hia kọmẹnu mítọn lẹ to aliho dagbe hugan de mẹ. Mí nọ  dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn kẹdẹdile Jesu wà do. (Luku 8:1) Jesu deazọ́nna hodotọ etọn lẹ nado “hẹn gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ zun devi lẹ.” (Mat. 28:19, 20) Nado yí adà mítọn wà to azọ́ndenamẹ enẹ mẹ, mí nọ dovivẹnu nado gọalọna kọmẹnu mítọn lẹ nado tọ́n sọn aliho gbigblo podọ gblagada he nọ planmẹ yì vasudo mẹ lọ ji bo wá aliho jinján he nọ planmẹ yì ogbẹ̀ mẹ lọ ji. (Mat. 7:13, 14) Ayihaawe depope ma tin dọ Jehovah nọ dona vivẹnudido mọnkọtọn lẹ.

12 Taidi Jesu, mí nọ gọalọna gbẹtọ lẹ nado yọnẹn dọ yé tindo nuhudo gbigbọmẹ tọn lẹ. (Mat. 5:3) To whẹho mẹhe kẹalọyi mí lẹ tọn mẹ, mí nọ yí adà de wà nado hẹn pekọ wá na nuhudo enẹ gbọn “wẹndagbe Jiwheyẹwhe tọn” lilá na yé dali. (Lom. 1:1) Mẹhe kẹalọyi wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lẹ nọ wá gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe gbọn Jesu Klisti gblamẹ. (2 Kọl. 5:18, 19) Enẹwutu, eyin mí lá wẹndagbe lọ na yé, mí to owanyi kọmẹnu tọn dohia to aliho vonọtaun de mẹ.

13. Numọtolanmẹ tẹwẹ hiẹ nọ tindo to whenue a to mahẹ tindo to azọ́n wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lilá mẹ?

13 Eyin mí basi gọyìpọn lẹ bo deanana plọnmẹ Biblu lẹ po kọdetọn dagbe po, mí nọ tindo ayajẹ dọ mí gọalọna gbẹtọ lẹ nado setonuna nujinọtedo dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Ehe sọgan zọ́n bọ Biblu plọntọ de na basi diọdo lẹ to gbẹzan etọn mẹ. (1 Kọl. 6:9-11) Na nugbo tọn, ayajẹnu wẹ e yin nado mọ lehe Jiwheyẹwhe gọalọna mẹhe “jẹna ogbẹ̀ madopodo lẹ” nado basi diọdo lẹ bo tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ ewọ do. (Owalọ 13:48) Flumẹjijẹ mẹsusu tọn ko lẹzun ayajẹ, podọ magbọjẹ yetọn ko lẹzun jidide do Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn go. Lehe e nọ hẹn ayajẹ wá na mí nado mọ mẹyọyọ lẹ to vọjlado basi bo to nukọnzindo to gbigbọ-liho do sọ! Be hiẹ ma kọngbedopọ dọ dona de wẹ e yin nado nọ do owanyi hia kọmẹnu mítọn lẹ gbọn wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lilá na yé dali ya?

PAULU BASI ZẸẸMẸ OWANYI TỌN TO GBỌDO GLỌ

14. To hogbe towe titi mẹ, dọ adà owanyi tọn delẹ he yin nùdego to 1 Kọlintinu lẹ 13:4-8 mẹ.

14 To whenue mí to nuyiwa hẹ kọmẹnu mítọn lẹ, nuhe Paulu wlan gando owanyi go lẹ yíyí-do-yizan mẹ sọgan gọalọna mí nado dapana nuhahun susu, bo sọgan dekọtọn do ayajẹ mẹ bo nasọ hẹn dona Jiwheyẹwhe tọn wá na mí. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 13:4-8.) Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhe Paulu dọ gando owanyi go bo pọ́n lehe mí sọgan yí hogbe etọn lẹ do yizan mẹ dile mí to nuyiwa hẹ kọmẹnu mítọn lẹ do.

15. (a) Naegbọn mí dona nọ sinyẹnlin bo yin homẹdagbenọ? (b) Whẹwhinwhẹ́n tẹlẹ wutu wẹ mí dona dapana awuwhàn po kikla po?

15 “Owanyi nọ sinyẹnlin bo yin homẹdagbenọ.” Kẹdẹdile Jiwheyẹwhe do linsinsinyẹn po homẹdagbe po hia gbẹtọvi mapenọ lẹ do, mí dona nọ sinyẹnlin bo nọ do homẹdagbe hia to whenue mẹdevo lẹ ṣinuwa bo yinuwa hẹ mí to aliho lẹnpọn matindo tọn mẹ, kavi tlẹ ylanhùn do mí go. “Owanyi ma nọ whànwu,” enẹwutu owanyi nugbo ma nọ donukunkẹn do nutindo kavi lẹblanulọkẹyi mẹdevo lẹ tọn go to agun mẹ. Humọ, eyin mí tindo owanyi, mí ma na yigo kavi kla. To popolẹpo mẹ, “nukun sakla tọn, po goyiyi ayiha tọn po, po glepipọ mẹylankan lẹ tọn po, ylando wẹ.”—Howh. 21:4.

16, 17. Nawẹ mí sọgan yinuwa to kọndopọ mẹ hẹ 1 Kọlintinu lẹ 13:5, 6 gbọn?

16 Owanyi na whàn mí nado nọ yinuwa to aliho dagbe mẹ hlan kọmẹnu mítọn lẹ. Mí ma na dolalo na yé, fìnnú do yé, kavi wà nudevo depope he na gbà osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n Jehovah tọn lẹ po. Owanyi nasọ whàn mí ma nado nọ ze nukun do ale mítọn titi lẹ kẹdẹ ji ṣigba nado nọ hò mẹdevo lẹ tọn pọ́n ga.—Flp. 2:4.

17 Mẹhe tindo owanyi nujọnu tọn ma nọ gblehomẹ aplà, podọ e “ma nọ basi kandai nuṣiwa tọn” do owe de mẹ to whenue mẹde ṣinuwa do e. (1 Tẹs. 5:15) Eyin mí nọ  hẹnmẹdohomẹ, mí ma na hẹn homẹhun Jiwheyẹwhe bọ to linlẹn de mẹ, homẹgble lọ sọgan taidi miyọ́n de he sọgan hẹn awugble míwlẹ po mẹdevo lẹ po. (Lev. 19:18) Owanyi nọ hẹn mí nado jaya to nugbo mẹ, ṣigba owanyi ma nọ hẹn mí nado “jaya to mawadodo mẹ,” etlẹ yin to whenue mẹhe gbẹwanna mí de to oyà mawadodo tọn ji kavi yin nuyiwa hẹ to aliho agọ̀ mẹ.—Hia Howhinwhẹn lẹ 24:17, 18.

18. Etẹwẹ mí plọn gando owanyi go sọn 1 Kọlintinu lẹ 13:7, 8 mẹ?

18 Pọ́n zẹẹmẹ devo he Paulu basi do owanyi ji lẹ. E dọ dọ owanyi “nọ ṣinyọnnudo onú lẹpo.” To whenue mẹde ṣinuwa do mí ṣigba bo biọ dọ mí ni jona emi, owanyi nọ whàn mí nado jona ẹn. Owanyi “nọ yí onú lẹpo sè” to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ bo nọ hẹn mí nado yọ́n pinpẹn núdùdù gbigbọmẹ tọn he mí nọ mọyi tọn. Owanyi “nọ do todido to onú lẹpo” he yin kinkandai to Biblu mẹ bosọ nọ whàn mí nado dọ whẹwhinwhẹ́n todido he mí tindo tọn na mẹdevo lẹ. (1 Pita 3:15) To whenue mí tin to nuhahun sinsinyẹn lẹ mẹ, mí nọ hodẹ̀ bo nọ donukun dọ mí na duto yé ji po kọdetọn dagbe po. Owanyi “nọ doakọnna onú lẹpo,” vlavo to whenue yè waylando do mí, dohomẹkẹn mí kavi to whlepọn devo lẹ mẹ. Humọ, “owanyi ma nọ gboawupo gbede.” Gbẹtọvi tonusetọ lẹ na nọ do owanyi hia kakadoi.

ZINDONUKỌN NADO NỌ YIWANNA KỌMẸNU TOWE DI DEWE

19, 20. Ayinamẹ Owe-wiwe lẹ tọn tẹwẹ dona whàn mí nado zindonukọn to owanyi didohia kọmẹnu mítọn lẹ mẹ?

19 Eyin mí nọ yí ayinamẹ Biblu tọn lẹ do yizan mẹ, mí sọgan zindonukọn nado to owanyi dohia kọmẹnu mítọn lẹ. Owanyi mọnkọtọn gando gbẹtọ lẹpo go, e ma yin mẹhe wá sọn akọ̀ mítọn mẹ lẹ kẹdẹ gba. Mí sọ dona flindọ Jesu dọmọ: “Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe di dewe.” (Mat. 22:39) Jiwheyẹwhe po Klisti po nọ donukun dọ mí ni yiwanna kọmẹnu mítọn lẹ. Eyin mí ma yọ́n nuhe mí na wà to ninọmẹ tangan de mẹ gando kọmẹnu mítọn go, mì gbọ mí ni nọ hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe nado yí gbigbọ wiwe etọn do deanana mí. Eyin mí wàmọ, mí na mọ dona Jehovah tọn bo nasọ penugo nado nọ yinuwa po owanyi po.—Lom. 8:26, 27.

20 Gbedide lọ nado yiwanna kọmẹnu mítọn di míde nọ yin yiylọdọ “osẹ́n ahọlu tọn.” (Jak. 2:8) To whenue Paulu ko dlẹnalọdo gbedide delẹ to Osẹ́n Mose tọn mẹ godo, e dọmọ: “Gbedide devo depope he pò ko yin bibladopọ to hogbe ehe mẹ dọ, ‘Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe di dewe.’ Owanyi ma nọ wà onú ylankan do kọmẹnu etọn go; enẹwutu, owanyi wẹ hẹndi osẹ́n tọn.” (Lom. 13:8-10) Enẹwutu, mí dona zindonukọn nado to owanyi dohia kọmẹnu mítọn lẹ.

21, 22. Naegbọn mí dona yiwanna Jiwheyẹwhe po kọmẹnu mítọn lẹ po?

21 Dile mí to ayihamẹlẹnpọn do nuhewutu mí dona do owanyi hia kọmẹnu mítọn lẹ ji, onú dagbe wẹ e yin nado lẹnnupọndo hogbe Jesu tọn ji, ehe e dọ dọ Otọ́ emitọn “nọ hẹn owhè etọn zẹ̀ do mẹylankan lẹ po mẹdagbe lẹ po ji bosọ nọ hẹn jikun ja do dodonọ lẹ po mawadodonọ lẹ po ji.” (Mat. 5:43-45) Mí dona nọ do owanyi hia kọmẹnu mítọn lẹ, vlavo yé yin dodonọ kavi mawadodonọ. Dile mí ko dọ do wayi, aliho dagbe hugan nado do owanyi mọnkọtọn hia wẹ nado nọ lá owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn na yé. Dona nankọ die to sẹdotẹnmẹ na kọmẹnu mítọn lẹ, eyin yé kẹalọyi wẹndagbe lọ po ahundopo po!

22 Mí tindo whẹwhinwhẹ́n susu nado yiwanna Jehovah po ahun lẹpo po. Podọ aliho susu mẹ wẹ mí sọgan do owanyi hia kọmẹnu mítọn lẹ te. Eyin mí do owanyi hia Jiwheyẹwhe po kọmẹnu mítọn lẹ po, be mí to tonusena nuhe Jesu dọ gando whẹho titengbe ehelẹ go niyẹn. Hú popolẹpo, mí na hẹn homẹhun Jehovah, Otọ́ owanyinọ olọn mẹ tọn mítọn.