AMI ye Gwen ikọtọn̄ọ ndikpep unek ke ini ikedide isua ition. Edi nnyịn ikọdiọn̄ọke kiet eken ini oro. Ikoyom ndinek unek emi ẹkotde Ballet ke ofụri eyouwem nnyịn, nnyụn̄ nda oro ndia n̄kpọ. Edi ima ikpọn̄ unek emi ke ata ini emi etiede nte imọn̄ inyene se ikoyomde. Nso ikanam ikpọn̄?

David: N̄kamana ke 1945 ke Shropshire ke England. Ete mi ama enyene in̄wan̄ ke obio-in̄wan̄ kiet do. Ama esinem mi ndinọ unen nnyịn udia, ntan̄ nsen mmọ, nnyụn̄ nse mban̄a enan̄ ye erọn̄ nnyịn ke ini n̄wed asuanade. N̄wed ama etre, mma nsin̄wam ete mi ndọk n̄kpọ ke in̄wan̄, nsinyụn̄ n̄wat traktọ ndusụk ini.

Edi enyene n̄kpọ en̄wen emi n̄kesimade ndinam. Ete mi ama okụt toto ke ini n̄kedide ekpri ke nsimehe unek mma n̄kokop ẹbrede ikwọ. Ntem, ke ini n̄kedide isua ition, enye ama ọdọhọ eka mi emen mi ekesịn ke ufọkn̄wed emi ẹsikpepde unek. Andikpep mi ama okụt ke edieke ẹkpepde mi unek ballet emi ẹsinekde ke iso nnuenukot, ke nyenen̄ede mfiọk ndinek. Ntre, enye ama ọtọn̄ọ ndikpep mi unek enye emi n̄ko. Ke ini n̄kedide isua 15, mma mbọ enọ; ẹkedọhọ n̄ka n̄wed ke mfọn ke ọwọrọetop ufọkn̄wed emi ẹkotde Royal Ballet School ke London. Do ke n̄kokụt Gwen. Ẹkesidian nnyịn mbiba inek unek.

Gwen: N̄kamana ke London ke 1944. Mma mma Abasi etieti ke ini n̄kedide eyenọwọn̄ nnyụn̄ nsikot Bible, edi ikesin̄wan̄ake mi. N̄kọtọn̄ọ ndika ufọkn̄wed emi ẹsikpepde unek ke ini n̄kedide isua ition. Ke ini n̄kedide isua 11, mma ntiene ndụk mbuba mme enek unek emi ẹkenamde ke ofụri Britain. Se ẹkeduakde ndinam nnọ owo ekededi emi akande ke mbuba mi ekedi ndida enye ke The Royal Ballet School. Ufọkn̄wed emi okodu ke White Lodge ke Richmond Park ke London. Do ke n̄kaka n̄wed, ndien ata nti owo ẹkekpep mi unek ballet. Ke ini n̄kekperede ndikụre ufọkn̄wed ke n̄kedidiọn̄ọ David; n̄kedi isua 16 ini oro. Ikebịghike, ami ye David ima itọn̄ọ ndisidiana kiet nnek ballet ke Royal Opera House ke Covent Garden ke London.

David: Se iketịbede ke Gwen etịn̄ oro. Nnyịn mbiba ima isinek unek ke akamba itie nte Royal Opera House inyụn̄ inek unek ye n̄ka unek emi ẹkekotde London Festival Ballet (emi ẹdiọn̄ọde idahaemi nte English National Ballet). Kiet ke otu mbon emi ẹkesidade nnyịn usụn̄ ke unek ballet ama asiak ata akamba itie unek idemesie ke Wuppertal ke Germany. Enye ama ada mi ye Gwen ikanam utom inọ enye. Ima isika nsio nsio itie ke  ererimbot ikenek unek, isinyụn̄ inek unek ye mbon emi ẹkewọrọde etop unek utọ nte Dame Margot Fonteyn ye Rudolf Nureyev. Sia unek edide n̄kpọ emi anade owo anam akan owo, mme enek unek ẹsikere ẹban̄a idemmọ ikpọn̄. Ntre, mma nyak ofụri idemmi nsịn ke unek.

Gwen: Ofụri uwem mi ekesịne ke unek. Ami ye David ikoyom ndiwọrọ etop nte mbon emi ẹnekde ballet ẹkan ke ererimbot. Ibuot ama esikpon mi ke ini mme owo ẹkpọkde ukịbe nte nsụk nnekde unek, ẹnọde mi flawa ke mma n̄kenek mma, ẹnyụn̄ ẹmende n̄kpọ mmọ ẹdi ẹte n̄wet enyịn̄ mi. Ebiet ekededi oro n̄kakade ndinek unek, n̄kesiwak ndidu ye mbon emi ẹdude oburobụt uwem, ẹn̄wọn̄de sika ẹnyụn̄ ẹkpade mmịn. Mma nsitiene mme enek unek eken n̄kama ibọk mfọniso, nnyụn̄ nnịm ke enye edinam nnek unek n̄kan mbon en̄wen.

David: Ke mma n̄kanam utom unek unek ke ediwak isua, ama akak mi ndisika isan̄ kpukpru ini. Ama ọdọn̄ mi ndifiak ndu utọ uwem oro n̄kodude ke obio-in̄wan̄. Ntre, ke 1967, mma mfiak nnyọn̄ ufọk n̄kanam utom ke akamba in̄wan̄ emi ekperede ufọk nnyịn. Andinyene in̄wan̄ oro ama ọnọ mi ekpri itie ke ukpeokụk. Mma n̄kot Gwen ke fon mbụp m̀mê enye akpama ndidọ mi. Ikebịghike ẹkemenede enye itie emi akanamde enye ọtọn̄ọ ndiwọrọ etop. Ntre, ama ọsọn̄ enye ndibiere m̀mê ikpọdọdọ mi m̀mê ikpọdọhọ. Kpa ye emi, enye ama enyịme onyụn̄ editiene mi odụn̄ ke obio-in̄wan̄.

Gwen: Ke nsonso oro, ama ọsọn̄ mi ndidụn̄ ke obio-in̄wan̄. Ndisinyịmi mmọn̄eba enan̄ nnyụn̄ nnọ unen udia ke ini etuep ye ke ndaeyo ama esifịna mi sia akanam nnamke utọ utom oro. Ebe mi ama ọtọn̄ọ ufọkn̄wed emi ẹkpepde ndibọk ufene man ọfiọk mbufa usụn̄ emi ẹbọkde ufene. Enye akaka ufọkn̄wed emi ke ọfiọn̄ usụkkiet. Ndobo ama esinam mi etieti sia enye ekesinyọn̄ edi okoneyo. Ini emi n̄ko ke Gilly, adiaha nnyịn, akamana. Ebe emi ama ọdọhọ n̄kpep ndiwat moto, mma nnyụn̄ n̄kpep. Ke ini n̄kakade akwa obio usen kiet, mma n̄kụt Gael; n̄kọdiọn̄ọ enye ke ufọkurua kiet emi enye ekesinamde utom.

Gael ama ọdọhọ ntiene imọ ndi ufọk. Mma nse ndise ndọ mmọ, nnyụn̄ n̄kụt mme owo ẹdade ke ebiet emi ẹwetde Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ẹsio ndise. Mma mbụp enye m̀mê ewe ufọkabasi idi oro. Enye ete ke imọ ye ebe imọ idi Mme Ntiense Jehovah. Ama enem mi ndikop oro. Mma ndọhọ enye ke eyeneka ete mi edi owo mmọ, nnyụn̄ ntịn̄ nte  ete mi ekesiyatde esịt ye enye onyụn̄ atan̄de n̄wed esie ọdọn̄ ke n̄kpọ mbio. Ama esikpa mi idem ndikụt nte ete mi emi esimade-ma mme owo anamde n̄kpọ ntre ye eyeneka esie emi kpukpru owo ẹmade-ma.

Mma nyom ndidiọn̄ọ ndien ntak emi eyeneka ete mi mînịmke se ufọkabasi eken ẹkpepde. Gael ama owụt mi se Bible ekpepde. Idem ama akpa mi ndikụt ke ediwak n̄kpọ emi ẹkpepde ke ufọkabasi idụhe ke Bible, utọ nte ndidọhọ ke Abasi edi Ita-ke-Kiet ye ke ukpọn̄ isikpaha. (Eccl. 9:5, 10; John 14:28; 17:3) Ata akpa ini emi n̄kokụtde enyịn̄ Abasi, Jehovah, ke Bible ekedi oro n̄ko.—Ex. 6:3.

David: Gwen ama etịn̄ se enye ekekpepde ọnọ mi. Mma nti ke ete mi ama ọdọhọ mi ke ini n̄kedide eyenọwọn̄ ete nsikot Bible. Ntre, ami ye Gwen ima inyịme Gael ye ebe esie, Derrick, ẹsidi ẹdikpep nnyịn Bible. Ke ọfiọn̄ itiokiet ama ekebe, ima iwọrọ ikodụn̄ ke Oswestry kpa ke Shropshire, sia ima ikụt ebiet en̄wen emi ikemede ndibọ ekpri in̄wan̄ ke ukpeokụk. Eyenete en̄wen emi ekerede Deirdre ama aka iso ekpep nnyịn Bible do. Edi nnyịn ikọsọpke inam n̄kpọ Abasi. In̄wan̄ nnyịn ikayakke inyene ini inọ n̄kpọ ndomokiet. Ntre Ikọ Abasi ama odụk nnyịn esịt sụn̄sụn̄.

Gwen: Akamba mfịna en̄wen edi ke mma nsinịm ndusụk n̄kpọ emi mîkenenke. N̄kesikere ke ndusụk owo ẹsinyene mfọniso ke n̄kpọ, ndusụk inyeneke. Edi Isaiah 65:11 ama an̄wam mi n̄kụt nte Jehovah adade “mbon emi ẹbride okpokoro ẹnọ abasi Mfọniso.” Mma mbọn̄ akam etieti nte Jehovah an̄wam mi ntre ndikama ibọk mfọniso ye n̄kpọ n̄kpemeidem. Matthew 23:12 ama anam ndiọn̄ọ utọ mbon emi Jehovah amade. Itie oro ọdọhọ ete: “Ẹyesụhọde owo ekededi eke emenerede idem ke enyọn̄, ẹyenyụn̄ ẹmenede owo ekededi eke osụhọrede idem.” Ama ọdọn̄ mi ndikpono Abasi emi amade nnyịn tutu ada n̄kukụre Eyen esie ekpe ufak ibuot nnyịn. Ini oro ke udun̄wan nnyịn akamana, ndien esịt ama enem mi ndifiọk ke kpukpru nnyịn imekeme ndidu uwem ke nsinsi ke Paradise.

David: Ke ini mme prọfesi Bible utọ nte eke Matthew ibuot 24 ye eke n̄wed Daniel akan̄wan̄ade mi, mma nnen̄ede nnịm ke Mme Ntiense Jehovah ẹkpep akpanikọ. Mma ndikụt ke idụhe n̄kpọ ndomokiet emi etiede nte ndikpere Jehovah. Ntem, n̄koyomke aba ikpọ n̄kpọ. Mma ntọn̄ọ ndida n̄wan mi ye nditọ mi nte ndade idemmi. Philippi 2:4 ama anam mfiọk ke ikpanaha n̄kere mban̄a idemmi kpọt, ke ifọnke nsịn ibuot nsịn itọn̄ nyom ndinyene ata akamba in̄wan̄, edi ke n̄kpakam nda n̄kpọ Jehovah nte akakan n̄kpọ ke uwem mi. Mma ntre sika. Edi ikesimemke utom ndika mbono esop mbubreyo Saturday. To ke ufọk nnyịn sịm Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ekedi kilomita 10, ndien ini  mbono esop oro ke akpana inyịmi mmọn̄eba enan̄. Edi Gwen ama an̄wam mi, ntre ima isidụk kpukpru mbono esop inyụn̄ isimen nditọ nnyịn iwọrọ an̄wautom kpukpru usenubọk Sunday ke ima ikenyịmi mmọn̄eba enan̄ ima.

Mbon nnyịn ikamaha nte idụkde esop Abasi. Ete an̄wan mi ama odop n̄wan mi uyo ke ofụri isua itiokiet. Ete mi ye eka mi n̄ko ẹma ẹdomo ndinam nnyịn ikûdụk esop Abasi.

Gwen: Jehovah ama an̄wam nnyịn etieti ke ini mfịna oro. Nditọete ke Esop Oswestry ẹma ẹn̄wam nnyịn nte ini akakade. Mmọ ẹkekabade ẹdi eka ye ete ye nditọeka nnyịn ke ini nnanenyịn oro. (Luke 18:29, 30) Ami ye ebe mi ima iyak idem inọ Jehovah inyụn̄ ina baptism ke 1972. Mma ntọn̄ọ usiakusụn̄ sia n̄koyom ndin̄wam ediwak owo ẹfiọk akpanikọ.

David: Utom ubọk unam ikefereke, edi nnyịn ikayakke enye akpan nnyịn ndin̄wam nditọ nnyịn ẹnam n̄kpọ Jehovah. Nte ini akakade, ukara ẹma ẹnam n̄kpọ enen̄ede ọsọn̄ ke obio, ntre ima inyam in̄wan̄ nnyịn. Nnyịn ikenyeneke ufọk, inyeneke utom, n̄wan mi okonyụn̄ akama nsekeyen en̄wen ke ubọk, ntre ima iben̄e Jehovah ite an̄wam nnyịn. Ima ibiere ndinam se ifiọkde ndinam n̄kan; ima isiak itie unek man inyene se idade idu uwem. Abasi ama ọdiọn̄ nnyịn etieti ke ndikenịm n̄kpọ esie akpa ke uwem nnyịn. Esịt ama enem nnyịn etieti ke ini nditọ nnyịn mbita ẹketọn̄ọde utom usiakusụn̄ ke ẹma ẹkekụre ufọkn̄wed. N̄wan mi n̄ko ekedi asiakusụn̄, ntre enye ama esin̄wam nditọ nnyịn.

Ima iberi itie unek nnyịn ke Gilly ye Denise ẹma ẹkedọ ebe ẹwọrọ ẹkpọn̄ nnyịn. Ima iwet idọhọ n̄kọk itieutom ẹtịn̄ ebiet emi ẹnen̄erede ẹyom mme ọkwọrọ ikọ man ika ikan̄wam. Mmọ ẹma ẹdọhọ nnyịn ika usụk usụk edem usiahautịn England. Ami n̄ko mma ntọn̄ọ utom usiakusụn̄ sia Debbie kpọt okosụhọ ye nnyịn ke ufọk. Ke isua ition ama ekebe, ẹma ẹdọhọ nnyịn ika ikan̄wam mme esop ke edere edere. Ke Debbie ama ọkọdọ ebe, ima ika nsio nsio idụt, utọ nte Zimbabwe, Moldova, Hungary, ye Côte d’Ivoire, iketiene ibọp n̄kpọ inọ esop Abasi. Ima inam utom emi ke ofụri isua duop. Ekem ima ifiak inyọn̄ England iditiene ibọp Bethel London. Ẹkenọ mi n̄kanam utom ke in̄wan̄ Bethel ke ntak emi mfiọkde ndibọk unam. Edi idu idahaemi ke edere edem usoputịn England inam utom usiakusụn̄.

Gwen: Uwem ama enem nnyịn ke ini ikayakde idem isịn ke unek ballet, edi inemesịt oro ikebịghike. Uwem enem nnyịn idahaemi akan ini oro, oyonyụn̄ enem nnyịn ke nsinsi sia ida ofuri uwem nnyịn inam n̄kpọ Jehovah idahaemi. Nnyịn mbiba ke isụk isasan̄a kiet inam utom, edi nnyịn isan̄ake kiet inek unek, isan̄a kiet ikwọrọ ikọ. Idụhe se inemde nnyịn nte ndikpep mme owo akpanikọ emi edinamde ẹnyan̄a mmọ. “Leta itoro” enye emi ọfọn akan se ededi emi ererimbot ẹkpenọde nnyịn. (2 Cor. 3:1, 2) Mîkpedịghe akpanikọ emi ikpepde, n̄kukụre se ikpenyenede idahaemi ekpedi n̄kani ndise nnyịn, n̄wed edinam mme itie emi ikesikade ikenek unek, ikpesiteti nte uwem ekesitiede.

David: Ndinam n̄kpọ Jehovah enen̄ede anam nnyịn ikpụhọde. Enye anam mi ndi eti ebe ye eti ete. Bible ọdọhọ ke Miriam, Edidem David, ye mbon en̄wen ẹma ẹnek unek ke ini esịt ekenemde mmọ. Nnyịn ye ediwak mbon en̄wen ke ibet ini emi idinekde unek ke obufa ererimbot Abasi.—Ex. 15:20; 2 Sam. 6:14.