Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunas suma amtar puriñatakejj yanaptʼiristam?

¿Kunas suma amtar puriñatakejj yanaptʼiristam?

“Kunäkitejj Tatitun munañapajja uk amuyañaru uskusipjjam” (EFE. 5:17).

69, 57 QʼOCHUNAKA

1. 1) ¿Diosan kawkïr leyinakapas Biblian qellqata? 2) ¿Kunjamsa uka leyinakar istʼañajj yanaptʼistu?

JEHOVÁ DIOSAJJ qhana arunakampiw Biblia toqejj ewjjtʼistu. Sañäni, wachoq jucha lurañasa, idolonakar yupaychañasa, lunthatasiñasa, machjasiñasa Diosatakejj janiw walïkiti (1 Cor. 6:9, 10). Maysa toqetsti, Jesusajj wali wakiskir mä luräwi lurapjjañapatakiw arkirinakapar akham sas mayïna: “Taqe akapachankir jaqenakar yatiyir sarapjjam, nayar arkir tukuyapjjam; bautisapjjam [...]. Yatichapjjarakim taqe kuntejj nayajj jumanakar yatichapksma ukanaka phoqhaña. Amtasipjjapunim, nayajj sapürupuniw jumanakampïskta akapachan tukusiñapkama” sasa (Mat. 28:19, 20). Jehová Diosan leyinakapar istʼañajj jan walinakatwa jarkʼaqestu. Sum jikjjatasiñatakis yanaptʼistuwa, usunakatsa jarkʼaqarakistuwa ukatsti familian sum jakasiñatakis yanaptʼarakistuwa. Khitinakatï Diosan leyinakaparjam sarnaqapki, Diosan arunakap yatiyiris sarapjje ukanakajja, Jehová Diosampejj wali askit uñjatäpjjewa bendicionanakapsa katoqapjjarakiwa.

2, 3. 1) Kunsa lurañasa, kunsa jan lurañasäki uka toqet parlir leyinakajja, ¿kunatsa Diosan Arupan jan utjki? 2) ¿Kuna jisktʼanakarus aka yatichäwin qhanañchasiskani? (Aka janankir foto uñjjattʼam).

2 Kunsa lurañasa kunsa jan lurañasäki ukjja janiw Bibliajj taqpachpun qhanañchkiti. Amuytʼañataki, cristianonakajj kunjampunsa isisipjjañapa uka toqet janiw qhanañchkiti. Ukhamatwa Diosajj wali yatiñanïtap uñachtʼayi. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Oraqpachanjja, jaqenakajj kunayman costumbrenïpjjewa, janirakiw mä kikpas isisipkiti. Ukatjja, isinakajj sapa maratjamaw may may uñsti. Kuna kasta isinaksa uchasiñasa uk taqpachpun Bibliajj qhanañchaspäna ukhajja, janiw jichhürunakan yanaptʼkistaspänti. Ukatsti, kunansa trabajiñasa kunjamsa qollayasiñasa, kunampis kusistʼañasa uksa janirakiw qhanañchkiti. Jan ukasti sapa cristianowa, jan ukajj sapa familia pʼeqtʼiriw kunsa lurani uk amtjjañapa.

3 ¿Kun lurañtï amtkä ukajj Jehová Diosar janiw llakisiykaniti sasat amuyañasäspa? Kunjamtï yatktanjja, kuntï amtkañäni ukajj jakäwisan yanaptʼistaspawa jan ukajj jan waltʼayistaspawa. Ukatwa akham jisktʼasiñasa: “Mä amtatajatï Jehová Diosan leyinakap jan pʼakintkchi ukhajja, ¿uka amtatajajj Diosatak walikïskpachäniti? Kun lurañtï amtkta uka toqet mä leyejj jan utjkchi ukhajja, ¿kunjamsa Jehová Diosan munañaparjam amtirista?” sasa.

¿SUMA AMTAR PURIÑAJJ WALI WAKISKIRITI?

4, 5. ¿Kunatsa suma amtanakar puriñajj wali wakiskirejja?

4 ‘Kun lurañs amtañäni ukajj walikïskiwa’ sasaw yaqhepajj sapjje, ukampis janiw ukhamäkiti. Jehová Diosan munañaparjam kun lurañs amtañ munstan ukhajja, Biblian qellqatäki uka leyinaksa aski yatichäwinaksa sumwa amuyañasa, ukatsti ukarjamaw amtañasaraki. Amuytʼañataki, Jehová Diosampi askit uñjatäñatakejja, wilarojj kunjamtï Jupajj uñjki ukhamwa uñjañasaraki (Gén. 9:4; Hech. 15:28, 29). Maysa toqetjja, Biblian jikjjataski uka leyinakarjama ukhamarak aski yatichäwinakarjama mä amtar puriñatakejj Jehová Diosaruw yanaptʼap mayisiñasa.

5 Wali wakiskir mä amtar janïr purkasajja, Jehová Diosampi sum apasiskakiñatak yanaptʼistaniti janicha ukwa amuytʼasiñasa. Suma amtar puriñäni ukhajja, Jehová Diosaruw jukʼamp jakʼachasiñäni, jan wali amtanakar purisasti, Jupatwa jitheqtsna. Ukatsti, mayninakarus ajay toqen aynachtʼayaspawa. ¿Kunjamsa mayninakar aynachtʼayaspa? Jan wali amtar puritasampiw mayninakar jan waltʼaysna, jan ukajj Jehová Diosat jitheqtaysna, tamansa mayachtʼat sarnaqañajj janiw utj-jjaspati. Ukatwa suma amtanakar puriñajj wali wakiskirejja (Romanos 14:19; Gálatas 6:7 liytʼañataki).

6. ¿Kunjamsa mä suma amtar pursna?

6 Kunsa lurañasa uka toqettï Biblian jan sum qhanañchkchi ukhajja, ¿kunjamsa mä suma amtar pursna? Janiw amtasarjamak kuns lurañasäkiti, jan ukasti kunjamanakansa uñjassna ukwa amuytʼañasa. Ukatsti kunsa Jehová Diosajj uka toqet amuyi uksa amuytʼañasarakiwa. Ukhamatwa suma amtanakar puriñäni, Diosas yanaptʼarakistaniwa (Salmo 37:5 liytʼañataki).

KUN LURAÑASSA DIOSAJJ MUNI UK YATIÑASAWA

7. Bibliantï mä toqet jan sum qhanañchkchi ukhajja, ¿kunsa Jehová Diosajj amuyi uk kunjamatsa yatsna?

7 Inas maynejj akham jisktʼaschispa: “Bibliantï mä toqet qhanañchir leyejj jan utjkchi ukhajja, ¿kunjamatsa kuntï amtkä ukajj Jehová Diosatak walikïskiti janicha uk yatiristjja?” sasa. Efesios 5:17 qellqatajj akham siwa: “Kunäkitejj Tatitun munañapajja uk amuyañaru uskusipjjam” sasa. Ukhamasti, Bibliantï mä toqet jan sum qhanañchkchi ukhajja, ¿kunsa Jehová Diosajj uka toqet amuyi uk kunjamatsa yatsna? Uk yatiñatakejja, Jehová Diosaruw mayisiñasa, ukatsti qollan ajayupampiw yanaptʼayasiñasaraki.

8. Diosan munañapajj kunasa uk yatitapjja, ¿kunjamsa Jesusajj uñachtʼayäna?

8 Jehová Diosan munañapajj kunasa ukjja Jesusajj sumwa yatïna. Amuytʼañataki, oración nayraqat lurasajja, Jesusajj pä kutiw milagro lurasin walja jaqenakar manqʼayäna sasaw Bibliajj qhanañchi (Mat. 14:17-20; 15:34-37). Yaqha horasansti, Jesusajj wasar pampan wali manqʼat awtjataskäna ukhajja, Supayan mayitaparjamajj janiw qalanak tʼantʼar tukuyañ munkänti (Mateo 4:2-4 liytʼañataki). Jesusajja, Awkipajj kunsa amuyi uk sum yatisaw qalanak tʼantʼar jan tukuyañ munkänti. Uka milagro lurasajj jupan askipaksa thaqkaspa ukhamäspänwa, ukajj Jehová Diosatakejj janiw walïkaspänti, Jesusajj uk sum yatïna. Supayar jan istʼasajja, ‘Diosaw kunatï wakiski uk churitani, Jupaw yanaptʼarakitani’ sasinwa confiyäna.

9, 10. ¿Kunas suma amtanakar puriñatakejj yanaptʼistani? Uk mä uñachtʼäwimp qhanañchtʼam.

9 Jiwasajj Jesusjamaw suma amtanakar puriraksna. Ukatakisti jupjamarakiw ‘Jehová Diosajj yanaptʼitaniwa’ sasin confiyañasa. Bibliajj akham sistuwa: “[Jehová] Tatitur taqe chuymamampi katuyasim; juman chʼikhi kankañamarukejj jan alkatasimti. Taqe luräwinakamanjja Tatitutjja amtasipunim, ukatsti jupajj cheqa thakinjamwa irpaskätam. Jan amuyasimti sinti yatiñanïtama; Tatitur ajjsartam, taqe ñanqhatsa jitheqtam” sasa (Pro. 3:5-7). Kunjamsa Jehová Diosajj amuyi ukjja, Bibliat yatjjatasaw amuysna, ukaw munañaparjam taqe kuns lurañatak yanaptʼistani. Jehová Diosar jukʼamp uñtʼañäni ukhajja, jukʼampiw jupar istʼañ munarakiñäni (Eze. 11:19).

10 Ukatakejja, casarat mä warmit amuytʼañäni. Alasir sarasajja wali suma zapatonakwa uñji. Uka zapatonakajj wali jila alanïtap yatisajja, akham sasaw jisktʼasi: “Uka zapatonak walja qollqempi alirista ukhajja, ¿esposojajj kamsitaspasa?” sasa. Esposopajj janis jupamp chikäkchejja, jupajj kamsaspasa uk yatiwa ¿kunatsa? Esposoparojj walja tiempow uñtʼjje, qawqha qollqe gastasiñaps muni uks yatirakiwa. Jehová Diosar jukʼamp uñtʼtan ukhamaraki kunsa Jupajj amuyi uks yatiraktan ukhajja, kun lurañassa muni uk yatsnawa.

JEHOVÁ DIOSAJJ KUNSA AMUYI UK ¿KUNJAMATSA YATSNA?

11. Biblia liyisasa jan ukajj Bibliat sapak yatjjatkasasa, ¿kunanaksa jisktʼasiñasäspa? (“ Bibliat yatjjatkasajj akham sasaw jisktʼasiñasa” siski uka recuadro uñjjattʼam).

11 Jehová Diosajj kunsa amuyi uk yatiñ munstan ukhajja, Bibliat sapaki yatjjatañatakiw chʼamachasiñasa. Biblia liyisasa jan ukajj yatjjatkasasa, akham sasaw jisktʼasiñasa: “¿Kunsa Jehová Diosatsa, leyinakapatsa, kuntï amuyki uka toqetsa akajj yatichitu?” sasa. Jiwasajj David chachjamarak Jehová Diosar mayisipjjañäni, jupasti sänwa: “Tatay, thakim uñachtʼayita, thakiman irpnaqasita, jumat jan jitheqtas sarnaqayita; jumaw Diosajjätajja, Qhespiyirejjätasa, jumaruw taqe chuymamp sapür suytʼasksma” sasa (Sal. 25:4, 5). Biblian qellqatäki uka sarnaqäwinakat liytʼasajja, akham sas jisktʼasiñäni: “¿Kunjamsa familiansa, utansa, escuelansa, trabajonsa, yatiyir sarañansa yanaptʼitaspa?” sasa. Kuntï yateqktan ukajj kunapachas yanaptʼistaspa uk amuyañäni ukhajja, kunjamsa yanaptʼistaspa uk yatiñäniwa.

12. ¿Kunatakis Bibliat apstʼat qellqatanakasa tantachäwinakasa yanaptʼistaspa?

12 Jehová Diosajj kunsa amuyi ukjja, Jupajj kunanaktï markap toqe Bibliat yatichkistu ukar istʼasaw yatiraksna. Sañäni, janïr kun amtkasajja, Jehová Diosan Qhanañchirinakapan Bibliat yatjjatapjjañapataki qellqata, jan ukajj yaqha ukham yanaptʼanakwa liytʼañasa. Ukaw kuntï amtkañäni uka toqet kunsa Jehová Diosajj amuyi uk yatiñatak yanaptʼistani. Ukatsti, tantachäwinakana istʼañasa, ukan arstʼañasa yanaptʼarakistaspawa. Tantachäwinakan kunatï yatichaski uka toqenakat amuytʼañäni ukhajja, Jehová Diosajj kunsa amuyi uk jukʼamp sumwa yatiñäni, Jupjam amuyañwa yateqarakiñäni. Diosan yatichäwinakapat sum yatjjatañäni ukhasti, kunjamsa Jehová Diosajj servirinakapar uñji uk amuyañäniwa. Ukhamatwa suma amtanakar puriñatakejj wakichtʼatäñäni Jehová Diosas bendicirakistaniwa.

DIOSAJJ KUNSA AMUYI UKARJAMAW KUNS AMTAÑASA

13. Jehová Diosajj kunsa amuyi uk yatiñajja, ¿kunjamsa suma amtanakar puriñatak yanaptʼistaspa? Uk mä uñachtʼäwimp qhanañchtʼam.

13 Jehová Diosajj kunsa amuyi uk yatiñajja, kunjamsa suma amtanakar puriñatak yanaptʼistaspa uka toqet amuytʼañäni. Precursor reguläratsa irnaqtʼañ munksna ukham sañäni. Ukatakejj kunatï wakiski ukampik jakañ amtasajja, jukʼa qollqenïsasa, jan walja cosasanakanïsas ¿kusisit jakasiskakïti? sasaw jisktʼassna. Biblianjja, precursorjamaw Diosar servipjjañama sasin janiw siskiti. Janis precursoräkañänejja, Jehová Diosarojj taqe chuymaw serviskaksna. Ukampis Jesusajja, Diosan Reinop nayrar uchirinakajj walja bendicionanakwa katoqapjjani sasaw säna (Lucas 18:29, 30 liytʼañataki). Ukatsti, Jehová Diosar jachʼañchañatak chʼamachasitasjja, wali askitwa Jupajj uñji sasaw Bibliajj qhanañchi. Diosajj janiw pä chuyma serviñassa, ni llakit serviñassa munkiti sasinsa qhanañcharakiwa (Sal. 119:108; 2 Cor. 9:7). Uka qellqatanak liytʼasasa, Jehová Diosar oracionan mayisisasa, kunsa jupajj uka toqet amuyi uk yatsnawa. Suma amtanakar puriñatakis yanaptʼarakistaspawa, Jehová Diosan bendicionapsa katoqaraksnawa.

14. Isisitasajj Jehová Diosatakjamati janicha ukjja, ¿kunjamatsa yatsna?

14 Jichhajj yaqha toqet amuytʼarakiñäni. Mä isejj jiwasatak wali sumäspa, ukampis uka isi uchassna ukhajja, yaqhep jilat kullakanakajj jan walit uñjapjjaspa. Bibliansti ukham isisiñatjja janirakiw kamskisa. Ukhamïpanjja, ¿kunsa Jehová Diosajj uka toqet amuypacha uk kunjamatsa yatsna? Diosan amuytʼayatäsinjja, apóstol Pablojj akham sasaw qellqäna: “Warminakajj kunatejj isisiñäki ukak isisipjjpan; janirak sinti jiljañampis ñikʼutanakapsa kʼachachasipjjpati, ni qorimpisa, perlanakampisa, ni wali jila alan isinakampisa, jan ukasti suma luräwinakampi kʼachachasipjjpan, Diosar katuyata warminakjama” sasa (1 Tim. 2:9, 10). Jilatanakas uka ewjjtʼarjamaw isisipjjañaparaki. Jehová Diosan servirinakapajj janiw jiwasatak llakisktanti, jan ukasti isisitasampi jan khitir chuyma ustʼayañatsa llakisiraktanwa. Altʼat chuymanïñäni ukhamarak munasirïñäni ukhajja, mayninakajj isisitasat ewjjtʼapjjestani ukhajj istʼañäniwa. Isisitasampi jilat kullakanakan chuymap jan ustʼayañatakis chʼamachasiñäniwa (1 Cor. 10:23, 24; Fili. 3:17). Biblian qellqatäki uka ewjjtʼanakat lupʼiñäni ukhajja, kunsa Jehová Diosajj amuyi uk yatiñäniwa, ukatsti Jupan munañaparjamaw kunsa amtarakiñäni.

15, 16. 1) Wachoq jucha lurañanakat lupʼiskakiñäni ukhajja, ¿kunjamsa Jehová Diosajj jikjjatasini? 2) Kunanaktï kusistʼañatak lurktan ukanakajj Jehová Diosatak walikïskiti janicha ukjja, ¿kunjamatsa yatsna? 3) ¿Kunjamsa suma amtanakar pursna?

15 Jaqenakajj jan walinak lurapjje, jan ukajj ‘ñanqha lurañakpuni amtapjje’ ukhajja, Diosajj chuymap ustʼayasiwa sasaw Bibliajj qhanañchi (Génesis 6:5, 6 liytʼañataki). Uka qellqatarjamajja, wachoq jucha lurañanakat lupʼiñajj janipuniw Jehová Diosatak walïkiti. ¿Kunatsa? Uka toqenakat lupʼisajj wachoq jucha lurañaruw purtʼassna. Discípulo Santiagojj akham sasaw qellqäna: “Khitinakatejj Diosan yatiñanïpki ukanakan jakañanakapajj nayraqatajj qʼomawa, suma jaqenakäpjjarakiwa, munasirïpjjarakiwa, suma amuytʼanïpjjarakiwa, khuyapayasirïpjjewa, aski lurapjjaraki, qhanaraki kuns parlapjje” sasa (Sant. 3:17). Ukhamasti, kunanakatï jan walinak amuyañaru, jan ukajj jan walinak lurañaru apistaspa ukanakampejja, janipuniw kusistʼañasäkiti. Jehová Diosatakejj kunas walikïski kunas jan walïkaraki ukanak sum amuyañäni ukhajja, janiw jan wali libronaksa liykañäniti, ni jan wali peliculanaksa uñchʼukkañäniti, janirakiw jan wali anatañanakampis kusistʼkañäniti. Jan ukasti Biblia liytʼasaw kunatï walïki jan walïkaraki uk amuyañasa.

16 Mä amtar puriñ munañäni ukhajja, kawkïris Jehová Diosarojj kusisiyaspa ukwa amtañasa. Wali wakiskir mä amtar puriñajj wakisini ukhajja, irpir chuymani mä jilataru jan ukajj experienciani mä jilataruw jisktʼassna (Tito 2:3-5; Sant. 5:13-15). Ukampis jupanakan jiwas lanti mä amtar puripjjañapajj janiw walïkaspati. Antisasa jiwasaw kunatejj walïki, jan walïkaraki uk amuytʼañ yateqañasa (Heb. 5:14). Apóstol Pablojj akham sasaw qellqäna: “Sapa mayniwa luräwinakapat llakisiñapa” sasa (Gál. 6:5).

17. Jehová Diosar kusisiykiri taqe kuns amtañajja, ¿kunjamsa yanaptʼistu?

17 Jehová Diosar kusisiykir amtanakar purtan ukhajja, jukʼampiw Jupar jakʼachastanjja (Sant. 4:8). Ukatsti Jupampejj sumwa apastanjja, bendicionanakapsa katoqaraktanwa, iyawsäwisasti jukʼampiw jiltaraki. Ukhamasti, Biblian utji uka leyinakarjama, Biblian aski yatichäwinakaparjampun kuns amtañäni. Ukhamatwa Jehová Diosajj kunsa amuyi uk yatiñäni. Cheqansa Jupat yateqañajj jan tukuskiriwa (Job 26:14). Jehová Diosar jukʼamp uñtʼañataki chʼamachasiñäni ukhajja, yatiñanïñäniwa, chʼikhi chuymanïñäniwa. Ukaw suma amtanakar puriñatak yanaptʼistani (Pro. 2:1-5). Jaqenakajj amuyunakapsa, kuntï lurañ amtapki ukanaksa mayjtʼayapjjapuniwa, ukampis Jehová Diosajj janiw ukhamäkiti. Salmo qellqerejj akham sänwa: “Tatitun amtäwinakapasti wiñayatakiwa, amtatanakapajj taqe pachanakan saytʼi” sasa (Sal. 33:11). Jiwasatï suma amtanakar puriñ munstan ukhajja, kunjamtï Jehová Diosajj amuyki ukham amuyañ yateqapjjañäni, taqe kunsa Jupar kusisiykirpun lurapjjañäni.