Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Ivyo Mungachita Kuti Mupwelelere Mafuta na Magesi

Ivyo Mungachita Kuti Mupwelelere Mafuta na Magesi

MAGESI na mafuta ni vyakukhumbikwa chomene. Mwachiyelezgero, magesi ghakovwira kuti mu nyumba muthukirenge, ndipo mafuta ghakovwira kuti galimoto zendenge. Ndipouli, mu vyaru vinandi ntchakusuzga kuti ŵanthu ŵasange vinthu ivi.

Gary wa ku South Africa wakati: “Kukwera mitengo kwa mafuta” ni suzgo likuru chomene. Jennifer wa ku Philippines wakufipa mtima na suzgo ‘lakuzimwazimwa kwa magesi.’ Fernando wa ku El Salvador wakati “wakufipa mtima chifukwa cha kunangika kwa vinthu vyachilengiwa.” Mu vyaru vinyake vinthu nga ni maji na mphepo vikunangika pakupanga magesi kweniso kusanga mafuta.

Ntheura panji mungajifumba kuti, ‘Kasi ningachita wuli na masuzgo ghanthena agha?’

Waliyose wangachita makora kugwiliskira ntchito mwamahara vinthu ivi. Vinthu vikutiyendera makora para tikupwelelera mafuta na magesi chifukwa tikunanga ndalama zinandi yayi. Kweniso vikovwira kuti chilengiwa chileke kunangika chomene.

Tiyeni tiwone vinyake ivyo tingachita kuti tipwelelere mafuta na magesi: para tili pa nyumba, paulendo, na vinyake ivyo tikuchita zuŵa na zuŵa.

PANYUMBA

Mugwiliskirenge ntchito mwamahara vyakuthukizgira mu nyumba na vyakuzizimiskira. Kafukufuku uyo wakachitika mu charu chinyake ku Europe wakalongora kuti para mungakhizgako vyakuthukizgira mu nyumba na madigiri ghaŵiri pera, pa chaka mungaŵa kuti mwawovwira chomene pa nkhani ya kusunga magesi. Derek uyo wakukhala ku Canada, wakuzomerezga fundo iyi. Iyo wakuti: “Ntchiwemi kuvwara champhepo kuluska kubuska mbawula yamagesi, ndipo para tachita nthena tikuŵa kuti tasunga magesi ghanandi.”

Fundo iyi yingawovwiraso nanga ni para kukotcha. Rodolfo wa ku Philippines wakukwezga chomene yayi vyakuzizimiskira mu nyumba para kwawotcha. Chifukwa wuli? Iyo wakati: “Para tachita nthena tikunanga ndalama zinandi yayi, kweniso tikusunga magesi.”

Mukwenera kujara mawindo na vijaro para mwajura vyakuthukizgira vyamagesi. * Para mawindo na vijaro ni vyakujura tikunanga magesi ghanandi chifukwa mphepo zakuthukira zikufuma.

Padera pa kujara mawindo na vijaro, ŵanthu ŵanyake ŵakugura vyakuthukizgira ivyo vikukhumba magesi ghanandi yayi, ntheura ŵakusunga magesi ghanandi.

Mugwiliskirenge ntchito mababu agho ghakukhumba nkhongono yichoko. Jennifer uyo tamuzunura kale wakati: “M’malo mwakugwiliskira ntchito mababu agho ghakukhumba nkhongono yikuru, tikugwiliskira ntchito mababu agho ghakurya moto uchoko.” Nangauli ghangaŵa ghakudura kweni ghakurya moto unandi yayi, ndipo ivi vikovwira kuti muleke kusakaza ndalama.

PARA MULI PAULENDO

M’malo mwakwenda pa galimoto yinu, kwerani galimoto zinyake izo zikunyamura ŵanthu. Andrew wa ku Great Britain wakati: “Para nkhuluta ku ntchito, nkhwenda pa tireni panji pa njinga yane.” Buku linyake likuti: “Para mwenda pa basi panji pa tireni mukuponoska ndalama panji mafuta ghanandi kuluska para mwenda pa galimoto yinu.”—Energy: What Everyone Needs to Know.

Nozgekerani. Para mwanozgekerathu vikovwira kuti muchepeskeko maulendo. Ivi vikovwira kuti muleke kusakaza ndalama na mafuta ghanandi.

Jethro wa ku Philippines mwezi uliwose wakuŵikirathu pamphepete kandalama ka mafuta gha galimoto yake. Iyo wakati: “Ivi vikunovwira kuti nigwiliskirenge ntchito mafuta na ndalama mwamahara.”

IVYO TIKUCHITA ZUŴA NA ZUŴA

Chepeskani maji ghakotcha agho mukugwiliskira ntchito. Kafukufuku munyake wakalongora kuti “mu misumba ya ku Australia, 27% ya magesi yikumalira pa kuthukizgira maji.”

Magesi ghanandi ghakunangika para mukuthukizga maji. Usange mungachepeskako vingawovwira kuti musunge magesi. Victor wa ku South Africa, wakati: “Para tikugeza tikuwoneseska kuti tileke kugwiliskira ntchito chomene maji ghakotcha.” Wasayansi munyake, Steven Kenway wakati: “Para mukugwiliskira ntchito viŵi yayi maji ghakotcha vikovwira kuti muleke kunanga maji, magesi kweniso ndalama zinandi. Ntheura makampani gha maji na magesi nagho ghakuponoska ndalama.”

Zimwani ivyo mukugwiliskira ntchito yayi. Vingaŵa vinthu nga mababu, TV na kompyuta kweniso vyose ivyo vikwendera magesi. Ndipouli, vinyake mwa vinthu ivi vikuŵa kuti vikugwiliskira ntchito magesi nipera para mundavizimwirethu. Ŵakaswiri ŵanyake ŵakuti chikuŵa makora chomene kukhurako ku magesi mwakuti chizimwirethu. Ivi ndivyo Fernando uyo tamuzunura kale wakuchita. Iyo wakati: “Nkhuzimwa mababu na kukhurako ku magesi ivyo nkhugwiliskira ntchito yayi.”

Tingawovwira kuti chilengiwa chileke kunangika para tikugwiliskira ntchito mwamahara maji, magesi na vinyake. Nakuti ŵanthu ŵanandi pa charu chose ŵakuŵikapo mtima chomene kuti ŵapwelelere vinthu ivi. Nangauli chingaŵa chakusuzga kupwelelera mafuta, maji, magesi na vinyake, kweni para mwachita nthena pali uwemi wake. Valeria wa ku Mexico, wakukhozgera fundo iyi, ndipo wakati: “Nkhunanga ndalama zinandi yayi, ndipo vyanovwira kuti nileke kunanga chilengiwa.”

^ ndime 10 Ntchakuzirwa chomene kulondezga ulongozgi pakugwiliskira ntchito vinthu vyanthena ivi kuti paleke kuchitika ngozi. Vinthu vinyake vikukhumba kuti vijaro na mawindo viŵe vyakujura.