1-3. Kasi tingachita wuli kuti titeŵeterenge Yehova na “mtima wakufikapo”? Longosorani.

TOSE ndise ŵakwananga, ndipo kanandi tikubudiska. Kweni Yehova wakuchita nase “kuyana na kwananga kwithu chara.” Wakutigowokera para talapa na mtima wose kweniso para talomba na chipulikano kuti watigowokere na sembe ya Yesu. (Sal. 103:10) Kuti Yehova wakondwe nase, tikwenera “kumuteŵetera na mtima wakufikapo” nga umo Davide wakaphalilira mwana wake Solomoni. (1 Mid. 28:9) Pakuti tili ŵakwananga, kasi tingachita wuli kuti timuteŵetere na mtima wakufikapo?

² Kuti tipulikiske makora, tiyeni tiyaniske Fumu Asa na Fumu Amaziya. Mafumu gha Yuda ghaŵiri agha, ghakachita viwemi mu maso gha Yehova, kweni Asa wakachita na mtima wakufikapo. (2 Mid. 15:16, 17; 25:1, 2; Zinth. 17:3) Mafumu agha ghakaŵa ghakwananga, ndipo ghakabudiskanga. Kweni Asa wakalekapo yayi kwenda mu nthowa za Chiuta, chifukwa mtima wake ‘ukajipeleka fikepo’ kwa Chiuta. (1 Mid. 28:9, mazgu ghamusi.) Kweni Amaziya wakajipeleka fikepo yayi kwa Yehova. Pamanyuma pakuti Amaziya wathereska ŵalwani ŵa Chiuta, wakiza na ŵachiuta  ŵatesi kufuma ku nkhondo na kwamba kuŵasopa.—2 Mid. 25:11-16.

³ Uyo wakuteŵetera Chiuta na “mtima wakufikapo” wakujipeleka kwa Chiuta nyengo zose. Mu Baibolo, mazgu ghakuti “mtima,” kanandi ghakung’anamura wunthu withu wa mukati. Vinthu ivi, ni makhumbiro, ivyo munthu wakughanaghana, umo waliri, umo wakuwonera vinthu, maluso ghake, ivyo wakuchita, na ivyo wakukhumba kufiska. Ntheura munthu uyo wakuteŵetera Yehova na mtima wose wakuchita vinthu mwaupusikizgi yayi. Iyo wakusopa Yehova mwadango waka yayi. Ise ke? Nangauli nase tili ŵakwananga, kweni para tikusopa Chiuta kwambura upusikizgi, titeŵeterenge Chiuta na mtima wakufikapo.—2 Mid. 19:9.

4. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

⁴ Kuti tipulikiske makora ng’anamuro la kuteŵetera Chiuta na mtima wose, tiyeni tiwone umo Asa, kweniso mafumu ghanyake gha Yuda ghakasoperanga Chiuta na mtima wakufikapo. Mafumu agha ni Yehoshafati, Hezekiya, na Yosiya. Mafumu ghose ghanayi, nyengo zinyake ghakabudiskanga, kweni Yehova wakalutilira kughatemwa. Chifukwa wuli Chiuta wakaghawona kuti ghakamuteŵeteranga na mtima wakufikapo, ndipo tingaghayezga wuli?

5. Kasi Asa wakachita vichi wati waŵa waka fumu?

⁵ Asa wakaŵa fumu yachitatu ya Yuda pamanyuma pakuti ufumu wa ku mpoto wa mafuko 10 gha Israyeli wagaŵikana. Asa wati waŵa fumu, wakawuskamo mu charu vikozgo na mahule ghanalume gha pa tempile. Wakafumiskapo Maka, buya wake pa udindo wa “ufumukazi, chifukwa wakapanga chikozgo chakuseluska.” (1 Mathe. 15:11-13) Kweniso Asa wakaphalira ŵanthu ŵake kuti ‘ŵapenje Yehova . . . . na kusungilira Dango na languro.’ Asa wakawovwira chomene pakusopa kwaunenesko.—2 Mid. 14:4.

6. Kasi Asa wakachita wuli apo Ŵaetiyopiya ŵakawukira charu cha Yuda?

⁶ Mu charu cha Yuda mukaŵa mtende vyaka 10 vyakwambilira ivyo Asa wakalamulira chifukwa Yehova wakachitumbika. Pamanyuma, Zera Muetiyopiya wakawukira charu cha Yuda. Wakaŵa na ŵankhondo 1,000,000 na magileta 300. (2 Mid. 14:1, 6, 9, 10) Kasi Asa wakachita wuli? Iyo wakagomezga Yehova na mtima wose. (Ŵerengani 2 Midauko 14:11.) Yehova wakazgora lurombo lwa Asa. Wakamovwira kuthereska nkhondo ndipo wakakoma ŵasilikari wose Ŵaetiyopiya. (2 Mid. 14:12, 13) Nangauli nyengo zinyake mafumu ghakagomezgekanga yayi kwa Yehova, kweni iyo wakaŵawovwiranga kuti ŵathereske ŵalwani ŵawo chifukwa cha zina lake. (1 Mathe. 20:13, 26-30) Kweni Asa wakagomezganga Chiuta, ndipo Yehova wakazgora lurombo lwake. Nyengo yinyake, Asa wakachita mwambura mahara. Wakapenja wovwiri kwa fumu ya ku Siriya, m’malo mwa kupenja kwa Yehova. (1 Mathe. 15:16-22) Kweni Chiuta wakawonanga mtima wa Asa kuti “ukaŵa wakufikapo pamaso pa Yehova umoyo wake wose.” Kasi tingamuyezga wuli Asa pakuchita viwemi?—1 Mathe. 15:14.

7, 8. Kasi tingamuyezga wuli Asa pakuteŵetera Yehova?

⁷ Waliyose wakwenera kusanda mtima wake kuti wawone usange wakutemwa Chiuta na mtima wose. Jifumbani kuti, ‘Kasi naŵikapo mtima kukondweska Yehova, kuvikilira kusopa kwaunenesko, na kuvikilira ŵanthu ŵake ku vinthu viheni?’ Asa wakaŵa na chikanga chikuru pakufumiskapo Maka pa udindo, uyo wakaŵa ‘fumukazi’ mu charu. Panji  mundawonepo munthu uyo wakuchita vinthu nga umo wakachitiranga Maka, kweni pali vinyake ivyo mungasambirako kwa Asa. Wuli usange mubali winu wakuthupi panji mubwezi winu wapamtima wachita zakwananga zikuru, ngwambura kupera, ndipo wasezgeka mu mpingo? Kasi mulekenge kuchezga nayo? Kasi muchitenge wuli?

⁸ Nga ni Asa, mungalongora kuti mukuteŵetera Chiuta na mtima wakufikapo para mukumugomezga chomene pa nyengo iyo ŵanthu ŵakumususkani. Ku sukulu ŵanthu ŵangamunyozani panji kumukhozgani soni chifukwa chakuti ndimwe Kaboni wa Yehova. Panji ŵanyinu ku ntchito ŵangamunenani chifukwa cha kutora holide panji kuchepeskako nyengo yakugwilira ntchito kuti muchite vinthu vyauzimu. Para vyaŵa nthena, lombani Chiuta nga umo wakachitira Asa. Muŵe na chikanga ndipo gomezgani Yehova na mtima wose. Lutilirani kuchita icho ntchiwemi na chamahara. Kumbukani kuti Chiuta wakamukhozga Asa na kumovwira. Namwe wamukhozganinge.

9. Kasi tingalongora wuli kuti tikutemwa Yehova na mtima wose?

⁹ Ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakujighanaghanira ŵekha yayi. Asa wakawovwira ŵanthu kuti ŵambe kusopa kwaunenesko. Nase tikovwira ŵanyithu kuti ‘ŵapenje Yehova.’ Yehova wakukondwa para tikupharazgira ŵanyithu kuti ŵamumanye. Wakukondwa chomene kuwona kuti tikuchita nthena chifukwa chakuti tikumutemwa kweniso tikukhumba ŵanyithu nawo ŵazakasange umoyo wamuyirayira.

10, 11. Kasi tingamuyezga wuli Yehoshafati?

¹⁰ Yehoshafati mwana wa Asa, “wakenda mu nthowa za Asa wiske.” (2 Mid. 20:31, 32) Wakachita vichi? Yehoshafati wakawovwira ŵanthu kuti ŵapenje Yehova nga umo ŵakachitira adada ŵake. Iyo wakanozga ndondomeko yakuti ŵanthu ŵasambizgike “buku la Dango la Yehova.” (2 Mid. 17:7-10) Yehoshafati wakalutaso ku chigaŵa cha kumpoto cha ufumu wa Israyeli, chigaŵa cha mapiri cha Efurayimu, “kuti waŵawezgere kwa Yehova.” (2 Mid. 19:4) Yehoshafati “wakapenja Yehova na mtima wake wose.”—2 Mid. 22:9.

¹¹ Tose tikwenera kuchitako ntchito yakupharazga iyo Yehova wakukhumba yichitike. Kasi mukuyezgayezga kuti mwezi uliwose muphalirengeko ŵanthu Mazgu gha Chiuta kuti nawo ŵambe kuteŵetera Chiuta? Para mungalimbikira kuchita nthena, Chiuta wangamovwirani kuti mwambe kusambira na munthu Baibolo. Kasi nyengo zose mukulomba Chiuta kuti wamovwirani? Kasi mungazomera kupeleka nyengo yinu kuti musambirenge na munthu Baibolo? Yehoshafati wakaluta ku chigaŵa cha Efurayimu kuti wakawovwire ŵanthu kuti ŵawelere ku chisopa chaunenesko. Nase tingaluta ku ŵanthu ŵakulopwa mwauzimu kuti tikaŵawovwire kuti ŵawelere kwa Yehova. Kweniso ŵalara mu mpingo ŵakwendera na kovwira ŵakusezgeka awo ŵaleka kuchita zakwananga izo ŵakachita kumanyuma.

12, 13. (a) Kasi Yehoshafati wakachita wuli wati wakakumana na masuzgo? (b) Chifukwa wuli tikwenera kuchita nga ni Yehoshafati?

¹² Nga mbadada ŵake, Yehoshafati wakagomezga chomene Chiuta apo ŵalwani ŵakamofya kuti ŵamalanenge nayo. (Ŵerengani 2 Midauko 20:2-4.) Yehoshafati wakawopa chomene. Kweni “wakaŵikapo mtima kupenja Yehova.” Iyo wakaphalira Yehova mu lurombo kuti ŵanthu ŵake ŵalije “nkhongono kwimikana na wumba ukuru,” kweniso kuti iyo na ŵanthu ŵake ŵakamanyanga yayi ivyo ŵangachita. Iyo wakagomezga chomene Yehova, wakati: “Maso ghithu ghali kwa imwe.”—2 Mid. 20:12.

 ¹³ Nyengo zinyake nase tingaŵa nga ni Yehoshafati. Tingasoŵa chakuchita para tasangana na masuzgo panji tingawopa. (2 Kor. 4:8, 9) Kweni kumbukani ivyo Yehoshafati wakachita. Wakalomba pamaso pa ŵanthu na kuyowoya kuti iyo na ŵanthu ŵake ŵalije nkhongono. (2 Mid. 20:5) Ŵafumu ŵangasambirako kwa Yehoshafati. Ŵakwenera kulomba Yehova kuti waŵalongozge na kuŵapa nkhongono kuti ŵazizipizge masuzgo agho ŵakusangana nagho. Ŵaleke kuchita soni kuti ŵa mu banja lawo ŵapulikenge masuzgo agho ŵakusangana nagho. Para ŵafumu ŵakuchita nthena, ŵa mu banja lawo ŵamanyenge kuti ŵakugomezga chomene Yehova. Chiuta wakamovwira Yehoshafati. Nase watovwirenge.

14, 15. Kasi Hezekiya wakalongora wuli kuti wakagomezganga chomene Chiuta?

¹⁴ Kuti Hezekiya wamanyikwe kuti “wakademelera kwa Yehova,” wakachita vinthu mwakupambanako na Yehoshafati. Iyo wakawuskamo vikozgo ivyo adada ŵake ŵakasopanga. Hezekiya “wakafumiskapo malo ghapachanya, wakaswa vipilara vyakupatulika, na kudumura chikhuni chakupatulika. Wakaswaso njoka yamkuŵa iyo Mozesi wakapanga,” iyo ŵanthu ŵakamba kuyisopa. Hezekiya wakatemwa Yehova na mtima wose, ndipo “wakalutilira kusunga malango agho Yehova wakapeleka kwa Mozesi.”—2 Mathe. 18:1-6.

¹⁵ Apo charu cha Asiriya chikaŵa na mazaza pa charu chose, chikawukira charu cha Yuda na kuŵawofya kuti ŵapokenge Yerusalemu. Kweni Hezekiya wakagomezga Yehova na mtima wose. Senakeribu, Fumu ya Asiriya, wakanyoza Yehova ndipo wakamofya Hezekiya kuti wajipeleke yekha mu mawoko ghake. Kweni Hezekiya wakalomba kwa Yehova kuti wamovwire. Ivyo wakalomba, vikalongora kuti wakagomezganga chomene Yehova kuti wangaŵaponoska. (Ŵerengani Yesaya 37:15-20.) Chiuta wakamuzgora Hezekiya. Wakatuma mungelo uyo wakakoma ŵasilikari Ŵaasiriya ŵakukwana 185,000.—Yes. 37:36, 37.

16, 17. Kasi tingamuyezga wuli Hezekiya pakuteŵetera Chiuta?

¹⁶ Pamanyuma Hezekiya wakalwara chomene ndipo wakaŵa pafupi kufwa. Wakapempha Yehova kuti wakumbukire umo wakendera pamaso pake mwakugomezgeka. (Ŵerengani 2 Mathemba 20:1-3.) Tikumanya kuti Malemba ghakuyowoya kuti pasono Chiuta wangatichizga mwamunthondwe yayi panji kusazgirako umoyo withu. Kweni nga ni Hezekiya, waliyose wangalomba kwa Yehova kuti: ‘Nenda pamaso pinu mwakugomezgeka kweniso na mtima wakufikapo.’ Kasi mukugomezga kuti Yehova wangamovwirani na kumufukatirani para mwalwara?—Sal. 41:3.

¹⁷ Para tikughanaghanira ivyo Hezekiya wakachita, kasi pali vinyake ivyo tikwenera kusintha ivyo vikutimbanizga ubwezi withu na Chiuta panji vikukhumba kutilekeska kusopa kwaunenesko? Tikukhumba yayi kuchita nga mbanthu ŵa mu charu ichi awo ŵakugwiliskira ntchito intaneti kuti ŵasopenge ŵanthu ŵanyawo. Ŵakhristu ŵanyake ŵakutemwa kuchezga na ŵabali kweniso ŵabwezi ŵawo pa intaneti. Kweni ŵanthu ŵanandi ŵakugwiliskira ntchito intaneti mwambura kwenelera. Ŵakwamba kuchezga chomene na ŵanthu awo ŵakuŵamanya yayi. Panji ŵakumalira nyengo yinandi kuwona vithuzi ivyo ŵanthu aŵa ŵaŵika pa intaneti panji kuŵerenga vya iwo. Ntchiheni chomene kumalira nyengo yithu pa vinthu vyambura kwenelera. Mkhristu wangamba kujikuzga para  ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa vithuzi vyake panji ivyo wakulemba. Kweniso wangakhuŵara para ŵanthu ŵaleka kuwona vinthu ivyo wakuŵika pa intaneti. Kasi mpositole Paulosi, Prisila, na Akwila ŵaŵenge kuti ŵaliko, mukughanaghana kuti mphanyi ŵakutandalira kuŵika vithuzi vyawo pa intaneti, panji kuwona vithuzi vya ŵanthu ŵanyake? Baibolo likuti Paulosi ‘wakatangwanikanga chomene na kupharazga mazgu.’ Ndipo Prisila na Akwila ŵakamalira nyengo yawo yinandi kulongosora “makora nthowa ya Chiuta” ku ŵanyawo. (Mil. 18:4, 5, 26) Waliyose wangajifumba kuti, ‘Kasi nkhusopa ŵanthu ŵanyane? Kasi nkhumalira nyengo yinandi pa vinthu vyambura kuzirwa?—Ŵerengani Ŵaefeso 5:15, 16.

18, 19. Kasi mungamuyezga wuli Yosiya?

¹⁸ Fumu Yosiya, muzukuru wa Hezekiya, wakaŵikapo mtima kusungilira malango gha Yehova na “mtima wake wose.” (2 Mid. 34:31) Apo Yosiya wakaŵa kuti wachali muchoko, “wakamba kupenja Chiuta wa Davide.” Ndipo apo wakaŵa na vyaka 20, wakamba kuwuskamo vikozgo mu charu cha Yuda. (Ŵerengani 2 Midauko 34:1-3.) Yosiya wakaŵikapo mtima kukondweska Chiuta kuluska mafumu ghanandi gha Yuda. Yosiya wakawona kuti wakwenera kuchita khumbo la Chiuta mwakukwana apo ŵanthu ŵanyake ŵakasanga buku la Dango la Mozesi na kumuŵerengera. Wakachiska ŵanyake kuti ŵateŵetere Yehova. Lekani mu nyengo yose ya umoyo wa Yosiya, ŵanthu “ŵakaleka yayi kulondezga Yehova.”—2 Mid. 34:27, 33.

¹⁹ Nga ni Yosiya, ŵachinyamata ŵakwenera kupenja Yehova apo ŵachali ŵana ŵachoko. Fumu Manase uyo wakaŵa kuti walapa, wakwenera kuti ndiyo wakasambizga Yosiya kuti Chiuta ngwalusungu. Ŵachinyamata, muchezgenge na ŵanthu ŵalara mu banja linu panji mu mpingo kuti ŵamuphalirani umo Yehova waŵawovwilira pa umoyo wawo. Kweniso kumbukani kuti Yosiya wakati wapulika ivyo vikaŵa mu Malemba, vikamukhwaska chomene ndipo wakachitapo kanthu. Namwe para mukuŵerenga Mazgu gha Chiuta, vimovwiraninge kuti muchitepo kanthu. Muŵenge ŵakukondwa kweniso ubwezi winu na Chiuta ukhorenge. Kweniso muŵenge na khumbo lakovwira ŵanyinu kuti nawo ŵambe kupenja Chiuta. (Ŵerengani 2 Midauko 34:18, 19.) Kweniso Baibolo lingamovwirani kuti mumanye apo mukwenera kusintha kuti mukondweske Chiuta. Para mukusambira Baibolo, ŵikanipo mtima nga umo wakachitira Yosiya.

20, 21. (a) Kasi mafumu ghanayi agho tadumbiskana ghakuyana wuli? (b) Kasi tizamudumbiskana fumbo wuli mu nkhani yakulondezgapo?

²⁰ Mafumu ghanayi gha Yuda agho tasambira mu nkhani iyi ghakateŵetera Yehova na mtima wakufikapo. Kasi tasambirako vichi kwa iwo? Ŵakalimbikiranga kuchita khumbo la Chiuta ndipo ŵakaŵikangapo mtima kuti ŵalifiske. Ŵakalutilira kuchita khumbo la Chiuta. Ŵakachitanga nthena nanga ni para ŵasangana na masuzgo. Kweni chakuzirwa chomene ntchakuti ŵakateŵeteranga Yehova chifukwa chakuti ŵakamutemwanga.

²¹ Mu nkhani yakulondezgapo, tizamuwona kuti mafumu ghanayi gha Yuda agho tasambira mu nkhani iyi, nyengo zinyake ghakabudiskanga. Kweni Yehova uyo wakusanda mitima, wakati wasanda mitima ya mafumu agha, wakawona kuti njakufikapo kwa iyo. Nase ndise ŵakwananga. Kasi para Yehova wakusanda mitima yithu, wakuwona kuti tikumuteŵetera na mtima wose? Tizamuzgora fumbo ili mu nkhani yakulondezgapo.