Skip to content

Skip to table of contents

Tuli Bacete Kumubili Pele Tulivwubide Kumuuya

Tuli Bacete Kumubili Pele Tulivwubide Kumuuya

MAKANI AAKULUULA

Tuli Bacete Kumubili Pele Tulivwubide Kumuuya

Akaluulwa aba Alexander Ursu

Basyaanene alimwi abataata bakali kukkala muŋanda yatakamanide kuyakwa ku Cotiujeni, munzi uuli mucisi ca Moldova nkocili kunyika. Ooku nkokumunzi nkondakazyalilwa, mu December 1939. Kumatalikilo aakuma 1930, basyaanene alimwi abataata bakaba Bakamboni ba Jehova. Abalo bamaama bakaba bakamboni ciindi nobakazyiba kuti basyaanene bakali aluzyibo mu Bbaibbele kwiinda mufwundisi wamumunzi.

Nondakali amyaka yotatwe yakuzyalwa, bataata, bamaama, baaisya alimwi abasyaanene bakatolwa muzilabba zyakupenzyezya akaambo kakutatola lubazu mutwaambo twacisi. Bataata balikke mbebakafwutuka. Mumwaka wa 1947, kaimanide kale Nkondo Yabili Yanyika, bakajoka kuŋanda kumwi kabatyokede musana. Nokuba kuti bakajisi penzi eeli, bakaima nji mulusyomo lwabo.

MBOBWAKACINCA BUUMI BWESU

Nondakajisi myaaka yakuzyalwa iili 9, mukwasyi wesu alimwi amyaanda ya Bakamboni ba Jehova baku Moldova bakatolwa ku Siberia. Mu July 6, 1949, twakakkwezyekwa muzitoloko zyakunyamwida ŋombe. Notwakeenda mazuba aayinda ku 12 alimwi amusinzo uulampa makkilomita ainda ku 6,400 kakunyina kupumuna, twakaima acitisyini cacitima caku Lebyazhe. Basilikani bakubusena oobu, bakali kutulindila. Bakatubikka mutubunga alimwi kakunyina kusowa ciindi twakamwaigwa mumasena oonse. Kakolo katakajisi bantu nkekakaba ŋanda yakabunga kesu. Twakalikatede alimwi myoyo yesu yakaluuside. Mukaintu umwi uucembeede iwakali akati kesu wakatalika kwiimba cakuŋuŋuna lwiimbo lwakaanzwa a Bakamboni ba Jehova lya Nkondo Yabili Yanyika. Tiilyakalampa boonse bakamusangana mukwiimba camoyo woonse majwi aaya:

“Bakwesu banji bakatolwa kubusena buli kulamfwu.

Bakabatola kunyika alimwi akujwe.

Akaambo kakucita mulimo wa Leza, bakapenzyegwa, ooko bakaliyumya kumapenzi aakali kuyanda kubajaya.”

Mukuya kwaciindi, twakacikonzya kujanika kumiswaangano ya Bbaibbele lyoonse munsondo, iyakali kucitilwa kubusena kwakali kulampa makkilomita aali 13 kuzwa kuŋanda yesu. Ziindi zinji twakali kubuka mafwumofwumo kakucisiya alimwi akweenda mucaanda citontola kapati (-40°C). Toonse notuli 50 naa kwiinda aawo twakali kulisyaanikizya mukaanda kasyoonto. Twakali kutalika pulogilamu yesu kwiinda mukwiimba lwiimbo lomwe, zyobilo naa zyotatwe. Mupailo wakali kupegwa camoyo woonse, alimwi mibuzyo iiyeeme a Bbaibbele yakali kubandikwa. Twakali kucita oobu kwawoola lyomwe naa kwiinda aawo. Twakali kwiimba nyimbo azimwi, alimwi mibuzyo aimwi iiyeeme a Bbaibbele yakali kubandikwa. Eelo kaka twakali kuyumizyigwa kumuuya!

BUYUMUYUMU BUMBI BUPYA

Kusika kuma 1960, Bakamboni ibakatoledwe kubusena bwakulamfwu, bakapegwa lwaanguluko lupati. Nokuba kuti twakali bacete, ndakacikonzya kuswaya ku Moldova, kwalo nkondakajana Nina walo wakazyalilwa mumukwasyi wa Bakamboni. Tiikwakainda ciindi, twakakwatana a Nina alimwi twakajokela ku Siberia. Mu 1964 twakazyala mwana musimbi Dina alimwi mu 1966 kwakazyalwa mwana musankwa, Viktor. Nokwakainda myaka yobilo, twakalongela ku Ukraine alimwi twakali kukkala mukaanda kasyoonto mudolopo litegwa Dzhankoy, ikwakali kweendwa makkilomita aali 160 kuzwa ku Yalta, ku Crimean peninsula.

Ku Crimea, mulimo wa Bakamboni ba Jehova wakalikasyidwe, mbubwenya mbuli mu Soviet Union yoonse. Pele mulimo wesu tiiwakakasyidwe cakuciindizya, alimwi tiitwakali kupenzyegwa calunya. Aboobo Bakamboni bamwi bakaleka kusungwaala mukasimpe. Bakatalika kuyeeya kuti mbwaanga bakapenzyegwa kapati ku Siberia, lino cakali kweelela kuti babeleke canguzu kutegwa bajane zintu zyakumubili.

ZYINTU ZIKKOMANISYA IZYAKACITIKA

Mu March 27, 1991, mulimo wesu wakazumizyigwa amulawo mucisi coonse cakali kwiitwa kuti Soviet Union. Kakunyina kusowa ciindi kwakapangwa bubambe bwakuti kucitwe miswaangano yacooko yaalubazu iili 7 yamazuba obilo. Swebo twakali kuyooswaanganina ku Odessa, Ukraine, kumuswaangano wakali kuyootalika mu August 24. Aboobo ndakasika kakuceede mwezi kutegwa ndigwasilizye mumulimo wakubambulula bbuwa lyakusobanina bbola imwakali kuyoocitilwa muswaangano.

Twakali kubeleka ciindi cilamfwu abuzuba, alimwi ziindi zinji kwasiya, twakali koona amabbenci aamubbuwa eeli. Bakamboni bamakaintu bakali kusalazya mubusena bwakazingulukide bbuwa eeli. Kwakasoogwa dooti lilema mataani aali 70. Aabo ibakali mudipatimenti iilanganya kwakoona bakayandaula mudolopo kwakoona basimuswaangano ibali 15,000 bakali kulangilwa. Cakutayeeyela kwakatambulwa mulumbe uutyompya!

Mu August 19—kakuceede mazuba osanwe kuti muswaangano utalike—Mweendelezi waku USSR, ba Mikhail Gorbachev, bakaangwa ciindi nobakali kulyookezya kubusena buli afwaafwi a Yalta. Muswaangano wesu wakazumizyidwe, lino wakakasyigwa. Basimuswaangano bakatalika kubuzya kuofesi yamuswaangano kuti babaambile cakucita kujatikizya masena aamubbaasi alimwi aamucitima ngobakajatizyide kale. Nobakamana kupaila camoyo woonse, ibakali kweendelezya muswaangano ooyu, bakabaingula kuti baunke buyo kumuswaangano.

Twakazumanana kulibambila alimwi akupa mipailo. Dipatimenti iilanganya zyabweende yakatalika kutambula basimuswaangano kuzwa mumasena manji aamu Soviet Union akubatola mumaanda mobakeelede kukkala. Bamu Kkomiti Yamuswaangano, lyoonse mafwumofwumo bakali kuunka mukubonana abalupati-pati bamudolopo. Lyoonse bakali kujoka masiku kakunyina mulumbe uukkomanisya.

BWIINGUZI KUMIPAILO YESU

Muli Bwasanu, August 22—kakuceede buzuba bomwe kuti muswaangano utalike—bamu Kkomiti Yamuswaangano bakajoka lino kabajisi mulumbe uukkomanisya: Muswaangano wakazumizyigwa! Buzuba bwakatobela, ciindi notwakali kwiimba lwiimbo lwakujalula alimwi akuswiilila mupailo wakujalula, twakalikkomene kapati. Nocakamana cibeela camamanino, twakatola ciindi cilamfwu kusikila kumangolezya katubandika alimwi akubukulusya zilongwe. Twakali a Banakristo bakajisi lusyomo luyumu ilwakabagwasya kwiima nji muciindi camasunko mapati.

Kwaba kuyaambele kumuuya mumyaka iili 22 kuzwa nowakacitika muswaangano ooyu. Maanda aa Bwami ayakwa mu Ukraine alimwi mweelwe wabasikumwaya ba Bwami wayungizyika kuzwa ku 25,000 mu 1991 kusika ku 150,000 lino!

TUCILI BAVWUBI KUMUUYA

Mukwasyi wesu ucikkala ku Dzhankoy, dolopo lijisi bantu ibali 40,000. Nokuba kuti kwakali buyo mikwasyi misyoonto ya Bakamboni ciindi notwakasika kuzwa ku Siberia mu 1968, pele lino kuli mbungano zili cisambomwe mu Dzhankoy.

Mukwasyi wangu awalo wakomena. Lino kuli mazyalani one aacipona alimwi aabelekela Jehova—bana besu, bazyukulu besu, alimwi abana babazyukulu besu.

[Cifwanikiso icili apeeji 8]

Kandili acitisyini cacitima ku Dzhankoy, cakuma 1974

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Mazyalani one aamukwasyi wangu

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Muswaangano ku Odessa, mu 1991