Skip to content

Skip to table of contents

Bubuke bwa Jesu—Ncobwaamba Kulindiswe

Bubuke bwa Jesu—Ncobwaamba Kulindiswe

“Wabusyigwa.”—MT. 28:6.

1, 2. (a) Ncinzi ncobakali kuyanda kuzyiba basololi bacikombelo, alimwi ino Petro wakabaingula buti? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.) (b) Ncinzi icakapa kuti Petro abe sicamba aciindi eeci?

KAKUTANAINDA mazuba manji kuzwa ciindi naakafwa Jesu, mwaapostolo Petro wakaswaangana ambunga yabasilunya. Bakali beendelezi babukombi bwaci Juda basinguzu—bantu mbamunya ibakabikkide bubambe bwakuti Jesu ajaigwe. Baalumi aaba bakali kuyanda kuti Petro apandulule. Petro wakaponya muntu iwakali mulema kuzwa ciindi naakazyalwa, baalumi aaba bakali kuyanda kuzyiba nguzu nzyaakabelesya alimwi naa muuzina lyani mwaakaponya muntu ooyo. Mwaapostolo wakaingula cabusicamba ategwa: “Muzina lya Jesu Kristo muna Nazareta ooyo ngomwakajaya aacisamu pele Leza ngwaakabusya kuzwa kubafwu, nkwiinda mulinguwe imuntu ooyu ncaimvwi kumbele lyanu kaponede.”—Mil. 4:5-10.

2 Kumatalikilo, Petro wakali mukakide Jesu ziindi zyotatwe akaambo kakuyoowa. (Mk. 14:66-72) Ncinzi cakapa kuti lino naakali kumbele lyabasololi bacikombelo akonzye kuba sicamba? Muuya uusalala wakamugwasya kapati, pele alimwi Petro wakalisinizyide kuti Jesu wakabusyigwa. Ncinzi icakapa kuti mwaapostolo asinizye ncobeni kuti Jesu wakali muumi? Alimwi nkaambo nzi andiswe ncotukonzya kusinizya kuti muumi?

3, 4. (a) Nkubusyigwa kuli kwabantu ikwakacitika kabatanazyalwa baapostolo ba Jesu? (b) Mbantu bali Jesu mbaakabusya?

3 Tiicakali cintu cipya kubaapostolo ba Jesu kusyoma kuti  bafwide balakonzya kuyakupona alimwi; bakalijisi lusyomo nkaambo kuli bantu bakabusyigwa kabatanazyalwa balo. Bakalizyi kuti Leza nguwakapede musinsimi Eliya amusinsimi Elisha nguzu zyakucita maleele aali boobu. (1Bam. 17:17-24; 2Bam. 4:32-37) Muntu iwakafwide wakabusyigwa nociba ciindi mutunta wakwe nowakasowelwa mucuumbwe akuguma mafwuwa aa Elisha. (2Bam. 13:20, 21) Banakristo bakusaanguna bakali kwaasyoma makani aaya aamu Magwalo, mbubwenya mbotusyoma kuti Jwi lya Leza nkasimpe.

4 Cakutadooneka, swebo toonse zyakatusika amoyo zibalo izyaamba makani aabantu mbaakabusya Jesu. Ciindi naakabusya mwana alikke ngwaakajisi mukamufwu, kweelede kuti mukamufwu wakagambwa kapati. (Lk. 7:11-15) Ciindi cimwi, Jesu wakabusya musimbi iwakajisi myaka yakuzyalwa iili 12. Amuyeeyele buyo mbobakakkomene akugambwa bazyali bakwe ibakali mubuumba ciindi mwanaabo naakabusyigwa! (Lk. 8:49-56) Eelo kaka kweelede kuti basikulangilila bakakkomana kapati ciindi nobakabona Lazaro kazwa mucuumbwe kali muumi alimwi kali kabotu!—Joh. 11:38-44.

IKAAMBO BUBUKE BWA JESU NCOBWAKALI BUBUKE BULIBEDELEDE

5. Ino bubuke bwa Jesu bwakaindene buti abubuke bumbi ibwakacitika katanabusyigwa?

5 Baapostolo bakalizyi kuti bubuke bwa Jesu bwakaliindene abubuke bumbi ibwakacitika katanabusyigwa. Bantu ibakasaanguna kubusyigwa bakabusyigwa amibili yanyama mpoonya mukuya kwaciindi bakafwa alimwi. Jesu wakabusyigwa amubili wamuuya uutakonzyi kunyonyoonwa. (Amubale Milimo 13:34.) Petro wakalemba kujatikizya Jesu kuti: “Wakajaigwa kali amubili wanyama pele wakabusyigwa amubili wamuuya.” Kuyungizya waawo, “lino uli kujanza lyalulyo lya Leza, alimwi bangelo, beendelezi abasinguzu bakabikkwa ansi aanguwe.” (1Pet. 3:18-22) Bubuke bwiindene-indene ibwakacitika musyule bwakali kugambya alimwi akali maleele, pele taakwe bubuke ibwakali kukonzya kweelanisyigwa abubuke bwa Jesu.

6. Ino bubuke bwa Jesu bwakabajatikizya buti basikwiiya bakwe?

6 Bubuke bwa Jesu bwakabajatikizya kapati basikwiiya bakwe. Taakacili muntu uufwide mbuli mbobakali kusyoma basinkondonyina. Jesu wakali muumi kali muntu wamuuya singuzu iwatakali kukonzya kunyonyoonwa amuntu uuli woonse. Kubusyigwa kwakwe kwakasinizya kuti wakali Mwana wa Leza, alimwi kuzyiba kaambo aaka cakapa kuti basikwiiya baumbulizyigwe kubuumba mbobakajisi akukkomana kapati. Kuyungizya waawo, muciindi cakuyoowa bakaba basicamba. Bubuke bwa Jesu bwakali nkakaambo kapati ikajatikizya makanze aa Leza amakani mabotu ngobakali kukambauka nyika yoonse.

7. Ncinzi ncacita lino Jesu, alimwi mibuzyo nzi iibuzyigwa?

7 Mbotuli babelesi ba Jehova, tulizi kabotu-kabotu kuti Jesu taakwe naakali buyo muntu mupati. Ulapona sunu alimwi weendelezya mulimo uujatikizya bantu boonse anyika. Mbwali Mwami wa Bwami bwa Leza bwakujulu, Jesu Kristo lino-lino uyakwiisalazya nyika kugwisya bubi boonse akwiicinca kuba paradaiso mwalo bantu mobayakupona kukabe kutamani. (Lk. 23:43) Taakwe nociba comwe akati kazintu eezyi icakali kukonzya kucitika ikuti Jesu naatakabusyigwa. Aboobo, ino ntwaambo nzi ntotujisi itupa kuti tusyome kuti wakabusyigwa? Alimwi ino bubuke bwakwe bwaamba nzi kulindiswe?

JEHOVA MBWAAKATONDEZYA KUTI ULIJISI NGUZU ZYAKUZUNDA LUFWU

8, 9. (a) Nkaambo nzi basololi bacikombelo caba Juda ncobakalomba kuti cuumbwe ca Jesu cilindwe? (b) Ncinzi cakacitika ciindi bamakaintu nobakasika kucuumbwe?

8 Jesu naakajaigwa, basilutwe babapaizi alimwi aba Farisi bakaunka kuli Pilato akumwaambila kuti: “Mwami, twayeeya kuti silweeno ulya kacili muumi wakaamba kuti, ‘Kwainda mazuba otatwe ndiyoobusyigwa.’ Aboobo kolailila kuti cuumbwe cilindwe kusikila  mubuzuba bwatatu, kutegwa basikwiiya bakwe bataunki kuyoomubba akwaambila bantu kuti, ‘Wabusyigwa kubafwu!’ Eelyo lweeno lwamamanino oolu luyoobija kwiinda lwakusaanguna.” Pilato wakati kuli mbabo: “Mulakonzya kubikka balindizi. Aboobo kamuya mukacilinde kabotu kweelana ambomuzyi.” Bakacita mbubwenya oobo.—Mt. 27:62-66.

9 Mubili wa Jesu wakabikkidwe mucuumbwe icakali mubbwe icakajedwe abbwe lipati. Oomo momumo basololi bacikombelo caba Juda mobakali kuyanda kuti Jesu akkale kukabe kutamani—kali mucuumbwe eeco kafwide. Pele oobo tabusi mbwaakali kuyeeya Jehova. Ciindi Mariya Magadala a Mariya uumbi nobakasika kucuumbwe mubuzuba bwatatu, bakajana kuti ibbwe lyakakunkulisyigwa alimwi mungelo wakalikkede aalindilyo. Mungelo wakakulwaizya bamakaintu kuti balange mukati kutegwa babone kuti mucuumbwe mwakanyina cintu cilicoonse. Mungelo wakati: “Tako muno pe, nkaambo wabusyigwa.” (Mt. 28:1-6) Jesu wakali muumi!

10. Ino mbumboni nzi mbwaakaamba Paulo bwakuti Jesu wakabusyigwa?

10 Zintu izyakacitika mumazuba aali 40 aakatobela zyakapa kuti kutabi kuzumbauzya naaceya kwakuti Jesu wakabusyigwa. Kapandulula bumboni mukufwiinsya, mwaapostolo Paulo wakalembela bana Korinto kuti: “Akati kazintu zyakusaanguna nzyondakamwaambila kuli ceeco ncondakatambula andime, cakuti Kristo wakafwa kutegwa atwaangulule kuzibi zyesu kweelana ancaamba Magwalo; ikuti wakazikkwa, wakabusyigwa mubuzuba bwatatu kweelana ancaamba Magwalo; akuti wakalibonya kuli Kefasi, mpoonya akuli bali Kkumi Ababili. Kuzwa waawo wakalibonya kubakwesu bainda ku 500 aciindi comwe, ibunji bwabo tucili limwi, pele bamwi baloona mulufwu. Kuzwa waawo wakalibonya kuli Jakobo, mpoonya akubaapostolo boonse. Pele ciindi camamanino wakalibonya akulindime mbuli kumwana wakazyalwa ciindi kacitanakkwana.”—1Kor. 15:3-8.

IKAAMBO NCOTUSYOMENA KUTI JESU WAKABUSYIGWA

11. Muunzila nzi bubuke bwa Jesu mobwakacitika “kweelana ambwaamba Magwalo”?

11 Kaambo kakusaanguna ncotusyomena kuti Jesu wakabusyigwa kubafwu nkakuti kubusyigwa kwakwe kwakacitika “kweelana ancaamba Magwalo.” Ijwi lya Leza lyakaambila limwi kujatikizya bubuke bwakwe. Mucikozyanyo, Davida wakalemba kuti Leza takamusiyi ‘uusyomeka wakwe’ mucuumbwe. (Amubale Intembauzyo 16:10.) Mubuzuba bwa Pentekoste, mu 33 C.E., mwaapostolo Petro wakatondezya kuti businsimi oobu bwakali kwaamba Jesu, wakati: “[Davida] wakazibonena limwi zyakumbele eelyo wakaamba zyabubuke bwa Kristo kuti kunyina naakasiigwa mu Cuumbwe, alimwi mubili wakwe tiiwakabola pe.”—Mil. 2:23-27, 31.

12. Mbaani ibakamubona Jesu naakabusyigwa?

12 Kaambo kabili ncotusyomena kuti Jesu wakabusyigwa kubafwu nkakuti tulijisi bumboni bwakapegwa abakamboni banji. Mumazuba aali 40, Jesu iwakabusyigwa wakalibonya kuli basikwiiya bakwe mumuunda mocakabede cuumbwe alimwi amunzila yaku Emau alimwi akumasena ambi. (Lk. 24:13-15) Aziindi eezyi, wakakanana abantu, kubikkilizya a Petro, alimwi akutubunga twabantu. Mane buya Jesu iwakabusyigwa wakalibonya ciindi comwe kunkamu yabantu ibainda ku 500! Bumboni ibujatikizya bakamboni banji boobu tabukonzyi kukazyigwa.

13. Ino busungu bwabasikwiiya bwakatondezya buti kuti bakalisinizyide kuti Jesu wakabusyigwa?

13 Kaambo katatu ncotusyomena kuti Jesu wakabusyigwa kubafwu nkakuti basikwiiya bakwe bakakambauka cabusungu kujatikizya bubuke bwakwe. Bakapenzyegwa, alimwi akujaigwa akaambo kakucitila bumboni cabusungu kujatikizya bubuke bwa Kristo. Ikuti tanaakabusyigwa—ikuti naa bubuke bwakwe akali buyo makani aakubeja—nkaambo nzi Petro ncaakabikka buumi bwakwe muntenda  kutegwa aambilizye bubuke bwa Kristo kubasololi bacikombelo caba Juda, ibatakali kumuyanda Jesu alimwi ibakabikkide bubambe bwakuti ajaigwe? Nkaambo Petro abasikwiiya bambi bakalisinizyide kuti Jesu wakali muumi alimwi wakali kweendelezya mulimo Leza ngwaakali kuyanda kuti ubelekwe. Kuyungizya waawo, bubuke bwa Jesu bwakapa kuti basikumutobela basinizye kuti abalo bayakubusyigwa. Mucikozyanyo, Sitefano wakafwa kasinizide kuti bafwide bayakubusyigwa.—Mil. 7:55-60.

14. Nkaambo nzi ncomusyomena kuti Jesu muumi?

14 Kaambo kane ncotusyomena kuti Jesu wakabusyigwa kubafwu nkakuti tulijisi bumboni ibutondezya kuti ulalela lino kali Mwami alimwi ulabeleka kali Mutwe wambungano ya Bunakristo. Akaambo kakuti ulalela alimwi ngomutwe wambungano, Bunakristo bwakasimpe bwazwidilila. Sena eezyi nozyali kucitika nokwali kuti Jesu tanaakabusyigwa? Alimwi buya notwatakaamvwa makani aajatikizya nguwe ikuti naatakabusyigwa. Pele tulijisi twaambo tulimvwisya itutupa kusyoma kuti Jesu muumi alimwi lino ulatusololela akutweendelezya notukambauka makani mabotu nyika yoonse.

NCOBWAAMBA BUBUKE BWA JESU KULINDISWE

15. Nkaambo nzi bubuke bwa Jesu ncobutupa busicamba bwakukambauka?

15 Bubuke bwa Kristo bupa kuti katukambauka cabusicamba. Kwamyaka iili 2,000, basinkondo ba Leza balikubelesya zilwanyo ziindene-indene mbuli luleyo, kufwubaazya, kulwanwa ankamu zyabantu, kulesyegwa kwamulimo wesu, kupenzya calunya, alimwi akujaigwa kutegwa makani mabotu atakambaukwi. Nokuba boobo, ‘kunyina cilwanyo cipangilwa kulwana ndiswe’—icakonzya kuulesya mulimo wesu wakukambauka akugwasya bantu kuba basikwiiya. (Is. 54:17) Tatubayoowi bantu mbabelesya Saatani kutulwana. Jesu ulaandiswe, ulatugwasya, mbubwenya mbwaakasyomezya. (Mt. 28:20) Tulijisi twaambo tunji ncotuteelede kuyoowa, nkaambo nokuba kuti inga basoleka kutulwana, basinkondoma tabakatuzundi pe!

Bubuke bwa Jesu bupa kuti katukambauka cabusicamba (Amubone muncali 15)

16, 17. (a) Ino bubuke businizya buti kuti nzyaakayiisya Jesu nzyamasimpe? (b) Kweelana ambolwaamba lugwalo lwa Johane 11:25, ino ninguzu nzi Leza nzyaamupa Jesu?

16 Bubuke bwa Jesu businizya kuti zyoonse nzyaakali kuyiisya nzyamasimpe. Paulo wakalemba kuti ikuti naa Kristo taakwe naakabusyigwa, nkokuti lusyomo lwa Bunakristo alimwi amulimo wakukambauka nzyabuyo. Sikwiiya makani aamu Bbaibbele umwi wakalemba kuti: “Ikuti Kristo tanaakabusyigwa, . . . Banakristo baba buyo basikweenwa beetezya, ibeenwa alweeno lutaambiki.” Ikuti Jesu naatakabusyigwa, zibalo zya Makani Mabotu inga zyaba buyo kaano keetezya ikajatikizya muntu mubotu alimwi musongo iwakajaigwa abasinkondonyina. Pele Kristo wakabuka ncobeni, kusinizya kuti zyoonse nzyaakali kuyiisya nzyamasimpe, kubikkilizya anzyaakaamba kujatikizya zintu iziyakucitika kumbele.—Amubale 1 Bakorinto 15:14, 15, 20.

17 Jesu wakati: “Mebo ndendime bubuke abuumi. Ooyo uundisyoma, nokuba kuti wafwa uyooba muumi alimwi.” (Joh. 11:25) Kaambo aaka ikakkomanisya kapati kayakuzuzikizyigwa ncobeni. Jehova wakapa Jesu nguzu zyakupilusya buumi kutali buyo kuli baabo ibayakubusyigwa kubuumi bwakujulu pele alimwi akumabbiliyoni aabantu ibayakubusyigwa kutegwa bapone anyika kukabe kutamani. Cituuzyo ca Jesu cacinunuzyo alimwi abubuke bwakwe zyaamba kuti takukabi limbi lufwu pe. Sena luzyibo oolu talumukulwaizyi kuliyumya mumasunko aali woonse nokuba kuliyumya ciindi nomuyanda kufwa?

18. Ino bubuke bwa Jesu businizya nzi?

18 Bubuke bwa Jesu bupa kuti tusinizye kuti bantu ibayakupona anyika bayakubetekwa  kweelana azyeelelo zya Jehova zyaluyando. Kaambila nkamu yabaalumi abanakazi mu Atene yansiku, Paulo wakati: “[Leza] wabikka buzuba mbwayoobeteka nyika mubululami kwiinda mumuntu ngwasalide, alimwi wapa cisinizyo kubantu boonse kwiinda mukumubusya kubafwu.” (Mil. 17:31) Inzya, Jesu ngo Mubetesi iwakasalwa a Leza, alimwi tulakonzya kusinizya kuti lubeta lwakwe luliluleme alimwi luyakutondezya luyando.—Amubale Isaya 11:2-4.

19. Ino kusyoma mububuke bwa Jesu kutujatikizya buti?

19 Kusyoma mububuke bwa Jesu kutukulwaizya kucita kuyanda kwa Leza. Nokwali kuti tanaakafwa akubusyigwa, twali kunakuzumanana kuba bantu basinganizyidwe acibi alimwi alufwu. (Rom. 5:12; 6:23) Nokwali kuti Jesu tanaakabusyigwa, andiswe tulakonzya kwaamba kuti: “Atulye akunywa, nkaambo kayi juunza tuyoofwa.” (1Kor. 15:32) Pele tatubikkili maano kuzintu zyakulikondelezya mubuumi. Muciindi caboobo, tubikkila maano kubulangizi bwabubuke akutobela malailile aa Jehova muzintu zyoonse.

20. Ino bubuke bwa Jesu businizya buti kuti Leza mupati?

20 Bubuke bwa Kristo bupa bumboni bwakaumuumu, pele ibusinizyide alimwi ibulimvwisya bwakuti Jehova mupati, akuti “uba sikupa bulumbu kuli baabo bamuyandaula cabusungu.” (Heb. 11:6) Eelo kaka Jehova wakatondezya nguzu abusongo kwiinda mukubusya Jesu kubuumi butafwi kujulu! Kuyungizya waawo, Leza wakatondezya kuti ulijisi nguzu zyakuzuzikizya zisyomezyo zyakwe zyoonse. Zisyomezyo eezyi zilabikkilizya acisyomezyo ca Leza cabusinsimi icitondezya kuti “lunyungu” lulibedelede luyakubeleka mulimo uuyandika kapati mukumanizya kaambo ikajatikizya bweendelezi bwakoonse-koonse. Kutegwa cisyomezyo eeco cizuzikizigwe kwakali kuyandika kuti Jesu afwe akubusyigwa.—Matl. 3:15.

21. Ino bulangizi bwabubuke bwaamba nzi kulindinywe?

21 Eelo kaka mweelede kumulumba Jehova iwakatupa bulangizi businizyide bwabubuke! Magwalo asinizya boobu: “Amubone! Tente lya Leza lili aabantu, alimwi uyookkala ambabo, eelyo bayooba bantu bakwe. Alimwi Leza lwakwe uyooba ambabo. Eelyo uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, alimwi lufwu talukabi limbi, akwalo koomoka, kulila nokuba kucisa takukabi limbi. Zintu zyakaindi zyamana.” Bulangizi oobu butaliboteli bwakapegwa kumwaapostolo Johane walo iwakaambilwa kuti: “Kolemba, nkaambo majwi aaya alasyomeka alimwi ngamasimpe.” Ino makani aaya ngaakatambula Johane aakayubununwa amuuya akazwa kuli ni? Makani aaya akapegwa kwiinda muli Jesu Kristo iwakabusyigwa.—Ciy. 1:1; 21:3-5.