Skip to content

Skip to table of contents

Amulicesye Mbuli Muniini

Amulicesye Mbuli Muniini

Amulicesye Mbuli Muniini

“Ooyo uucita zyintu mbuli muniini akati kanu nyoonse, ngomupati.”—LK. 9:48.

SENA INGA MWABUJANA BWIINGUZI?

Ncinzi cikonzya kutugwasya kuba amuuya wakuba mbuli muniini?

Muunzila nzi muniini mwali “ngomupati”?

Mbuti mbotukonzya kutondezya kulicesya mucikwati, mumbungano, alimwi amucilongwe abamwi?

1, 2. Ndulayo nzi Jesu ndwaakapa baapostolo bakwe, alimwi nkaambo nzi?

MWAKALI mumwaka wa 32 C.E. Jesu wakali mucooko ca Galilaya ciindi mapenzi naakatalika. Bamwi akati kabaapostolo bakwe bakatalika kukazyanya kuti nguni wakali mupati akati kabo. Sikulemba Makani Mabotu Luka wakaamba kuti: “Bakatalika kukazyanya mulicabo kuti naa nguni wakali mupati akati kabo. Lino mbwaanga Jesu wakalizyi mbobakali kuyeeya mumyoyo yabo, wakabweza mwana musyoonto, wamwiimika kumbali lyakwe, akubaambila kuti: ‘Kufwumbwa uutambula mwana musyoonto ooyu muzyina lyangu ulanditambula andime, alimwi kufwumbwa uunditambula ulamutambula ayooyo wakandituma. Nkaambo ooyo uucita zyintu mbuli muniini akati kanu nyoonse, ngomupati.’” (Lk. 9:46-48) Cakukkazyika moyo pele cakutainda mumbali, Jesu wakabagwasya baapostolo bakwe kubona mbokuyandika kulicesya.

2 Sena lulayo lwa Jesu lwakuti bakeelede kuba mbuli muniini lwakali kweendelana ambobakali kulilemeka ba Juda mumwaanda wamyaka wakusaanguna? Sena lwakali kukazyanya amuuya bunji bwabantu ngobakali kutondezya? Kujatikizya bukkale bwakaliko eeco ciindi, bbuku litegwa Theological Dictionary of the New Testament lyakapandulula kuti: “Mubukkale buli boonse, lyoonse kwakali kuba kukazyanya kuti nguni mupati, alimwi kweelana ambwaakali kulimvwa umwi aumwi kulemekwa ncecintu cakali kuyandika kapati ncaakali kubikkila maano lyoonse.” Aboobo, Jesu wakali kulailila baapostolo bakwe kuti beelede kwiindana abantu bamwi.

3. (a) Ino kuba mbuli muniini caamba nzi, alimwi nkaambo nzi ncotukonzya kujana buyumuyumu kucita boobo? (b) Mibuzyo nzi iibuzyigwa akaambo kakuba mbuli muniini?

3 Ibbala lya Chigiliki ilyakasandululwa kuti “muniini” lyaamba muntu uulibombya, uulicesya, naa uutaliboni kuti ulayandika kapati kwiinda bamwi. Jesu wakabelesya mwana musyoonto kutondezya kuti baapostolo bakwe bakeelede kulicesya akulibombya. Lulayo oolu lucibeleka ku Banakristo bakasimpe mazuba aano mbubwenya mbolwakali kubeleka mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Zimwi ziindi tulakonzya kujana buyumuyumu kulicesya mbuli muniini. Cilengwa cabuntu icakulisumpula cilakonzya kutupa kuyanda kuba ampuwo. Muuya wakuzundana uudumide mazuba aano alimwi amuuya wanyika ulakonzya kutupa kutalika kulisumpula, kuba basinkazi naa kuunina bamwi. Ncinzi cikonzya kutugwasya kuba amuuya wakulicesya? Mbuti ‘muniini akati kesu mbwali ngomupati’? Muumbazu nzi zyabuumi bwesu motweelede kutondezya muuya wakulicesya?

“EELYO TALWEELI KAKA LUBONO, BUSONGO ALUZYIBO LWA LEZA!”

4, 5. Ncinzi cikonzya kutugwasya kulicesya? Amupe cikozyanyo.

4 Nzila imwi iikonzya kutugwasya kulicesya nkuyeeya mbwali mupati Jehova twalyeezyanisya anguwe. Masimpe ngakuti, “busongo bwakwe tabumvwiki abuniini pe.” (Is. 40:28) Kujatikizya zibeela zimwi zyabubotu bwa Jehova, mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Eelyo talweeli kaka lubono, busongo aluzyibo lwa Leza! Eelyo kaka tazitobeleki mbeta zyakwe alimwi kunyina uunga waziteelela nzila zyakwe zyoonse!” (Lom. 11:33) Nokuba kuti luzyibo ndobajisi bantu muzyintu zinji lwayungizyika kapati kuzwa ciindi Paulo naakalemba majwi aaya myaka iili 2,000 yainda, majwi aaya acili aamasimpe. Kufwumbwa luzyibo ndotujisi, ceelede kutupa kulicesya kuzyiba kuti makani ngotweelede kwiiya kujatikizya Jehova, milimo yakwe alimwi anzila zyakwe taamani.

5 Mucikozyanyo, icakagwasya ba Leo * kulicesya, nkuzyiba kuti tabakonzyi kwiiya zyintu zyoonse kujatikizya kulenga kwa Leza. Kabacili bakubusi, ba Leo bakali kunonezyegwa kapati asayaansi. Akaambo kakuti bakali kuyanda kuzyiba zinji kujatikizya bubumbo, bakaunka kucikolo kuyakwiiya astrophysics (kwiiya mbozipangidwe nyenyeezi, mapulaneti alimwi azyintu zimwi zili mujulu) calo icakapa kuti bazyibe kaambo kayandika kapati. Bakaamba kuti: “Kweelana azyintu nzyondaiya, ndibona kuti njiisyo zyasayaansi zyamazuba aano zilikke tazikonzyi kugwasya bantu kumvwisya bubumbo cakumaninina. Aboobo, ndakatalika kwiiya mulawo.” Nokwakainda ciindi, ba Leo bakaba basimilawo bamucilikiti kumane bakazikuba babetesi. Mukuyakwaciindi, ba Leo abakaintu babo bakatalika kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova, bakakatambula kasimpe alimwi akuba babelesi ba Leza balyaabide. Nokuba kuti ba Leo bakaliyiide kapati, ncinzi cakabagwasya kuba mbuli muniini? Kakunyina akuwayawaya baingula kuti, “Nkuzyiba kuti kufwumbwa naa manji buti makani ngotwaiya kujatikizya Jehova alimwi abubumbo, kucili zinji nzyotweelede kwiiya.”

6, 7. (a) Ncikozyanyo nzi cigambya cakulicesya Jehova ncapa? (b) Mbuti kulicesya kwa Jehova mbokukonzya kupa muntu kuba “mupati”?

6 Akamwi kaambo katugwasya kulicesya nkakuti Jehova mwini ulalicesya. Amulange-lange kaambo aaka: “Tuli basimilimonyina a Leza.” (1 Ko. 3:9) Amukayeeyele buyo kaambo aaka! Jehova, Leza mupati kapati, ulatupa bulemu munzila eeyi kwiinda mukutupa coolwe cakucita mulimo wesu wa Bwami kubelesya Jwi lyakwe, Bbaibbele. Nokuba kuti Jehova nguupa kuti mbuto nzyotusyanga akutilila zikomene, watupa cuuno cabulemu cakubelekela antoomwe anguwe. (1 Ko. 3:6, 7) Eelo kaka eeci ncikozyanyo cigambya cakulicesya kwa Leza! Masimpe, cikozyanyo ca Jehova cakulicesya ceelede kukulwaizya umwi aumwi wesu kulilemeka mbuli muniini.

7 Cikozyanyo ca Leza cakulicesya cakamujatikizya kapati sintembauzyo Davida. Wakaimbila Jehova kuti: “Wandipa intobo yalufutuko lwako. Kulibombya kwako kwandisumpula.” (2 Sam. 22:36) Davida wakaamba kuti kuzwidilila kulikoonse nkwaakajisi mu Israyeli kwakali kuzwa kukulicesya kwa Jehova—kulibombya kwa Leza kuti amubikkile maano. (Int. 113:5-7) Oobu mbocibede akulindiswe. Caboola kubube, zyintu nzyotukonzya kucita, alimwi amikuli, ‘ncinzi ncotujisi ncotwatakapegwa buya’ kuzwa kuli Jehova? (1 Ko. 4:7) Muntu uulilemeka mbuli muniini “ngomupati” akaambo kakuti ulayandika kapati kali mubelesi wa Jehova. (Lk. 9:48) Atulange-lange kaambo eeci ncocili boobo.

‘MUNIINI AKATI KANU NGOMUPATI’

8. Nkaambo nzi aabo bali mumbunga ya Leza ncobeelede kulicesya?

8 Kulicesya kulayandika kutegwa tukkutile mumbunga yeendelezyegwa a Leza alimwi akusumpula bubambe bwambungano. Amubone cikozyanyo ca Petra, mukaintu mwana-mwana iwakakomenena mumukwasyi wa Bakamboni. Akaambo kakuyanda kucita zyintu mbuli mbwayanda, Petra wakalyaandanya alikke kumbungano. Nikwakainda myaka minji, wakatalika alimwi kuyanzana ambungano. Ulikkomene lino kuba mumbunga ya Jehova alimwi uliyandide kusumpula bubambe bwambungano. Ino ncinzi cakapa kuti acince kuyeeya? Wakalemba kuti: “Kutegwa ndilimvwe kwaanguluka mumbunga ya Leza, ndakali kuyandika kumvwisya akuba abube bobilo buyandika kapati bwakulicesya alimwi akulibombya.”

9. Ino muuya nzi muntu uulicesya ngwatondezya kujatikizya cakulya cakumuuya ncotutambula, alimwi nkaambo nzi kucita boobo ncocimupa kuyandika kapati?

9 Muntu uulicesya ulatondezya kulumba kuzwa aansi aamoyo kububambe bwa Jehova kubikkilizya acakulya cakumuuya. Aboobo, muntu uuli boobo musungu mukwiiya Bbaibbele alimwi muntu uuyandisya kubala mamagazini aa Ngazi Yamulindizi alimwi a Sinsimuka!. Mbubwenya mbuli babelesi bambi banji ba Jehova, ulakonzya kuba acilengwa cakubala bbuku limwi alimwi lipya katanalibikka mpayobweda mabbuku mulaibbulali yakwe. Ciindi notutondezya kulumba kwiinda mukubala akwiiya mabbuku eesu aapandulula Bbaibbele, tuyaambele kumuuya alimwi Jehova ulakonzya kutubelesya kapati mumulimo wakwe.—Heb. 5:13, 14.

10. Mbuti mbotukonzya kutondezya muuya wakuba mbuli muniini mumbungano?

10 Ooyo uulilemeka mbuli muniini “mupati” alimwi munzila imwi. Mbungano zyoonse zilijisi baalumi beelela ibasalidwe kwiinda mubusolozi bwamuuya uusalala wa Jehova kutegwa babeleke kabali baalu. Balabikka bubambe bwazyintu zyakumuuya mbuli miswaangano yambungano, mulimo wamumuunda alimwi abweembezi. Ciindi notutondezya muuya wakulicesya kwiinda mukusumpula bubambe oobu, tupa kuti kube lukkomano, luumuno alimwi alukamantano mumbungano. (Amubale Bahebulayo 13:7, 17.) Kuti kamubeleka mbuli mwaalu naa mukutausi, sena tamukkomene kuti Jehova wakamupa coolwe camulimo uuli boobo?

11, 12. Mbube nzi ibuyakupa kuti katuyandika kapati mumbunga ya Jehova, alimwi nkaambo nzi ncocili boobo?

11 Ooyo uulilemeka mbuli muniini “ngomupati,” naa kuyandika kapati mumbunga ya Jehova nkaambo kulicesya kumupa kuba mubelesi mubotu alimwi uuyandika kapati wa Leza. Jesu wakakulwaizya basikwiiya bakwe kulilemeka mbuli muniini nkaambo bamwi bakali kweendelezyegwa amuuya iwakadumide kuciindi eeco. Lugwalo lwa Luka 9:46 lwaamba kuti: “Bakatalika kukazyanya mulicabo kuti naa nguni wakali mupati akati kabo.” Andiswe tulakonzya kutalika kuyeeya kuti munzila imwi tulabainda basyomima naa bantu boonse. Bantu banji batuzingulukide munyika beendelezyegwa akulisumpula alimwi akuliyanda. Atutantamuke muuya wakulisumpula kwiinda mukulibombya. Ciindi notucita oobo akubikka kuyanda kwa Jehova mubusena bwakusaanguna, tuba balongwe bakatalusya kapati kubakwesu abacizyi.

12 Masimpe, majwi aa Jesu aakuti tulilemeke mbuli muniini alakulwaizya. Sena tatweelede kusolekesya kutondezya muuya wakulicesya mumbazu zyoonse zyabuumi? Atubikkile maano kumbazu zyotatwe.

AMUSOLEKESYE KUBA MUNIINI

13, 14. Mbuti mulumi naa mukaintu mbwayelede kutondezya kuba mbuli muniini, alimwi kucita oobo inga kwacijatikizya buti cikwati?

13 Mucikwati. Bantu banji mazuba aano babikkila kapati maano kulwaanguluko lwabo beni cakuti bayanda kupegwa lwaanguluko oolo nokuba kuti kucita boobo kusinkilila lwaanguluko lwabamwi. Nokuba boobo, muntu muniini ulasololelwa amuuya Paulo ngwatukulwaizya kuba anguwo. Mulugwalo ndwaakalembela bana Roma, wakalemba kuti: “Atusungwaalile kucita zyintu ziletela luumuno azyintu iziyaka umwi aumwi.” (Lom. 14:19) Muntu uuli mbuli muniini uyandaula luumuno abantu boonse kwaambisya amuntu ngwayandisya kapati ngwakwetenelimwi.

14 Atulange-lange mbazu yakulikondelezya. Banabukwetene balakonzya kwiimpana kuzyintu nzyobayanda caboola kukulikondelezya. Ambweni mulumi uyanda kukkala mubusena buumwine kuŋanda ciindi cakulikondelezya akubala bbuku. Kulubazu lumwi, mukaintu ambweni uyanda kuunka kubusena bumwi kucakulya naa kuswaya balongwe. Inga caubauba kumukaintu kuti alemeke mulumi wakwe ikuti mulumi kalicesya alimwi kuti kabikkila maano kuzyintu nzyayanda anzyatayandi mukaintu wakwe, muciindi cakubikkila buyo maano kuzyintu nzyayanda lwakwe mwini. Masimpe, mulumi inga wamuyanda kapati akumulumba mukaintu wakwe ciindi nabona kuti tabikkili buyo maano kuzyintu nzyayanda pele ulabikkila maano akuzyintu nzyayanda mulumi. Cikwati cilayuma kapati ciindi umwi aumwi natondezya kulicesya.—Amubale Bafilipi 2:1-4.

15, 16. Muuya uuli buti Davida ngwaakakulwaizya mu Intembauzyo 131, alimwi mbuti mbotukonzya kuutondezya mumbungano?

15 Mumbungano. Munyika, bantu banji bayanda kusaanguna mbabo kuzuzikizya nzyobalombozya. Tabayandi kukkazyika moyo, alimwi kulindila ndipenzi kulimbabo. Kuba amuuya wakuba mbuli muniini kutugwasya kulindila Jehova. (Amubale Intembauzyo 131:1-3.) Kulicesya alimwi akulindila Jehova cipa kulongezyegwa akukwabililwa, kuumbulizyigwa alimwi akukkutila. Nkakaambo kaako Davida ncaakakulwaizya bana Israyelinyina kulindila Leza wabo.

16 Mulakonzya kujana luumbulizyo luli boobo ciindi nomulindila Jehova cakulicesya. (Int. 42:5) Ambweni “[m]uyanda mulimo mubotu” alimwi ‘muyanda mulimo wabulangizi.’ (1 Ti. 3:1-7) Cakutadooneka, mweelede kucita zyoonse nzyomukonzya kutegwa muuya uusalala umugwasye kuba abube buyandika kumulangizi. Pele mbuti kuti zyintu zyatola ciindi cilamfwu kulindinywe kwiinda bamwi? Muntu uuli mbuli muniini ulakkazyika moyo kulindila coolwe camulimo, uyakuzumanana kubelekela Jehova calukkomano alimwi uyakukkomana mumulimo uuliwoonse ngwaapegwa.

17, 18. (a) Mbubotu nzi buboola ciindi notulomba kulekelelwa alimwi anotulibambilide kulekelela bamwi? (b) Ino mbukkale nzi bukulwaizyigwa mulugwalo lwa Tusimpi 6:1-5?

17 Mucilongwe cesu abamwi. Kulilekelela ncintu cikatazya kubantu banji. Nokuba boobo, babelesi ba Leza balaba amuuya wakuba mbuli muniini kwiinda mukuzumina kulubizya kwabo alimwi akulomba kulekelelwa. Kunze lyaboobo, balilibambilide kulekelela bamwi mukulubizya kwabo. Kulisumpula kupa kwaandaana alimwi akuzwangana, pele kulekelela kusumpula luumuno mumbungano.

18 Ciindi notutakonzyi kuzuzikizya cisyomezyo akaambo kabukkale mbotutakonzyi kucinca, inga kwayandika kuti ‘tulicesye’ kwiinda mukulilekelela kuzwa aansi amoyo. Nokuba kuti muntu ulakonzya kutongooka mweenzinyina, Munakristo uulicesya ulabikkila maano kukulezya kwakwe alimwi ulilibambilide kukuzumina.—Amubale Tusimpi 6:1-5.

19. Nkaambo nzi umwi aumwi wesu ncayelede kulumba kapati akaambo kalulayo lwamu Bbaibbele lwakutondezya muuya wakuba mbuli muniini?

19 Eelo kaka tulalumba kapati akaambo kakukulwaizya kwamu Magwalo kwakuba amuuya wakuba mbuli muniini! Nokuba kuti zimwi ziindi tulakonzya kujana buyumuyumu kutondezya muuya ooyo, kucilanga kabotu ciimo cesu a Mulengi wesu alimwi akulumba kulicesya kwakwe zilakonzya kutukulwaizya kuba abube oobo bubotu. Kwiinda mukucita boobo, tuyakutondezya kuti tulayandika kapati mbuli babelesi ba Jehova. Aboobo, umwi aumwi wesu weelede kulicesya mbuli muniini.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 5 Mazyina acincwa.

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 16]

Jehova ulatulemeka kwiinda mukutupa coolwe cakukambauka makani mabotu

[Zifwanikiso izili apeeji 19]

Nzyoolwe nzi nzyomujisi zyakutondezya muuya wakuba mbuli muniini?