Skip to content

Skip to table of contents

Madilwe aa Banakristo Ngabulemu, Acitwa Munzila Yeelede Alimwi Alamukkomanisya Leza

Madilwe aa Banakristo Ngabulemu, Acitwa Munzila Yeelede Alimwi Alamukkomanisya Leza

Madilwe aa Banakristo Ngabulemu, Acitwa Munzila Yeelede Alimwi Alamukkomanisya Leza

MULAKONZYA kumvwa bantu balila kufwumbwa nkomukonzya kuunka. Basidilwe basamide zisani zyaalubazu zisiya bali mukoompolola kulila, baile kulibbunta aansi akaambo kabuumba. Basikuzyana batobelezya mbozilila nyimbo. Kakuli bamwi balalya alimwi akusekelela kapati. Ibambi balaalabana aansi, bakolwa bukoko. Ino ncinzi eeci cicitika? Mumasena amwi aamunyika, eezyi nzilengwa zyadilwe zicitwa lyoonse kwalo myaanda-myaanda yabantu nkobabungana kutegwa balayane abantu bafwide.

Bakamboni ba Jehova banji bakkala muzilawo mwalo basazinyina alimwi abasimukobonyina mobasyoma kapati mizimo alimwi akuyoowa bantu bafwide. Tuulunzuma twabantu basyoma kuti muntu afwa, usanduka kuba muzimo uujisi nguzu zyakugwasya naa kucisa bantu bapona. Lusyomo oolu luliswaangene kapati atunsiyansiya tunji twamadilwe. Masimpe, kulila muntu wafwa takuli kulubizya pe. Ziindi zimwi, Jesu alimwi abasikwiiya bakwe bakabalila bayandwa babo ibakafwa. (Joh. 11:33-35, 38; Inc. 8:2; 9:39) Nokuba boobo, taakwe nobakaciindilizya kulila mbuli mbobakali kucita bantu bamwi mumazuba ngobakali kupona. (Lk. 23:27, 28; 1 Tes. 4:13) Ino nkaambo nzi? Kaambo kamwi kakali kakuti bakali kukazyi kasimpe kajatikizya lufwu.

Bbaibbele cakusalazya lyaamba kuti: “Baumi balizi kuti balafwa, pele bafwide tabezi cintu niciba comwe . . . Luyando lwabo alusulo lwabo abbivwe lyabo, zyoonse zyafwidilila . . . Taakwe milimo niiba miyeeyo neluba luzibo nebuba busongo mukabanda [cuumbwe, naa cikkalilo cabafwide] moyoonjila.” (Muk. 9:5, 6, 10) Tupango twamu Bbaibbele ootu twakasololelwa amuuya tulasalazya kuti muntu wafwa, tazyi cintu nociba comwe. Tayeeyi, kumvwa, kwaambaula, naa kuzyiba cintu cili coonse. Ino mbuti kuzyiba kasimpe kamu Bbaibbele aaka kayandika mbokweelede kujatikizya mbwaayendelezyegwa madilwe aa Banakristo?

“Mutaampi Cintu Citasalali”

Tacikwe makani amwaambo naa bukkale bujisi zilengwa ziindene-indene, Bakamboni ba Jehova tabajatikizyigwi mutunsiyansiya tuswaangene akusyoma kuti bantu bafwide kuli ncobazyi alimwi balakonzya kubakatazya naa kubagwasya aabo bacipona. Tunsiyansiya twakubucesya kulindilila mutunta, myeesyo, kubamba acuumbwe alimwi atunsiyansiya tujatikizya kulonzya dilwe, kupailila mizimo, alimwi atumpiyompiyo tujatikizya kusalazya mukamufwu zyoonse buyo zilisofweede alimwi tazimukkomanisyi Leza nkaambo ziswaangene aanjiisyo zitali zyamumagwalo zyakuti muuya taufwi. (Ezk. 18:4) Banakristo bakasimpe ‘tabakonzyi kwaabilwa kutafwule lya Jehova akutafwule lyabadaimona,’ aboobo tabatoli lubazu mutunsiyansiya ootu. (1 Kor. 10:21) Batobela malailile aakuti: “[A]mupambukane . . . Mutaampi cintu citasalali.” (2 Kor. 6:17) Tacili cintu cuuba-uba lyoonse kulitantamuna kutunsiyansiya ootu.

Muno mu Afulika alimwi akumasena buyo aambi, bantu banji basyoma kuti ccita kuti tunsiyansiya tumwi twatobelwa, buyo-buyo mizimo ilanyema. Kukakilwa kucita boobu kubonwa kuti nkulubizya kupati kwalo ikukonzya kuleta manyongwe naa malweza kubantu bamucilawo boonse. Akaambo kakukaka kutola lubazu mutumpiyompiyo twamadilwe itutali twamu Magwalo, bantu ba Jehova banji bapegwa milandu, balatukilwa, alimwi babonwa kuti tabali kabotu kubantu mbobakkala limwi mumunzi naa kubasazinyina. Bamwi bapegwa mulandu wakutayanda kuba balongwe abantu bambi alimwi akutalemeka bantu bafwide. Ziindi zimwi, bantu batasyomi balakakatizya cakuti mane balaba mbobeendelezya dilwe lya Munakristo. Aboobo, ino mbuti mbotukonzya kucesya mazwanga abantu aabo bakakatila kuti mane kutobelwe tunsiyansiya twamadilwe itutamukkomanisyi Leza? Kwaambisya, ino ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa tutajatikizyigwi mutumpiyompiyo tutasalali alimwi amicito iikonzya kunyonganya cilongwe cesu a Jehova?

Kusala Kwanu Amukucite Munzila Iilimvwisya Kabotu

Mumasena amwi aamunyika, ncilengwa buya kuti basazinyina alimwi abamukowa ibapati mbabeelede kwaamba zyeelede kucitwa kujatikizya mbwayelede kuzikkwa muntu wafwa. Aboobo, Banakristo basyomeka beelede kwaamba cakusalazya kuti dilwe liyooyendelezyegwa alimwi akucitwa a Bakamboni ba Jehova kweelena anjiisyo zyamu Bbaibbele. (2 Kor. 6:14-16) Zicitika adilwe lya Munakristo tazyeelede kunyonganya manjezyeezya aabasyomima naa kufwumpuzya bantu bazyi nzyotusyoma alimwi akuyiisya kujatikizya bantu bafwide.

Ciindi nokwalombwa kuti mwiiminizi wambungano ya Bunakristo akanane makani aadilwe, mwaalu uusalidwe ulakonzya kupa malailile aagwasya alimwi akugwasya Banakristo bacitikilwa dilwe kumvwisya njiisyo zyamu Bbaibbele zikonzya kugwasya kububambe bwadilwe kutegwa dilwe licitwe kweelana amalailile aamu Magwalo. Ikuti bamwi ibatali Bakamboni bayanda kuti kucitwe zimwi zitasalali, cilayandika kwiima nji alimwi akupandulula cabusicamba nzyotusyoma Tobanakristo munzila yalubomba alimwi yabulemu. (1 Pet. 3:15) Pele ino mbuti kuti musazima uutasyomi ucizumanana kukakatizya kuti kucitwe tumpiyompiyo tutasalali mububambe bwadilwe? Mukwasyi wa Banakristo inga wasala kuzwa adilwe. (1 Kor. 10:20) Ikuti cintu cili boobu cacitika, makani aadilwe inga akananwa ku Ŋanda ya Bwami iili kubusena ooko naa busena bumwi bweelede kutegwa ‘tuumbulizyanye kuzwa mu Magwalo’ abaabo bali mubuumba kapati akaambo kakufwidwa muyandwa wabo. (Rom. 15:4) Nokuba kuti mutunta tauko, bubambe oobu bulakonzya kuba bwabulemu alimwi bulakonzya kuzuminwa kapati. (Dt. 34:5, 6, 8) Kunyonganya cakubula luzyalo nkobakonzya kucita aabo batasyomi inga kwapa kuti kube mapenzi alimwi akuusa kapati ciindi eeci, pele tulakonzya kuumbulizyigwa mukuzyiba kuti kukakatila kwesu mukucita cintu ciluzi kulamukkomanisya Leza walo uutupa “inguzu zigambya.”—2 Kor. 4:7.

Amwaalembe Malailile Aanu

Ikuti muntu walemba malailile aakwe aajatikizya bubambe bwadilwe lyakwe, ncuuba-uba kubandika abamumukwasyi ibatali Bakamboni mbokunga balangilwa kuti balazitobela nzyaakasala mufwu. Mbolyeelede kweendelezyegwa dilwe, nkolyeelede kucitilwa, alimwi aweelede kubamba alimwi akulanganya makani aadilwe, ntotwaambo tuyandika kapati itweelede kulembwa. (Matl. 50:5) Pepa likonzya kugwasya ndileelyo lyalembwa zyina alimwi kakuli abakamboni. Aabo balibambila zyakumbele kwiinda mukubelesya luzyibo alimwi abusongo buzwa munjiisyo zyamu Bbaibbele balizyi kuti tabeelede kulindila kusikila nkobacembaala buya naa kuciswa kapati ndeliya bayeeye kubweza ntaamu eeyi.—Tus. 22:3; Muk. 9:12.

Bamwi bantu tabaanguluki kulemba malailile aaya apepa. Nokuba boobo, kucita boobo ncitondezyo cakusima kwa Bunakristo alimwi akubikkila maanu kubantu. (Flp. 2:4) Inga cagwasya kapati kuti aumwi watulanganya twaambo ootu muciindi cakulekela kuti kubamba twaambo ootu kukatyompye bamumukwasyi balo ibanga basinikizyigwa kuzumina kucita zyintu zitasalali zyalo sikwaazwa nzyaatakali kusyoma nokuba kuzumizya.

Dilwe Alibe Lyabulemu Ciindi Coonse

Mumasena manji aamu Afulika, bantu banji basyoma kuti dilwe lyeelede kukomena alimwi lyeelede kukkomanisya kutegwa mizimo itanyemi. Bamwi babelesya madilwe kuba ciindi ‘cakulisumpula’ kujatikizya mpuwo alimwi alubono ndobajisi. (1 Joh. 2:16) Kulabelesyegwa ciindi cinji alimwi anguzu kubikkilizya alubono lunji mukucita kuti bantu baambe kuti sikwaazwa walilwa kabotu. Kutegwa bantu banji baboole kudilwe, kulabikkwa zikwaankwani zipati mumasena aayindene-indene izitondezya cifwanikiso casikwaazwa mukwaambilizya dilwe kubanamaleya. Masikipa aajisi cifwanikiso casikwaazwa alapangwa alimwi akupegwa kutegwa basidilwe basame. Mabbokesi aazekawidwe alimwi aadula alaulwa kutegwa bakankamanisye basikulangilila. Mucisi cimwi camu Afulika, bamwi basika muciimo cakubamba mabbokesi aaboneka mbuli myootokala, ndeke, maato, alimwi azyintu buyo zimwi zibambilidwe kutondezya buvwubi, bulemu alimwi ampuwo. Mutunta ulakonzya kugwisyigwa kuzwa mubbokesi alimwi akulazikwa abulo bubambidwe kabotu kapati. Mukaintu wafwa ulakonzya kusamikwa cisani caamucado cituba alimwi akubikkwa nkaya, bulungu alimwi akunanikwa mafwuta. Sena kutola lubazu mumicito yamusyobo ooyu inga kweelela ncobeni kumubelesi uuli woonse wa Leza?

Banakristo basimide bacibona kuti ncabusongo kutajatikizyigwa mukuciindilizya nkobacita bantu batakwe ncobazyi nokuba kubikkila maanu kunjiisyo zyabunaleza. Tulizyi kuti tunsiyansiya alimwi amicito iitali yamu Magwalo ‘tazili zya Leza pe, pele nzyanyika eeyi iili mukumana.’ (1 Joh. 2:15-17) Kuyandika kubikkila maanu kapati kutegwa tutoongelezyegwi kuba amuuya uutali wa Bunakristo wakuzundana, kusoleka kucita zyintu ikwiinda mbobacita bamwi. (Gal. 5:26) Zyintu zicitika zitondezya kuti ciindi kuyoowa bantu bafwide nokuba cibeela cipati cazilengwa zyamucilawo alimwi acabukkale bwamumo, madilwe kanji-kanji alakomena alimwi alakatazya kweendelezya, aboobo bantu balakonzya kutalika kulicitila nzyobayanda. Kulemeka bantu bafwide kulakonzya kupa bantu batasyomi kucita micito iitasalali. Mumadilwe aamusyobo ooyu, inga bantu batalika koompolola kulila, kukumbata mutunta, kubandika cacigaminina mbuli kuti baambila muntu uupona, alimwi akubikka mali alimwi azyintu zimwi amutunta. Ikuti eeci cacitika adilwe lya Munakristo, inga calisampaula kapati zyina lya Jehova alimwi abantu bakwe.—1 Pet. 1:14-16.

Kuzyiba ciimo cini-cini cabantu bafwide kweelede kutupa busicamba bwakweendelezya madilwe eesu cakubula kabala kali koonse kanyika. (Ef. 4:17-19) Nokuba kuti Jesu wakali ngomuntu mupati alimwi uuyandika kapati kwiinda iwakaponede, wakazikkwa kabotu-kabotu alimwi munzila yeelede. (Joh. 19:40-42) Kuli baabo ibajisi “miyeeyo ya-Kristo,” ikuzikka munzila nguba-uba alimwi ikucitwa munzila yeelede bakubona kuti nkwabulemu. (1 Kor. 2:16) Masimpe, kuzumanana kweendelezya madilwe aa Banakristo munzila nguba-uba alimwi yeelede nenzila mbotu iikonzya kugwasya kutajatikizyigwa muzyintu zitasalali kweelana a Magwalo alimwi akuzumanana kuba muluumuno munzila yabulemu alimwi yeelela baabo ibamuyanda Leza.

Sena Kweelede Kuba Kusekelela?

Bamana kuzikka, inga kacili cilengwa buya kubasazinyina, basimukobonyina alimwi abamwi kuti baswaangane kutegwa balye alimwi akuzyana kunyimbo zilila kapati. Mapobwe aaya aamumadilwe kanji-kanji alajatikizya akukolwa alimwi amicito yakutalilemeka. Bantu bamwi bayeeya kuti mapobwe aaya agwisya buumba bwalufwu. Ibamwi bayeeya kuti eeci ncibeela buyo cazilengwa zyabo. Nokuba boobo, bantu banji basyoma kuti mapobwe aaya nkansiyansiya kayandika kalo keelede kucitwa kutegwa bafwide balemekwe alimwi akutembaulwa alimwi akuzumizya muuya wasikwaazwa kuti usangane mizimo yakwe.

Banakristo bakasimpe balabona mbolugwasya lulayo lwamu Magwalo oolu: “Buusu mbubotu kwiinda kuseka, nkaambo kuusa nkokubotya moyo.” (Muk. 7:3) Kuyungizya waawo, balizyi mpindu yakutondezya cakaumuumu mbobuli bufwaafwi buumi alimwi abulangizi bwabubuke. Masimpe, aabo bajisi cilongwe ciyumu a Jehova, ‘buzuba bwakufwa mbubotu kwiinda buzuba bwabo bwakuzyalwa.’ (Muk. 7:1) Aboobo, kuzyiba kuti kubamba pobwe lyadilwe kuliswaangene akusyoma mizimo alimwi amilimo yakutalilemeka cipa kuti citeeleli kapati ku Munakristo wakasimpe kweendelezya alimwi akujanika kumapobwe aamusyobo ooyu. Kubamba cilongwe abantu bayanda kusekelela lyadilwe inga kwatondezya kuti tatumulemeki Leza alimwi akutalemeka manjezyeezya aabaabo mbotumukomba limwi Jehova.

Bantu Abalubone Lwiindano

Nokuba kuti kuyoowa bantu bafwide kulidumide akati kabantu bali mumudima wakumuuya, swebo kaka tulalumba kapati akaambo kakuti tatuyoowi bantu bafwide! (Joh. 8:32) Mbotuli “bana balugwemuko,” tulatondezya kuusa kwesu alimwi abuumba munzila iitondezya mumuni wakumuuya, inzila yeelede, yabulemu alimwi yeendelezyegwa abulangizi bwini-bwini bwabubuke. (Ef. 5:8; Joh. 5:28, 29) Bulangizi oobu buyootugwasya kutaciindilizya kutondezya buumba kwalo kanji-kanji kulibonya kubantu “batajisi ncobalangila.” (1 Tes. 4:13) Buyootupa kuba basicamba mukwiima nji kubukombi busalala, alimwi akutayoowa muntu.—1 Pet. 3:13, 14.

Kutobela njiisyo zyamu Magwalo cakusyomeka kuyoopa bantu coolwe ‘cakubona lwaandaano akati kamuntu uuyoowa Leza amuntu uutamuyoowi.’ (Malk. 3:18) Bumwi buzuba, lufwu luyoomana. (Ciy. 21:4) Notulindilila kuzuzikizyigwa kwacisyomezyo eeco, Jehova atujane kuti tatukwe kabala, kampenda alimwi tulitantamukide cakumaninina kunyika mbyaabi eeyi alimwi akumicito yayo yakutalemeka Leza.—2 Pet. 3:14.

[Cifwanikiso icili apeeji 30]

Ncabusongo kuzilemba nzyotuyanda kuti zikacitwe kujatikizya bubambe bwadilwe

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Madilwe aa Banakristo ayelede kucitwa munzila yeelede alimwi ayelede kuba aabulemu