Skip to content

Skip to table of contents

SENA CAKALENGWA BUYA?

Mbwacikonzya Kucinca-cinca Mubala Muswi Uutegwa Cuttlefish

Mbwacikonzya Kucinca-cinca Mubala Muswi Uutegwa Cuttlefish

MUSWI uutegwa cuttlefish ulakonzya kucinca-cinca mubala alimwi akulisisa, cakuti ambweni muntu takonzyi kumubona. Kweelana alipooti imwi, musuwi ooyu “uzyibidwe kuti amubili ujisi mibala minji iindene-indene iikonzya kucinca-cinca mukulaba kwaliso.” Ino ucikonzya buti kucita oobo?

Amulange-lange cicitika: Muswi ooyu ulacinca mubala kwiinda mukubelesya maseelo aalibedelede aajanika kunsi aacikanda aategwa chromatophore. Maseelo aaya alijisi tukomo ituzwide mibala alimwi alizungulukidwe atulambi tusyoonto-syoonto kapati. Ciindi muswi ooyu nayanda kulisisa, bongo bulatuma mulumbe kutegwa tulambi ituzunguluka tukomo tuceye. Mpoonya tukomo alimwi amibala iili mumo zilafwuta, eelyo muswi ulacinca mubala alimwi ambwalibonya. Muswi ooyu ulacita malengwa aaya kutali buyo nayanda kulisisa pe, pele anayanda koongelezya cisimbi naa cisankwa alimwi ambweni amukutuma milumbe.

Basyaazibwene ku University of Bristol, England, bakapanga cikanda cikozyenye acamuswi ooyu. Akati kacikanda bakabikka tuntu itujisi tulabba twalo itubeleka mbuli tulambi twamuswi ooyu. Ciindi basikuvwuntauzya nobakacibikka kumagesi cikanda, tuntu tuli mbuli tulambi twakanyana, mpoonya tuntu itujisi tulabba twakafwuta, calo icakapa kuti cikanda cisiye akucinca mubala.

Kujatikizya buvwuntauzi bwamilambi yamuswi ooyu, syaazibwene Jonathan Rossiter wakaamba kuti “akaambo kakuti milambi miteteete,” ilakonzya kubelesyegwa kupanga zisani zicinca mubala mukulaba kwaliso. Rossiter wakaamba kuti bantu balakonzya kusama zisani zipangwa kwiinda mukwiiya cuttlefish kutegwa balisise naa akaambo kakuti nzyezisamwa mazuba aano.

Ino muyeeya buti? Sena kucikonzya kucinca-cinca mubala kwa cuttlefish kwakabako kwiinda mukusanduka naa kwakalengwa buya?