Skip to content

Skip to table of contents

Sena Banakristo Baleelede Kukomba Kumalende?

Sena Banakristo Baleelede Kukomba Kumalende?

MWAKA AMWAKA, bantu bainda ku 6,000,000 balaunka kubusena buli mucisaka camakedari icili ku Shima Peninsula ku Japan. Balaunka ku Grand Shrine ku Ise, ooko kwalo leza mukaintu wazuba Shinto, Amaterasu Omikami, nkwaali kukombwa kwamyaka iibalilwa ku 2,000 yainda. Cakusaanguna bakombi balalisalazya kwiinda mukusamba kumaanza akumulomo. Kwamana, balaima kumbele lyamalende, balatobela cilengwa ncobakotama, kukamba, akupaila kuli leza mukaintu. * Bukombi bwaci Shinto bulazumizya basicikombelo kucita nzyobasyoma bamwi, alimwi ba Bbuda, abalitaminina kuba Banakristo, alimwi bamwi babona kuti taakwe kukazyanya kuliko mukucita zilengwa zyabukombi bwaci Shinto kumalende aaya.

Bunji bwazikombelo zipati-pati munyika zilijisi malende, * alimwi bantu banji balaunka kumalende. Muzisi mobalitaminina kuba Banakristo, kuli zikombelo zinji alimwi amalende aambwa kuti nga Jesu, Mariya alimwi abasaante. Amwi aakozyenye ayaayo ajanika mumasena oomo imwakacitika zintu zilembedwe mu Bbaibbele naa “maleele” aakacitika caino ino aambwa kuti atola lubazu naa ooko nkobayobweda zimpangaliko zyabukombi. Bantu banji balaunka kumalende nkaambo basyoma kuti mipailo yabo ilakonzya kumvwugwa ikuti yacitilwa mubusena busalalisya. Kuli bamwi, lweendo lulamfwu lwakusika kumalende citondezya kulyaaba kwabo mubukombi.

Basikuswaya ku Grand Shrine yaku Ise, Japan, alimwi aku Grotto yaku Massabielle, Lourdes, France

Sena mipailo alimwi akulomba kulalangilwa kumvwugwa akwiingulwa ikuti yaambilwa kumalende? Sena Leza ulakonzya kubakkomanina aabo baunka kuyookomba kumalende? Mubuzyo ngwakuti, sena Banakristo baleelede kukomba kumalende? Bwiinguzi kumibuzyo eeyi tabukootwaambila buyo mbotweelede kukubona kukomba kumalende, pele bulatugwasya akuzyiba bukombi bumukkomanisya Leza.

KUKOMBA “MUMUUYA AMUKASIMPE”

Ino Jesu wakali kupandulula nzi naakaamba kuti tweelede kukomba “mumuuya amukasimpe.”?

Mubandi ngwaakajisi Jesu amukaintu muna Samariya utondezya Leza mbwakubona kukombela kumasena aasalala naa kumalende. Jesu wakali mulweendo kwiinda mu Samariya, mpoonya wakaima amugoti kuti alyookezye afwaafwi adolopo lya Sukari. Wakatalisya mubandi amukaintu iwakaboolede kuteka maanzi kumugoti. Nobakali kubandika, mukaintu wakaamba lwiindano lupati mumakani aabukombi akati kaba Juda aba Samariya. Wakaamba kuti: “Bamatata bakali kukombela mucilundu eeci, pele nywebo mwaamba kuti mu Jerusalemu mobeelede kukombela bantu.”—Johane 4:5-9, 20.

Mulundu ngwaakali kwaamba mukaintu wakali Mulundu wa Gerizimu, uuli kunyika aa Jerusalemu makkilomita aali 50. Ooko bana Samariya ciindi cimwi bakalijisi tempele kwalo nkobakali kucitila mapobwe mbuli Pobwe Lyakwiindilila. Nokuba boobo, muciindi cakubikkila maano kulwiindano lwakaliko akati kabo, Jesu wakaambila mukaintu kuti: “Kondisyoma omukaintu kuti, ciyoosika ciindi nywebo nomutakakombi Taata mucilundu eeci nomuba mu Jerusalemu.” (Johane 4:21) Eelo kaka makani aaya akali kugambya, kwaambisya mbwaakazwa kumu Juda. Nkaambo nzi kukomba kutempele lya Leza mu Jerusalemu ncokwali kuyoomana?

Jesu wakazumanana kuti: “Ciindi ciyoosika alimwi ncencico cino, eelyo bakombi bakasimpe nobayookomba Taata mumuuya amukasimpe, nkaambo mubwini bantu bali boobu mbayandaula Taata kuti bamukombe.” (Johane 4:23) Kwamyaanda yamyaka, ba Juda bakali kubona tempele libotu kapati mu Jerusalemu kuba busena bwabo bwakukombela. Bakali kweenda ziindi zyotatwe kuti bakape zipaizyo kuli Leza wabo Jehova. (Kulonga 23:14-17) Pele Jesu wakaamba kuti zyoonse eezyi zyakali kuyoocincwa alimwi akuti “bakombi bakasimpe” bakali kuyookomba “mumuuya amukasimpe.”

Tempele lyaba Juda yakali ŋanda iini-ini iyakayakidwe mubusena bugaminide. Pele muuya akasimpe nzintu zitalibonyi, alimwi tazijaniki mubusena bwini bugaminide. Aboobo, Jesu wakali kupandulula kuti bukombi bwa Banakristo bwakasimpe tiibwakali kuyoojanika mubusena bumwi naa kucitwa muŋanda iiyakidwe naa busena, kutali mu Mulundu wa Gerizimu, tempele lyamu Jerusalemu, naa busena busalala bumbi buli boonse.

Mumubandi wakwe amukaintu muna Samariya, Jesu alimwi wakaamba kuti “ciindi” cakucinca ooku mukukomba Leza kwakali ‘kuyoosika.’ Ino eeco cakali kuyoocitika lili? Ciindi cakasika Jesu naakaamanizya bweende bwazintu bwaci Juda bwabukombi ibwakayeeme aa Mulawo wa Musa kwiinda mulufwu lwakwe lwacipaizyo. (Baroma 10:4) Pele Jesu alimwi wakaamba kuti: “Ciindi . . . ncencico cino.” Ino nkaambo nzi? Akaambo kakuti wakali Mesiya, wakatalikide kale kuyobolola basikwiiya ibakali kuyoomvwida mulawo ngwaakaamba wakuti: “Leza Muuya, alimwi aabo bamukomba beelede kumukomba mumuuya amukasimpe.” (Johane 4:24) Aboobo, ino caamba nzi kukomba mumuuya amukasimpe?

Jesu naakaamba kukomba mumuuya, tanaakali kupandulula busungu. Muciindi caboobo, wakali kwaamba kusololelwa amuuya uusalala wa Leza, walo uujisi lubazu mukutusololela kutegwa twaamvwisye Magwalo. (1 Bakorinto 2:9-12) Alimwi kasimpe Jesu nkaakali kwaamba nduzyibo lwini-lwini lwanjiisyo zyamu Bbaibbele. Aboobo, muciindi cakucitilwa mubusena bulibedelede, bukombi bwesu buyootambulwa kuli Leza kuti kabweendelana ancoliyiisya Bbaibbele alimwi akusololelwa amuuya uusalala.

BANAKRISTO MBOBAABONA MALENDE

Aboobo, mbuti Banakristo mbobeelede kubona nyendo zyakuya kuyookomba kumalende? Kwiinda mukulanga malailile aa Jesu aakuti bakombi bakasimpe kabakomba Leza mumuuya amukasimpe, cilasalala kuti bukombi ibucitilwa kumalende aali woonse naa busena busalala taakwe ncobwaamba kuli Taateesu wakujulu. Kuyungizya waawo, Bbaibbele lilatwaambila Leza mbwakubona kubelesya mituni mukukomba. Lyaamba kuti: “Amukutije kukomba mituni” alimwi akuti “amwiitantamuke mituni.” (1 Bakorinto 10:14; 1 Johane 5:21) Eeci citondezya kuti, Munakristo wakasimpe teelede kukomba kubusena bubonwa kuti bulasalala naa ibusumpula mituni. Aboobo, akaambo kambwaabonwa malende, Banakristo bakasimpe tabakombi kumalende.

Nokuba boobo, eeci tacaambi kuti Ijwi lya Leza lilakasya kuba abusena busalidwe bwakupailila, kwiiya naa kuzinzibala kuyeeya. Busena bwakubunganina ibubambidwe kabotu mbobweelela kubandikila alimwi akwiiya zintu zyakumuuya. Alimwi tacilubide kupanga ciibalusyo, mbuli bbwe lyaacuumbwe lilembedwe makani aamuntu wakafwa. Eeci inga catondezya buyo ciibalusyo naa luyando kumuntu wakafwa. Nokuba boobo, ikubona busena oobo kuba busena busalala naa bwakulemeka zikozyanyo naa zimpangaliko inga kwaba kucita cintu ciimpene amajwi aa Jesu.

Aboobo, tamweelede kuunka kumalende alusyomo lwakuti Leza ulalangilwa kuswiilila mipailo yanu ookuya. Alimwi Leza takonzyi kukkomana andinywe naa kumulongezya munzila iilibedelede akaambo kakuunka kumalende. Bbaibbele litwaambila kuti Jehova Leza “Mwami wakujulu aanyika, takkali mumatempele aakayakwa amaanza.” Pele eeci tacaambi kuti Leza uli kule andiswe. Tulakonzya kupaila kulinguwe alimwi akumvwugwa kufwumbwa nkotubede nkaambo “tali kulamfwu kuli umwi aumwi wesu.”—Milimo 17:24-27.

^ par. 2 Zilengwa zilakonzya kwiindana kumalende aaba Shinto aindene-indene.

^ par. 3 Amubone kabbokesi kakuti “ Ino Malende Ninzi?