Skip to content

Skip to table of contents

Zicitika Munyika

Zicitika Munyika

Zisi Zyamu Sub-Saharan Africa

Lipooti yaba UNICEF kujatikizya zisi zyamu sub-Saharan Africa yakaamba kuti: “Akati kabana bajisi myaka yakuzyalwa iitasiki ku 5, ibasika ku 38 pesenti buyo mbabajisi cipepa citondezya buzuba mbobakazyalwa, busena alimwi amazyina aabazyali babo.” Nokuba boobo, muzisi eezyi, ba Elke Wisch, babili kumupati wa UNICEF, kujwe alimwi akumusanza kwa Africa, bakaamba kuti: “Kulembya kuzyalwa kwamwana kulayandika kapati kutegwa mwana kasilikwa kucibbadela, alembwe cikolo, alimwi akuti naa bazyali bakwe bafwa akacikonzye kukona lubono lwabazyali bakwe.”

Italy

Kweelana abuvwuntauzi bumwi, bakubusi banji mu Italy balayoowa kukongwa kuumwa kucitwa a Intaneti. Bakubusi bajisi myaka yakuzyalwa iili akati-kati ka 12 a 17, ibasika ku 72 pesenti baamba kuti balayoowa akaambo kakukongwa ooku. Aabo bayoowa kukongwa kuumwa kucitwa a Intaneti mbanji kwiinda baabo ibayoowa kubelesya misamu iikola ibasika ku 55 pesenti, ibayoowa kutundululwa abantu bapati basika ku 44 pesenti, alimwi aabo ibayoowa bulwazi buyambukila kwiinda mukoonana basika ku 24 pesenti.

Japan

Kweelana alipooti yakalembwa mumuteende wa The Japan Times, bakubusi tabayandi kusumpulwa amulimo. Bakubusi basika ku 40 pesenti bayeeya kuti kutalilemeka alimwi akuvwula kwamicito imwi yakutasyomeka takuluzi pe. Basikulembwa milimo banji tabaanguluki kwaamba mizeezo yabo naa kubandika abasikubalemba milimo. Pele bapati balamvwana abasikubalemba milimo kutegwa bazumanane kubeleka, kakuli aabo babelesi bacili bana basika ku 60 pesenti balabeleka kumwi kabajisi bulangizi bwakujana mulimo uumbi uuli kabotu.

Brazil

Kuzwa mu 1980 kusikila mu 2010, bantu batandila ku 800,000 bakajaigwa antobolo ku Brazil. Akati kabantu aabo bakajaigwa, ibainda ku 450, 000, bakajisi myaka yakuzyalwa iili akati-kati ka 15 alimwi a 29. Buvwuntauzi ibwakapegwa ino-ino kujatikizya milandu yakacitwa, butondezya kuti kujayana kuli boobu kulacitika akaambo kakulwana mumikwasyi, kuzwangana abasimukobonyina, munyono, alimwi akukazyanya akati kabanamutekenya.