Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 22

Sumpuka Munzila Njubalaayo!

Sumpuka Munzila Njubalaayo!

“Musinizye zintu ziyandika kapati.”—FLP. 1:10.

LWIIMBO 35 “Amusinizye Zintu Ziyandika Kapati”

ZITAYIIGWE *

1. Nkamboonzi bamwi bantu nibakachilwa kubala?

MAZUBAANO, bantu biingi babeleka changuzu kuti bajane ziyandikana mubuumi. Bakwesu biingi babeleka ma-awa miingi kuti bajanine mpuli zyabo chakulya, zyakuzwaata abusena bwakukkala. Biingi beenda misinzo milamfu kuya kumulimu akubweeda kumaanda aabo. Bamwi babeleka milimu iiminia kuti basanine mpuli zyabo. Kumamanino aabuzuba bakwesu abachizi aaba, ngabakatala zyakuti ngatabachikwe chiyandisyo chakubala.

2. Ndiilili nujana chiindi chakubala?

2 Simpe ndyakuti, toonse tweelede kujana chiindi chakubala kuti tumvwisisisye Jwi lyaLeza amabbuku eesu aachiKristu. Tweelede kuchita oobo kuchitila kuti tube aabweenzuma bulikabotu aaJehova akuti tukajane buumi butamani! (1 Tim. 4:15) Bamwi bafuma kuseeni-seeni buzuba abuzuba kuti babale, chiindi nikuumwide aang’anda, kabali bazwa kulyookezya mansiku. Bamwi babamba chiindi nibali abalikke kakutakwe chintu chibapambanisya goko, kuti babale akuyeeyesesya.

3-4. Nkuukuli kuchincha kwakachitwa kuzintu nzitujana alubo nkamboonzi?

3 Toonse tulakonzya kwaamba kuti kujana chiindi chakubala, kulayandikana. Pesi niinzi nzitweelede kubala? Ulakonzya kwaamba kuti, ‘Kuli zintu zyiingi zyakubala. Kulandiyumina kuzibala zyoonse.’ Bamwi bakwesu balakonzya kubala zintu zyoonse zyamubukombi nzitujana pesi bamwi kulabayumina kujana chiindi chakuchita oobo. BamuKabunga Keendelezya balizizi eezi. Nkinkaako, bakasala kuchesya mabbuku ngitujana kuswaanizya azintu zijanika aaIntaneti.

4 Muchikozyano, tatuchipupululi Yearbook of Jehovah’s Witnesses nkaambo zyakachitika zisungwaazya, zyaabujanika aa-jw.org® amupulogilamu ya-JW Broadcasting® iizwa mweezi amweezi. Magazini yaNgaziyakulinda yabantu boonse a-Amubuke!, zyaabugwisigwa tutatu amunyaka. Kuchincha ooku teekwakachitilwa kuti tujane chiindi chakuchita zimwi zintu zitagwasyi. Pesi kwakachitilwa kuti tujane chiindi ‘chakusinizya zintu ziyandikana kapati.’ (Flp. 1:10) Atubone mbutukonzya kusala zintu ziyandikana ambutukonzya kugwasigwa akubala Bbayibbele.

BIKKA ZIYANDIKANA MUBUSENA BWAKUSAANGUNA

5-6. Ngaali mabbuku ngitweelede kubala?

5 Niinzi nzitweelede kubikka mubusena bwakusaanguna? Tweelede kujana chiindi chakubala Jwi lyaLeza buzuba abuzuba. Magwalo aabalwa mukubala Bbayibbele kwamviki amviki, akachesegwa kuchitila kuti tujane chiindi chakuyeeyesesya nzitubala akuyanduulisisya. Makanze eesu taakumaninsya chipanzi nchitupedwe pe pesi ngakuti Bbayibbele litusike aamoyo akuti tuswene aafwiifwi aJehova.—Int. 19:14.

6 Nziizili zimwi nzitweelede kubala? Tweelede kulibambila chiiyo chaNgaziyakulinda Yakwiiya aChiiyo chaBbayibbele chaMbungano azimwi zipanzi zyamiswaangano yaakati kamviki. Alubo tweelede kubala magazini yaNgaziyakulinda yabantu boonse aya-Amubuke!

7. Tweelede kulengwaana na kuti katutakonzyi kubala zintu zyoonse zijanika awebbusayiti yesu aa-JW Broadcasting?

7 Ulakonzya kwaamba kuti, ‘Kutegwani azintu zyoonse zijanika aawebbusayiti yesu ya-jw.org azimwi zijanika aa-JW Broadcasting? Nzyiingi loko.’ Yeeya chikozyano chitobela: Mu-restaurant aatebbulu, kujanika zyakulya zyiingi, zibotu loko. Pesi makkasitoma tabazilabili pe zyoonse zyakulya nzibajana. Basala ziche biyo. Munzila iikozyenie, kuti kutakonzyi kubala zintu zyoonse zijanika aaIntaneti, utalengwaani pe. Bala akweebela nzukonzya. Lino atulange-lange kuti kubala kuswaanizyaanzi ambukukonzya kutugwasya.

KUBALA MULIMU!

8. Nziizili zintu nzweelede kuchita chiindi nulibambila chiiyo chaNgaziyakulinda alubo kuchita oobo kuyookugwasya biyeni?

8 Kubala chaamba kubikkila maanu kuzintu nzulikubala, kuchitila kuti wiiye chimwi chintu chiyandikana. Tachaambi kubala kuli kuchijanina kumaninsya akweenga nsandulo luzutu. Muchikozyano, nulibambila chiiyo chaNgaziyakulinda saanguna kubala zitayiigwe zijanika kumasaangunino aachiiyo. Kuzwa waawo, langa mutwe wachiiyo, tutwe tuniini amibuzyo yakwiindulula. Mpawo ubale chiiyo choonse mbichaani-mbichaani. Langisisya munchali uutondeezya zyaambuulwa aafuka, chiindi chiingi ujanika kumasaangunino aafuka. Munchali ooyo ulakugwasya kubona kaambo kapati kali mufuka eelyo. Nuyabubala chiiyo, weelede kuyeeyesesya kuti fuka limwi alimwi lyeendelana biyeni atutwe tuniini amutwe wachiiyo. Lemba mabala ngutazi azyiiyo nzwaajana azintu nzuyanda kuyanduulisisya.

9. (a) Tweelede kuchita biyeni kuti tubikkile maanu kumagwalo chiindi nitulibambila chiiyo chaNgaziyakulinda alubo nkamboonzi? (b) Mbuuli mbukulembedwe muli Joshua 1:8, niinzi zimwi nzitweelede kuchita nitubala magwalo?

9 Chiiyo chaNgaziyakulinda chitugwasya kuti tumvwisisisye Bbayibbele. Bikkila maanu kumagwalo, kapati aayo aayoobalwa kumiswaangano muchiiyo eecho. Bikkila maanu kumabala mapati aajanika mulugwalo aayendelana aakaambo kapati kali mufuka. Alubo jana chiindi chakuyeeyesesya magwalo ngulikubala akubona mbukonzya kwaabelesya mubuumi bwako.—Bala Joshua 1:8.

Nibazyali, amuyiisye bana banu mbubakonzya kubala (Langa fuka 10) *

10. Kweendelana amajwi aali muli Bahebrayo 5:14, nkamboonzi bazyali nibeelede kuba aachiindi chakuyiisya bana babo kulibambila akuyanduulisisya, nibachita kukomba kwampuli?

10 Bazyali bayanda kuti bana babo kababotelwa chiindi nibachita Kukomba Kwampuli mviki amviki. Nikuba kuti bazyali ngabalibambila nzibayanda kuzoochita mukukomba kwampuli, tabeelede kukataazikana kuti beelede kulibambila zintu zipati alubo zinoneezya mviki amviki. Nikuba kuti bamumpuli balakonzya kweebela pulogilamu ya-JW Broadcasting iizwa mweezi amweezi nibachita Kukomba Kwampuli naakuti kuchita chimwi chintu chipati mbuuli kuyaka bwaato bwaNowa, kulayandikana kuti bazyali bayiisye bana mbubeelede kuyanduulisisya. Muchikozyano, bana beelede kuziba mbubakonzya kulibambila miswaangano yambungano naakuti kuyanduulisisya atala ayimwi nkani njibaswaana kuchikolo. (Bala Bahebrayo 5:14.) Kujana chiindi chakubala akuyanduulisisya kung’anda, kupa kuti bana kubawubile kumvwisisisya ziyooyiigwa kumiswaangano yambungano, yabbazu ayabbooma, aawo nikutakwe mavidiyo aakweebela. Kulampa kwachiiyo chimwi achimwi, kweelede kweendelana aminyaka bana njibalaayo abuntu bwabo.

11. Nkamboonzi nikuyandikana kuti tuyiisye bantu mbitwiiyaabo Bbayibbele mbubeelede kubala munzila iigwasya?

11 Bantu mbitwiiyaabo Bbayibbele beelede kuziba mbubeelede kubala munzila iigwasya. Nibatalika kwiiya Bbayibbele, tulabotelwa kuti twababona kabeengede nsandulo zyachiiyo chaBbayibbele naakuti zyamiswaangano yambungano. Pesi tweelede kuyiisya bantu mbitwiiyaabo Bbayibbele kuti bakonzye kuyanduulisisya akuti bakonzye kuchita chiiyo chabo abalikke munzila iizwidilila. Kuchita oobo kuyoobagwasya kuti batayanduuli lugwasyo kuli bamwi bamumbungano nibaswaana buyumu-yumu pesi banoozi nkubakonzya kujana malayilile aabagwasya kwiinda mukuyanduulisisya mumabbuku eesu.

BALA KULI AAMAKANZE

12. Ngaali makanze aapa kuti tubale?

12 Kuti kuli muntu uutakuyandi kubala, ulakonzya kuyeeya kuti tuzookonzyi pe akuti takuzookunoneezyi pe. Pesi uzookonzya. Saanguna kubala kwachiindi chifwiifwi mpawo kuyabuyungizya mbichaani-mbichaani. Bala kuli aamakanze. Makanze eesu ngakuti tuswene aafwiifwi aaJehova. Alubo kamwi kaambo kapa kuti tubale nkakuti tukonzye kusandula mubuzyo wabuzigwa aawumwi muntu naakuti kuyanduulisisya atala abumwi buyumu-yumu mbutuswaana.

13. (a) Pandulula zintu nzyakonzya kuchita uuchikula kuti apandulwide mbayiyaabo nzyasyoma kuchikolo. (b) Kujana waabelesya biyeni malayilile aali muli Bakolose 4:6?

13 Muchikozyano, uuli mwana wachikolo na? Kulakonzeka kuti mbuyiyaabo basyoma kuti zintu zyakalisandukila biya. Uyanda kubabuzya kuti nkamboonzi nusyoma kuti zintu zyakalengwa mbuuli mbulyaamba Bbayibbele pesi walibona kuti tukookonzya pe. Nkinkaako, weelede kuyanduulisisya! Ulakonzya kuba aamakanze aabili: (1) usimye lusyomo lwako lwakuti zintu zyoonse zyakalengwa aaLeza akuti (2) ukonzye kupandulwida bamwi kasimpe kamuBbayibbele. (Rom. 1:20; 1 Pet. 3:15) Chakusaanguna ulakonzya kulibuzya kuti, ‘Nkamboonzi mbindiiyaabo nibasyoma kuti zintu zyakalisandukila?’ Mpawo uyanduulisisye kubelesya mabbuku eesu. Kulakonzya kukuubila kubapandulwida nzusyoma kwiinda mbuyeeyela. Bantu biingi basyoma kuti zintu zyakalisandukila akaambo kakuti kuli muntu ngubalemeka wakababuzya. Kuti wajana kaambo kamwi naakuti tubili, ulakonzya kubuzya muntu nsandulo iinywisya maanzi.—Bala Bakolose 4:6.

YUNGIZYA CHIYANDISYO CHAKO CHAKUBALA

14-16. (a) Kujana wachita biyeni kuti uzibe zyiingi atala aabbuku lyamuBbayibbele ndutazibide pe? (b) Pandulula magwalo aabelesedwe mbaakonzya kukugwasya kuti umvwisisisye bbuku lyaAmosi. (Langa kabbokesi kati, “ Babone Kabali Bachoonzyo Bantu Balembedwe muBbayibbele!”)

14 Atuteedi kumuswaangano wambungano uutobela, tuyanda kulanga-langa makani aakalembwa awumwi wabapolofita baniini, ngutajayide pe. Chintu chakusaanguna nchweelede kuchita, nkuba achiyandisyo atala azyakalembwa amupolofita ooyo. Kujana wazichita biyeni eezi?

15 Chakusaanguna, libuzye kuti, ‘Niinzi nzindizi atala amulembi wabbuku eelyo? Ngwani loko, wakali kukkala kuli, wakali kubeleka mulimuunzi?’ Kuziba zyiingi atala amulembi, kupa kuti tumvwisisisye mabala azikozyano nzyaakabelesya. Wanoobala Bbayibbele, yanduula mabala aatondeezya buntu bwamulembi wabbuku eelyo.

16 Mpawo, yanduulisisya kuti uzibe kuti bbuku eelyo lyakalembwa lili. Ulakonzya kuchita oobo kwiinda mukulanga “Mulongo Wamabbuku Aamu Bbaibbele,” uujanika kusule aaBbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya. Kuyungizya waawo, ulakonzya kulanga chaati yabasinsimi abaami, iijanika aaMakani Aayungizyidwe A6. Kuti kulikubala bbuku lili aabupolofita, weelede kuyanduulisisya mbubakali kupona bantu chiindi bbuku eelyo nilyakalembwa. Nziizili zibi nzibakali kuchita bantu muchiindi eecho, mupolofita ooyo nzyaakatumwa kuti akalulamike? Mbaani bakapona muchiindi nchaakapona? Kuti umvwisisisye zyiingi, ulakonzya kulanga-langa amwi mabbuku aamuBbayibbele. Muchikozyano, kuti kuyanda kumvwisisisya zyakali kuchitika muchiindi chakapona mupolofita Amosi, ulakonzya kubala makani aali muli 2 Baami amuli 2 Makani, aajanika mumbali aapeji iili aalugwalo lwaAmosi 1:1. Alubo ulakonzya kulanga zyakalembwa aHosiya, nkaambo kuyeeyelwa kuti wakapona muchiindi chaAmosi. Kulanga-langa mabbuku aaya aamuBbayibbele, kupa kuti ukonzye kuziba mbukwakabede muchiindi chaAmosi.—2 Bam. 14:25-28; 2 Mak. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Am. 1:1.

LANGISISYA ZINTU ZINIINI

17-18. Kubelesya zikozyano zili mumafuka naakuti chako, kubikkila maanu kutuntu tuniini kukugwasya biyeni kuti chiiyo chaBbayibbele nchuchita awulikke chikunoneezye?

17 Tweelede kubala Bbayibbele katuli aachiyandisyo chakwiiya zyiingi. Muchikozyano, atuteedi uliikubala chaandaano 12, chabupolofita bwaZekariya, chaambuula atala alufu lwaMesiya. (Zek. 12:10) Nusika aavesi 12, wabala kuti, ‘bamumpuli yang’anda yaNatani’ bakali kuyoolila loko akaambo kalufu lwaMesiya. Muchiindi chakuti ulwiinde luzutu lugwalo oolo, wayimikila akulibuzya kuti: ‘Bamung’anda yaNatani aMesiya beendelana biyeni? Nkuukuli nkundikonzya kujana makani miingi?’ Wasaanguna “kuyanduulisisya.” Lugwalo lweendelana aavesi eeyo lwakutola kuli 2 Samuele 5:13, 14, aalembedwe kuti Natani wakali umwi wabana baMwaami Davida. Lumwi lugwalo ndulwa Luka 3:23, 31, lutondeezya kuti Jesu wakali waluzubo lwaNatani, kwiinda muli Mariya. (Langa Aajanika Makani aKabbuku Kabuumi Amulimu Wesu, June 2018, Ngwani wakali wisi aaJosefa?) Eezi zyapa kuti ubotelwe loko! Wazi kuti Jesu wakaambilizigwa kuti uyoozwa kuluzubo lwaDavida. (Mt. 22:42) Pesi Davida wakali aabana bachaalumi bayinda ku20. Tazigambyi na kubona kuti Zekariya wakaamba kuti bamumpuli yaNatani kapati, bakali kuyoolila akaambo kakufwa kwaJesu?

18 Atulange chimwi chikozyano. Muchaandaano chakusaanguna chaLuka, tubala kuti Gabbriyeli wakaswaya Mariya mpawo wakaamba makani aatobela atala amwana ngwaakali kuzootumbuka. Wakati: ‘Ooyu unooli mupati alubo uyootegwa Mwana waMupatikampatila, alubo Jehova Leza uyoomupa chuuno chabwaami chaDavida wisi, eelyo unooli Mwaami uuyoolela mung’anda yaJakobo kukabe kutamani.’ (Lk. 1:32, 33) Chimwi chiindi tulakonzya kubikkila maanu kuchipanzi chakusaanguna luzutu chakaambwa aaGabbriyeli chakuti, Jesu wakali kuzoowambwa kuti “Mwana wa Mupatikampatila.” Pesi Gabbriyeli wakapolofita lubo kuti Jesu wakali ‘kuzooyendelezya kali Mwami.’ Nkinkaako, tulakonzya kulibuzya kuti, Mariya wakayeeyaanzi chiindi Gabbriyeli nakaamba makani aaya? Wakayeeya kuti Gabbriyeli wakali kwaamba kuti Jesu wakali kuyoobweza chuuno chabwaami chaMwaami Herodi na, naakuti chawumwi wabaami bamuIsrayeli? Kaansinga Jesu wakaba mwaami, Mariya wakali kuzooba banyina aamwaami alubo mpuli yakwe yakali kuzookkala mung’anda yamwaami. Pesi muBbayibbele, taakwe aalembedwe kuti Mariya wakaamba makani aali boobu kuli Gabbriyeli alubo taakwe aalembedwe kuti wakakumbila kupegwa chuuno mubwaami, mbuuli kwakachita basikwiiya baJesu babili. (Mt. 20:20-23) Makani aaya atugwasya kubona kuti Mariya wakali kulibombya choonzyo!

19-20. Mbuuli mbukulembedwe muli Jakobo 1:22-25;a4:8, ngaali makanze eesu nitubala?

19 Tutalubi kuti makanze eesu akubala Jwi lyaLeza amabbuku eesu achiKristu, ngakuti tuswene aafwiifwi aJehova. Alubo tuyanda kuziba ‘mbutulibonia’ akubona mputweelede kubambulula kuti tubotezye Leza. (Bala Jakobo 1:22-25;4:8.) Nkinkaako, kumatalikilo achiiyo chimwi achimwi, tweelede kukumbila Jehova kuti atupe muuya uusalala. Tweelede kumukumbila kuti atugwasye kuti tugwasigwe aamakani ngituli kubala akuti tulibone mbuuli mbatubona.

20 Toonse atube mbuuli umwi mukombi waLeza uusyomeka, uupandululwa aasintembawuzyo kuti: ‘Ulabotelwa amulawu waJehova, alubo uubala mulawu wakwe chaansaansi sikati amansiku. . . Zyoonse nzyachita ziyoozwidilila.’—Int. 1:2, 3.

LWIIMBO 88 Kondipa Kuzyiba Nzila Zyako

^ par 5 Jehova utupa zintu zyiingi loko nzitweelede kweebela akubala. Chiiyo eechi chilakugwasya kuti uzibe zintu nzweelede kubala alubo chili aanzila zisiyene-siyene zitape kuti kunoogwasigwa akubala nkuchita.

^ par 61 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Bazyali balikutondeezya bana babo mbubakonzya kulibambila chiiyo chaNgaziyakulinda chichitwa mviki amviki.

^ par 63 BUPANDULUZI BWAZIFANIKISYO: Mukwesu uulikuyanduulisisya atala Amosi, mulembi wabbuku lyamuBbayibbele. Zifanikisyo zili kusule zitondeezya zintu mukwesu nzyaalikuyeeyesesya chiindi nalikubala makani aamuBbayibbele akuyeeyesesya atala angawo.