Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

FESOASOANI MO LE AIGA | TAUSIAINA O FANAU

Fesoasoani i Lou Alo e Feagai ma Suiga i le Tino

Fesoasoani i Lou Alo e Feagai ma Suiga i le Tino

LE LUʻI

E vave tele le tuputupu aʻe o se tamaitiiti. O lea ua i le va o le iva i le 13 tausaga o lou alo. E moni o loo laʻitiiti pea, ae ua faasolo ina matua ma agaʻi atu i le vaega o le olaga e aliaʻe mai ai suiga i le tino.

E faapefea ona e fesoasoani i lou alo e feagai ma nei suiga, ia e lē mautonu ma popole ai i nisi taimi?

MEA E TATAU ONA E ILOA

E iai le taimi e tutupu ai suiga i le tino. A vave, e tutupu i le valu o tausaga, ae a tuai e faatoʻā tutupu i le 13 o tausaga. Ua taʻua i le tusi Letting Go With Love and Confidence, “e eseese uma tausaga e tutupu ai suiga i le tino.”

O suiga i le tino e ono lagona ai le lē mautonu. E popole tele talavou i le vaaiga ma manatu o isi e faatatau iā i latou. E manatua e se talavou e igoa ia Ale * e faapea: “Sa ou faamautinoa ua lelei oʻu foliga vaaia ma le auala ou te gaoioi ai. Pe a matou iai faatasi ma isi, ou te taumānatu pe e latou te manatu e ese lava aʻu.” E atili ona faaitiitia le lagona mautinoa i le tagata lava ia pe a fotu mai fuafua i foliga. Ua faapea mai Terisa e 17 tausaga: “Sa ou lagona e pei ua faaleagaina oʻu foliga! Ou te manatua loʻu tagi ma faapea ifo ou te auleaga.”

E iai luʻi faapitoa e feagai ma i latou e vave ona tutupu suiga i le tino. E moni lenei tulaga aemaise lava i teine, o ē atonu e ulagia pe a tutupu o latou susu po o suilapalapa. Ua taʻua i le tusi A Parent’s Guide to the Teen Years: “E faigofie foʻi ona tosina atu i ai tama matutua, o ē ua tele lo latou malamalama i tulaga tau feusuaʻiga.”

O suiga i le tino e lē uiga ai e faapea ua matua. Ua taʻua i le Faataoto 22:15: “Ua fusifusia le loto o le tama i le valea.” E lē suia ai lenei tulaga pe a tutupu suiga i le tino. Ua taʻua i le tusi You and Your Adolescent, e ono foliga mai ua matua se talavou, ae “e lē faapea ai ua iā te ia le tomai e faia ai ni filifiliga atamai, gaoioi i se auala faautauta, faaalia le pulea totino, pe [faaalia] isi uiga faatagata matua.”

MEA E MAFAI ONA E FAIA

Ia talanoa e faatatau i suiga i le tino a o leʻi tutupu mai. Ia faailoa i lou alo mea e ao ona faatalitalia, aemaise lava i le maʻi masina (mo teine) ma le alu ese o le sua (mo tama). E ese mai i isi suiga i le tino e faasolosolo ona tutupu, o mea e lua na taʻua i luga, e tutupu faafuaseʻi ma e ono lagona ai le lē mautonu po o le fefe. A o talanoa i nei mataupu, ia faailoa atu o nei suiga o se mea lelei, auā o lenā ua faasolo ina avea ma tagata matua.—Mataupu silisili o le Tusi Paia: Salamo 139:14.

Ia faamatala atu mea uma. Ua faapea mai se talavou e igoa iā Ioane: “Ina ua talanoa mai oʻu mātua e faatatau i suiga i le tino, sa faaʻaloʻalo a la tala. Maʻimau pe ana la faamatala saʻo mai.” E faapena foʻi faalogona o Lana, o lē e 17 ona tausaga. Ua ia faapea mai: “Sa fesoasoani mai loʻu tinā ina ia ou malamalama i suiga i le tino, ae maʻimau pe ana fesoasoani mai i le auala ou te feagai ai ma le itu tau faalogona.” O le ā le lesona? E ui o se mataupu e lē masani ona talanoa ai, ae ia talanoa i lou alo i vala uma e aofia ai i suiga i le tino.—Mataupu silisili o le Tusi Paia: Galuega 20:20.

Ia fai fesili e faamaʻite ai se talanoaga. Ina ia faamaʻite se talanoaga ma le fanau, ia talanoa e faatatau i mea na tutupu i isi ina ua iai suiga i le tino. O se faataʻitaʻiga, e mafai ona e fesili i lou alo teine, “E iai ni teineiti o lau vasega ua talanoa e faatatau i le maʻi masina?” “E iai ni tamaiti e ula i teineiti ua vave ona tutupu suiga i o latou tino?” E mafai ona e fesili i lou alo tama, “Pe e ula tamaiti i isi tamaiti e tuai ona tutupu suiga i o latou tino?” Pe a amata ona talanoa talavou i aafiaga na oo i isi ona o suiga i le tino, atonu o le a faigofie ona talanoa mai e faatatau i o latou faalogona ma mea o tutupu iā i latou. Pe a talanoa mai, ia mulimuli i le fautuaga i le Iakopo 1:19: ʻIa faalogologo lelei, ae aua le vave ona tautala.’

Ia fesoasoani i lou alo e atiaʻe le “atamai aogā ma le mafaufau lelei.” (Faataoto 3:21) O suiga i le tino e lē uiga atu na o suiga faaletino ma tau faalogona. A o faagasolo lenei vaega o le olaga o lou alo talavou, ua amata foʻi ona ia atiaʻe tomai aogā ia o le a fesoasoani iā te ia e faia ai ni filifiliga lelei pe a matua. Ia faaaogā lenei avanoa e atiaʻe ai i lou alo uiga lelei.—Mataupu silisili o le Tusi Paia: Eperu 5:14.

Aua le fiu. O le toʻatele o talavou e foliga mai e faatalatū e talanoa atu i o latou mātua e faatatau i suiga i le tino, ae aua le faasesēina ai. Ua taʻua i le tusi You and Your Adolescent: “O talavou e foliga mai e lē o naunau, fiafia, ʻinoʻino, pe e lē fia faalogo mai, atonu o loo latou mātauina mea uma lava.”

^ pala. 8 Ua suia igoa i lenei mataupu.