Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

2

Diospa sutin griego qelqakunapi

Diospa sutin griego qelqakunapi

Bibliamanta yachaqkunan ninku Tetragrámaton (יהוה) letrakuna, 7.000 kuti hina ñawpa rimanakuy otaq hebreo k’uyu qelqakunapi rikhurisqanta. Ichaqa askhan ninku mosoq rimanakuy otaq griego qelqakunapi mana rikhurisqanta. Chaymi askha t’ikraqkuna Diospa sutinta mana churankuchu mosoq rimanakuy qelqapi. Hinaspapas ñawpa rimanakuy qelqamanta mosoq rimanakuy qelqaman copiasqa textokunapin, Tetragrámaton letraq rantinpi Señor nispalla churanku.

Traducción del Nuevo Mundo Biblian ichaqa 237 kutita Jehová sutita griego qelqakunapi churan. ¿Imaraykun chayta ruwakurqan? Iskaymanta yachasun: 1) Qallariypi qelqakusqan griego qelqa k’uyukunaqa manan kanñachu. Kay tiempopi kaq k’uyukunaqa yaqa llapallanmi copiasqa karqan 200 wata qhepamanña. 2) Chay tiempopaqqa Bibliata copiaqkunan Tetragrámaton letraq rantinpi Kýrios simita churaqku, chayqa “Señor” ninanmi. Wakintaq Kýrios simita churakusqan qelqakunamantaña copiakunata ruwarqanku.

Traducción del Nuevo Mundo Bibliamanta encargakuqkunan ninku, qallariypi qelqakusqan griego qelqa k’uyukunapi Tetragrámaton letrakuna kasqanta. ¿Imarayku chayta ninku? Isqonmanta yachasunchis:

  • Apostolkunaq tiemponpi hebreo qelqa k’uyukunapiqa llapallanpin rikhurirqan Tetragrámaton letra. Chaytan astawan yachakurqan Kachi qochapi Qumrán llaqtapi, apostolkunaq tiemponmanta tarisqanku k’uyukunapi.

  • Apostolkunaq tiemponpi hebreo qelqakunata griego simiman t’ikrakuqtinqa tetragrámaton letratan churaqku. Yachaqkunan unayña niqku Septuaginta nisqa Bibliapi Tetragrámaton letra mana rikhurisqanta (Septuaginta qelqaqa ñawpa rimanakuymanta griego simipi Biblian). Ichaqa 1950 watakunapi hinan tarirqanku apostolkunaq tiemponmanta Septuaginta Bibliaq partenkunata, chaypin Diospa sutin hebreo simipi qelqasqa kasharqan. Chaywanmi sut’ita yachakurqan Jesuspa tiemponpi kaq griego simiman t’ikrasqa qelqakunapi Diospa sutin rikhurisqanta. 300 watakunamanta kaq Septuaginta (Códice Vaticano, Códice Sinaítico) k’uyukunapin ichaqa manaña Diospa sutin tarikunchu. Chaymi chay tiempomanta griego qelqapi otaq mosoq rimanakuy Bibliapipas Diospa sutin mana rikhurinchu.

    Jesusmi Diosmanta mañakushaspa nirqan: “Ñoqan paykunaman sutiykita yachachirqani, yachachisaqraqtaqmi kanpas”, nispa

  • Griego qelqakunan sut’ita willan Diospa sutinmanta Jesús rimasqanta. Jesusmi Diosmanta mañakuspa nirqan: “Kay pachamanta qowasqayki runakunamanqa ñan willaniña sutiykita”, nispa. Chaymanta nillarqantaq: “Ñoqan paykunaman sutiykita yachachirqani, yachachisaqraqtaqmi kanpas”, nispa (Juan 17:6, 11, 12, 26NM).

  • Hebreo qelqakunapas, griego qelqakunapas Diospa yuyaychasqanmi, chhaynaqa ¿imaraykun hukninpi Diospa sutin rikhurinman hukninpitaq mana? 50 watakunapi hinan Jesuspa qatikuqnin Santiago, Jerusalenpi kaq umallikunata nirqan: “Simonmi willakunña imaynatachus Diosqa mana judío runakunamanta sutinpaq runakunata akllakuspa chayllaraq paykunata yuyarikusqanta”, nispa (Hechos 15:14, NM). Sichus chay tiempopi mana pipas Diospa sutinta reqsinmanchu karqan, nitaq rimankumanchu karqan chayqa, yanqan Santiagoqa Diospa sutinmanta rimanman karqan.

  • Griego qelqakunapin Diospa sutin pisi rimayllapi rikhurin. Askha Bibliakunapin Apocalipsis 19:1, 3, 4, 6 textokunapi aleluya nisqa simi rikhurin. Chay simiqa hebreo simipi “Jahta hatunchaychis” ninanmi. Jehová sutitan pisi rimayllapi nikun “Jah” nispa. Hinaspapas griego qelqakunapi wakin runakunaq sutinmi Diospa sutinta apan. Jesús sutipas, “Jehová Diosmi qespichiq” ninantas nin.

  • Cristianokunaqa qelqakunapin Diospa sutinta churaqku, chaytan ñawpa judiokunaq qelqanpi willashan. Tosefta qelqapin (300 watapi) judiokunapaq askha kamachikuykuna qelqasqa kashan. Chay qelqapin kamachikurqan cristiana qelqakunata sábado p’unchaypi kananankupaq, Diospa sutinña rikhurishaqtinpas. Chay qelqallapitaqmi Iosí el Galileo sutiyoq yachachiq runa, 100 watakunapi qelqarqan huk p’unchaykunapi cristiana qelqakunata kanaqtinku ima ruwanankuta. Nirqanmi: “Qelqankupi Diospa sutin rikhuriqtinqa, chay parteta horqoruspan p’ampankichis, wakintataq kanapunkichis”, nispa.

  • Wakin yachaqkunan ninku hebreo qelqakunamanta griego qelqakunaman copiasqanku textokunapi Diospa sutin rikhurisqanta. Huk Diccionarion “Mosoq Rimanakuypi Tetragrámaton” nisqapi nin: “Ñawpa Rimanakuymanta textokunata Mosoq Rimanakuy qelqaman copiaqtinkun Tetragrámaton (Yahweh) letrakunata churaqku”, nispa. Bibliamanta yachaq George Howard nin: “Ñawpa cristianokunaq hap’isqanku Septuaginta Bibliapiqa copiasqan kasharqan Tetragrámaton letra. Chaypin yachanchis mosoq rimanakuy librokunata qelqaqkunapas, ñawpa rimanakuy qelqamanta huk textota copiaspaqa Tetragrámaton letrakuna churasqankuta”, nispa.

  • Allin reqsisqa t’ikraqkunan Diospa sutinta griego qelqakunapi churarqanku. Wakinmi kaykuna: Alemán simipi, Dominikus von Brentano (Die heilige Schrift des neuen Testaments, 1791). Francés simipi, André Chouraqui (Bible de Chouraqui, 1985). Inglés simipi, Benjamin Wilson (The Emphatic Diaglott, 1864). Portugués simipi, Manuel Fernandes de Santanna (O Evangelho Segundo S. Mattheus, 1909). Pablo Besson runataq español simipi Lucas 2:15, Judas 14 textokunapi Jehová sutita churarqan. Hinaspapas pachak willakuykunatan churarqan maypichus Diospa sutin rikhurisqanta willananpaq (El Nuevo Testamento, 1919). Chay Bibliakunaqa ñawpaqta ruwakurqan manaraq Traducción del Nuevo Mundo Biblia kashaqtin. Chaymantapas soqta Bibliakunapin Diospa sutinta churallarqankutaq, chaypin Diospa sutinta qelqanku Yahvé, Yahweh, YHWH letrakunawan ima. Wakinmi kaykuna: Evangelio: mensaje de felicidad (1969), Los Hechos, las Cartas y el Apocalipsis (1973), iskaynintan Hermenegildo Zanuso t’ikrarqan, Biblia Peshitta en Español (2006) Instituto Cultural Álef y Tau t’ikrarqan.

    Diospa sutin Hechos 2:34 textopi, Benjamin Wilson t’ikrasqan Bibliapi (The Emphatic Diaglott, 1864)

  • 100 más simikunaman t’ikrasqa Bibliakunapin Diospa sutinta churarqanku griego qelqakunapi. África, América, Asia, Europa nacionkunapi huk islakunapi ima rimakusqan askha simikunapin Diospa sutin kashan (qhaway 12, 13 paginakunapi listata). Chay simikunaman griego qelqakunata t’ikraqkunaqa, ñawpaqpi pruebakunata rikusqanchista reparaspan Diospa sutinta churankuman karqan. Wakinmi kaykuna: 1999 watapin rotumano simiman Bibliata t’ikrakurqan, chaypin 51 kutita Jihova suti rikhurin 48 versiculokunapi. 1989 watapin Indonesia nacionmanta batako toba simiman Bibliata t’ikrakurqan, chaypin 110 kutita Jahowa suti rikhurillarqantaq.

    Diospa sutin Marcos 12:29, 30 textopi, hawaiano simiman t’ikrasqa Bibliapi

Chaykunata qhawarispan sut’ita yachanchis Diospa sutinta griego qelqakunapi churakunanta. Chaytan ruwarqanku Traducción del Nuevo Mundo Bibliata t’ikraqkuna. Paykunaqa anchatan Diospa sutinta respetanku, manataqmi imatapas ñawpaqpi qelqakusqan k’uyukunamanta horqoyta munankuchu (Apocalipsis 22:18, 19).