1, 2. ¿Imatam ruwananku karqa Jefteywan warmi churinqa?

HUK runa guerramanta wasinman kutiruptinmi warmi churinqa kusikuymanta takistin hinaspa tusustin taytan chaskiykuq rirqa. Ichaqa taytanmi llakikuymanta pachanta llikikuspan nirqa: “Ay churilláy” nispan, hinaspanmi willarqa Diosman imayna prometekusqanta. Chayraykum churinqa mana haykapipas casarakunanchu karqa nitaq wawanpas kananchu karqa. ¿Imatam churinqa nirqa? Chayllam nirqa imapas nisqankunata ruwananpaq. Chayna kasukusqanwanmi qawachichkarqa Jehova Diospi hapipakusqanta hinaspapas allinninpaq kasqantam riqsikurqa (Juec. 11:34-37). Chayna allin iñiyniyuqta qawaykuspanmi taytanqa llumpayta kusikurqa. Yacharqataqmi churinpa chayna kasqanwan Jehova Diospas kusisqa kasqanmanta.

² Taytanpa sutinmi karqa Jeftey. Paywan churinqa tukuy imapim Jehova Diospiqa hinalla hapipakurqaku. Llumpay sasachakuykunapi tarikuspankupas hinallam paykunaqa allin  iñiyniyuq kasqankuta qawachirqaku. Jehova Dios yanapaykunanta munaspankum tukuy imata Diospa munasqanman hina ruwarqaku.

3. ¿Imatam yachachwan Jefteymanta hinaspa warmi churinmanta?

³ Wakinpiqa sasam Jehova Diosman iñiyninchikta qawachiyqa. Hinalla allin iñiyniyuq kananchikpaqqa anchatam kallpanchakunanchik (Jud. 3). Chaymi kay yachachikuypi yachasunchik Jefteymantawan warmi churinmanta. ¿Imaynatam allin iñiyniyuq kasqankuta qawachirqaku sasachakuypi kaspankupas?

4, 5. (1) ¿Imatam Israel runakunaqa ruwananku karqa prometesqa allpaman yaykuspankuqa? (2) Salmo 106 nisqanman hinaqa, ¿imataq Israel runakunata pasarqa mana kasukusqankurayku?

⁴ Sapa punchawmi Jefteywan churinqa Israel runakunapa mana allin ruwasqankuta qawaqku. 300 wata ñawpaqtaraqmi Diosqa Israel runakunata kamachirqa prometesqa allpapi taytacha-mamacha yupaychaq runakunata wañuchinankupaq. Ichaqa manam kasukurqakuchu (Deut. 7:1-4). Chaypiqa, achka Israel runakunam taytacha-mamachakunata yupaycharqaku hinaspapas chaypi runakuna hinam huchapakurqaku (leey Salmo 106:34-39).

⁵ Israel runakuna mana kasukusqankuraykum Diosqa enemigonkunamanta mana waqaycharqachu (Juec. 2:1-3, 11-15; Sal. 106:40-43). Chay sasachakuy tiempopiqa Jehova Diosta yupaychaq ayllukunapaqqa sasachá karqa iñiyninkuta qawachiyqa. Ichaqa bibliam willawanchik wakin Israel runakuna Jehova Diosta kusichisqankumanta. Wakinmi karqa Jefteywan warmi churin, Elcana, Ana hinaspa Samuel (1 Sam. 1:20-28; 2:26).

6. (1) ¿Ima ruwaykunamanmi kunan tiempopi runakunaqa astawan qukurunku? (2) ¿Pitam mana haykapipas qatipakunanchikchu?

⁶ Kunan tiempopi runakunaqa Canaan nacionniyuq runakuna hinam huchapakuyman, maqanakuyman hinaspa qullqi kuyayllaman qukurunku. Ichaqa Jehova Diosmi niwanchik chaykunawan mana intuchikunapaq. Payqa munanmi mana allin kaqkunamanta waqaychawayninchikta Israel runakunata hina. Israel runakunapa pantasqankuqa, ¿imatam yachachiwanchik? (1 Cor. 10:6-11). Amayá haykapipas Jehova Diosta mana yupaychaq runakunataqa qatipakusunchu (Rom. 12:2).

7. (1) Jefteypa wawqinkunaqa, ¿imatam Jefteywan ruwarqaku? (2) ¿Imatam Jefteyqa ruwarqa?

⁷ Jefteypa tiemponpi Israel runakunaqa Jehova Diosta mana kasukusqankuraykum enemigonkuwan atiparachikurqaku (Juec. 10:7, 8). Chaymantapas Jefteyqa wawqinkunawan hinaspa Israelpi ancianokunawanmi sasachakuypi tarikurqa. Wawqinkunaqa Jefteyta chiqnispankum mana allinpaq hapirqaku hinaspapas llaqtanmantam qarqururqaku (Juec. 11:1-3). Jefteyqa chayna ruwasqankuwanpas manam hukmanyarqachu. ¿Imanasqam chaynata ninchik? Israelpi ancianokuna yanapananpaq mañakuptinkum, Jefteyqa kusikuywan yanaparqa (Juec. 11:4-11). ¿Imanasqa?

8, 9. (1) ¿Imataq Jefteyta yanaparqa allinta tanteananpaq? (2) ¿Imatam Jefteyqa allinpi qipachiyta munarqa?

⁸ Jefteyqa allin peleaqmi karqa. Hinaspapas  allintam yacharqa Israel nacion imayna kasqanta chaynataq Moisespa chaskisqan kamachikuykunatapas. Jefteyqa Jehova Dios llaqtanpaq imakunapas ruwasqanpi yuyaymanaspanmi, yacharqa imam allin utaq mana allin kasqanta (Juec. 11:12-27). Chaykunam kawsakuyninpi allinta tanteananpaq yanaparqa. Jefteyqa yacharqam Jehova Diospa serviqninkuna kuyanakuspanku huk sunqulla kanankuta. Chaymantapas chay kamachikuykunapim yacharqa mana chiqninakuspa kawsanamanta (leey Exodo 23:5; Levitico 19:17, 18).

⁹ Jefteytaqa yanaparqataqchá Joseypa imayna kawsakusqanmanta yachasqan. Joseyqa wawqinkuna chiqniptinpas pampachaykurqam (Gen. 37:4; 45:4, 5). Joseypa imayna kawsakusqanpi yuyaymanasqanchá Jefteytaqa yanaparqa Jehova Diospa munasqanman hina imatapas ruwananpaq. Jefteyqa anchatachá ñakarirqa wawqinkunapa mana allin ruwasqankuwanqa. Ichaqa manam chayllapichu piensarqa. Payqa Jehova Diospa llaqtantawan sutintam allinpi qipachiyta munarqa (Juec. 11:9). Jefteyqa Jehova Diospi iñisqanraykum bendecisqa karqa chaynataq llaqtanpas (Heb. 11:32, 33).

10. ¿Imaynatam biblia yanapawanchik Jeftey hina kanapaq?

¹⁰ ¿Imaynatam Jefteyta qatipakuchwan? Kaypi yuyaymanasun: ¿Imatam ruwachwan huk kaqnin iñiqmasinchik hukmanyarachiwaptinchik? Jeftey hinam ñuqanchikpas bibliapa yachachiwasqanchikman hina allinta tanteananchik. Imaña llakichiwaptinchikpas amayá Jehova Dios yupaychaytaqa saqisunchu. Manataqmi saqinanchikchu huñunakuyman riytapas nitaq iñiqmasinchikkunapaq tiempochakuytapas. Aswanqa Jehova Diostam kasukunanchik. Chay ruwaymi yanapawasun sasachakuykunata atipanapaq hinaspa qatipakunapaq hina kanapaq (Rom. 12:20, 21; Col. 3:13).

11, 12. (1) ¿Imatam Jefteyqa prometekurqa? (2) ¿Imatam ruwanan karqa nisqanman hina?

¹¹ Jefteyqa yacharqam Jehova Diospa yanapakuynillanwan Israel nacion waqaychasqa kananmanta. Chaymi Jehova Diosman prometekurqa: ‘Amonpa mirayninkunata makiyman churaykuptikiqa [...] wasiymanta punta lluqsimuqmi qampaq kanqa guerrapi yanapawaptikiqa’, nispa. Jefteyqa nirqataqmi: “Wañuchispaymi kañapusqayki”, nispa (Juec. 11:30, 31). ¿Imatam kaywanqa niyta munachkarqa?

¹² Jefteyqa manam nichkarqachu wasinmanta punta lluqsimuqta wañuchinanmantaqa. ¿Imaynatam chayta yachanchik? Payqa yacharqam runakunata ima diospaqpas wañuchipuyta Jehova Dios chiqnisqanta (Deut. 18:9, 10). Israelitakunapa tiemponpiqa Jehova Diospaq kañapuyqa chaninniyuqmi karqa. Chaymi Jefteyqa chaskiqnin runataqa Jehova Diospaq wiñaypaq  templopi yupaychananpaq sapaqchapunan karqa. Prometekusqanta allinpaq hapispanmi Jehova Diosqa Jefteyta yanaparqa chiqniqnin llaqtakunata atipananpaq (Juec. 11:32, 33). Ichaqa ¿pitaq chay runaqa karqa?

13, 14. ¿Imatam yachachiwanchik Jueces 11:35 Jefteypa iñiyninmanta?

¹³ Qallariypi qawamusqanchikman hinam, Jefteyta chaskiykunanpaqqa kuyasqan sapallan churin puntata lluqsiramurqa. ¿Imatam Jefteyqa ruwarqa? ¿Ruwanmanchu karqa Jehova Diosman prometekusqanta? ¿Qunmanchu karqa warmi churinta wañukunan punchawkama Diosta templopi yupaychananpaq?

¹⁴ Jefteytaqa Diospa kamachikuyninkuna yachasqanchá yanaparqa allinta tanteananpaq. Yaqapaschá yuyarirqa kamachikuypa kayna nisqanta, nirqam imapas kapuqninkumanta allin kaqta Jehova Diosman qunankupaq (Ex. 23:19). Yuyarirqataqchá kamachikuypa kayna nisqanta, nirqam: ‘Diosman pipas prometekuspanqa [...] rimasqantam cumplinqapuni, tukuy imapas rimasqanman hinamá ruwanqa’, nispa (Num. 30:2). Chaymi Jefteyqa Diosman sunqu Ana hina ruwanan karqa, yaqapaschá Anaqa paypa tiemponpi kawsarqa. Jefteyqa prometekusqanman hinam ruwanan karqa, paypaq hinaspa churinpaq sasa kanan kaptinpas. Churinqa yacharqam wañunan punchawkama mana casarakuspan nitaq mana wawayuq kaspan Diosta templopi yupaychananta. Chaymi manaña miraynin kasqanrayku Jefteyqa mana pimanpas herenciantaqa saqinanchu karqa (Juec. 11:34). Chayna kaptinpas Jefteyqa nirqam: “Diosmanmi prometekurqani, chay prometekusqaytaqa cumplisaqchá”, nispa (Juec. 11:35). Jefteypa kayna nisqanmi yachachiwanchik allin iñiyniyuq kasqanta. Jehova Diosqa tukuy chaykuna ruwasqanmantam bendecirqa. ¿Atichwanchu karqa Jeftey hina iñiyniyuq kayta?

15. (1) ¿Imatam nirqanchik Jehova Dios serviyta tanteakuspa? (2) ¿Imaynatam chayna nisqanchikman hina kawsakusqanchikta qawachichwan?

 ¹⁵ Jehova Diosta servinanchikpaq tanteakuspaqa, nirqanchikmi paypa munayninta ruway imamantapas aswan allin kasqanta. Yacharqanchikmi chayqa wakinpi sasa kananmanta. Ichaqa, ¿imaynam tarikunchik imapas mana munasqanchikta ruwananchikpaq Jehova Dios kamachiwaptinchikqa? Jefteypa hina iñiyninchik kaptinqa, kusikuywanmi Jehova Diosman prometekusqanchikta ruwasunchik hinaspa kasukusunchikpas. Yachanchikmi ima ruwasqanchikmantapas aswan achka Diospa bendicionninkuna kasqanta (Mal. 3:10). Kaqmanta rimarisun Jefteymanta. ¿Imaynam churinqa tarikurqa taytanpa prometekusqanta yacharuspan?

16. ¿Imaynam Jefteypa churinqa tarikurqa Diosta templopi yupaychananmanta yachaspan? (Qaway 3 kaq paginapi dibujota).

¹⁶ Jefteypa prometekusqanqa manam chaynallachu karqa Anapa prometekusqanwanqa. Anaqa prometekurqam Diosta templopi yupaychananpaq wawan sapaqchasqa kananpaq (1 Sam. 1:11). Wawanqa Diospaq rakisqa kasqanraykum atinman karqa casarakuyta hinaspa churiyuq kaytapas. Ichaqa Jefteypa churinmi mana chay ruwaytaqa atinmanchu karqa. ¿Imanasqa? Taytanmi nirqa: “Wañuchispaymi kañapusqayki”, nispan. Kaywanqa nichkarqam Jehova Diosllata yupaychananpaq sapaqchasqa kasqanta (Juec. 11:37-40). Kaypi yuyaymanasun: Chay sipasqa Israel nacionta kamachiq runapa churinmi karqa, chaymi payqa atinman karqa munasqan mozowan casarakuyta. Ichaqa manam chaynachu karqa, aswanmi Diosta templopi yupaychanan karqa. ¿Imaynam payqa tarikurqa? Diosta yupaychay imamantapas aswan allin kasqanraykum taytanman nirqa: ‘Diosman prometekuspaqa ñuqawanyá ruway prometekusqaykiman hina’, nispan (Juec. 11:36). Kay sipasqa casarakuyta hinaspa wawayuq kayta munaspanpas Jehova Dios yupaychaytam puntapi churarqa. ¿Imaynatam paypa ruwasqanta qatipakuchwan?

17. (1) ¿Imaynatam qatipakuchwan Jefteyta hinaspa churintapas? (2) ¿Imanasqam Hebreos 6:10-12 kallpanchawanchik Jehova Diosta astawan servinapaq?

 ¹⁷ ¿Imaynatam qatipakuchwan Jefteyta hinaspa warmi churintapas? Kunanpas waranqantin mozo-sipas iñiqmasinchikkunam casarakuyta hinaspa churi-wawayuq kayta munaspankupas, sapallanku kanankupaqraq tanteakurunku. ¿Imanasqa? Jehova Diosta astawan serviyta munasqankuraykum. Yuyayniyuq achka iñiqmasinchikkunapas Jehova Diosta tukuy tiemponkuwan hinaspa kallpankuwan servinankupaqmi tanteakurunku churi-wawanku hinaspa willkanku kaptinpas. Wakinkum yanapakunku huñunakuna wasikuna hatarichiypi. Wakinkuñataq Diospa gobiernonmanta willakuqkunapaq escuelaman rinku hinaspa astakunku Diosmanta mana ancha willakuqkunapa kasqanman. Wakinkuñataqmi tanteanku Jesuspa wañukusqanta yuyarinapaq killapi astawan Diosmanta willakunankupaq. Jehova Diosqa manam haykapipas qunqanqachu kuyasqankurayku tukuy chaykuna ruwaq iñiqmasinchikkunataqa (leey Hebreos 6:10-12). Qamqa, ¿atiwaqchu astawan Jehova Diospaq ruwayta?

18, 19. (1) ¿Imatam yacharunchik Jefteymantawan warmi churinmanta? (2) ¿Imaynatam qatipakuchwan?

¹⁸ Achkatam Jefteymantawan churinmantaqa yachachwan. Jefteyqa Jehova Diospa munasqanman hinam imatapas tantearqa. Mana allin ruwaq runakunapa chawpinpi kawsaspanpas manam intuchikurqachu. Chiqniptinkupas iñiyniyuq kasqantam qawachirqa. Wakinku Diosta mana kasukuptinkupas, paywan churinqa allin iñiyniyuq kasqankutam qawachirqaku. Jehova Diosqa Jefteytawan warmi churintam yanaparqa yupaychanankupaq tukuy ima ruwasqankumanta. Chaymantapas Diosqa paykunatam servichikurqa wakin serviqninkunata yanapananpaq.

¹⁹ Bibliam nin: ‘Iñiywan hinaspa pacienciawanyá Diospa promesan chaskiqkunapa ruwasqanta ruwaychik’, nispa (Heb. 6:12). Chaymi hinalla qatipakunanchik Jefteytawan warmi churinta hinaspapas qawachinanchikmi allin iñiyniyuq kasqanchikta. Jehova Diosqa chaskinmi paypi iñiqkunataqa.