Huda A Keda Desolá?
Huda A Keda Desolá?
BEIBEL a profetisá ku e babilonionan lo a ruiná e tera di e reino di Huda i ku esaki lo a keda desolá òf bandoná te ora e eksiliadonan hudiu lo a regresá. (Jeremias 25:8-11) E motibu di mas fuerte pa kere ku e profesia aki a kumpli ta e relato históriko inspirá ku a ser registrá un 75 aña despues ku e promé grupo di eksiliado a regresá nan patria. E relato ta bisa ku e rei di Babilonia ‘a hiba esnan ku a skapa for di spada, prezu na Babilonia i nan tabata sirbidó di dje i di su yu hòmbernan te ora ku e reino di Persia a bin na poder.’ I relashoná ku e tera, Beibel ta bisa: “Tur e dianan di su desolashon el a tene sabat.” (2 Krónikanan 36:20, 21) Tin evidensia arkeológiko pa apoyá esaki?
Den e revista Biblical Archaeology Review, Ephraim Stern, profesor di arkeologia palestino na Universidat Hebreo, a bisa: “Tantu e asirionan komo e babilonionan a ruiná gran parti di Israel di antigwedat, pero evidensia arkeológiko ta revelá ku nan respektivo konkistanan tabatin konsekuensianan masha distinto for di otro.” El a splika: “Miéntras ku e asirionan a laga rastronan bon kla di nan presensia na Palestina, tin un bashí straño despues ku e babilonionan a ruiná e pais. . . . Nos no ta haña ningun evidensia ku un otro nashon a okupá e tera sino te den e periodo di e personan . . . No tin apsolutamente nada ku ta indiká ku un ehérsito stranhero a okupá e tera. Durante tur e tempu ei, ni un solo stat ku e babilonionan a ruiná a ser habitá di nobo.”
Profesor Lawrence E. Stager di Universidat di Harvard ta di akuerdo. E di: “Rònt Filistea, i despues rònt Huda,” e rei di Babilonia su “polítika di destrukshon total a krea práktikamente un desierto wèst di Riu Hordan.” Stager a agregá: “Ta te den e tempu di Siro e Grandi, susesor perso di e babilonionan, e registro arkeológiko ta kuminsá atrobe . . . na Yerusalèm i na Huda, kaminda hopi eksiliado hudiu a regresá nan patria.”
Sí, Huda a keda desolá pa basta aña manera e palabra di Yehova a bisa ku lo a sosodé. Loke Yehova Dios profetisá semper ta kumpli. (Isaias 55:10, 11) Nos por pone nos pleno konfiansa den Yehova i den e promesanan registrá den su Palabra, Beibel.—2 Timoteo 3:16.