Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Duzu Ati A Gyisɛse Wule A?

Duzu Ati A Gyisɛse Wule A?

Baebolo ne bua kɛ

 Gyisɛse wule amaa alesama anyia ɛtane fakyɛ nee dahuu ngoane. (Wulomuma 6:23; Ɛfɛsɛsema 1:7) Gyisɛse ewule ne eza maa ɔda ali kɛ dasanli bahola ali nɔhalɛ amaa Nyamenle bɔbɔ wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛyia ngyegyelɛ la.​—Hibuluma 4:15.

 Suzu kɛzi sonla ko ewule kola yɛ ninyɛne dɔɔnwo la anwo.

  1.   Gyisɛse wule amaa ‘bɛava yɛ ɛtane bɛahyɛ yɛ.’​— Kɔlɔsaema 1:14.

     Ɛnee dasanli mɔɔ limoa, Adam, di munli mɔɔ ɛtane ɛnle ɔ nwo a. Noko akee, ɔkpale kɛ ɔnrɛdie Nyamenle. Adam anzosesebɛ ne anzɛɛ ɛtane ne hanle ɔ bo zo amra kɔsɔɔti. Baebolo ne kilehile nu kɛ, “sonla ko anzosesebɛ maanle menli dɔɔnwo yɛle ɛtanevolɛma.”​—Wulomuma 5:19.

     Ɛnee Gyisɛse noko di munli noko yeanyɛ ɛtane ɛlɛ. Ɔti, ɔbahola yeayɛ “yɛ ɛtane nwo mgbɔdalɛ afɔlebɔlɛ.” (1 Dwɔn 2:2) Kɛ mɔɔ Adam anzosesebɛ ne maanle alesama kɔsɔɔti yɛle ɛtanevolɛma la, zɔhane ala a Gyisɛse ewule ne kola kyikyi awie biala mɔɔ kɛnyia diedi wɔ ye nu la ɛtane a.

     Adam dɔnenle alesama hɔle ewule nu. Gyisɛse luale ye ɛhulolɛ nu mɔɔ ɔvile ɔwule ɔmaanle alesama la azo ɔdɔle yɛ. Ɔlua ɛhye ati, “saa awie yɛ ɛtane a, yɛlɛ boavolɛ wɔ Selɛ ne anwo lɔ, Gyisɛse Kelaese, tenlenenli ne.”​—1 Dwɔn 2:1.

  2.   Gyisɛse wule “amaa awie biala mɔɔ kɛnyia diedi wɔ ye nu la bɛanzɛkye ye na yeanyia dahuu ngoane.”​—Dwɔn 3:16.

     Ɔwɔ nuhua kɛ bɛbɔle Adam kɛ ɔdɛnla aze dahuu ɛdeɛ, noko ye ɛtane ne maanle ɔwule. Ɔlua Adam anwo zo, “ɛtane rale ewiade na ewule luale ɛtane nwo zo rale, yɛɛ ewule dɛlɛle hanle menli kɔsɔɔti a, ɔluakɛ bɛ muala bɛyɛ ɛtane.”​—Wulomuma 5:12.

     Mɔɔ nee ɛhye ɛnle ko la, Gyisɛse ewule ne ɛye menli mɔɔ nyia ye nu diedi la ɛtane nee ewule ɛvi ɛkɛ. Baebolo ne ka nwolɛ edwɛkɛ kɛ: “Kɛ mɔɔ ɛtane nee ewule lile belemgbunli la, ɛlolɛ noko alua tenleneyɛlɛ zo ali belemgbunli, na yealua yɛ Awulae Gyisɛse Kelaese anwo zo yeahɔwie dahuu ngoane nu.”​—Wulomuma 5:21.

     Nɔhalɛ nu, badwu ɛnɛ alesama ngoane tɛde ezinraa. Noko akee, Nyamenle ɛbɔ ɛwɔkɛ kɛ ɔbamaa alesama mɔɔ le tenlenema la dahuu ngoane na yeadwazo mowuamra amaa bɛdabɛ noko bɛanyia Gyisɛse ewule ne azo nvasoɛ.​—Edwɛndolɛ 37:29; 1 Kɔlentema 15:22.

  3.   Gyisɛse ‘yɛle tieyɛ hɔle ewule nu’ na ɛhye maa ɔda ali kɛ alesama bahola ali nɔhalɛ amaa Nyamenle bɔbɔ wɔ ngyegyelɛ anzɛɛ sɔnea mekɛ nu.​—Felepaema 2:8.

     Ɔnva nwo kɛ ɛnee Adam lɛ adwenle nee nwonane mɔɔ di munli la, yeanyɛ tieyɛ yeammaa Nyamenle ɔluakɛ ɔ nye bolole debie mɔɔ ɛnee ɔnle ye ɛdeɛ la. (Mɔlebɛbo 2:16, 17; 3:6) Nzinlii, Seetan mɔɔ le Nyamenle kpɔvolɛ kpanyinli la hanle kɛ, dasanli biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ ɔbavi ye ahonle nu yeayɛ tieyɛ yeamaa Nyamenle, titili saa ye ngoane la esiane nu a. (Dwobu 2:4) Noko, Gyisɛse dasanli mɔɔ di munli la diele Nyamenle na ɔlile nɔhalɛ ɔmaanle ye bɔbɔ wɔ mekɛ mɔɔ bɛbɔle ye anyiemgba na bɛhunle ye la. (Hibuluma 7:26) Ɛhye zieziele edwɛkɛ ne bɔkɔɔ: Dasanli bahola ali nɔhalɛ amaa Nyamenle ɔnva nwo ngyegyelɛ anzɛɛ sɔnea mɔɔ ɔbayia la.

Gyisɛse ewule ne anwo kpuya bie mɔ

  •   Duzu ati a ɛnee ɔwɔ kɛ Gyisɛse nwu amaneɛ na ɔwu ɔdie alesama ɛ? Duzu ati a Nyamenle anye ewule ndɛnebualɛ ne anvi ɛkɛ ɛ?

     Nyamenle mɛla ne ka kɛ “ɛtane ahatualɛ a le ewule.” (Wulomuma 6:23) Nyamenle anva ye mɛla ɛhye anzie Adam emomu ɔhanle ɔhilele ye kɛ saa yeandie ye a, mɔɔ vi nu bara la a le ewule. (Mɔlebɛbo 3:3) Mekɛ mɔɔ Adam yɛle ɛtane la, Nyamenle ne mɔɔ “ɔngola ɔmbɔ adalɛ” la lile ye edwɛkɛ zo. (Taetɛse 1:2) Tɛ ɛtane angomekye a Adam vale gyakyile ɔ bo zo amra a emomu ɛtane ahatualɛ ne​—ewule.

     Ɔwɔ nu kɛ alesama mɔɔ ɛyɛ ɛtane la fɛta ewule ɛdeɛ, noko Nyamenle ɛmaa bɛ “ye ɛlolɛ kpole ne.” (Ɛfɛsɛsema 1:7) Nziezielɛ mɔɔ ɔyɛle ɔliele alesama​—Gyisɛse afɔlebɔlɛ ne mɔɔ ɛnee di munli la​—da ye pɛlepɛlelilɛ nee ye anwunvɔnezelɛ ne ali.

  •   Mekɛ boni a Gyisɛse wule a?

     Gyisɛse wule wɔ “dɔnehwele ngɔnla” ne azo anzɛɛ dɔne nsa wɔ ewiazo mɔɔ ɛnee Dwuuma ɛlɛdi bɛ Akpabɛnwo ne la. (Maake 15:33-37, ɔbodwɛkɛ) Mekɛ ɛhye bayɛ Yalɛ, April 1, 33 Y.M. wɔ yɛ adwuleso kalenda ne azo.

  •   Nienwu a Gyisɛse wule a?

     Bɛhunle Gyisɛse wɔ “ɛleka bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Etile Kanrɛlɛ, na bɛfɛlɛ ye Hibulu aneɛ nu Gɔlogota la.” (Dwɔn 19:17, 18) Ɛnee ɛleka ɛhye wɔ Gyɛlusalɛm “sua ne kandiba” wɔ Gyisɛse mekɛ zo. (Hibuluma 13:12) Ɔbayɛ kɛ ɛnee ɔwɔ boka zo, ɔluakɛ Baebolo ne ka kɛ ɛnee bie mɔ “gyi moamoa ɛlɛnea” Gyisɛse ɛhunlɛ ne. (Maake 15:40) Noko akee, ɛnɛ bɛngola bɛnnwu ɛleka fɔɔnwo mɔɔ ɛnee Gɔlogota ne wɔ a.

  •   Kɛzi Gyisɛse wule ɛ?

     Menli dɔɔnwo die di kɛ bɛhunle Gyisɛse wɔ meanubaka zo, noko Baebolo ne bɔ amaneɛ kɛ: “Ɔdaye mumua ne ɔzoale yɛ ɛtane wɔ ye sonlabaka ne anu wɔ baka ne azo.” (1 Pita 2:​24, King James Version) Baebolo kɛlɛvoma fa Giliki edwɛkɛ agbɔkɛ nwiɔ a fɛlɛ debie mɔɔ bɛhunle Gyisɛse wɔ zo la a​—stau·rosʹ yɛɛ xyʹlon. Nwomama dɔɔnwo ɛlie ɛdo nu kɛ edwɛkɛ agbɔkɛ ɛhye mɔ kile mgbunla anzɛɛ taboa kokye mɔɔ bɛkpɔnla la.

  •   Kɛzi ɔwɔ kɛ bɛkakye Gyisɛse ewule ne ɛ?

     Wɔ Dwuuma Akpabɛnwo ne mɔɔ bɛdi ye ɛvolɛ biala la abo, Gyisɛse nee ye ɛdoavolɛma ne vale debie fofolɛ ziele ɛkɛ na ɔhanle ɔhilele bɛ kɛ: “Bɛhɔ zo bɛyɛ ɛhye bɛva bɛhakye me.” (1 Kɔlentema 11:24) Yemɔ anzi bɛhunle Gyisɛse.

     Baebolo kɛlɛvoma fa Gyisɛse toto boane ralɛ ne mɔɔ ɛnee bɛku ye wɔ Akpabɛnwo ne anu la anwo. (1 Kɔlentema 5:7) Kɛ mɔɔ Akpabɛnwo ɛvoyia ne hakyele Yizilayɛma kɛ bɛlie bɛ bɛvi akɛlɛzonlenlɛ nu la, zɔhane ala a Gyisɛse ewule Ngakyelɛ ne kakye Kilisienema kɛ bɛlie bɛ bɛvi ɛtane nee ewule nu a. Akpabɛnwo ne mɔɔ ɛnee bɛdi ye wɔ Naesan 14 la ɛnee le ɛvolɛ ɛvolɛ debie; zɔhane ala a alimoa Kilisienema lile Ngakyelɛlilɛ ne ko pɛ wɔ ɛvolɛ ko biala anu a.

     Ɛvolɛ biala, menli mgbe dɔɔnwo mɔɔ wɔ ewiade ɛleka biala la kakye Gyisɛse ewule ne wɔ kenle mɔɔ nee Naesan 14 yia la.