1, 2. (a) “Mošaša wa Dafida” e be e le eng, gomme o be o swanetše go tsošološwa bjang? (b) Ke bomang bao ba hlankelago mmogo e le bahlanka ba Jehofa lehono?

SEBOKENG se bohlokwahlokwa sa sehlopha se bušago seo se bego se swaretšwe kua Jerusalema ka 49 C.E., morutiwa Jakobo o ile a re: “Simeoni [Petro] o laodišitše ka botlalo kamoo Modimo ka lekga la pele a ilego a retologela ditšhabeng go amogela batho ba leina la gagwe go tšwa go tšona. Le gona mantšu a Baporofeta a dumelelana le se, go etša ge go ngwadilwe gwa thwe: ‘Ka morago ga dilo tše ke tla boa ka tsošološa mošaša wa Dafida wo o welego; ka ba ka tsošološa mašope a wona le go o hloma lefsa, e le gore bao ba šalago ba tsome Jehofa ka phišego, gotee le batho ba ditšhaba ka moka, e lego batho bao ba bitšwago ka leina la ka, go re’alo Jehofa, yo a dirago gore dilo tše, di tsebje go tloga kgale.’”—Dit. 15:13-18.

² “Mošaša [goba, mošate] wa Dafida” o ile wa wa ge Kgoši Tsedekia a tlošwa sedulong sa bogoši. (Amose 9:11) Lega go le bjalo, “mošaša” woo o be o tla agwa lefsa ke setlogolo sa Dafida e lego Jesu nakong ya ge e eba Kgoši. (Hesek. 21:27; Dit. 2:29-36) Go etša ge Jakobo a bontšhitše sebokeng seo se bohlokwa, boporofeta bjo bja Amose bo be bo phethagatšwa ge bajabohwa ba Mmušo ba kgoboketšwa go tšwa go Bajuda le go Bantle. Lehono, mašaledi a Bakriste ba tloditšwego gotee le “dinku tše dingwe” tše dimilione tša Jesu di ipopile ngatana e tee go tsebatšeng therešo ya Beibele e le bahlanka ba Jehofa.—Joh. 10:16.

3, 4. Batho ba Jehofa ba ile ba atlega bjang moyeng kua Babilona?

³ Ge Bajuda ba be ba išwa bothopša kua Babilona, go ile gwa ba molaleng gore “mošaša wa Dafida” o be o wele. Ka ge bodumedi bja maaka bo be bo buša kua Babilona, batho ba Modimo ba ile ba atlega bjang moyeng nakong ya nywaga e 70 ya ge ba be ba le bothopša moo go tloga  ka 607 B.C.E. go ya go 537 B.C.E.? Ba ile ba atlega ka yona tsela yeo le rena re atlegago ka yona re le batho ba Jehofa lefaseng la lehono leo le laolwago ke Sathane. (1 Joh. 5:19) Bohwa bjo bo humilego bja moya bo thušitše batho ba Jehofa gore ba kgone go atlega.

⁴ Lentšu la Modimo leo le ngwadilwego ke karolo ya bohwa bja rena bja moya bjo re nago le bjona. Bajuda bao ba bego ba le bothopša kua Babilona ba be ba se na Mangwalo a Makgethwa a feletšego, eupša be ba ba tseba Molao wa Moshe, woo o bego o na le Melao e Lesome. Ba be ba tseba “dikopelo tša kua Tsione,” ba kgona go gopola bontši bja diema e bile ba tseba gabotse ditiro tša bahlanka ba Jehofa ba nakong e fetilego. Ee, mathopša ao a ile a lla gabohloko ge a gopola Tsione, le gona ga se a ka a lebala Jehofa. (Bala Psalme 137:1-6.) Seo se ile sa dira gore a dule a phetše gabotse moyeng gaešita le ge a be a le Babilona, moo go bego go le dithuto tše dintši tša maaka le mekgwa ya gona.

5. Ke bohlatse bofe bja medimo ya boraro botee bjo re nago le bjona go tšwa Babilona le Egipita tša bogologolo?

⁵ Thuto ya boraro botee e be e le ya motheo borapeding bja kua Babilona. Modimo yo mongwe wa boraro botee wa kua Babilona o be o bopša ke Sin (modimo wa ngwedi), Shamash (modimo wa letšatši) le Ishtar (modimogadi wa pelego le ntwa). Kua Egipita ya bogologolo, gantši modimo o be a lebelelwa e le yo a nyetšego modimogadi gomme a mmelegela morwa, “ke moka boraro bja bona ba bopa modimo wa boraro botee woo go yena ka mehla tate a bego a sa lebelelwe e le wa bohlokwa kudu, ka dinako tše dingwe a dula a kgotsofalela go ba kgošana, mola modimo yo bohlokwahlokwa setšhabeng e be e dula e le modimogadi.” (New Larousse Encyclopedia of Mythology) Modimo yo mongwe wa Egipita wa boraro botee o be a bopša ke modimo Osiris, modimogadi Isis le morwa wa bona Horus.

6. O be o ka hlalosa bjang Boraro Botee, gomme re šireleditšwe bjang gore re se dumele maaka ao?

⁶ Bojakane le bjona bo na le modimo wa bjona wa Boraro Botee. Baruti ba re Tate, Morwa le moya o mokgethwa ke Modimo o tee. Eupša seo ke go hlaselwa ga bogoši bja Jehofa, ka gobane se dira gore Jehofa a bonagale a se na matla ka ge e fo ba karolo feela ya Modimo. Batho ba Jehofa ba ile ba šireletšwa gore ba se dumele maaka ao ka gobane ba dumelelana le mantšu a buduletšwego a rego: “Theetša wena Isiraele: Jehofa Modimo wa rena ke yena Jehofa a nnoši.” (Doit. 6:4) Jesu o ile a tsopola mantšu ao, le gona na go na le Mokriste le yo tee wa therešo yoo a ka ganetšanago le yena?—Mar. 12:29.

7. Ke ka baka la’ng go sa kgonege gore motho yo a dumelago thuto ya Boraro Botee a kolobetšwe gomme a lebelelwe e le yo a ineetšego ka tsela ya maleba go Modimo?

⁷ Thuto ya Boraro Botee ga e dumelelane le taelo yeo Jesu a e neilego balatedi ba gagwe ya gore ba “dire batho ba ditšhaba ka moka barutiwa, [ba ba kolobetše] leineng la Tate le la Morwa le la moya o mokgethwa.” (Mat. 28:19) Gore motho a kolobetšwe gomme e be Mokriste wa kgonthe gotee le go ba yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa, o swanetše go dumela gore Tate, e lego Jehofa, ke yena yo mogolo, e bile a amogele boemo le matla a Morwa wa Modimo, Jesu. Le gona motho yo a kolobetšwago o swanetše go dumela gore moya o mokgethwa ke matla a šomago a Modimo, e sego karolo ya Boraro Botee. (Gen. 1:2) Motho yo a tšwelago pele a dumela go Boraro Botee a ka se kolobetšwe gomme a lebelelwa e le yo a ineetšego ka tsela ya maleba go Jehofa Modimo. Ruri re tloga re leboga gore bohwa bja rena bja moya bo re šireleditše gore re se dumele thuto ye yeo e hlomphollago Modimo!

8. Pono ya Bababilona e be e le efe ka medimo le batemona?

⁸ Tsela ya bodumedi ya kua Babilona e be  e dumelela gabonolo dithuto tša maaka, medingwana, batemona le go dirišana le meoya. The International Standard Bible Encyclopaedia e re: “Selo sa bobedi sa bohlokwa ka morago ga medimo bodumeding bja Bab[ilona] e be e le batemona bao ba bego ba na le matla a go gobatša batho ka malwetši a mantši a mmele goba a monagano. Go bonagala karolo e kgolo ya bodumedi bjo e be e reretšwe go lwantšha batemona ba ka go se kgaotše, gomme medimo ya moo e be e rapelwa gohle gore e thuše batho gore ba se tlaišwe ke batemona bao.”

9. (a) Ka morago ga gore Bajuda ba boe bothopša kua Babilona, bontši bja bona ba ile ba tanywa bjang ke dithuto tša bodumedi bja maaka? (b) Re šireleditšwe bjang dikotsing tša go dirišana ka boomo le batemona?

⁹ Ka morago ga gore Bajuda ba boe bothopša kua Babilona, bontši bja bona ba ile ba tanywa ke dithuto tšeo e sego tša Mangwalo. Ge dikgopolo tša Bagerika di dutše di tsenelela, Bajuda ba bantši ba ile ba tanywa gabonolo ke batemona ka gobane ba ile ba amogela pono ya gore batemona ba ka gobatša motho goba ba mo swara gabotse. Bohwa bja rena bja moya bo re šireletša dikotsing tša go dirišana ka boomo le batemona, ka gobane re a tseba gore Modimo o ile a sola mekgwa ya Babilona ya go dirišana le meoya. (Jes. 47:1, 12-15) Godimo ga moo, re hlahlwa ke pono ya Modimo ya mabapi le go dirišana le meoya.—Bala Doiteronomio 18:10-12; Kutollo 21:8.

10. Ke eng seo se ka bolelwago ka mediro le ditumelo tša Babilona o Mogolo?

¹⁰ Mokgwa wa go dirišana le meoya o be o sa latelwe ke Bababilona feela, eupša o be o bile o latelwa ke bathekgi ba Babilona o Mogolo, e lego mmušo wa lefase wa bodumedi bja maaka. (Kut. 18:21-24) The Interpreter’s Dictionary of the Bible e re: “Babilona [o Mogolo] ga se mmušo wa setšhaba setee goba setšo setee. E tsebja ka medimo ya yona e mentši ya diswantšho go e na le ka mellwane e itšego ya lefase.” (Bol. 1, letl. 338) Gaešita le ge Babilona o Mogolo e tletše ka go dirišana le meoya, borapedi bja medimo ya diswantšho le dibe tše dingwe tše dintši, go se go ye kae o tlo fedišwa.—Bala Kutollo 18:1-5.

11. Ke ditemošo dife tšeo re di gatišitšego mabapi le go dirišana le meoya?

¹¹ Jehofa o boletše gore: “Ga ke kgotlelele go diriša maleatlana.” (Jes. 1:13) Mokgwa wo gantši o bitšwago go dirišana le meoya o kgathile tema e kgolo tseleng ya batho ya go nagana lekgolong la bo-19 la nywaga. Ke ka baka leo Zion’s Watch Tower ya May 1885 e boletšego gore: “Kgopolo ya gore bahu ba phela lefelong le lengwe goba ba le boemong bjo itšego ga se e mpsha. E be e le karolo ya bodumedi bja bogologolo, gomme dinonwane ka moka di be di theilwe go yona.” Sehlogo seo se ile sa ba sa oketša ka gore kgopolo yeo e sego ya Mangwalo ya gore bahu ba boledišana le ba phelago “e dirile gore batemona ba se tsebje gabonolo gomme e atlegišitše mekgwa e forago yeo e dirišwago ke ‘batemona’ bao ba itirago meoya yeo e tšwilego mebeleng ya batho. Ba dirišitše ka phišego mokgwa wo wa go itira seo ba sego sona, gomme ba kgonne go fekeetša menagano ya batho ba bantši le go tsena maphelong a bona.” Pukwana ya mehleng yeo ya What Say the Scriptures About Spiritism? e ile ya ntšha ditemošo tše swanago le tšeo, go swana le ge dikgatišo tša rena tša morago bjale le tšona di re lemošitše.

12. Ke eng seo Solomone a se boletšego ka boemo bja bahu nakong ya ge a buduletšwe?

¹² “Bohle bao ba tsebago therešo” ba ka araba potšišo yeo. (2 Joh. 1) Re tloga re dumelelana le mantšu a Solomone a rego: “Mpša e phelago e phala tau e hwilego. Bao ba phelago ba a tseba gore ba tlo hwa; eupša ge e le bahu ga ba tsebe selo le gatee . . . Tšohle tšeo seatla sa gago se kgonago go di dira, di dire ka matla a gago ka moka ka gobane Bodulabahu mo o yago gona, ga go na modiro le ge e le maano goba tsebo.”—Mmo. 9:4, 5, 10.

13. Bajuda ba ile ba kgongwa bjang ke setšo sa Bagerika le bodumedi bja bona?

¹³ Bajuda ba be ba ka kgona go tseba therešo  mabapi le bahu. Lega go le bjalo, ge Gerika e be e arolwa gore e bušwe ke balaodi ba Alexander yo Mogolo, go ile gwa dirwa maiteko a gore Juda e kopanywe le Siria go dirišwa dilo tše bjalo ka setšo sa Bagerika le bodumedi bja bona. Ka baka leo, Bajuda ba ile ba amogela dithuto tša maaka tša gore moya wa motho ga o hwe le gore go na le lefelo le itšego leo batho ba tlaišetšwago go lona. Ga se Bagerika ba tlilego ka kgopolo ya gore go na le moo go tletšego batho ba tlaišetšwago dibe tša bona, ka gobane Bababilona ba boletše ka “lefase le le lego ka tlasetlase . . . leo le tletšego ka dilo tše di boifišago, . . . moo go laolago medimo le batemona bao ba nago le matla a magolo e bile ba tšhoša.” (The Religion of Babylonia and Assyria) Ee, Bababilona ba be ba dumela gore moya ga o hwe.

14. Ke eng seo Jobo le Aborahama ba bego ba se tseba mabapi le lehu le tsogo?

¹⁴ Gaešita le ge monna wa moloki e lego Jobo a be a se na Mangwalo, o be a tseba therešo mabapi le lehu. Le gona o ile a lemoga gore Jehofa ke Modimo yo lerato yo a bego a tla hlologela go mo tsoša. (Jobo 14:13-15) Aborahama le yena o be a dumela tsogong ya bahu. (Bala Baheberu 11:17-19.) Ka ge go sa kgonege gore go tsošwe motho yo a ka se hwego, banna bao ba boifago Modimo ga se ba ka ba dumela gore moya wa motho ga o hwe. Ga go pelaelo gore moya wa Modimo o ile wa thuša Jobo le Aborahama gore ba kwešiše boemo bja bahu gomme ba be le tumelo ya gore go tla ba le tsogo. Ditherešo tše le tšona ke karolo ya bohwa bja rena.

15, 16. Re lokolotšwe bjang sebeng le lehung?

¹⁵ Le gona re thabela gore Modimo o re utolletše therešo ya mabapi le tsela yeo a tlago go re lokolla sebeng le lehung tšeo re di abetšego go Adama. (Baroma 5:12) Re a lemoga gore Jesu o be a “tletše go hlankela, e sego go hlankelwa, . . . le go nea moya wa gagwe e le topollo bakeng sa ba bantši.” (Mar. 10:45) Ruri ke mo gobotse go tseba ka “go lokollwa ka topollo yeo e lefilwego ke Kriste Jesu.”—Baroma 3:22-24.

 ¹⁶ Bajuda le Bantle ba lekgolong la pele la nywaga ba ile ba swanelwa ke go itsholela dibe tša bona gomme ba be le tumelo sehlabelong sa Jesu sa topollo. Ge e ba ba be ba sa dire seo, ba be ba ka se lebalelwe dibe. Go sa dutše go le bjalo le lehono. (Joh. 3:16, 36) Ge e ba motho a kgomarela dithuto tša maaka, tše bjalo ka thuto ya Boraro Botee le ya go se hwe ga moya, gona a ka se holwe ke topollo yeo. Eupša rena e ka re hola. Re tseba therešo ka “Morwa wa lerato la [Modimo], yo ka yena re lokollwago ka topollo, e lego tebalelo ya dibe tša rena.”—Bakol. 1:13, 14.

17, 18. Re ka hwetša kae tsebišo e holago ka histori ya rena, gomme re ka holwa bjang ke go ithuta ka yona?

¹⁷ Go ka bolelwa mo gontši ka dithuto tša therešo tšeo re di tsebago, diphihlelo tša rena re le bahlanka ba Modimo gotee le ditšhegofatšo tša moya le tša nama tšeo re di thabelago. Ka nywagasome, di-Yearbook di be di dutše di hupere dipego tše di kgahlišago kudu ka mediro ya rena go tšwa dinageng tše dintši go dikologa lefase. Histori ya rena e anegwa dibidiong tša Di Bontšha Tumelo ka Mediro, Karolo 1 le 2, gotee le ka dikgatišong tše bjalo ka Dihlatse tša Jehofa—Bagoeledi ba Mmušo wa Modimo. E bile dimakasine tša rena di na le diphihlelo tše ruthetšago pelo tša badumedigotee le rena ba rategago.

¹⁸ Re holwa ke go hlahloba histori ya mokgatlo wa Jehofa, go etša ge setšhaba sa Isiraele se ile sa holwa ke go naganišiša kamoo Modimo a se hlakodišitšego ka gona bokgobeng bja Egipita. (Ek. 12:26, 27) Nakong ya ge Moshe e be e le mokgalabje yo a ka hlatselago gore go bile le mediro e makatšago ya Modimo, o ile a kgothaletša Baisiraele gore: “Gopolang matšatši a bogologolo, elang hloko nywaga ya morago go tloga molokong o mongwe go ya go o mongwe; botšišang botatago lena, ba tla le botša; le botšiše bakgalabje bao ba lego mo go lena, bona ba tla le anegela.” (Doit. 32:7) Ka ge re le ‘batho ba Jehofa le mohlape wa mafulo a gagwe,’ ka moka ga rena re mo reta ka lethabo gomme re botša bangwe ka mediro ya gagwe e makatšago. (Ps. 79:13) Godimo ga moo, re dira gabotse ge re hlahloba histori ya rena, re ithuta go tšwa go yona gomme re rulaganyetša bokamoso.

19. Re swanetše go dira’ng ka ge ga bjale re le seetšeng sa moya?

¹⁹ Re thabišwa ke gore ga re leswiswing eupša re seetšeng sa moya seo se tšwago go Modimo. (Die. 4:18, 19) Ka gona anke re ithuteng Lentšu la Modimo ka mafolofolo gomme re abeleng ba bangwe therešo ka phišego re na le moya wa mopsalme yoo a tumišitšego Mmuši Morena Jehofa ka mantšu a rego: “Ke tla bolela ka toko ya gago, ya gago o nnoši. Wena Modimo, o nthutile go tloga bofseng bja ka go ya pele, go ba go fihla ga bjale ke sa dutše ke bolela ka mediro ya gago e makatšago. O se ke wa ntlogela gaešita le go fihla botšofading le bohlogoputsweng, hle Modimo, go fihlela ke bolela ka letsogo la gago molokong o tlago, ke bolela ka matla a gago go bohle bao ba tlago go tla.”—Ps. 71:16-18.

20. Ke ditaba dife tše di tswalanago tšeo di lego gona, gomme wena o ikwa bjang ka tšona?

²⁰ Ka ge re le batho ba ineetšego ba Jehofa, re lemoga ditaba tše pedi tšeo di tswalanago, e lego kgang ya bogoši bja Modimo le ya go botega ga rena batho. Ee, re tsebatša therešo e sa ganetšegego ya gore Jehofa ke Mmuši wa Legohle, gomme re swanetše go ineela go yena ka dipelo tša rena ka moka. (Kut. 4:11) Ka ge le rena a re file moya wa gagwe, re botša ba boleta ditaba tše dibotse, re tlema ba dipelo tše di kwelego bohloko gomme re homotša bao ba llago. (Jes. 61:1, 2) Go sa šetšwe maiteko a paletšwego a Sathane a gore a laole batho ba Modimo le batho ka kakaretšo, re tloga re tšeela godimo bohwa bja rena bja moya gomme re ikemišeditše go dula re botegela Modimo le go reta Mmuši Morena Jehofa gona bjale le ka mo go sa felego.—Bala Psalme 26:11; 86:12.