1. Ke eng seo Jehofa a se bolokilego ka lerato e le gore batho ba holege?

JEHOFA, yena “Modimo yo a phelago le yo e lego wa neng le neng,” o ile a boloka molaetša wa gagwe o phološago maphelo gore batho ba be le wona. Re kgonthišegile gore o tla dula o le gona ka mehla, ka gobane “lentšu la Jehofa le dula le le gona go ya go ile.” (1 Pet. 1:23-25) Ruri re tloga re thabela gore Jehofa o bolokile ka lerato tsebišo e bjalo e bohlokwahlokwa ka Lentšung la gagwe leo le ngwadilwego, e lego Beibele!

2. Ke eng seo Modimo a se bolokilego ka Lentšung la gagwe le le ngwadilwego gore batho ba gagwe ba se diriše?

² Ka gare ga Lentšu la gagwe, Modimo o ile a bolokela batho ba gagwe leina leo a ikgethetšego go bitšwa ka lona. Mangwalo a dirišitše ka lekga la pele leina “Jehofa Modimo” ge a bolela ka “pego ya nakong ya ge go be go hlolwa magodimo le lefase.” (Gen. 2:4) Leina la Modimo le ile la ngwalwa ka mohlolo ka makga a mmalwa diphaphathing tša maswika tšeo di bego di na le Melao e Lesome. Ka mohlala, molao wa pele o thomile ka gore: “Ke nna Jehofa Modimo wa gago.” (Ek. 20:1-17) Leina la Modimo le dula le le gona ka gobane Mmuši Morena Jehofa o bolokile Lentšu la gagwe le leina la gagwe go sa šetšwe maiteko ka moka a Sathane a go fediša Lentšu leo le leina leo.—Ps. 73:28.

3. Gaešita le ge bodumedi bo na le melato e mentši, ke eng seo Modimo a se bolokilego?

³ Ka gare ga Lentšu la gagwe, Jehofa o bolokile le therešo. Gaešita le ge bodumedi lefaseng ka bophara bo dirile melato e mentši, ruri re tloga re leboga Modimo gore o re hlabišeditše seetša sa moya le therešo! (Bala Psalme 43:3, 4.) Le ge bontši bja batho bo sepela leswiswing, re thabela go dula re sepela seetšeng sa moya seo re se hlabišetšwago ke Modimo.—1 Joh. 1:6, 7.

4, 5. Re bile le tokelo efe e kgethegilego go tloga ka ngwaga wa 1931?

⁴ Ka ge re le Bakriste, re na le bohwa bjo bohlokwahlokwa. Pukuntšu e nngwe e hlalosa bohwa ka gore: “Bohwa  bja naga ke dika tša yona ka moka, ditšo tša yona goba mekgwa ya bophelo ya moo yeo e bilego gona ka nywaga e mentši gomme ya fetišetšwa molokong o mongwe go ya go o mongwe.” Bohwa bja rena bja moya bo akaretša tšhegofatšo yeo re nago le yona ya go ba le tsebo e nepagetšego ka Lentšu la Modimo le go kwešiša gabotse therešo ka yena le merero ya gagwe. Le gona bo akaretša tokelo e nngwe gape e kgethegilego.

⁵ Tokelo yeo e ile ya ba karolo ya bohwa bja rena bja moya kopanong ya rena kua Columbus, Ohio, U.S.A., ka 1931. Lenaneo la kopano yeo ya Seisemane le be le na le ditlhaka “JW.” Kgaetšedi yo mongwe o itše: “Ba bantši ba ile ba akanyetša seo ditlhaka tšeo tša JW di bego di se emela—Just Wait, Just Watch, gotee le kakanyetšo yeo e bego e le ya maleba.” Re be re dutše re bitšwa Barutwana ba Beibele, eupša re ile ra amogela leina la Dihlatse tša Jehofa ka go dira setlamo ka Sontaga, July 26, 1931. E be e tloga e le selo seo se thabišago kudu go amogela leina la go thewa Mangwalong. (Bala Jesaya 43:12.) Ngwanabo rena yo mongwe o gopola gore: “Nka se tsoge ke lebetše mogoo o mogolo le go opša ga magoswi moo go ilego gwa šikinya lefelo ka moka la kopano.” Go be go se le o tee lefaseng yoo a bego a nyaka leina leo, eupša Modimo o re šegofaditše nakong ka moka ya ge re be re le diriša nywageng ya ka godimo ga e masomeseswai e fetilego. Ruri e tloga e le tokelo e kgethegilego go ba Dihlatse tša Jehofa!

6. Bohwa bja rena bja moya bo akaretša tsebišo efe e nepagetšego?

⁶ Bohwa bja rena bja moya bo akaretša tsebo e ntši e nepagetšego le tsebišo e bohlokwa ya dilo tša bogologolo. Tšea ka mohlala taba ya Aborahama, Isaka le Jakobo. Bapatriareka ba le malapa a bona ba swanetše go ba ba ile ba ba le dipoledišano tše dintši tša kamoo ba ka kgahlišago Jehofa. Ka gona ga go makatše gore Josefa wa moloki o ile a gana go ba le boitshwaro bjo bo gobogilego bja tša botona le botshadi e le gore a se ke a “direla Modimo sebe.” (Gen. 39:7-9) Ditšo tša Bokriste di ile tša fetišetšwa go ba bangwe ka molomo goba ka go phela bophelo bjo bo beago mohlala. Gare ga tšona go akaretšwa taba ya Selalelo sa Morena yeo moapostola Paulo a ilego a fetišetša ditaelo tša go gopolwa ga sona diphuthegong tša Bokriste. (1 Bakor. 11:2, 23) Lehono, ditaba ka botlalo tšeo di nyakegago gore re rapele Modimo “ka moya le ka therešo” di hwetšwa ka Lentšu la gagwe leo le ngwadilwego. (Bala Johane 4:23, 24.) Beibele e reretšwe go hlabišetša batho ka moka seetša, eupša rena bao re lego bahlanka ba Jehofa re e tšeela godimo le go feta.

7. Bohwa bja rena bo akaretša le kholofetšo efe e beago pelo?

⁷ Karolo e nngwe ya bohwa bja rena bja moya e akaretša le dipego tšeo di sa tšwago go gatišwa tšeo di hlatselago gore ‘Jehofa o ka lehlakoreng la rena.’ (Ps. 118:7) Seo se dira gore re ikwe re šireletšegile, gaešita le ge re tlaišwa. Karolo e nngwe yeo e re beago pelo ya bohwa bja rena bja moya bjoo bo tšwelago pele bo gola ke kholofetšo e rego: “‘Sebetša le ge e le sefe seo se rulelwago go lwa le wena se ka se  atlege gomme leleme le ge e le lefe leo le go hlaselago kahlolong o tla le ahlola. Bjo ke bohwa bja bahlanka ba Jehofa gomme toko ya bona e tšwa go nna,’ o re’alo Jehofa.” (Jes. 54:17) Ga go sebetša le setee sa Sathane seo se ka re gobaletšago sa ruri.

8. Re tlo ahlaahla eng sehlogong se le se se latelago?

⁸ Sathane o lekile go fediša Lentšu la Modimo, go tloša leina Jehofa le go gatelela therešo. Eupša a ka se tsoge a fentše Jehofa, e lego yena yoo a folodišitšego maiteko ao a gagwe ka moka. Mo sehlogong se le se se latelago, re tla bona (1) kamoo Modimo a bolokilego Lentšu la gagwe; (2) kamoo Jehofa a ilego a kgonthišetša gore leina la gagwe le bolokwe; le (3) kamoo Tatago rena wa legodimong e lego Mothopo le Mmoloki wa therešo yeo re e thabelago.

9-11. Ke mehlala efe yeo e bontšhago gore Beibele e phologile kganetšo ya mehutahuta?

⁹ Jehofa o bolokile Lentšu la gagwe go sa šetšwe mapheko le ge e le afe ao a bilego gona. Enciclopedia Cattolica (Saeklopedia ya Katholika) e re: “Ka 1229, Lekgotla la Toulouse le ile la thibela batho ba tlwaelegilego gore ba se diriše [Dibeibele tša maleme a bona] ka baka la ntwa kgahlanong le maAlbigense le maWaldo . . . Sebokeng seo se swerwego ka 1234 kua Tarragona, Sepania, James I o ile a ntšha taelo e swanago. . . . Lekgotla la Roma le ile la tsena taba ye gare ka lekga la pele ka 1559 ge Paul IV a be a thibela go gatišwa ga Di[beibele] le go swarwa ga tšona ke batho ka maleme a gabo bona ntle le tumelelo ya Ofisi e Kgethwa.”

¹⁰ Go sa šetšwe ditlhaselo tše sehlogo tšeo Beibele e ilego ya hlaselwa ka tšona, e ile ya dula e bolokilwe. Mo e ka bago ka 1382, John Wycliffe le badirišani ba gagwe ba ile ba tšweletša phetolelo ya pele ya Beibele ya Seisemane. Mofetoledi yo mongwe wa Beibele e be e le William Tyndale, yoo a ilego a bolawa ka 1536. Go begwa gore nakong ya ge a bofeletšwe koteng o ile a goeletša ka gore: “Morena, bula mahlo a kgoši ya Engelane.” Ke moka o ile a kgangwa gomme a fišwa ka mollo.

¹¹ Beibele e ile ya fenya kganetšo e šoro. Ka mohlala, ka 1535, phetolelo ya Beibele ya Seisemane ya Miles Coverdale e ile ya tšweletšwa. Coverdale o ile a diriša phetolelo ya Tyndale ya “Testamente e Mpsha” le ya “Testamente ya Kgale” ya go tloga ka Genesi go fihla go Dikoronika. O ile a fetolela dikarolo tše dingwe tša Mangwalo go tloga go Selatine le go tloga go phetolelo ya Beibele ya Sejeremane ya Martin Luther. Lehono, Phetolelo ya Lefase le Lefsa ya Mangwalo a Makgethwa e tšeelwa godimo ka baka la go kwešišega ga yona, go botegela ga yona mongwalo wa Beibele le go ba ga yona le mohola ge re dira bodiredi bja rena. Re thabela gore le ka mohla ga go tutuetšo ya batemona goba ya motho yeo e ka thibelago go bolokwa ga Lentšu la Jehofa.

12. Ke tema efe yeo e kgathilwego ke Phetolelo ya Lefase le Lefsa go bolokeng leina la Modimo?

¹² Jehofa Modimo o ile a kgonthišetša gore leina la gagwe le bolokwa ka Lentšung la  gagwe. Phetolelo ya Lefase le Lefsa e kgatha tema e bohlokwa tabeng ye. Mantšung a yona a ketapele, komiti ya yona ya bafetoledi ba ineetšego e ngwadile gore: “Selo se segolo ka phetolelong ye ke go bušetšwa ga leina la Modimo lefelong la lona leo le swanetšego ka Beibeleng. Seo se dirilwe ka go diriša tsela yeo e amogelegago ya leina le ka Sepedi e lego “Jehofa” ka makga a 6 973 ka Mangwalong a Seheberu le ka makga a 237 ka Mangwalong a Bakriste a Segerika.” Ga bjale Phetolelo ya Lefase le Lefsa e hwetšagala e feletše goba ka karolo ya yona ka maleme a ka godimo ga 116, gomme go šetše go gatišitšwe dikopi tša ka godimo ga 178 545 862.

13. Ke ka baka la’ng re ka bolela gore batho ba tsebile leina la Modimo go tloga mola motho a bopšago?

¹³ Batho ba tsebile leina la Modimo go tloga mola motho a bopšago. Adama le Efa ba be ba le tseba, gomme ba be ba tseba gabotse kamoo le bitšwago ka gona. Ge Hama a be a hlompholla tatagwe ka morago ga Meetsefula, Noa o ile a re: “A go retwe Jehofa, e lego Modimo wa Sheme, anke Kanana [morwa wa Hama] e be lekgoba la Sheme.” (Gen. 4:1; 9:26) Modimo ka boyena o boletše gore: “Ke nna Jehofa. Ke lona leina la ka; nka se nee yo mongwe letago la ka.” Le gona Modimo o ile a bolela gore: “Ke nna Jehofa, ga go na yo mongwe. Ga go na Modimo yo mongwe ka ntle le nna.” (Jes. 42:8; 45:5) Jehofa o ile a kgonthišetša gore leina la gagwe le a bolokwa gomme le tsebišwa batho ka moka lefaseng. E tloga e le tokelo go rena gore re diriše leina la Jehofa gomme re be Dihlatse tša gagwe! Ge e le gabotse, re goeletša ka gore: “Re tla emiša difoka tša rena ka leina la Modimo wa rena.”—Ps. 20:5.

14. Ke kae gape ka ntle le ka Beibeleng moo leina la Modimo le hwetšwago gona?

¹⁴ Leina la Modimo ga le tšwelele feela ka Beibeleng. Tšea ka mohlala Leswika la Moaba leo le hweditšwego kua Dhiban (Dibon), dikhilomithara tše 21 ka bohlabela bja Lewatle le le Hwilego. Leswika leo le bolela ka Kgoši Omiri wa Isiraele e bile le bolela ka seo Kgoši Mesha wa Moaba a se hlalosago ka go tsogela ga gagwe Isiraele matla. (1 Dikg. 16:28; 2 Dikg. 1:1; 3:4, 5) Eupša Leswika leo la Moaba ke le le kgahlišago ka mo go kgethegilego ka gobane leina la Modimo le tšwelela go lona ka sebopego sa Tetragrammaton. Le gona Tetragrammaton e tšwelela leboelela ka go Mangwalo a Kua Lakishi, e lego ditsekana tša dibjana tša letsopa tšeo di hweditšwego kua Isiraele.

15. Septuagint ke eng, gomme go tlile bjang gore e be gona?

¹⁵ Bafetoledi ba mathomong ba Beibele ba kgathile tema go bolokweng ga leina la Modimo. Ka morago ga go ba bothopša kua Babilona go tloga ka 607 B.C.E. go ya go 537 B.C.E., Bajuda ba bantši ga se ba ka ba boela Juda le Isiraele. Mo e ka bago lekgolong la boraro la nywaga B.C.E., motseng wa Alexandria, kua Egipita, go be go šetše go dula Bajuda ba bantši bao ba bego ba nyaka gore Mangwalo a Seheberu a fetolelwe ka Segerika, e lego leleme leo ka nako yeo e bego e le la ditšhabatšhaba. Phetolelo yeo e ile ya fetšwa lekgolong la bobedi la nywaga B.C.E., gomme ya bitšwa gore ke Septuagint. Tše dingwe tša dikopi tša yona di na le leina la Jehofa ka sebopego sa lona sa Seheberu.

16. Nea mohlala wa kamoo leina la Modimo le ilego la dirišwa ka gona ka pukung yeo e gatišitšwego la pele ka ngwaga wa 1640.

¹⁶ Leina la Modimo le hwetšwa ka go Bay Psalm Book, e lego puku ya mathomo yeo e gatišeditšwego dikoloning tša Engelane tša Amerika. Kopi ya yona ya mathomo (e gatišitšwego ka 1640) e na le Dipsalme, gomme e fetoletšwe go tšwa Seheberung go ya Seisemaneng sa mehleng yeo. E diriša leina la Modimo mangwalong a bjalo ka Psalme 1:1, 2, yeo e bolelago gore “motho yo a šegofaditšwego” ga a sepele ka keletšo ya bakgopo, “eupša o thabela kudu molao wa Jehofa.” Bakeng sa tsebišo e oketšegilego mabapi le leina la Modimo, bona poroutšha ya Leina la Modimo Leo le Tlago go ba Gona ka mo go sa Felego.

17, 18. (a) O be o ka hlalosa bjang lentšu “therešo”? (b) “Therešo ya ditaba tše dibotse” e akaretša eng?

¹⁷ Re hlankela ka lethabo “Jehofa Modimo wa therešo.” (Ps. 31:5) Pukuntšu e nngwe e re: “Therešo ka selo se itšego e akaretša dintlha ka moka tša mabapi le sona, go e na le dilo tšeo go inaganelwago tšona goba tšeo go itlhametšwego tšona.” Go ya ka Seheberu sa Beibele, lentšu leo gantši le fetoletšwego e le “therešo” le akaretša selo seo se rerešago, se botegago goba seo se nepagetšego. Lentšu la Segerika leo le fetoletšwego e le “therešo” le bolela ka selo seo se dumelelanago le therešo goba seo se swanetšego le seo se nepagetšego.

¹⁸ Jehofa o bolokile therešo gomme o dirile gore re e tsebe ka boati kudu. (2 Joh. 1, 2) Kwešišo ya rena ka therešo e tšwela pele go kwagala gabotse, ka gobane “tsela ya baloki e bjalo ka seetša se se phadimago ganyenyane-ganyenyane go fihlela e eba mosegare o mogolo”! (Die. 4:18) Ee, re dumelelana ka botlalo le Jesu, yoo thapelong a itšego go Modimo: “Lentšu la gago ke therešo.” (Joh. 17:17) Lentšu la Modimo le le ngwadilwego le swere “therešo ya ditaba tše dibotse,” e lego yeo e akaretšago dithuto ka moka tša Bokriste. (Bagal. 2:14) Tšona di akaretša ditherešo ka leina la Jehofa, bogoši bja gagwe, sehlabelo sa Jesu sa topollo, tsogo ya bahu le Mmušo. Anke ga bjale re hlahlobeng kamoo Modimo a bolokilego therešo go sa šetšwe maiteko a Sathane a go e fediša.

19, 20. Nimirode e be e le mang, gomme ke maiteko afe ao a ilego a folotša mehleng ya gagwe?

¹⁹ Ka morago ga Meetsefula, go be go na le polelwana e tumilego ya gore: “Go etša Nimirode motsomi yo matla wa go ganetša Jehofa.” (Gen. 10:9) Ka ge Nimirode e be e le moganetši wa Jehofa Modimo, ge e le gabotse o be a rapela Sathane gomme o be a swana le baganetši bao Jesu a boletšego ka bona gore: “Le tšwa go tatago lena Diabolo gomme le rata go dira dikganyogo tša tatago lena. Yena yoo . . . ga se a ka a ema a tiile therešong.”—Joh. 8:44.

²⁰ Nimirode o be a laola Babele le metse e mengwe yeo e bego e le magareng ga noka ya Tigris le ya Eforate. (Gen. 10:10) Go ka direga gore ke yena a laetšego gore moago wa Babele le tora ya wona di thome go agwa mo e ka bago ka 2269 B.C.E. Ka go fapana le thato ya Jehofa ya gore batho ba tlale lefase, baagi bao ba ile ba re: “Tlang re ikageleng motse le tora yeo ntlha ya yona e fihlago magodimong gomme re itireleng leina le le tumilego ka ge re boifa gore mohlomongwe re ka gašana le lefase ka moka.” Eupša leano leo le ile la felela moyeng ge Modimo a “[raraganya] leleme la lefase ka moka” gomme a gašanya batho bao ba bego ba nyaka go aga tora yeo. (Gen. 11:1-4, 8, 9) Ge e ba Sathane ka nako yeo a be a rerile go thoma bodumedi bjo tee moo motho yo mongwe le yo mongwe a bego a tla rapela yena, gona leano la gagwe le ile la folotša gabohloko. Go theoša le histori ya batho, borapedi bja Jehofa bo ile bja fenya gomme bo tšwela pele bo gola letšatši le letšatši.

21, 22. (a) Ke ka baka la’ng bodumedi bja maaka bo se bja ka bja bea borapedi bja therešo kotsing ya gore bo fedišwe? (b) Re tla ahlaahla’ng sehlogong se se latelago?

²¹ Bodumedi bja maaka ga se bja ka bja bea borapedi bja therešo kotsing ya gore bo fedišwe. Ka baka la’ng? Ka gobane Mohlahli wa rena yo Mogolo o ile a kgonthišetša gore Lentšu la gagwe leo le ngwadilwego le bolokege, a dira gore leina la gagwe le tsebje ke batho bohle gomme a dula e le Mothopo o sa kgaotšego wa therešo. (Jes. 30:20, 21) Go rapela Modimo ka go dumelelana le therešo go a re thabiša, eupša go dira ga rena seo go nyaka gore re dule re phakgame moyeng, re ithekge ka Jehofa ka mo go feletšego gomme re latele tlhahlo ya moya wa gagwe o mokgethwa.

²² Sehlogong se se latelago, re tla bona kamoo dithuto tše dingwe tša maaka di thomilego ka gona. Re tla bona kamoo di fetogago tša lefeela ge di hlahlobja go ya ka seetša sa Mangwalo. Godimo ga moo, re tla bona kamoo Mmoloki wa therešo yo a sa bapišwego le selo, e lego Jehofa, a re šegofaditšego ka gona ka dithuto tša therešo tšeo re di tšeelago godimo ka ge e le karolo ya bohwa bja rena bja moya.