1. Nki kikalanga va fulu kiantete muna nsambil’eto?

 MU NZA yawonso, e nkumbu Yave yasonekwa muna yaka yayingi ya nzo ye muna lekwa yankulu yasiwa muna malundilu. Avo wamona kala e nkumbu Yave muna fulu yayi, ka lukatikisu ko vo wayangalala. Kuna kwa yeto Mbangi za Yave, e nkumbu a Nzambi mfunu kikilu ina muna nsambil’eto. Ke vena nkangu ankaka ko usadilanga e nkumbu a Nzambi nze una tusadilanga yo. Kansi mayingi mevavwanga ke mpasi sadila kaka nkumbu yayi ko. Wau vo tuvwidi lau dia yikilwa Mbangi zandi, tuna ye mbebe ya zitisa e nkumbu andi.

2. Elau dia yikilwa muna nkumbu a Nzambi nkia mbebe ditwasanga?

² Mayingi mevavwanga muna vwa edienga dia Yave, ke sadila kaka nkumbu andi ko. Tufwete zingilanga e ngwizani ye nkanikinu miandi mia nkal’ambote. Muna kuma kiaki, Nkand’a Nzambi ukutusungamesanga vo nkangu a Yave ufwete “vengomoka muna mbi.” (Nku. 34:14) Paulu wa ntumwa wayika nkanikinu wau vava kasoneka vo: ‘Konso on’oyika nkumbu a Yave, mbula kayikenga muna vilwa.’ (Tanga 2 Timoteo 2:19.) Wau vo tu Mbangi zandi, tuzayakene muna  nkumbu a Yave. Kansi aweyi tulenda kuyikengela muna vilwa?

3, 4. Nkia mvovo mina wantu ayingi ke betoma bakulanga ko? Ekuma?

³ Badika mvovo mia Paulu muna 2 Timoteo 2:19. E sono kiaki kiyikanga “nkubilw’ansiami a Nzambi” ye mambu mole mamfunu mena mo. Diantete, “Yave ozeye awana bena vo i bandi.” E mvovo miami mu sono kia Ntalu 16:5 miabongelwa. (Tala muna longi diaviokele.) E diambu diazole, ‘konso on’oyika nkumbu a Yave, mbula kayikenga muna vilwa.’ Wantu ayingi ke betoma bakulanga mvovo miami ko. Ekuma?

⁴ E mvovo mia Paulu misonganga vo sono kiankaka kia Sono ya Kiyibere kayika. Kansi, muna Sono ya Kiyibere ke muna sono ko kina e ngwizani ye mvovo miami. Avo i wau, nkia sono kasadila Paulu vava kavova vo: ‘Konso on’oyika nkumbu a Yave, mbula kayikenga muna vilwa’? E mvovo miantete mia Paulu mu kapu kia 16 kia nkanda Ntalu miabongelwa, eki kiyikanga ukolami wa Kora. Nga diambu diazole ukolami wau mpe diyikanga?

5-7. Nkia mambu mavangama muna lumbu ya Mose kayika Paulu muna 2 Timoteo 2:19? (Tala e fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

⁵ Nkand’a Nzambi uvovanga vo Datani yo Abirami, wan’a Eliabe, bayikama Kora mu kolamena Mose yo Arone. (Nta. 16:1-5) Ke bazitisanga Mose ko, babembola wisa kavewa kwa Nzambi. Akolami awaya bakwamanana zinga kumosi yo nkangu a Yave. Ediadi diasianga kimwanda ki’awana basonganga e kwikizi mu vonza. Vava Yave kamona vo e ntangwa ifwene mu songa e nswaswani vana vena asambidi andi akieleka ye akolami, wavana nkanikinu wakiá.

⁶ Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “O Yave ovovese Mose vo, voves’ebundu vo, nuvaluka muna kalu kia Kora yo Datani yo Abirami. O Mose otelamene wele kwa Datani yo Abirami; ambuta za Isaele banlende. Ovovese ebundu vo, nukatuka muna saba ya yimpumbulu yayi, ke nuviakana ma bena kiau ko, nunkwa vempolwa muna masumu mau mawonso. Bakatukidi mu nzinguluk’a kalu kia Kora yo Datani yo Abirami.” (Nta. 16:23-27) I bosi, Yave wavonda akolami awonso. Kansi, awana basikila ye kwikizi muna Nzambi bavuluzwa. Ekuma? Kadi ‘bayikenga muna vilwa’ wau vo bavavuka akolami.

⁷ Yave omonanga mana mena muna ntima mia wantu. Omonanga kwikizi ki’awana bavwilu kwa yandi. Kansi, divavanga vo akwa kwikizi bayivambula yo wantu ambi. Paulu lusansu luna muna sono kia Ntalu 16:5, 23-27 kayika vava kasoneka vo: ‘Konso on’oyika nkumbu a Yave, mbula kayikenga muna vilwa.’ E mvovo miami ngwizani mina ye mvovo kayika Paulu vo, “o Yave ozeye awana bena vo i bandi.”—2 Tim. 2:19.

8. O sadila e nkumbu a Nzambi yovo kala muna nkutakani ke diau kaka ko divavwanga. Ekuma?

⁸ Muna yika mambu mabwa muna lumbu ya Mose, Paulu wasungamesa Timoteo o mfunu wa tanina e ngwizani andi ambote yo Yave. Muna lumbu ya Mose, o yika e nkumbu a Yave ke diau kaka ko diavavwanga. Diau adimosi mpe, o kala muna nkutakani ke diau kaka ko diavavwanga kwa Akristu. Asambidi awonso akwikizi bafwete  ‘kuyikenga muna vilwa.’ Nkia nsasa diakala kwa Timoteo? Adieyi o nkangu a Yave o unu balenda longoka muna longi diavumunwinwa dia Paulu?

9. E ‘mpaka za uzowa ye udinda,’ adieyi zavanganga muna nkutakani ya Kikristu muna tandu kiantete?

⁹ E Diambu dia Nzambi divananga luludiku lwasikididi mu kuma kia vilwa una Akristu bafwete venga. Kasikil’owu, Paulu wavovesa Timoteo vo ‘katantani mu kuma kia mvovo ko’ yo ‘tina moko yakondwa mfunu.’ (Tanga 2 Timoteo 2:14, 16, 23.) Akaka muna nkutakani basayanesanga malongi m’abendomoki. Akaka balonganga mambu mavaikisanga mpaka. Emaka muna malongi mama ke makululanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi ko, kansi luvuvamu lwa nkutakani masianga mu vonza. Ekiaki i kuma Paulu kakasakesela Timoteo mu ‘tina mpaka za uzowa ye udinda.’

10. Adieyi tufwete vanga vava tuwanananga ye umpengomoki?

¹⁰ O unu, diatutu mu mona umpengomoki muna nkutakani. Kana una vo i wau, avo tuwananene ye malongi ke mena ngwizani ko yo Nkand’a Nzambi, kana nkutu nkia nto matukidi, tufwete mo bembola. Ke diangangu ko mu tantana ye abendomoki ngatu kubavana e mvutu muna mana besonekanga yovo mokena yau mu mpila zankaka. Kana nkutu vo ekani dieto i sadisa muntu, o mokena yo wantu awaya ke dina ngwizani ko ye Sono ya Nkand’a Nzambi tuyikidi kala. Wau vo tu nkangu a Yave, tufwete venga umpengomoki.

11. Nkia mambu malenda twasa ‘mpaka za uzowa’? Aweyi akuluntu Akristu balenda songela mbandu ambote?

¹¹ Vana ntandu a ngindu za abendomoki, vena ye mambu mankaka malenda sia luvuvamu lwa nkutakani mu vonza. Kasikil’owu, o kala ye ngindu zaswaswana mu kuma kia nsaka dilenda twasa ‘mpaka za uzowa ye udinda.’ Kansi, vava muntu kenungununanga e nsaka zikululanga e nkanikinu mia Yave mia nkal’ambote, akuluntu ke bafwete yambulwila diambu diadi ko muna venga e ntantani. (Nku. 11:5; Ef. 5:3-5) Kana una vo i wau, akuluntu bafwete keba muna lembi songa ngindu za yau kibeni. Kansi, bafwete lemvokela luludiku lwa Nkand’a Nzambi luvewanga kw’akengi Akristu: “Nuvungul’ekambi dia Nzambi dina vovo nwina, . . . ke mu boselel’e kiyekwa nwasiwa ko, nukala kak’e mbandu z’ekambi.”—1 Pet. 5:2, 3; tanga 2 Korinto 1:24.

12, 13. (a) Aweyi Mbangi za Yave bebakilanga e nzengo mu diambu ditadidi e nsaka? Nkia nkanikinu mia Nkand’a Nzambi balenda sadila? (b) E nkanikinu miyikilu mu tini kia 12 aweyi milenda sadilwa muna mambu mana muntu kafwete bakila nzengo yandi kibeni?

¹² Muna diambu ditadidi nsaka, e nkubik’a Yave ke isikidisanga ko kana nkia mpil’a filme, video game, nkanda yovo nkunga mina tufwete venga. Ekuma? Nkand’a Nzambi ukasakesanga konso muntu mu yeto kalonga e ntona zandi mu ‘swaswanesa o wete yo bi.’ (Ayib. 5:14) Nkand’a Nzambi usikidisanga nkanikinu mina Nkristu kalenda badika vava kesolanga e nsaka. Muna mambu mawonso ma zingu kieto, tufwete kala ye kani dia ‘vavanga mana mazolakene kwa Mfumu.’ (Ef. 5:10) Nkand’a Nzambi ulonganga vo mase bena ye mbebe ya sola nsaka zina esi nzo bafwete sakana. *—1 Kor. 11:3; Ef. 6:1-4.

¹³  Nkanikinu mia Nkand’a Nzambi tuyikidi ova ntandu, ke misadilwanga kaka ko vava tusolanga e nsaka. Kasikil’owu, wantu ngindu zaswaswana bekalanga zau mu kuma kia vwata yo kuyikubika, vimpi yo madia ye mambu mankaka. Akaka balenda komekena e ngindu zau kw’akaka, ediadi dilenda twasa ntantani. Kansi, avo ke dikululanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi ko, selo ya Yave bevenganga e fu kia tantana mu kuma kia mambu mama. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘O ntaudi a Yave, kafwete tantana ko, kafwete kala yo lulembamu kwa wantu awonso.’—2 Tim. 2:24.

14. Nkia kingana kasadila Paulu mu songa o mfunu wa venga yikundi yambi?

¹⁴ Nkia mpila yankaka selo ya Yave balenda ‘kuyikengela muna vilwa’? Muna venganga kikundi yo wantu bevanganga o bi. Vava kayika e kingana kia “nkubilw’ansiami a Nzambi,” Paulu wayika kingana kiankaka. Wasoneka mu kuma kia “nzo ampwena” ina ke yakala kaka ye ‘yinzu yawolo ye palata ko, kansi y’eyi ya nti yo tuma mpe; eyaka ya zitu, eyaka ke ya zitu ko.’ (2 Tim. 2:20, 21) I bosi, wakasakesa Akristu kimana ‘bayikianzisa’ yovo bayivambula ye sadilwa ‘yakondwa zitu.’

15, 16. Adieyi tulenda longoka muna kingana kia “nzo ampwena”?

¹⁵ E kinganga kiaki nkia nsasa kina? Paulu watezanesa e nkutakani ya Kikristu ye “nzo ampwena.” I bosi watezanesa konso mpangi muna nkutakani ye sadilwa yovo salanganu ina muna nzo. Muna nzo, e salanganu yankaka ilenda kituka ya vonza avo ke itomene veleleswa ko. O mfumu a nzo ovambulanga e lekwa yamvindu ye lekwa yavelela, nze ina kesadilanga vava kelambanga.

¹⁶ Diau dimosi mpe, o nkangu a Yave o unu uvanganga ngolo za kala  wavelela. Muna kuma kiaki, bafwete venganga kikundi y’awana bekwamanananga kulula nkanikinu mia Yave muna nkutakani. (Tanga 1 Korinto 15:33.) Wau vo tufwete venga yikundi yambi muna kati kwa nkutakani, tufwete venga mpe yikundi y’awana bena kuna mbazi a nkutakani. Tufwete wo vanga, kadi wantu ayingi kuna mbazi a nkutakani ‘minzodi a nzimbu, akolami ese yo ngudi, mindembi-velela, minkondwa-ungudi, minkondwa-ngwawani, akw’ekumbu akwa lunzi, mindembi zola mawete, ayekodi, azodi ekembo ke mu Nzambi ko.’—2 Tim. 3:1-5.

17. Aweyi Aneyisaele akwa kwikizi basongela vo vilwa bamenganga?

¹⁷ Vava Yave kakanikina Aneyisaele vo, “nuvaluka muna kalu kia Kora yo Datani yo Abirami,” akwa kwikizi ‘bakatuka vana vau.’ (Nta. 16:24, 27) Ke bakatikisa ko muna wo vanga ngatu zingila. ‘Bakatuka muna kati kwa saba yau.’ Akwa kwikizi balemvoka ye nsi a ntima yawonso. Basonga vo ku sambu dia Yave bakala ye bamenganga vilwa. Adieyi tulenda longoka muna nona kiaki?

18. Adieyi Paulu kazola vova vava kavovesa Timoteo vo ‘katina maketo ma toko’?

¹⁸ E ngwizani eto yo Yave i diambu disundidi o mfunu kwa yeto. Muna kuma kiaki, tufwete vanganga mawonso mu tanina yo. Ediadi i diau kazola vova Paulu vava kavovesa Timoteo vo, ‘katina maketo ma toko.’ (2 Tim. 2:22) Timoteo nanga kimbuta kia mvu 30 kakala. Kansi kana nkutu ambuta balenda kala ye “maketo ma toko.” Vava kakalanga ye zolela yayi, Timoteo ‘watinanga’ yo. Diavavanga vo ‘kayikenga muna vilwa.’ Yesu mpe i diau kavova: “Ovo disu diaku dikuteses’esakuba, dunguna dio, waveta dio.” (Mat. 18:9) Akristu ana bazolele lemvokela luludiku lwalu yo tatidila e ngwizani au yo Nzambi, bafwete bakanga nzengo vana vau.

19. Adieyi akaka bevanganga mu tanina e ngwizani au yo Yave?

¹⁹ Akaka mun’awana bakala vo nduvu za malavu una ke bakitukidi Mbangi za Yave ko, babaka e nzengo za lembi nua diaka malavu mankolwa. Akaka bevenganga nsaka zina vo ke zambi kwandi ko, wau vo zilenda wokesa lutovoko lwau. (Nku. 101:3) Kasikil’owu, una kakitukidi Mbangi a Yave ko, mpangi mosi wazolanga nsaka ye makinu menungununanga mavangu ma zumba. Kansi, vava kalongoka e ludi, wabaka nzengo za lembi kina diaka, kana nkutu vava kekalanga mu nkinzi ye Mbangi za Yave mu kuma kia wonga wa sikamesa diaka etima dia zolela yambi. Kieleka, ke vena nkanikinu ko usonganga vo Akristu bafwete yambula emvimba malavu mankolwa ye makinu yovo mambu mankaka mena vo ke mambi ko. Kansi, yeto awonso tukasakeswanga mu venga konso diambu dilenda sia kimwanda kieto mu vonza.

20. Kana una vo ke diasazu ko mu ‘kuyikenga muna vilwa,’ adieyi dikutufiaulwisanga?

²⁰ Elau dia yikilwa nkumbu a Nzambi mbebe ditwasanga. Tufwete ‘kuyikenga muna vilwa’ yo “vengomoka muna mbi.” (Nku. 34:14) Dialudi vo ke dikalanga diasazu ko mu vanga wo. Kansi, dialufiaulwisu mu zaya vo Yave ozolanga “awana bena vo i bandi” ana betatidilanga e nzila zandi zansongi.—2 Tim. 2:19; tanga 2 Tusansu 16:9a.