Ntak Emi Etiede nte Uwem Inyeneke Ufọn?

NTAK emi ekpekerede ke uwem emi eyenyene ufọn, utu ke ndisụk ndi ‘ikpîkpu n̄kpọ emi ebede efep nte mbukpọn̄?’ (Ecclesiastes 6:12, The New English Bible) Bible—kpa n̄wed emi ẹkedade spirit Abasi ẹwet ọdọhọ ke uwem eyenen̄ede enyene ufọn ke ini iso, ndien idịghe ọmọfiọk ke Bible isisụhu nsu.—2 Timothy 3:16, 17.

Bible etịn̄ nte Abasi okoyomde isọn̄ emi etie. Enye etịn̄ n̄ko ntak emi utụk, ufịk, ye ndutụhọ ẹyọhọde ntem ke ererimbot. Ntak emi ọfọnde ifiọk nte Abasi okoyomde isọn̄ emi etie ye se inamde enye akabade etie ntem-e? Koro se inen̄erede inam mme owo ẹkere ke uwem emi inyeneke ufọn edi nte ke ndusụk mmọ ikam ifiọkke-fiọk m̀mê Abasi enyene uduak ọnọ isọn̄ emi ye owo, ke ini ndusụk mîdọn̄ke-dọn̄ enyịn do.

Abasi Okoyom Isọn̄ Emi Etie Didie?

Jehovah Abasi * akanam isọn̄ emi edi ata ediye Paradise ọnọ mfọnmma owo ndidụn̄ n̄kop ata inem uwem ke nsinsi. Edi ediwak owo ẹdọhọ ke ererimbot emi edi urua,  anyam ama ọnyọn̄, oro edi, ke Abasi ikoyomke owo odụn̄ mi ke nsinsi. Utọ ikọ emi ikemke ye se Bible ekpepde.—Se ekebe emi,  “Ndi Ana Ikpọn̄ Isọn̄ Emi Mbemiso Uwem Nnyịn Enyenede Ufọn?” ke page 6.

Abasi okobot eren ye n̄wan ke mbiet esiemmọ, onyụn̄ anam mmọ ẹkeme ndinyene nti edu esie. (Genesis 1:26, 27) Enye ama anam mmọ ẹfọn ẹma, onyụn̄ ọnọ mmọ kpukpru se ikpanamde uwem enem mmọ ke nsinsi. Abasi ama onyụn̄ ọnọ mmọ ukeme nditọt nyọhọ isọn̄ nnyụn̄ n̄kan enye, nnam ofụri isọn̄ akabade ediye Paradise kpa nte In̄wan̄ Eden eketiede.—Genesis 1:28-31; 2:8, 9.

Nso Iketịbe?

Edi ata idiọkn̄kpọ ama etịbe. Owo idụhe uwem nte Abasi oyomde. Isọn̄ emi ibietke-biet Paradise ke usụn̄ ndomokiet. Nso iketịbe? Akpa ete ye eka nnyịn, Adam ye Eve, ẹma ẹda ifụre emi Abasi ọkọnọde mmọ ẹnam idiọk. Mmọ ẹkeyom ‘nditie nte Abasi,’ nda ke idemmọ mbiere se idide “eti ye idiọk.” Ntre, mmọ ẹma ẹtiene Satan kpa Devil ẹsọn̄ ibuot ye Abasi.—Genesis 3:1-6.

Emi owụt ke idiọkn̄kpọ idịghe ubọkutom Abasi, m̀mê n̄kpọ emi Abasi ama ekebebiere enịm. Satan ọkọtọn̄ọ idiọkn̄kpọ ke ini enye ọkọsọn̄de ibuot ye Abasi, ndien ekem Adam ye Eve ẹtiene enye ẹsọn̄ ibuot. Nsọn̄ibuot akpa ete ye eka nnyịn okosio mmọ ke Paradise onyụn̄ anam mmọ ẹkûdi aba mfọnmma owo. Emi okonyụn̄ anam mmọ ye kpukpru nnyịn emi idide nditọ mmọ mi ikabade mme anamidiọk isinyụn̄ ikpan̄a. (Genesis 3:17-19; Rome 5:12) Kpukpru emi anam etie nte ke uwem inyeneke ufọn.

Ntak Emi Abasi Mîkosioho Idiọkn̄kpọ Ifep ke Ebe Oro?

Ndusụk owo ẹsibụp ete: ‘Ntak emi Abasi mîkosioho idiọkn̄kpọ ifep ke ebe oro ke ndikosobo Satan ye mbon nsọn̄ibuot eken inyụn̄ itọn̄ọ ntak ibot mme n̄kpọ? Ndi ekere ke oro ekpekenen̄ede ọfọn? Didie ke afo ekpese okopodudu andikara emi owotde owo ekededi emi ọsọn̄ọde enye enyịn? Ndi oro ikpanamke nti nditọisọn̄ ẹsua andikara oro ẹnyụn̄ ẹtre ndikpono enye?

Abasi ama ebiere ke imọ idisoboke mbon nsọn̄ibuot oro ke ebe oro. Enye ama anam ata nnennen n̄kpọ, ayak ini ebe man kpukpru owo ke enyọn̄ ye ke isọn̄ ẹkpekụt ke se Satan eketịn̄de aban̄a ukara imọ ke In̄wan Eden idịghe akpanikọ, n̄ko man ofụri usọn̄enyịn oro ekpetre ke nsinsi.

Nte Ẹdisiode Idiọkn̄kpọ

Akpan n̄kpọ emi inyenede nditi edi nte ke Abasi ayak idiọkn̄kpọ odu ke esisịt ini kpọt. Enye anam emi sia enye ọdiọn̄ọ ke imọ imekeme ndidiọn̄ kpukpru se idiọkn̄kpọ abiatde ke ndondo oro ẹbierede eneni oro nsọn̄ibuot akanamde ẹneni ẹban̄a ukara esie.

Abasi ifreke enyịn iban̄a se enye akaduakde ọnọ isọn̄ emi ye ubonowo. Enye ọdọn̄ prọfet Isaiah edinam nnyịn ifiọk ke imọ idi Andibot isọn̄ emi, ke imọ ‘ikobotke enye ke ikpîkpu, edi ke ikobot man ẹdụn̄ ke esịt.’ (Isaiah 45:18) Ibịghike, enye ọmọn̄ anam isọn̄ emi afiak edi ediye Paradise nte enye okoyomde. Ke ndondo oro Jehovah anamde kpukpru owo ẹnen̄ede ẹkụt ke inyeneke se ikwan̄ade ke ukara imọ, do ndien ke enye edida odudu esie emi n̄kpọ ndomokiet mîkemeke ndibiọn̄ọ anam uduak esie onyụn̄ osio kpukpru idiọkn̄kpọ efep. (Isaiah  55:10, 11) Se Jesus Christ ekeben̄ede Ete esie ete anam edi oro ke Akam Ọbọn̄. Enye ekekpep nnyịn ete isiben̄e Abasi ke akam ite: “Yak uduak fo ada itie, nte edide ke heaven, yak edi ke isọn̄ kpasụk ntre.” (Matthew 6:9, 10) Nso idi uduak Abasi emi?

Se Abasi Aduakde Ọnọ Isọn̄

Se Abasi aduakde ọnọ isọn̄ esịne ‘mbon nsụkidem ndida isọn̄ nnyene.’ (Psalm 37:9-11, 29; Mme N̄ke 2:21, 22) Esịne n̄ko Jesus Christ ‘ndinyan̄a mme ubuene emi ẹsemede ẹyom un̄wam, ye mbon ukụt, nnyụn̄ mfak ukpọn̄ mmọ nsio ke ufịk ye afai.’ (Psalm 72:12-14) Abasi aduak n̄ko ndisio ekọn̄, n̄kpa, mmọn̄eyet, ubiak, m̀mê ndutụhọ mfep. (Psalm 46:9; Ediyarade 21:1-4) Enye aduak ndinam ata ediwak mbon oro ẹkpan̄ade ke ini emi enye ayakde idiọkn̄kpọ akaiso mi ke isọn̄ ẹset ẹbọhọ kpukpru afanikọn̄ oro ibatde mi, nnyụn̄ nnọ mmọ ifet ndibọ mme edidiọn̄ en̄wen.—John 5:28, 29.

 Jehovah ọyọdiọn̄ kpukpru se nsọn̄ibuot Satan abiatde. Usụn̄ oro Jehovah edinamde emi idiyakke owo ndomokiet eti “aba mme akpa n̄kpọ, mmọ idinyụn̄ idụkke owo esịt.” (Isaiah 65:16-19) Se iditịbede edi oro. Abasi isisụhu nsu. Kpukpru se enye etịn̄de esidi akpanikọ. Ini oro, uwem ididịghe aba ‘ikpîkpu n̄kpọ emi ebede efep nte mbukpọn̄?’ (Ecclesiastes 6:12, NEB) Utu ke oro, uwem eyenen̄ede enyene ufọn.

Edi nso kaban̄a idahaemi? Ndi uwem fo ekeme ndinen̄ede nnyene ufọn edieke ọdiọn̄ọde se Bible ekpepde onyụn̄ ọfiọkde se Abasi aduakde ọnọ isọn̄ emi? Ibuotikọ oro etienede ọmọn̄ ọbọrọ mbụme emi.

[Ikọ Idakisọn̄]

[Ekebe ke page 6]

 Ndi Ana Ikpọn̄ Isọn̄ Emi Mbemiso Uwem Nnyịn Enyenede Ufọn?

Ke ata ediwak isua idahaemi, mbon oro mîfiọkke se Abasi aduakde ọnọ isọn̄ emi ẹdọhọ ke ana ikpọn̄ isọn̄ emi mbemiso uwem nnyịn ekemede ndinen̄ede nnyene ufọn.

Ndusụk ẹdọhọ ke ukpọn̄ esesịne owo ke idem, ndien nte ke ukpọn̄ emi “ama ododu ke enyọn̄ mbemiso edide edidụk owo idem.” (New Dictionary of Theology) Ndusụk ẹdọhọ ke “ikpọkidem edi n̄kpọkọbi emi ẹsịnde ukpọn̄ emi eketiede ke heaven anam idiọkn̄kpọ.”—Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature.

Kop se Socrates ye Plato emi ẹkedide mbon akwaifiọk Greece ẹkekpepde mme owo mi: Edieke ukpọn̄ etrede ndinam idiọkn̄kpọ, do ndien ke enye edikeme ndiwọrọ ke n̄kpọkọbi emi ẹsịnde enye ke ikpọkidem, utu ke ndidi ikpọkidem emi ẹkesịnde enye ama akpa, enye ebe odụk en̄wen. Ukpọn̄ emi ọwọrọde ke n̄kpọkọbi ikpọkidem idikopke aba ndịk, idinyụn̄ inamke aba kpukpru ndisịme ye ndiọi n̄kpọ emi ẹsịmde ubonowo,” edi edinyọn̄ ikodụn̄ “ye mme abasi ke nsinsi nsinsi.”—Plato’s Phaedo, 81, A.

Nte ini akakade, ikpọ owo ufọkabasi ẹma ẹtiene mbon akwaifiọk Greece ẹkpep nte ke “owo enyenyene ukpọn̄,” ndien nte ke “ukpọn̄ isikpaha ke nsinsi.”—Christianity—A Global History.

Mbọk men kpukpru emi domo ise ye akpanikọ emi Bible ekpepde:

1. Abasi okobot isọn̄ emi man owo odụn̄ ke esịt ke nsinsi, idịghe nte urua emi edide anyam ama ọnyọn̄ edidu ye imọ ke heaven. Edieke Adam ye Eve ẹkpekekopde uyo Abasi, mmọ ẹkpesụk ẹdodu tutu emi ke Paradise ke isọn̄ emi.—Genesis 1:27, 28; Psalm 115:16.

2. Okposụkedi emi ekese ido ukpono ẹkpepde nte ke owo enyenyene ukpọn̄—oro edi, ke enyene se isịnede owo ke idem emi ẹkotde ukpọn̄—se Bible ekpepde isọn̄ke ndifiọk. Enye ọdọhọ ke owo inyeneke-nyene ukpọn̄, edi ke enye akam ededi “ukpọn̄ eke odude uwem” emi ẹkedade “ntan isọn̄” ẹbot. (Genesis 2:7) Inyụn̄ idụhe ebiet ndomokiet ke Bible emi ọdọhọde ke ukpọn̄ ikpaha ke nsinsi. Edi Bible akam ọdọhọ ke ukpọn̄ ekeme ndikpa, m̀mê ke ẹkeme ndisobo ukpọn̄ mfep ke nsinsi. (Psalm 146:4; Ecclesiastes 9:5, 10; Ezekiel 18:4, 20) Adam emi ekedide akpa ukpọn̄ ke isọn̄ emi ama akpa onyụn̄ afiak ke ntan emi ẹkedade ẹbot enye. Enye idụhe ke ebiet ndomokiet.—Genesis 2:17; 3:19.

3. Idịghe ukpọn̄ emi mîkemeke ndikpa, emi ẹdọhọde nte esiwọrọde aka obio mme spirit, anam owo enyene idotenyịn ndidu uwem ke ini iso, edi edi un̄wọn̄ọ Abasi ndinam mme akpan̄kpa ẹset ẹfiak ẹdidu uwem ke Paradise ke isọn̄ emi.—Daniel 12:13; John 11:24-26; Utom 24:15.