1, 2. Nso ke ikọt Jehovah ẹdori enyịn ẹban̄a toto ke eset?

TOTO ke eset, ikọt Jehovah ẹma ẹsidori enyịn ndikụt nte mme prọfesi Bible ẹsude. Ke uwụtn̄kpọ, Jeremiah ama etịn̄ ke ẹyesobo obio Judah, ndien mbon Babylon ẹma ẹsobo Judah ke isua 607 mbemiso eyo Christ. (Jer. 25:8-11) Isaiah ama ọdọhọ ke “kpukpru mbon oro ẹtiede ẹbet” ini emi Jehovah edinyan̄ade ikọt esie oro mbon Babylon ẹketan̄de ẹnyọn̄, ẹyekop inemesịt. (Isa. 30:18) Micah ama onyụn̄ etịn̄ prọfesi aban̄a ikọt Abasi ke eset, onyụn̄ ọdọhọ ke imọ iyetie ibet Jehovah. (Mic. 7:7) Ikọt Jehovah ẹma ẹnyụn̄ ẹtie ke ediwak isua ẹbet mme prọfesi oro ẹkeban̄ade Messiah m̀mê Christ, ndisu.—Luke 3:15; 1 Pet. 1:10-12. *

² Ikọt Jehovah mfịn ke ẹnyụn̄ ẹdori enyịn ndikụt nte mme prọfesi eken oro ẹban̄ade Messiah ẹsude. Ke ini Christ edikarade isọn̄ emi ke mîbịghike, Jehovah oyosobo ndiọi owo onyụn̄ anyan̄a ikọt esie osio ke ererimbot emi Satan akarade mi, ndien mme owo idibọhọ ufen aba. (1 John 5:19) Ntre ifọnke itie ifre idem enyịn, edi oyom ifiọk ke ererimbot emi ọmọn̄ ọsọp esịm utịt.

3. Nso ke ikeme ndikere edieke edide ebịghi iketie ibet utịt ererimbot emi?

 ³ Enen̄ede ọdọn̄ nnyịn emi idide mme asan̄autom Jehovah ndikụt nte Abasi anamde ẹnam uduak esie ke isọn̄ kpa nte ẹnamde ke heaven. (Matt. 6:10) Edi ndusụk owo emi ẹkerede ke enen̄ede ebịghi mmimọ iketie ibet utịt ererimbot emi ẹkeme ndikere m̀mê ufọn osụk odu ndika iso ntie mbet utịt ererimbot emi. Ẹyak ise.

4. Nso idi ata akpan ntak emi anamde itie ibet utịt ererimbot emi?

⁴ Bible etịn̄ se ikpanamde nte isụk itiede ibet utịt ererimbot emi. Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ete “ẹdu ke ukpeme,” ẹnyụn̄ “ẹdu ke edidemede.” (Matt. 24:42; Luke 21:34-36) Se Jesus eketịn̄de oro edi ata akpan ntak emi anamde ika iso itie ibet utịt ererimbot emi. Esop Jehovah enen̄ede an̄wam nnyịn inam emi. Enye osion̄o ediwak n̄wed emi ẹsitide nnyịn kpukpru ini ndika iso ‘ntie mbet nnyụn̄ nsọn̄ọ nnyene edidu usen Jehovah ke ekikere’ nnyụn̄ ndori enyịn ke obufa ererimbot oro enye ọn̄wọn̄ọde.—Kot 2 Peter 3:11-13.

5. Ntak emi oyomde inen̄ede idu ke ukpeme idahaemi?

⁵ Kpa ye oro okoyomde mme Christian eyo mme apostle ẹtie ẹbet utịt ererimbot emi, enen̄ede oyom nnyịn itie ibet ikan. Ntak-a? Koro nnyịn idu uwem ke ini edidu Christ, oro edi, ini oro Jesus ọkọtọn̄ọde ndikara ke heaven. Imokụt idiọn̄ọ oro owụtde ke enye ama ọtọn̄ọ ndikara toto ke 1914. Kpa nte Jesus eketịn̄de, ererimbot ke enen̄ede ọdiọk akan nte ekedide, ke ẹnyụn̄ ẹkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi ke ofụri isọn̄. Emi owụt ke nnyịn idu uwem ke “akpatre ini editịm n̄kpọ emi.” (Matt. 24:3, 7-14) Sia Jesus mîketịn̄ke nte “akpatre ini editịm n̄kpọ emi” edibịghide iketre, enen̄ede oyom idu ke ukpeme.

6. Ntak emi nnyịn idoride enyịn ke n̄kpọ ọyọdiọk akan emi ke ini iso?

⁶ Nnyịn imekeme ndibụp ite: Okûdi “akpatre ini editịm n̄kpọ emi” edidi ke ini iso, ke ini n̄kpọ edinen̄erede ọdiọk ke ererimbot? Bible ọkọdọhọ ke idiọkn̄kpọ eyenen̄ede ọtọt ke “mme akpatre usen.” (2 Tim. 3:1, 13; Matt. 24:21; Edi. 12:12) Ntre imodori enyịn ke n̄kpọ editetịm idiọk ikan emi ke ini iso.

7. Matthew 24:37-39 ọdọhọ ke n̄kpọ editie didie ke ererimbot ke mme akpatre usen?

⁷ Edi n̄kpọ edidiọk adan̄a didie mbemiso “akwa ukụt” edide? (Edi. 7:14) Ke uwụtn̄kpọ, ndi emekere ke n̄kpọ ọyọdiọk tutu ẹn̄wana ekọn̄ ke kpukpru idụt, owo ndomokiet inyeneke udia idia, kpukpru owo ke ererimbot ẹnyụn̄ ẹdọn̄ọ? Edieke emi ekpetịbede, idem mbon oro mîsinịmke ke mme prọfesi Bible ẹsisu, ẹkpenịm. Edi Jesus ọkọdọhọ ke ata ediwak owo ‘idifiọkke’ ke idu ke “akpatre ini editịm n̄kpọ emi.” Mmọ ẹyeka iso ẹnam mbubehe mmọ tutu nsobo edibuat mmọ. (Kot Matthew 24:37-39.) Ke ntre, Bible idọhọke ke n̄kpọ eyenen̄ede ọdiọk ke ererimbot emi tutu kpukpru owo ẹfiọk ke utịt ekpere.—Luke 17:20; 2 Pet. 3:3, 4.

8. Nso ke mbon oro ‘ẹdude ke ukpeme’ nte Jesus ọkọdọhọde ẹkụt?

⁸ Edi mbon emi ‘ẹdude ke ukpeme’ nte Jesus ọkọdọhọde ẹkụt idiọn̄ọ oro owụtde ke utịt ererimbot emi ekpere. (Matt. 24:27, 42) Mmọ ẹma ẹkụt idiọn̄ọ emi toto ke 1914. Se Jesus akabatde  nte ẹdidide idiọn̄ọ ẹma ẹtọn̄ọ ndisu toto ke isua oro. Ke akpanikọ, nnyịn idu uwem idahaemi ke “akpatre ini editịm n̄kpọ emi,” ndien “akpatre ini editịm n̄kpọ emi” ayaka iso tutu esịm ini emi ẹdisobode idiọk ererimbot emi.

9. Ntak emi nnyịn ikpetiede ibet utịt ererimbot emi?

⁹ Ntak emi nnyịn ikpetiede ibet utịt ererimbot emi? Sia Jesus Christ ọkọdọhọ nnyịn inam ntre. N̄ko, nnyịn imokụt idiọn̄ọ oro owụtde ke enye ama ọtọn̄ọ ndikara ke heaven. Nnyịn imonyụn̄ ikụt ke se N̄wed Abasi etịn̄de aban̄a akpatre ini editịm n̄kpọ emi osu, ndien emi anam nnyịn idu ke ukpeme inyụn̄ itie ibet utịt ererimbot emi.

10, 11. (a) Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ke imọ ididi ini ewe? (b) Nso ke Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ẹnam edieke imọ mîdịghe ke ini emi mmọ ẹkedoride enyịn? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

¹⁰ Ebịghi ediwak nnyịn iketie ibet utịt ererimbot emi. Edi ikpanaha ikere ke enye ididịghe aba sia ima iketie ibet ke ediwak isua. Ana iben̄e idem ibet ini emi Jesus edidide idisobo idiọk ererimbot emi. Ti se Jesus ọkọdọhọde mme mbet esie: “Ẹka iso ẹse, ẹdu ke edidemede, koro mbufo mîfiọkke edikem ini. Etie nte owo emi ọkpọn̄de ufọk esie adaha aka esenidụt onyụn̄ ọnọ ifịn esie odudu, ọnọ owo kiet kiet utom esie, onyụn̄ owụk ekpeme-usụn̄ ete odu ke ukpeme. Ke ntre ẹdu ke ukpeme, koro mbufo mîfiọkke ini emi eteufọk edidide, m̀mê ke mbubreyo m̀mê ke ufọt okoneyo m̀mê ke ini ekikọ ọkpọkde m̀mê ke tụhi-tụhi usenubọk; man ke ini enye edide edisịm ke mbuari, enye edikụt mbufo nte ẹdede idap. Edi se ndọhọde mbufo ke ndọhọ kpukpru owo nte, Ẹdu ke ukpeme.”—Mark 13:33-37.

¹¹ Ke ini ikọt Jehovah ẹkekụtde ke Jesus ama ọtọn̄ọ ndikara ke 1914, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndidori enyịn ke utịt ọmọn̄ ọsọp edi. Ntre, mmọ ẹma ẹsịn idem ẹkwọrọ ikọ. Edi Jesus ọkọdọhọ ke imọ imekeme ndidi ini ekededi—“ke ini ekikọ ọkpọkde m̀mê ke tụhi-tụhi usenubọk.” Ntak edi oro enye ọkọdọhọde mme mbet esie “ẹdu ke ukpeme.” Ntre, ọkpọkọm ebịghi iketie ibet utịt ererimbot emi, iyomke ikere ke ayada ini mbemiso utịt edide m̀mê ndikere ke ididịghe ke eyo nnyịn.

12. Nso ke Habakkuk okobụp Jehovah, ndien nso ke Jehovah ọkọbọrọ enye?

¹² Kere ban̄a prọfet Habakkuk emi Abasi ọkọdọhọde etịn̄ ke ẹyesobo Jerusalem. Mbemiso enye ọkọtọn̄ọde nditịn̄, mme prọfet en̄wen ẹma ẹtetịn̄ ke ediwak isua ke ẹyesobo obio oro. Obio oro ama ọdiọk tutu. ‘Mme idiọkowo ẹma ẹkan nti owo ẹkụk ẹnyụn̄ ẹkwan̄ ikpe.’ Ntre, ikpaha nnyịn idem nte Habakkuk okobụpde ete: “O Jehovah, adan̄a didie ke nditua nyom un̄wam?” Jehovah ikọbọrọke prọfet Habakkuk mbụme oro nnennen nnennen, edi ama ọdọhọ enye ke ini oro imọ inịmde ndisobo Jerusalem ‘idibehe.’ Abasi ama ọdọhọ enye etie ‘ebet’ ini oro.—Kot Habakkuk 1:1-4; 2:3.

13. Nso ke Habakkuk ekpekekere, ndien ntak emi utọ ekikere oro ọkpọkọdiọkde etieti?

¹³ Nso ikpeketịbe edieke Habakkuk ọkpọkọduọkde idotenyịn onyụn̄ ekerede ete: ‘Ebịghi ẹketọn̄ọ nditịn̄ ke ẹyesobo Jerusalem. Etie nte ini oro ikpereke kan̄a. Ufọn idụhe ndisan̄a ntịn̄  ke ẹyesobo obio emi, ke ini edide idisọpke itịbe. Yak n̄kpọn̄ ke mbon en̄wen ẹyeditịn̄.’ Edieke Habakkuk ekpekekerede utọ n̄kpọ oro, enye ikpakanamke se inemde Abasi esịt, onyụn̄ etie nte ẹkpeketiene ẹsobo enye ke ini mbon Babylon ẹkesobode Jerusalem.

14. Ntak emi nnyịn ikemede ndinịm ke nnyịn idituaha n̄kpọfiọk ke ndiketie mbet utịt ererimbot emi?

¹⁴ Ke obufa ererimbot, eyenem nnyịn ndikụt ke kpukpru prọfesi oro ẹkeban̄ade akpatre ini editịm n̄kpọ emi ẹma ẹsu. Nditie n̄kere nte mme prọfesi emi ẹkesude ayanam itetịm ibuọt idem ye Jehovah, oyonyụn̄ anam inịm ke mme un̄wọn̄ọ esie eken oro mîsụhu kan̄a, ẹyesu. (Kot Joshua 23:14.) Iyenen̄ede ikop inemesịt ke Abasi emi ‘enịmde ini ye mme eyo’ ama abak ọdọhọ nnyịn idu uwem nte ididude ke obufa ererimbot, koro “utịt kpukpru n̄kpọ amasan̄a ekpere.”—Utom 1:7; 1 Pet. 4:7.

15, 16. Ntak emi ndisịn idem n̄kwọrọ ikọ edide ata akpan n̄kpọ oro ikpanamde ke utịt ini emi?

¹⁵ Nnyịn imenen̄ede inịm ke esop Jehovah ayaka iso nditi nnyịn ke utịt ererimbot emi enen̄ede ekpere. Emi ayanam nnyịn ika iso isịn idem inam n̄kpọ Abasi onyụn̄ an̄wam nnyịn ikụt idiọn̄ọ oro owụtde ke Christ ama ọtọn̄ọ ndikara ke heaven toto ke 1914. Nso idi ata akpan n̄kpọ oro ikpanamde ke utịt ini emi? Edi ndibem iso nyom Obio Ubọn̄ Abasi ye edinen ido esie. Nnyịn ndisịn idem n̄kwọrọ eti mbụk oyowụt ke imebem iso iyom Obio Ubọn̄ Abasi.—Matt. 6:33; Mark 13:10.

¹⁶ Eyenete an̄wan kiet ọkọdọhọ ete: ‘Edieke ikwọrọde eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi, nnyịn imekeme ndinyan̄a mbon oro ẹkpekpan̄ade ke ini ẹdisobode ererimbot emi.’ Eyenete an̄wan emi ọfiọk se ọwọrọde ndinyan̄a owo, koro ẹma ẹnyan̄a enye ye ebe esie ke ini nsụn̄ikan̄ emi ekekerede Wilhelm Gustloff ekesịpde ke 1945, onyụn̄ owot ata ediwak owo. Idem ke ini utọ afanikọn̄ emi etịbede, ndusụk owo isifiọkke se mmọ ẹkpedade nte ata akpan n̄kpọ. Eyenete an̄wan oro ọdọhọ ke mma kiet ama atua etieti ete ke ekpat imọ, n̄kpọmbana idem imọ, ye kpukpru se inyenede ẹtak. Edi, ediwak owo eken ke nsụn̄ikan̄ oro ẹkekam ẹkere nte ẹkpenyan̄ade mme owo. Ntre mmọ ẹma ẹdomo ndinyan̄a mbon oro ẹkeduọn̄ọde ẹdụk mbịtmbịt inyan̄ oro, kpa ye oro se mmọ ẹkenamde oro akpakadade uwem mmọ. Kpasụk ntre, nnyịn n̄ko imesisịn ofụri ukeme ndin̄wam mme  owo. Nnyịn imesisịn idem ikwọrọ ikọ sia ifiọkde ke idu ke utịt ini, imesinyụn̄ in̄wam mme owo ẹdifiọk Jehovah man ẹnyan̄a mmọ ke ini ẹdisobode ererimbot emi.

17. Nso inam inịm ke ererimbot emi ekeme ndisịm utịt ini ekededi?

¹⁷ Mme n̄kpọ oro ẹtịbede ke ererimbot ẹnen̄ede ẹwụt ke mme prọfesi Bible ke ẹsu, ẹnyụn̄ ẹwụt ke utịt ererimbot emi enen̄ede ekpere. Mmọdo, ikpanaha ikere ke eyenen̄ede ebịghi mbemiso “nnụk duop” ye “idiọk unam” oro ẹsiakde ke Ediyarade 17:16 ẹtọn̄ọde en̄wan ye Akwa Babylon, kpa ofụri nsunsu ido ukpono. Ẹyak iti ke Abasi edinam “nnụk duop” ye “idiọk unam” oro ẹn̄wana ye Akwa Babylon. Emi ekeme nditịbe ini ekededi ndien edidi usọp usọp. (Edi. 17:17) Utịt ererimbot emi enen̄ede ekpere. Ke ntre, ọfọn inam se Jesus ọkọdọhọde emi: “Ẹkpeme idem mbak uyụhọ udia ye ọkpọsọn̄ un̄wọn̄ mmịn ye editịmede esịt uwem emi ẹdinam esịt mbufo ẹkabade ẹdobi, ndien usen oro edibuat mbufo nte ekpọ.” (Luke 21:34, 35; Edi. 16:15) Ẹyak nnyịn isịn idem inam n̄kpọ Jehovah inyụn̄ ifiọk ke enye ‘ayanam n̄kpọ ọnọ owo emi odoride enyịn ke enye.’—Isa. 64:4.

18. Ewe mbụme ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

¹⁸ Nte itiede ibet utịt ererimbot emi, ẹyak inam se Jude ekewetde ete: “Ndima, ẹda ata edisana mbuọtidem ẹbọp idem mbufo, ẹnyụn̄ ẹbọn̄ akam ke edisana spirit, ẹnịm idem mbufo ke ima Abasi, ke adan̄aemi mbufo ẹtiede ẹbet mbọm Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ ye idotenyịn ndinyene nsinsi uwem.” (Jude 20, 21) Didie ke ikeme ndiwụt ke nnyịn ke itie ibet obufa ererimbot emi Abasi ọn̄wọn̄ọde, ke imonyụn̄ inen̄ede iyom enye edi? Se idinemede edi oro ke ibuotikọ oro etienede.