“Ekem Ini”!
“Ekem Ini”!
‘Ekem ini nte Enye edikpọn̄de ererimbot emi ọnyọn̄ etiene Ete.’—JOHN 13:1.
1. Nte Passover eke 33 E.N. asan̄ade ekpere, Jerusalem ọyọhọ ye mme ekikere ewe, ndien ntak-a?
KE BAPTISM esie ke 29 E.N., Jesus ama ọtọn̄ọ usụn̄ uwem oro edidade enye ekesịm “ini” n̄kpa, ediset ke n̄kpa, ye edinọ enye ubọn̄. Idahaemi edi ini utọ eke 33 E.N. Urua ifan̄ kpọt ẹbe tọn̄ọ nte akwa esop mme Jew, kpa Sanhedrin okosop idem ete iwot Jesus. Ke okopde ediomi mmọ, eyedi otode Nicodemus, owo Sanhedrin emi edide ufan esie, Jesus ọkpọn̄ Jerusalem aka obio-in̄wan̄ oro odude ke edem Akpa Jordan. Nte Usọrọ Passover asan̄ade ekpere, ediwak owo ẹto ke obio-in̄wan̄ oro ẹka Jerusalem, ndien obio oro ọkọyọhọ ye mme ekikere ẹban̄ade Jesus. Mmọ ẹbụp kiet eken ẹte: “Ẹse didie? Nte Enye ididịghe usọrọ?” Ikpọ oku ye mme Pharisee ẹnam nduaidem ọdọdiọn̄ okpon ebe ke ndinọ uyo ẹte owo ekededi oro okụtde Jesus enyene ndinam mmimọ ifiọk ebiet oro enye odude.—John 11:47-57.
2. Nso edinam Mary idemede eneni, ndien ibọrọ oro Jesus ọkọnọde ndinyan̄a enye owụt nso aban̄a Jesus ndifiọk ‘ini esie’?
2 Ke Nisan 8, usen itiokiet mbemiso Passover, Jesus afiak edi mbọhọ Jerusalem. Enye edi ke Bethany—kpa obio emana ndima ufan esie Martha, Mary, ye Lazarus—ebiet oro oyomde usụn̄ ọkpọn̄ Jerusalem ke n̄kpọ nte kilomita ita. Edi mbubịteyo Friday, ndien Jesus odu do ke Sabbath. Ke mbubịteyo ndan̄nsiere ke ini Mary adade ọsọn̄urua enem-utebe aran ọfiọn̄ọ enye, mme mbet ẹyat esịt. Jesus ọbọrọ ete: “Ẹkpọn̄ enye; yak enye enịm emi eben̄e usen eke ẹdibụkde Mi. Koro mbufo ẹmenyene mme ubuene ye mbufo kpukpru ini; edi mbufo inyeneke Mi kpukpru ini.” (John 12:1-8; Matthew 26:6-13) Jesus ọfiọk ete “ekem ini nte Imọ idikpọn̄de ererimbot emi inyọn̄ itiene Ete.” (John 13:1) Ayak usen ition kpọt ndien enye ọmọn̄ “ọnọ uwem Esie ndifak ediwak owo.” (Mark 10:45) Ọtọn̄ọde ke emi, Jesus ndinyene nte ini edide usọp usọp ke ekikere otụk kpukpru se enye anamde onyụn̄ ekpepde. Nso utịbe utịbe uwụtn̄kpọ ke emi edi ntem ọnọ nnyịn nte nnyịn ibetde utịt editịm n̄kpọ emi ye ọkpọsọn̄ udọn̄! Kere ban̄a se itịbede inọ Jesus ke ndan̄nsiere.
Usen Oro Jesus Awatde Odụk Ubọn̄
3. (a) Didie ke Jesus odụk Jerusalem ke Sunday, Nisan 9, ndien didie ke ediwak ke otu mbon oro ẹdude ye enye ẹnam n̄kpọ? (b) Nso ibọrọ ke Jesus ọnọ mme Pharisee oro ẹkụnide ẹban̄a otuowo?
3 Ke Sunday, Nisan 9, Jesus edi Jerusalem ubọn̄ ubọn̄. Nte enye ekperede obio oro—awatde ke eyen ass ke ndisu Zechariah 9:9—ata ediwak owo oro ẹkande enye ẹkụk ẹbri ọfọn̄idem mmọ ke ọkpọusụn̄, ke adan̄aemi mbon eken ẹsịbede ndakeyop ẹbon. Mmọ ẹfiori ẹte: “Itoro enyene Edidem emi edide ke enyịn̄ Jehovah.” Ndusụk mme Pharisee ke otuowo ẹdọhọ Jesus asua ọnọ mme mbet esie. Nte ededi, Jesus ọbọrọ ete: “Ndọhọ mbufo nte, Edieke mme mmọ emi ẹkpedopde uyo, mme itiat ẹkpesio n̄kpo.”—Luke 19:38-40; Matthew 21:6-9.
4. Ntak emi Jerusalem odude ke ndutịme ke ini Jesus odụkde do?
4 N̄kpasịp urua ifan̄ ke mbemiso, ediwak owo ke otuowo oro ẹma ẹkụt Jesus anamde Lazarus eset ke n̄kpa. Idahaemi mmọ emi ke ẹka iso ndibụk utịben̄kpọ oro nnọ mbon en̄wen. Ntre nte Jesus odụkde Jerusalem, ofụri obio odu ke ndutịme. Mme owo ẹbụp ẹte, “Anie edi emi?” Ndien otuowo ẹka iso ẹdọhọ ẹte: “Emi edi Jesus, prọfet emi otode ke Nazareth, ke Galilee.” Ke ẹkụtde se itịbede, mme Pharisee ẹseme ẹte: “Ererimbot ama adaha etiene Enye.”—Matthew 21:10, 11; John 12:17-19.
5. Nso itịbe ke ini Jesus akade temple?
5 Nte ido esie esidide ke ini akade Jerusalem, Jesus, Akwa Andikpep, aka temple ndikpep owo n̄kpọ. Do nnan ye mbụn̄ọ ẹdi ẹbịne enye, ndien enye anam udọn̄ọ okụre mmọ. Ke ini ikpọ oku ye mme scribe ẹkụtde emi mmọ ẹnyụn̄ ẹkopde nditọwọn̄ ẹfioride ke temple ẹte, “Hosanna enyene Eyen David,” esịt ayat mmọ. Mmọ ẹdọhọ ẹte: “Nte omokop se mmọ emi ẹdọhọde?” Jesus ọbọrọ ete, “Edi ntre; nte akanam mbufo ikotke se ẹwetde ẹte, Afo osio itoro eke ọfọnde ama ke inua nsek-nditọ ye mme awap-eba?” Nte Jesus ọnọde ukpep, enye enen̄ede owụk enyịn ese se ikade iso ke temple.—Matthew 21:15, 16; Mark 11:11.
6. Didie ke usụn̄ unam n̄kpọ Jesus okpụhọde idahaemi ye se ekedide ke mbemiso, ndien ntak-a?
6 Usụn̄ unam n̄kpọ Jesus okpụhọde didie ntem idahaemi ye nte ekedide ọfiọn̄ itiokiet ke mbemiso! Ini oro enye ekedidụk Usọrọ Mme Ataya ke Jerusalem, “ikaha an̄wa-an̄wa, edi nte owo edidịbe aka n̄kpọ.” (John 7:10) Ndien enye ama esinam n̄kpọ kpukpru ini ndibọhọ ifụre ifụre ke ini uwem esie okodude ke itiendịk. Idahaemi enye odụk obio oro ẹnọde ẹwụhọ ẹte ẹmụm enye an̄wan̄wa! N̄ko ikedịghe ido Jesus ndisiwụt idem nte Messiah. (Isaiah 42:2; Mark 1:40-44) Enye ikamaha ẹsuan uyom uyom m̀mê mme ukwan̄ ntọt ẹban̄a enye. Idahaemi otuowo ke ẹtan̄a an̄wan̄wa ẹte enye edi Edidem ye Andinyan̄a—kpa Messiah—ndien enye esịn ndinam eben̄e mme adaiso ido ukpono oro nte enye asua ọnọ mmọ! Ntak ukpụhọde emi? Koro, nte Jesus ọtọtde ke ndan̄nsiere, “Ekem ini emi Eyen Owo edinyenede ubọn̄.”—John 12:23.
Uko Uko Edinam—Ekem Mme Ukpepn̄kpọ Unyan̄a Uwem
7, 8. Didie ke mme edinam Jesus ke Nisan 10, 33 E.N., ẹbiet se enye akanamde ke temple ke Passover eke 30 E.N.?
7 Ke esịmde temple ke Monday, Nisan 10, Jesus anam n̄kpọ aban̄a se enye okokụtde uwemeyo eken. Enye “ọtọn̄ọ ndibịn mmọ eke ẹnyamde n̄kpọ ye mmọ eke ẹdepde n̄kpọ ke temple mfep, onyụn̄ onụk mme okpokoro mme okpụhọ-okụk ọduọk, ye mme itie mme anyam ibiom; Enye inyụn̄ inyịmeke owo ekededi emen n̄kpọ asan̄a ke temple ebe.” Ke obiomde mme anamidiọk oro ikpe, enye ọdọhọ ete: “Nte iwetke ite, ufọk Mi eyekere ete, ufọk akam kpukpru mme idụt? Edi mbufo ẹmenam enye akabade edi itie mbon-n̄wo.”—Mark 11:15-17.
8 Mme edinam Jesus ẹbiet se enye akanamde isua ita ke mbemiso ke ini enye ekedide temple oro ke Passover eke 30 E.N. Nte ededi, ubiomikpe oro enen̄ede okop odudu isan̄ emi. Idahaemi ẹtịn̄ ẹban̄a mme anyamurua ke temple nte “mbon-n̄wo.” (Luke 19:45, 46; John 2:13-16) Mmọ ẹdi mbon n̄wo koro mmọ ẹyomde akwa ekọmurua ẹto mbon oro ẹyomde ndidep mme ufene ndida nnam uwa. Ikpọ oku, mme scribe, ye mme etubom mbio obio ẹkop se Jesus anamde ndien ẹfiak ẹyom usụn̄ nte ẹkpewotde enye. Edi, mmọ ifiọkke nte ẹkpesan̄ade ẹwot Jesus, sia kpukpru owo, ke ẹdude ke n̄kpaidem ẹban̄a ukpepn̄kpọ esie, ẹyịrede enye ndikop ikọ esie.—Mark 11:18; Luke 19:47, 48.
9. Nso ukpep ke Jesus ọnọ, ndien nso ikot ke enye ọnọ mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ke temple?
9 Nte Jesus akade iso ndikpep owo n̄kpọ ke temple, enye ọdọhọ ete: “Ekem ini emi Eyen Owo edinyenede ubọn̄.” Ih, enye ọfiọk ete ke usen ifan̄ kpọt osụhọ ọnọ imọ ndidu uwem nte owo. Ke ama eketịn̄ nte n̄kpasịp ibokpot anade akpa mbemiso on̄wụmde mfri—asan̄ade ekekem ye enye ndikpa nnyụn̄ n̄kabade ndi usụn̄ ẹdidade ẹnọ mbon efen nsinsi uwem—Jesus ọnọ mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ikot, ọdọhọde ete: “Edieke owo ekededi anamde n̄kpọ ọnọ Mi, yak enye etiene Mi; ndien ebiet eke Ami ndude, asan̄autom Mi edidu do n̄ko. Edieke owo anamde n̄kpọ ọnọ Mi, Ete Mi oyokpono enye.”—John 12:23-26.
10. Didie ke Jesus ekere aban̄a ubiak ubiak n̄kpa oro anade ebet enye?
10 Ke ekerede aban̄a ubiak ubiak n̄kpa oro enye edikpade ke n̄kpasịp usen inan̄ ke iso, Jesus aka iso ete: “Ukpọn̄ etịmede Mi ke idem ke emi, ndien ndidọhọ nso? Ete, nyan̄a Mi sio ke ubọk ini emi?” Edi se inade ibet Jesus idịghe se ẹkemede ndifep. Enye ọdọhọ ete: “Edi mma nsịm ini emi ke ntak emi.” Ke akpanikọ, Jesus odu ke n̄kemuyo ye ofụri ndutịm Abasi. Enye ebiere ndiyak uduak Abasi akara mme edinam esie tutu esịm n̄kpa uwa esie. (John 12:27) Nso uwụtn̄kpọ ke Jesus enịm ntem ọnọ nnyịn—eke edisụk ibuot ofụri ofụri nnọ uduak Abasi!
11. Mme ukpepn̄kpọ ewe ke Jesus ọnọ otuowo oro ẹsụk ẹkopde uyo otode heaven?
11 Ke ekerede ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ aban̄a nte n̄kpa esie editụkde eti enyịn̄ Ete esie, Jesus ọbọn̄ akam ete: “Ete, nọ enyịn̄ Fo ubọn̄.” Ke n̄kpaidem otuowo oro ẹkedude ke temple, uyo oto heaven, ọdọhọ ete: “Mma n̄kọnọ enyịn̄ Mi ubọn̄, nyonyụn̄ ntọn̄ọ ntak nnọ enye ubọn̄.” Akwa Andikpep ada ifet emi ndisian otuowo ntak ẹkopde uyo oro, ye se idisụn̄ọde ito n̄kpa esie, ye ntak oyomde mmọ ẹnyene mbuọtidem. (John 12:28-36) Jesus enen̄ede enyene ata ediwak utom ndinam ke usen iba oro ẹsụhọde. Edi ọkpọsọn̄ usen ke osụk ododu ke iso.
Usen Ubiomikpe
12. Ke Tuesday, Nisan 11, didie ke mme adaiso ido ukpono ẹdomo ndikọk afia mmụm Jesus, ndien ye nso utịp?
12 Ke Tuesday, Nisan 11, Jesus aka temple inikiet efen ndikpep owo n̄kpọ. Otu mbon usua ẹdu do. Ke ẹtịn̄de ẹban̄a mme edinam Jesus usen oro ekebemde iso, ikpọ oku ye mbiowo ẹbụp enye ẹte: “Ada odudu ewe anam mme n̄kpọ emi? n̄ko, anie okonyụn̄ ọnọ Fi odudu emi?” Etubom Andikpep etịmede ekikere mmọ ebe ke ibọrọ esie, ndien enye otop in̄wan̄în̄wan̄ n̄ke ita—iba ke otu mmọ ẹban̄a in̄wan̄ vine ndien kiet aban̄a usọrọ ndọ—oro ẹyararede nte mme andibiọn̄ọ oro ẹkam ẹdiọkde. Ke ẹyatde esịt ẹban̄a se mmọ ẹkopde, mme adaiso ido ukpono oro ẹyom ndimụm enye. Edi mmọ ẹfehe otuowo, oro ẹdade Jesus nte prọfet. Ntre mmọ ẹdomo ndinam enye etịn̄ n̄kpọ oro mmọ ẹdikemede ndida mmụm enye. Mme ibọrọ oro Jesus ọnọde akpa mmọ idem.—Matthew 21:23–22:46.
13. Nso item ke Jesus ọnọ mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye kaban̄a mme scribe ye mme Pharisee?
13 Sia mme scribe ye mme Pharisee ẹdọhọde nte ikpepde Ibet Abasi, Jesus akpak mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ete: “Mbufo ẹnam ẹnyụn̄ ẹnịm kpukpru n̄kpọ eke mmọ ẹtemede mbufo: edi ẹkûnam nte mmọ ẹnamde; koro mmọ ẹdọhọ, edi inamke nam.” (Matthew 23:1-3) Nso an̄wan̄wa okopodudu ubiomikpe ke emi edi ntem! Edi Jesus ibiomke mmọ ikpe ikụre. Emi edi akpatre usen esie ke temple, ndien enye atan̄a udịm udịm ubiomikpe uko uko—ke adiana ke adiana nte ọkpọsọn̄ obuma.
14, 15. Mme ubiak ubiak ubiomikpe ewe ke Jesus atan̄a ọnọ mme scribe ye mme Pharisee?
14 Jesus atan̄a utịm ikotiokiet ete: “Ọyọdọdiọk ọnọ mbufo mme Scribe ye mme Pharisee, mbon mbubịk!” Mmọ ẹdi mbon mbubịk koro, nte enye anamde an̄wan̄a, mmọ ẹberi Obio Ubọn̄ heaven ẹbaha owo, iyakke mbon emi ẹyomde ndidụk ẹbe ẹdụk. Mbon mbubịk emi ẹkanarede inyan̄ ye obot, ẹte inam kpa owo kiet okpono Abasi ke ido mmimọ, n̄kukụre ndinam enye edi eyen nsinsi nsobo. Ke adan̄aemi ẹtrede ndinam “ikpọ n̄kpọ ibet, ikpe, ye mbọm, ye mbuọtidem,” mmọ ẹwụk akpan ntịn̄enyịn ke edikpe utomo. Ke nditịm ntịn̄, mmọ “ẹyet edem cup ye usan asana, edi esịt mmọ ẹyọhọ ye un̄wo ye unana ufat ke idem” koro enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi mmọ edịpde mbubiam ye ndek esịtidem mmọ. N̄ko-n̄ko, mmọ ẹnyịme ndibot mme udi nnọ mme prọfet nnyụn̄ mbana mmọ man mme owo ẹkụt utom imaesịt mmọ, idem okposụkedi mmọ ẹdide “nditọ mmọ emi ẹkewotde mme prọfet.”—Matthew 23:13-15, 23-31.
15 Ke obiomde mme asua esie ikpe ke ntak unana mme ọsọn̄urua n̄kpọ eke spirit, Jesus ọdọhọ ete: “Ọyọdọdiọk ọnọ mbufo, mme eteme-usụn̄ eke ẹdide nnan.” Mmọ ẹdi nnan eke ido uwem koro mmọ ẹdoride akwa nsọn̄uyo ke gold eke temple ẹkan nte ẹdoride ke ọsọn̄urua n̄kpọ eke spirit eke itie utuakibuot oro. Ke akade iso, Jesus etịn̄ ata n̄kpọsọn̄ ikọ ubiomikpe. Enye ọdọhọ ete: “Mbufo mme urụkikọt, mbufo nditọ ibọm, ẹdisan̄a didie ẹbọhọ ikpe [Gehenna, NW]?” Ih, Jesus ọdọhọ ete ke mmọ ẹyekụt nsinsi nsobo ke nditiene idiọk usụn̄ mmọ. (Matthew 23:16-22, 33) Nnyịn n̄ko ikpakam inyene uko ke nditan̄a etop Obio Ubọn̄, idem ke ini oro abuanade ndiyarade nsunsu ido ukpono.
16. Ke adan̄aemi etiede ke Obot Olive, nso akpan ntịn̄nnịm ikọ ke Jesus etịn̄ ọnọ mme mbet esie?
16 Jesus idahaemi ọkpọn̄ temple. Ke utịn ama okosụhọde, enye ye mme apostle esie ẹdọk ẹka Obot Olive. Ke adan̄aemi ẹtiede do, Jesus etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ aban̄a nsobo temple oro ye idiọn̄ọ edidu esie ye eke akpatre ini eyo emi. Ntịn̄nnịm ikọ emi enyene se ọwọrọde tutu esịm ini nnyịn. Ke mbubịteyo oro, Jesus asian mme mbet esie n̄ko ete: “Mbufo ẹfiọk ẹte, usen iba ẹma ẹbe, Passover edi, ndien ẹma ẹda Eyen Owo ẹnọ, ẹte ẹwot Enye ke [eto, NW].”—Matthew 24:1-14; 26:1, 2.
Jesus ‘Ama Ikọt Esiemmọ Tutu Esịm Akpatre’
17. (a) Ke ini Passover ke Nisan 14, nso ukpepn̄kpọ ke Jesus ekpep mbet 12? (b) Editi nso ke Jesus ọtọn̄ọ ke ama akanam Judas Iscariot ọwọrọ?
17 Ke usen iba oro ẹtienede—Nisan 12 ye Nisan 13—Jesus isioho idemesie iwụt an̄wan̄wa ke temple. Mme adaiso ido ukpono ke ẹyom enye ndiwot, edi enye iyomke n̄kpọ ndomokiet etịmede Passover oro enye oyomde ndidia ye mme apostle esie. Utịn ndisop ke Thursday ọtọn̄ọ Nisan 14—kpa akpatre usen uwem Jesus ke isọn̄ nte owo. Ke mbubịteyo oro, Jesus ye mme apostle esie ẹdu ọtọkiet ke ufọk kiet ke Jerusalem ẹtịmde n̄kpọ ẹben̄e mmọ ndidia Passover. Nte mmọ ẹdiade Passover oro ọtọkiet, enye ekpep mbet 12 eti ukpepn̄kpọ ke nsụhọdeidem ke ndiyet mmọ ukot. Ke ama akanam Judas Iscariot ọwọrọ, oro enyịmede ndida Eteufọk esie nnọ ke mbak silver 30—kpa ekọmurua ofụn nte ekemde ye Ibet Moses—Jesus ọtọn̄ọ Editi n̄kpa esie.—Exodus 21:32; Matthew 26:14, 15, 26-29; John 13:2-30.
18. Mme n̄kaiso ukpepn̄kpọ ewe ke Jesus ke ima ima usụn̄ ọnọ mme anam-akpanikọ apostle esie 11, ndien didie ke enye etịm mmọ idem eben̄e unyọn̄ esie oro ekperede?
18 Ke etienede ntọn̄ọ usọrọ Editi oro, mme apostle ẹma ẹtọn̄ọ ọkpọsọn̄ eneni kaban̄a m̀mê anie ke otu mmimọ edi andikpon n̄kan. Utu ke nditọk mmọ, Jesus ke ime ekpep mmọ aban̄a ufọn edinam utom nnọ mbon efen. Ke owụtde esịtekọm nte ke mmọ ẹma ẹsọn̄ọ ẹda ye imọ ke mme ini idomo, enye anam ọkpọkpọ ediomi ye mmọ aban̄a Obio Ubọn̄. (Luke 22:24-30) Jesus owụk mmọ n̄ko ete ẹma kiet eken kpa nte imọ imade mmọ. (John 13:34) Nte enye abiatde ini ke ubet oro, Jesus etịm mmọ idem ima ima ọnọ unyọn̄ esie oro ekperede. Enye ọsọn̄ọ ọnọ mmọ ete ke mmọ ẹdi mme ufan imọ, esịn udọn̄ ọnọ mmọ ndinyene mbuọtidem, onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ke iyọnọ mmọ un̄wam ebe ke edisana spirit. (John 14:1-17; 15:15) Mbemiso ọkpọn̄de ufọk oro, Jesus eben̄e Ete esie ete: “Ini emedi; nọ Eyen Fo ubọn̄, man Eyen Fo ọnọ Fi ubọn̄.” Ke akpanikọ, Jesus etịm mme apostle idem eben̄e unyọn̄ esie, ndien enye ke akpanikọ ‘ama mmọ tutu esịm akpatre.’—John 13:1; 17:1.
19. Ntak emi Jesus odude ke ọkpọsọn̄ mfụhọ ke in̄wan̄ Gethsemane?
19 Ekeme ndidi ebe ufọt okoneyo ke ini Jesus ye mme anam-akpanikọ apostle esie 11 ẹsịmde in̄wan̄ Gethsemane. Enye esiwak ndika do ye mme apostle esie. (John 18:1, 2) Ke ufan̄ hour ifan̄, Jesus ọmọn̄ akpa nte n̄kpọ eke enye ekedide idiọk abiatibet. Mfụhọ kaban̄a se enye edisobode ye nte oro edidade esuene isọk Ete esie enen̄ede okpon tutu ke adan̄aemi Jesus ọbọn̄de akam, ibibiak esie ebiet mme ntọi iyịp oro ẹtọide ke isọn̄. (Luke 22:41-44) Jesus ọdọhọ mme apostle oro ete, ‘Ini oro ama edi. Sese, owo eke adade Mi ọnọ ke ekpere.’ Ke adan̄aemi enye osụk etịn̄de ntem, Judas Iscariot ọbiọn̄ọde, otuowo emi ẹkamade nsadan̄ikan̄ ye utuenikan̄ ye n̄kpọ en̄wan ẹsan̄a ye enye. Mmọ ẹdi ndimụm Jesus. Enye in̄wanake. Enye anam an̄wan̄a ete: “Edi se ẹwetde, ẹte, N̄kpọ enyene ndiwọrọ ntem, edinam didie ndien osu?”—Mark 14:41-43; Matthew 26:48-54.
Ẹnọ Eyen Owo Ubọn̄!
20. (a) Mme ibak ibak ufen ewe ke ẹmia Jesus ke ẹma ẹkemụm enye? (b) Esisịt ini mbemiso akpade, ntak emi Jesus ofioride ete: “Okụre”?
20 Ke ẹma ẹkemụm enye, mme ntiense nsu ẹdori Jesus ikọ, mme asari asari ebiereikpe ẹbiom enye ikpe, Pontius Pilate ebiere ikpe ọnọ enye, mme oku ye mbon ntịme ẹsak enye nsahi, ndien mbonekọn̄ ẹmiom ẹnyụn̄ ẹtụhọde enye. (Mark 14:53-65; 15:1, 15; John 19:1-3) Ke ufọt uwemeyo Friday, ẹkọn̄ Jesus ke eto ndutụhọ ndien enye okop ọkpọsọn̄ ubiak nte udobi idem esie asiakde nde unan okpukwak ke ubọk ye ukot esie. (John 19:17, 18) Ke n̄kpọ nte n̄kanika ita uwemeyo, Jesus ofiori ete: “Okụre”! Ih, enye omokụre kpukpru se enye ekedide isọn̄ ndinam. Ke ayakde spirit esie esịn Abasi ke ubọk, enye onụk ibuot onyụn̄ akpa. (John 19:28, 30; Matthew 27:45, 46; Luke 23:46) Ke ọyọhọ usen ita, Jehovah anam Eyen esie eset ke n̄kpa. (Mark 16:1-6) Usen aba ke enye ama ekeset ke n̄kpa, Jesus ọdọk aka heaven ndien ẹnọ enye ubọn̄.—John 17:5; Utom 1:3, 9-12; Philippi 2:8-11.
21. Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Jesus?
21 Didie ke nnyịn ikeme ‘nditiene nde ikpat Jesus ketket’? (1 Peter 2:21) Ukem nte enye, ẹyak nnyịn isịn̄ede idem ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet inyụn̄ inyene uko ke nditịn̄ ikọ Abasi. (Matthew 24:14; 28:19, 20; Utom 4:29-31; Philippi 1:14) Ẹyak nnyịn ikûdede ifre ini oro nnyịn idude m̀mê ndikpu ndidemede kiet eken nnọ ima ye nti utom. (Mark 13:28-33; Mme Hebrew 10:24, 25) Nnyịn ikpakam iyak uduak Jehovah Abasi ye ifiọk oro nte ke nnyịn idu uwem ke “utịt ini” akara ofụri usụn̄ edinam nnyịn.—Daniel 12:4.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Jesus ndikọfiọk nte ke n̄kpa imọ ama ekpere ekenyene nso utịp ke akpatre utom ukwọrọikọ esie ke temple Jerusalem?
• Nso iwụt ke Jesus ama ‘ama ikọt esiemmọ tutu esịm akpatre’?
• Nso ke mme n̄kpọntịbe mme akpatre hour ke uwem Jesus ẹwụt ẹban̄a enye?
• Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Christ Jesus ke utom ukwọrọikọ nnyịn?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 18]
Jesus ama “ama mmọ tutu akpatre”