Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Jehová Diosjamat aynachtʼatanakar uñjasktanjja?

¿Jehová Diosjamat aynachtʼatanakar uñjasktanjja?

“Cuerponjja mä kunasa [jan yäqañjamäki] ukasa, wali askiwa.” (1 COR. 12:22)

1, 2. ¿Kunatsa Pablojj aynachtʼatanakat khuyaptʼayasirïna?

TAQENIW awisajj aynachtʼat uñjastanjja. Awisajj gripe ususa jan ukajj chʼojjo ususa aynachtʼayakistaspawa, kunanaktï lurañ amtkayätan ukanaksa janiw sum phoqjjsnati. Yamas mä pä semana jan ukajj walja phajjsinaka usuntsna ukhajja, jukʼampïspawa. ¿Ukhajj kunjam uñjatäñsa munsna? ¿Janit kunjamas jikjjatastan uk amuyapjjañap munksna?

2 Kunapachatï apóstol Pablorojj jaqenakasa, jilat kullakanakasa jan waltʼayapkäna ukhajja, ukhamarakiw awisajj aynachtʼat jikjjatasirïna. Walja kutirakiw jan chʼamanis uñjasïna (2 Cor. 1:8; 7:5). Kuna jan waltʼäwinakantï uñjaskäna ukanakat lupʼisajja akham sasaw säna: “¿Khitis [aynachtʼejja], janit nayajj [aynachtʼka]raktjja?” sasa (2 Cor. 11:29, MT). Cristiano tamajj jaqen cuerpopar uñtasitaw sasin yatichkäna ukhajja, akham sarakïnwa: “Cuerponjja mä kunasa [jan yäqañjamäkchi] ukasa, wali askiwa” sasa (1 Cor. 12:22). ¿Kuns ukampejj sañ munäna? ¿Kunjamsa Diosajj aynachtʼatanakar uñji? ¿Kunatsa jiwasajj ukhamarak uñjañasa? ¿Kunjamsa jiwasar ukajj yanaptʼistaspa?

 ¿KUNJAMSA DIOSAJJ AYNACHTʼATANAKAR UÑJI?

3. ¿Kunatsa awisajj yanaptʼa munapki uka jilat kullakanakasarojj jan walit uñj-jjsna?

3 Akapachanjja, wayn tawaqonakasa chʼamaninakasa wali askit uñjatäpjjewa. Nayrar sartañatakis walirak chʼamachasipjje, ukatwa aynachtʼatanakarus jukʼampiki aynachtʼayapjje. Cheqasa jiwasajj janiw ukham lurañasäkiti. Ukampis sapa kuti yanaptʼa munapki uka jilat kullakanakasarojja, ¿kunjamsa uñjasktanjja? Inasa awisajj jan amuyasisa jan walit jupanakar uñjaskstan. ¿Kunjamsa Diosat yateqasisajj jupanakar uñjañasa?

4, 5. 1) Kunjamtï Diosajj aynachtʼatanakar uñjki uka toqetjja, ¿kunsa 1 Corintios 12:21-23 qellqatajj yatichistu? 2) ¿Kuna askinaksa aynachtʼatanakar yanaptʼasajj jikjjatsna?

4 Jehová Diosajj kunjamsa sapa maynir uñjistu uk amuyañasatakejja, Pablon uñachtʼäwipaw yanaptʼistaspa, Corintonkirinakar nayrïr cartap qellqkasawa uk sum qhanañchäna. 12 jaljanjja jan yäqañjamäki ukasa cuerponjja wali askiwa sasaw amuytʼayäna (1 Corintios 12:12, 18, 21-23 liytʼañataki). Monot jutatätanwa sasin yatichirinakatjja, yaqhepajj janiw ukham amuyapkiti. Ukampisa, jaqen cuerpopat yatjjatirinakajja, taqe kunaw cuerponjja wakisi, inamayat uñtʼatanakasa jichhajj wali wakiskirëjjewa sasaw sapjje. * Sañäni, kayun jiskʼa lukʼanapajj inamayäkaspasa ukham nayrajj amuyapjjäna, ukampis jichhajj jaqen sum saytʼañapatakiw yanaptʼi sasaw sapjje.

5 Pablon yatichäwiparjamajja, tamanjja taqeniw wakisirïtanjja. Jehová Diosajj sapa mayniruw wali askit uñjistu, aynachtʼatjamäpki ukanakarus ukhamaraki, ukampis Supayajj janis kunatakis servksna ukham amuyañaswa muni (Job 4:18,19). Kunjamtï Diosajj uñjkistu uk yatiñajja, kunanaktï taman lurasktan uk kusisit phoqañasatakiw yanaptʼistu, ukhamarak Diosan markapansa wali kusisit serviskakiñatakiw yanaptʼarakistu. Amuytʼañataki, jumajj ¿mä awichar amparat irpirïtati? Ukatakejj kʼachata sarañaw wakisi, janiw jupajj jumamp chik ratuk sartkaspati. Ukham yanaptʼasajj ¿kunjamas jikjjatasirïta? Cheqansa, mayninakar yanaptʼasajja, wal kusistanjja, paciencianïñsa munasirïñsa yateqaraktanwa, ukat suma cristianoruw tukuraktanjja (Efe. 4:15, 16). Maynit maynikama wali askit uñjastan ukhajja, tamanjja munasiñaw utji, janirakiw aynachtʼatanakarus sintejj waytʼaskarakiti. Uksti munasiri Awkisajj sumwa uñjaskaraki.

6. ¿Kunatsa Pablojj ‘pisi chʼamani’, ‘jila chʼamani’ sasajj säna?

6 Pablojj Corintonkir cristianonakar qellqkasajja, ‘Diosar jan servirinakatakejja, pisi chʼamanjamäpjjtawa’ sasaw säna, jupas ukhamarakiw awisajj jikjjatasïna (1 Cor. 1:26, 27; 2:3). Ukatjja, yaqhep cristianonakat parlasajja, jila chʼamaninaka sasaw sarakïna, ukampejj janiw jilïrinakäpkaspas ukham sañ munkänti (Rom. 15:1). Antisasa, experiencianinakajj jan experiencianinakarojj pacienciampiw uñjapjjañama sasaw säna.

¿DIOSJAMAT AMUYASKTANJJA?

7. ¿Kunatsa awisajj mayninakar yanaptʼañajj chʼamäspa?

7 Jehová Diosajj aynachtʼatanakarojj yanaptʼapuniwa. Jupat yateqasisa mayninakar yanaptʼtan ukhajja, Jupajj wal kusisi (Sal. 41:1; Efe. 5:1). Ukampis jilat kullakanakasajj jan waltʼäwinkapki ukhajja, inas yanaptʼañajj awisajj chʼamächispa. Inas akham amuysna: “Jupanak pachpaw uk askichapjjañapa” sasa, jan ukajj “kamsarakiristti” sasa. Amuytʼañatakejj Rosa * kullakat parltʼañäni, juparojj esposopaw  apanuküna. Kullakajj siwa: “Jilat kullakanakatï jan jakʼachasipkiristam, janiraki amigonakas yanaptʼapkiristam ukhajja, maynejj wal chuyma usuyasispa. Jan walinakan uñjastan ukhajja, amigonakasajj jiwasamp chikäspa ukwa muntanjja” sasa. David reyejj amigonakapan jaytanukuta uñjasisajj ukhamarakiw chuyma ustʼata jikjjatasïna (Sal. 31:12).

8. ¿Kunas mayninakat khuyaptʼayasiñatakejj yanaptʼistani?

8 Yaqhep jilat kullakanakasajj usuta, llakita ukhamaw uñjasipjje, jan ukajj familiapatsa sapakiw Jehová Diosar servipjjaraki. Ukhamanakan uñjasisaw jilat kullakanakasajj aynachtʼata jikjjatasipjje. Uk amuyañaw jupanakat khuyaptʼayasiñatakejj yanaptʼistani. Jiwasajj ukhamansa uñjasiraksnawa. Nayra tiemponjja, israelitanakajj Egipto markan aynachtʼata ukhamarak pisinwa jakasipjjäna, ukatwa Jehová Diosajj janïr Suma Oraqer mantapkipan akham sas amtayäna: ‘Jilanakamar tʼaqhesir uñjasajj yanaptʼapjjam, jan chuymanakam qalarayasipjjamti’ sasa. Diosajj pisinkirinakarusa aynachtʼatanakarus yanaptʼasispa ukwa munäna (Deu. 15:7, 11; Lev. 25:35-38).

9. Mä cristianojj aynachtʼat jikjjataski ukhajja, ¿kuns jankʼak lurañasa? Ukjja mä uñachtʼäwimpi qhanañchtʼam.

9 Jan waltʼäwin uñjasirinakarojj janiw jankʼaki juchañchañasäkiti, janirakiw kuna jan walsa jupanakat amuyañasäkiti, jan ukasti Diosar yupaychasipkakiñapatakiw chuymachtʼañasa (Job 33:6, 7; Mat. 7:1). Amuytʼañataki, motot jaqosiri mä jaqeru hospitalar apapjje ukhajja, ¿doctoranakajj khitis juchanejj ukti nayraqat yatjjatapjje? Janiwa. Jan ukasti, jankʼakiw qolljjatapjje. Ukhamarakiw jilat kullakanakasarojj uñjañasa. Mä jilatatï jan ukajj mä kullakatï jan walinakan uñjasisajj aynachtʼat jikjjataschi ukhajja, Diosar sum yupaychaskakiñapatakiw yanaptʼañasa (1 Tesalonicenses 5:14 liytʼañataki).

10. ¿Kunjamatsa yaqhepajj aynachtʼatjamäkasinsa ‘iyawsañanakapan qamirïpjje’?

10 Inas aynachtʼat jilat kullakanakasat “pisi chʼamanïpkaspas” ukham amuysna. Ukampis kunjamas jakasipjje uk sum amuytʼasajj janiw ukham amuyjjsnati. Sañäni, yaqhep kullakanakan esposonakapajj janiw cristianöpkiti, jupanakatakejj ¡kunja chʼamakïki Diosar serviñajja! Yaqhepasti sapakiw wawanakapar uywapjjaraki, ukampis jan faltasisaw wawanakapampi tantachäwinakar jutapjje. Yaqhep wayn tawaqonakajja, yateqañ utanakanjja yantʼataw uñjasipjjaraki, ukampis janiw Diosat jitheqtapkiti. Cheqansa, jiwasatï qawqsa jilat kullakanakasajj Jehová Diosar serviñatak chʼamachasipjje uk amuyañäni ukhajja, janiw pisi chʼamanïpkaspas ukham uñjkañäniti, jan ukasti ‘Diosar iyawsañanakapan qamirïpkaspasa’ ukhamwa uñj-jjañäni (Sant. 2:5).

JEHOVÁ DIOSJAM AMUYAPJJAÑÄNI

11, 12. 1) Jilat kullakanakasajj pantjasipjje ukhajja, ¿kunas Jehová Diosjam amuyañatakejj yanaptʼistu? 2) ¿Kunjamsa Diosajj Aaronar uñjäna ukat kunsa yateqsna?

11 Kunjamtï Jehová Diosajj jilat kullakanakasarojj uñjki ukhamwa, pantjasipkchi ukhasa, jupanakar uñjañasaraki. Jehová Diosajj kunjamsa yaqhep servirinakaparojj uñjirïna ukanakjja Bibliaw qhanañchistu (Salmo 130:3 liytʼañataki). Amuytʼañataki. Kunapachatï israelitanakajj qorit lurata waka qallur yupaychapkäna ukhajja, Aaronajj yaqhanakarukiw juchañchäna. ¿Jumatï ukan Moisesamp chikäsmäna ukhajja, kunjamsa Aaronarojj uñjasmäna? (Éxo. 32:21-24.) Yaqha urusti, Aaronajj Míriam kullakapar istʼasinwa, Moisés contra parläna, jaya markankir warmimp casarasitap layku. ¿Uk istʼasajj kamsasmänsa? (Núm. 12:1, 2.) Ukatjja, kunapachatï Aaronampi Moisesampejj Meriba sat qolluta um jalsuyapkäna ukhajja, janiw  Diosarojj jachʼañchapkänti, ¿uk uñjasajj kunsa lurarakisamäna? (Núm. 20:10-13.)

12 Jehová Diosajj Aaronarojj uka luratanakapatjja ukaratpachaw castigaspänjja. Ukampis Aaronajj pantjasirïkchïnsa, janiw ñanqha chuymanïkänti, ukwa Diosajj sum amuyäna. Aaronajj jan wali jaqenakar istʼasawa, jan ukajj jan walinakan uñjasisaw pantjasiñanakar purïna. Ukampis juchanakapjja uñtʼasïnwa, kuntï Diosajj amtkäna uksa phoqarakïnwa (Éxo. 32:26; Núm. 12:11; 20:23-27). Jehová Diosajj Aaronan arrepentisitapsa, jupar confiyasitapsa wali askitwa uñjäna. Walja maranak qhepatjja, jupasa wawanakapasa taqe chuyma servirinakat uñtʼatarakïnwa (Sal. 115:10-12; 135:19, 20).

13. Jehová Diosat yateqasiñasatakejja, ¿kun lurañas wakisispa?

13 Jilat kullakanakasajja, Aarón chachjamarakiw pantjasipjjaspa. Ukhamäspa ukhajja, ¿kunjamsa jupanakar uñjañasäspa? Jehová Diosjam uñjañatakejja, ¿janiti amuyus mayjtʼayañajj wakiskaspa? (1 Sam. 16:7.) Sañäni, mä waynitutï jan ukajj mä tawaqetatï jan walir saraskaspa jan ukajj mayja chuymanïspa ukhajja, ¿kamachañasäspasa? Juchañchañat sipansa, kunjamsa yanaptʼsna ukwa amuytʼañasa, ukat tiempo apstʼasisaw amuytʼasiñapatak yatichañasa. Ukhamatwa, jukʼamp paciencianïñsa jukʼamp munasirïñsa yateqañäni.

14, 15. 1) Eliasajj llakita uñjaskäna ukhajja, ¿kunjamas Jehová Diosajj jikjjatasïna? 2) ¿Kunsa Jehová Diosan Eliasar yanaptʼatapat yateqsna?

14 ¿Kunjamsa Jehová Diosajj llakitanakar uñji? Elías profetarojj kunjamsa Diosajj yanaptʼäna uk uñjañäni. Qalltanjja, Eliasajj jan ajjsarasaw Baal diosan 450 profetanakap contrajj saytʼasïna. Ukampis kunapachatï Jezabel reinajj jupar jiwayañ amtkäna ukhajja, jayaruw sarjjäna. Beerseba sat cheqar puriñkamaw 150 kilometronak jalakam tʼijüna. Ukatsti, wasar toqeruw sarjjäna, ukat wali qarita,  lupinsa lupjata ukhamaw jikjjatasirakïna, ukatwa mä ali jakʼaru qontʼasïna. Ukatsti, Diosaruw jakañ apaqjjeta sasin mayisirakïna (1 Rey. 18:19; 19:1-4).

Jehová Diosajj Eliasan chuymap sum yatïna, ukatwa mä angelap chʼamañchañapatak khitäna (14, 15 tʼaqanak uñjjattʼäta)

15 Eliasaru wali llakita chuymas kawkstʼata uñjasajja, ¿kunjamas Jehová Diosajj jikjjataspachäna? Ajjsaratapata, llakimp aynachtʼatapata, ¿Diosajja jaytanukjjpachänti? Janiwa. Jehová Diosajj sumwa chuymap yatïna, ukatwa mä angelaparus khitarakïna. Angelajj pä kutiw manqʼasiñapatakejj chʼamañchtʼäna. Ukatjja sarakïnwa: “Thaki sarañamajja wali jayäskiwa” sasa (1 Reyes 19:5-8 liytʼañataki). Kunjamtï uñjktanjja, janiw Jehová Diosajj kunanaktï Eliasajj lurañapäkäna ukanak siskänti, jan ukasti nayraqatajj sumwa istʼäna, ukjjarusti kunatï wakiskäna ukwa churarakïna.

16, 17. ¿Kunjamsa Jehová Diosjam jilat kullakanakasar munasiñamp yanaptʼsna?

16 ¿Kunsa munasir Diosasat yateqassna? Janiw jankʼaki maynirojj ewjjañasäkiti (Pro. 18:13). Khitinakatï jan waltʼäwinkkasin aynachtʼata, jan ukajj ‘jan yäqatjam’ amuyasipki uka jilat kullakanakasarojj sum istʼañatakiw nayraqat tiempo apstʼasiñasa (1 Cor. 12:23). Ukhamatwa kunanaksa munapjje ukanak yatiñäni ukat ukarjamarakiw sum yanaptʼarakiñäni.

17 Qalltan parlaniwayktan uka Rosa kullakat amtapjjañäni. Kunapachatï chachapajj jaytanukuwayjjäna ukhajja, pä phuchapamp chikaw saparstʼata uñjasïna. ¿Kunjamsa yaqhep jilat kullakanakajj yanaptʼapjjäna? Kullakajj siwa: “Kunatï pasapkitäna uk jilat kullakanakar telefonot awisapjjayät ukhajja, jankʼakiw utar purinipjjäna, janïraw 45 minutos paskänti. Ukat nanakamp chikarakiw jachapjjäna. Niya mä kimsa uruw nanakamp chika qheparapjjäna. Ukatjja, janiw manqʼas munasipkitänti, jachañ jachakiw jutasipkitäna, ukatwa mä qawqha tiempotaki utanakapar apjjapjjetäna” sasa. Uka arunakajj inas Biblia qellqeri Santiagon arunakap amtaychistu, jupajj sänwa: “Mä jilatarutejj jan ukajj mä kullakarutejj isipajj jan utjkani ukhamaraki manqʼañapasa, ukat jumanakatjja maynejj sani: ‘Waliki, janjjatasim, manqʼasirakim’ sasa, ukatsti janiraki issa ni manqʼsa churkaniti ukkhajja, ¿kuna askis uka arsutapajja?” sasa (Sant. 2:15, 16). Rosa kullakat parltʼaskakiñäni, tamapankir jilat kullakanakajj walpun yanaptʼapjjäna. Ukatwa sojjta phajjsi qhepatjja, kullakajj phuchanakapamp chikajj precursor auxiliarjam Diosar servjjäna (2 Cor. 12:10).

¿KHITINAKAS ASKINAK JIKJJATAPJJE?

18, 19. 1) ¿Kunjamsa aynachtʼatanakarojj yanaptʼañasa? 2) Aynachtʼatanakaru yanaptʼaski ukhajja, ¿khitinakas askinak jikjjatapjje?

18 Tiempompipuniw usuntasajj walipttanjja, uk sum taqenis yattanjja. Jäll ukhamarakiw maynejj pantjasitapata jan ukajj jan walinakan uñjasitapata aynachtʼasajja, tiempompejj waliptjjarakispa. Diosar sum yupaychaskakiñatakejja, Bibliatwa yatjjatañapa, Jehová Diosaruw mayisiñapa, ukat tantachäwinakarus sarañaparakiwa. Ukampis ¿kunjamsa jiwasajj yanaptʼsna? ¿Janit paciencianïñajj wakiskaspa? Nayrar sartañataki chʼamachasiskipanjja, ¿janit yanaptʼaskakiñajj wakiskaspa? Ukhamajj “jan yäqatjam” amuyasipki uka jilat kullakanakasar tama taypinsa wali askita ukhamaraki munasiñamp uñjapjjañäni (2 Cor. 8:8).

19 Jilat kullakanakasar yanaptʼasajj jiwaspachpaw kusisita jikjjatasiñäni. Ukatjja, paciencianïñsa khuyaptʼayasirïñsa yateqarakiñäniwa, ukampis janiw ukakïkiti, jan ukasti tama taypinjja maynit maynikamaw jukʼamp munasipjjarakini. Jehová Diosajja, sapa mayni servirinakaparojj wali askitwa uñji, ukhamajj jupat yateqasisa ‘aynachtʼatjam’ amuyasipki uka jilat kullakanakarojj munasiñamp sum uñjapjjañäni (Hech. 20:35).

^ tʼaqa 4 El Origen del Hombre sat libronjja, Charles Darwin chachajj sänwa: cuerpon yaqhep partenakapajj “inamayakiwa” sasa. Mä arkiripajj sarakïnwa: jaqen cuerpopanjja janiw taqe kunas wakiskapuniti, jan ukasti “180 organonakaw inamayakejja”, mayajj apéndice, yaqhasti timo sasa.

^ tʼaqa 7 Yaqha sutimp uchatawa.