Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Ñee maʼ bichaʼnu modo nabáninu la?

Ñee maʼ bichaʼnu modo nabáninu la?

«Laudii lugar uchaa Dios laatu ne cuee irá ni ucuá ique tu chiqué.» (ROM. 12:2)

1, 2. Xi runi binni pur cani ruuyaʼ runi binnilidxi ne binni xquidxi.

 GUIRÁʼ ni ridúʼyanu runi binnilídxinu ne binni xquídxinu, ngaca nga ni rúninu. Ne rihuínnini pur modo rácunu lari, ne cani riuuláʼdxinu guidoʼno, ne cani maʼ biaʼnu gúninu. Xiñee rúninu zacá yaʼ. Purtiʼ ridúʼyanu ni runi binni ni nabeza gaxha de laanu.

2 Peru nuu xcaadxi cosa jma risaca que ni riuuláʼdxinu guidoʼno ne modo rácunu lari. Casi dxi nahuiininu bisiidicabe laanu nuu caadxi cosa ni zanda gúninu ne nuu xcaadxi ni qué zanda gúninu, purtiʼ cadi jneza cani. Peru gadxé gadxé nga ni riníʼ ique guiráʼ binni. Intiica ni chuuláʼdxinu gúninu la? xquendabiaaninu nga rucaa laanu gúninu ni. Biblia na cani cadi naca xpinni Cristu «qué gapa di cabe libru sti ley, peru pa guni cabe jneza casi na ley la? ngue ma de laasi cabe napa cabe ley neca iruti nudii ni laacabe» (Rom. 2:14). Yanna, ñee purtiʼ si gastiʼ ti ley ndaaniʼ Biblia ra na xipeʼ naquiiñeʼ gúninu lu xiixa cosa, zanda gúninu ni bisiidicabe laanu dxi nácanu xcuidi ne cani runi binni xquídxinu la?

3. Xi chupa razón napa ca xpinni Cristu para cadi gúnicaʼ casi runi xcaadxi binni.

3 Ndaaniʼ Biblia rieeteʼ chupa razón ni rusihuinni xiñee qué runi ca xpinni Cristu casi runi xcaadxi binni. Primé, purtiʼ «nuu ti neza ruluíʼ galán para binni, peru guendaguti nga ridxela binni luni» (Prov. 16:25). Cumu nácanu binni ruchee la? qué randa diʼ riree cani gúninu jneza (Prov. 28:26; Jer. 10:23). Guiropa razón ca nga purtiʼ Biblia na «binidxaba» nga cayuni mandar guidxilayú riʼ ne laabe nga riguíxhebe ni runi binni o ni zeeda gaca para laacaʼ ni jneza ne ni cadi jneza (2 Cor. 4:4; 1 Juan 5:19). Nga runi, pa racaláʼdxinu guicaanu ndaayaʼ stiʼ Dios ne chuuláʼdxibe cani rúninu la? naquiiñeʼ gúninu ni na conseju ni rudii Biblia laanu lu Romanos 12:2 (biindaʼ ni).

4. Xi zazíʼdinu lu tema riʼ.

4 Nuu chonna cosa risaca ni rieeteʼ lu Romanos 12:2, ne zadúʼyanu cani lu tema riʼ. 1) Xiñee caquiiñeʼ guchaʼnu xquendanabáninu. 2) Xii nga ni caquiiñeʼ guchaʼnu. 3) Ximodo zanda guchaʼnu.

XIÑEE CAQUIIÑEʼ GUCHAʼNU MODO NABÁNINU

5. Tu para ngue ca diidxaʼ ni guníʼ Pablu lu Romanos 12:2.

5 Dxi bicaa apóstol Pablu carta ra nuu ca xpinni Cristu ni nuu Roma, cadi bicaabe ni para guiráʼ xixé binni, sínuque bicaabe ni para ca xpinni Cristu ni bibí pur espíritu santu (Rom. 1:7). Laacabe nga gudxi Pablu guchaacabe ne «ma cadi chi nanda[cabe] ni na binni guidxilayú». Biaʼ lu iza 56 despué de ca dxi stiʼ Jesús, para ca xpinni Cristu ni bibani Roma la? guiráʼ ni runi «binni guidxilayú» que nga ca costumbre sticaʼ, modo bibánicaʼ, ni riuuláʼdxicaʼ gúnicaʼ ne modo rácucaʼ lari. Nga runi, ora guníʼ apóstol Pablu ca diidxaʼ«ma cadi chi nanda tu», guniʼbe ni purtiʼ nuu de ca xpinni Cristu que cayúnirucaʼ modo runi ca binni ni guyuu dxiqué ne riníʼ íquecaʼ modo riníʼ ique ca binni que. Xiñee bíʼnicabe zaqué yaʼ.

6, 7. Xiñee nagana nga gaca ti binni xpinni Cristu ca dxi bibani Pablu.

6 Ora chigunibiáʼ binni guidxi Roma ca dxi stinu riʼ, ruuyacabe guiráʼ yuʼduʼ yooxhoʼ, ca baʼ, ca monumento, estadiu ne teatru ni maʼ caxiá ni bicuícabe lu primé siglu. Guiráʼ ndiʼ rusihuinni modo bibani binni ndaaniʼ guidxi riʼ dxiqué ne laaca rusihuínnicani biʼniʼ adorarcaʼ stale dios. Lu ca libru ni caníʼ de historia rieeteʼ ra gudinde ca binni ni binibiáʼcabe casi gladiador, ra bixooñeʼ carru ni yenécabe lu guerra, ra bíʼyacabe teatru, ra bixhídxicabe saa ne biyaacabe, lu stale de laacani gudiʼdiʼ ra rúnicabe cosa yuudxuʼ. Ne laaca guca Roma ti lugar ra nuu stale negocio, ngue runi cadi nagana diʼ para guni ganar binni bidxichi raqué (Rom. 6:21; 1 Ped. 4:3, 4).

7 Nabé stale yuʼduʼ ne dios gupa ca romanu que, peru stale de laacabe nabé zitu guyuucabe de ca dios que ne qué liica nizaaláʼdxicabe laacaʼ. Para laacabe gúnicabe xiixa ora gale ti baʼduhuiiniʼ, ora guichaganáʼ tuuxa binni ne ora chigucaachicabe gueʼtuʼ, zacá nga riníʼ íquecabe riuucabe gaxha de ca dios que. Bixuiʼlú pabiáʼ nagana guca para ca xpinni Cristu ni bibani lade ca binni riʼ. Stale de laacabe zaqué nga bibánicabe dxiqué, nga runi para gusihuínnicabe dxandíʼ xpinni Cristu laacabe la? naquiiñeʼ guchaacabe. Ne despué de chuʼnísacabe caquiiñeʼ ruʼ guchaacabe.

8. Xiñee nabé nagana nabani ca xpinni Cristu lu guidxilayú tiempu riʼ.

8 Cásica gúcani nagana para ca xpinni Cristu ni bibani Roma, zaqueca nga nagana ni para laanu ca dxi nabáninu riʼ. Xiñee yaʼ. Purtiʼ yanna puru cosa malu riníʼ ique binni guidxilayú (biindaʼ Efesios 2:2, 3 ne 1 Juan 2:16). Guiráʼ dxi ridúʼyanu runi binni ni riuulaʼdxiʼ si, feu modo riníʼ íquecaʼ ne cadi jneza ca cosa ni rúnicaʼ lu xquendanabánicaʼ, nga runi naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ti cadi gúninu casi modo rúnicabe. Pur nga nápanu razón para chinándanu conseju ni bidii Pablu ora guníʼ cueenu guiráʼ ni gucuá íquenu dxiqué. Ximodo zanda gúninu nga yaʼ.

XII NGA NI CAQUIIÑEʼ GUCHAʼNU

9. Xi guiráʼ naquiiñeʼ guni binni para chúʼnisa.

9 Ora guzulú ti binni guʼndaʼ Biblia ne guni ni na ni, riuu jma gaxha de Dios. Ne rusihuínnibe zacá ni ora gusaanabe religión ni qué rusiidiʼ ni dxandíʼ ne guchaabe modo nabánibe ne chinándabe ejemplu stiʼ Cristu (Efes. 4:22-24). Nabé riéchenu ora ridúʼyanu riuunisa mil de binni guiráʼ iza para gusihuínnicaʼ maʼ biidicaʼ laacaʼ Dios. Nanna dxíchinu guizáʼ rusiecheʼ nga ladxidóʼ Jiobá (Prov. 27:11). Yanna, galán guiníʼ íquenu ndiʼ: ñee ngasi nga ni caquiiñeʼ guni binni la?

Stale binni naquiiñeʼ guiree lade ca binni ni runi ni na Binidxabaʼ ne guchaa modo nabani (Biiyaʼ párrafo 9)

10. Ximodo nga rusihuinni ti binni dxandíʼ maʼ bichaa.

10 Qué zanda diʼ guiníʼ tuuxa maʼ bichaa xquendanabani purtiʼ si maʼ bisaana de guni chupa chonna cosa. Ti diccionariu ni rusiene de Biblia cusiene ca diidxaʼ ni zeeda lu Romanos 12:2 ra na «laudii lugar uchaa Dios laatu». Diccionariu ca cusiene naquiiñeʼ guchaʼnu modo riníʼ íquenu, peru cadi né stipa si stinu, sínuque pur espíritu santu stiʼ Dios. Yanna, qué zanda guiníʼ ti xpinni Cristu maʼ bichaa purtiʼ si maʼ bisaana de guni xiixa cosa malu, guiníʼ diidxaʼ guidxa ne guni cosa dxabaʼ. Xiñee yaʼ. Purtiʼ nuu binni neca qué ruundaʼ Biblia qué runi cani maʼ bizéʼtenu ca. Yanna, xi naquiiñeʼ guni ca xpinni Cristu pa dxandíʼ racaláʼdxicaʼ guchaacaʼ modo laacaʼ ne guchaacaʼ modo riníʼ íquecaʼ yaʼ.

11. Xii nga guníʼ Pablu naquiiñeʼ guni ti binni para guchaa.

11 Ora guníʼ Pablu «laudii lugar uchaa Dios laatu ne cuee irá ni ucuá ique tu chiqué» la? laaca caniʼbe de cani riníʼ íquenu. Peru ora ruzeeteʼ Biblia «ni ucuá ique tu chiqué» la? laaca caniʼni de cani riuuláʼdxinu guiníʼ íquenu ne modo laanu. Lu carta ni bicaa Pablu ra nuu ca xpinni Cristu de Roma, bicaabe ca diidxaʼ riʼ para ca binni ni runi «ni na xquenda biaani huati» ne ca binni ni runi «ni cadi jneza», purtiʼ ca binni riʼ «rapa cabe jnadxii cabe, riulaʼdxi cabe quite cabe ique stobi, qué ridxá cabe ne sti si cabe, runi cabe ni nadxabaʼ, rache lú cabe sti stobi, ruuti cabe binni, ridinde cabe, rusiguii cabe» ne rúnicabe xcaadxi cosa ni cadi jneza (Rom. 1:28-31). Cumu nabeza ca xpinni Cristu lade ca binni que la? ngue runi gudxi Pablu laacabe guchaacabe modo nabánicabe ne modo riníʼ íquecabe.

«Lausaana de aca nanalaʼdxi tu binni, ne de idxiichi né tu laacaʼ, ne de chuʼ tu xiana, ne de guni char tu tuuxa o cuʼ dí tu laa.» (Efes. 4:31)

12. 1) Xi riníʼ ique stale binni yanna. 2) Xiñee naquiiñeʼ chuʼ ca xpinni Cristu cuidadu ti cadi guicá modo riníʼ ique ca binni laacaʼ.

12 Triste guininu ni, peru nabézanu lade binni ni qué runi ni jneza, casi ca binni ni bibani tiempu stiʼ Pablu. Ca binni ni nabeza yanna riʼ, riníʼ íquecaʼ maʼ cadi caquiiñeʼ chinándacaʼ ca ley ne ca principiu ni zeeda lu Biblia. Stale maestru ne binni napa xiiñiʼ rudiicaʼ lugar guni ca xcuidi ca ni gápacaʼ gana. Ne riníʼcabe qué zanda diʼ ganna binni xii nga ni jneza ne xii nga ni cadi jneza. Dede ca binni ni na runi cré Dios, riniʼcaʼ zanda gúnicaʼ ni gápacaʼ gana ne qué gápacaʼ xi pur gúnicaʼ ni na Dios (Sal. 14:1). Naquiiñeʼ chuʼ ca xpinni Cristu cuidadu para cadi guicá modo riníʼ ique ca binni ca laacaʼ. Purtiʼ pa qué chuʼnu cuidadu la? maʼ qué zinándanu ca conseju ni rudii xquidxi Dios laanu ne zaguiche ruaanu ora guidúʼyanu xiixa ni qué chuuláʼdxinu o guininu cadi jneza ca conseju ni rudii Biblia ora ruzeeteʼ cani naquiiñeʼ gúninu para chuʼnu nayecheʼ ti ratu, ora rieeteʼ de Internet ne de ca conseju ni riníʼ ximodo naquiiñeʼ guidúʼyanu cheʼ binni scuela roʼ.

13. Xiñee naquiiñeʼ guiníʼ íquenu pa dxandíʼ maʼ bichaa Stiidxaʼ Dios laanu.

13 Pa qué racaláʼdxinu guicá modo riníʼ ique binni guidxilayú laanu la? naquiiñeʼ guiduʼyaʼ chaahuinu xii nga cani riníʼ íquenu, cani runi sentirnu, xi cá íquenu ugaandanu ne xii nga ni jma risaca para laanu. Zándaca cadi guiráʼ tu zudii cuenta xi riníʼ íquenu ne cani runi sentirnu. Ne zándaca ziuu tu gabi laanu jneza cayúninu xhiiñaʼ Jiobá; peru laasinu nga nánnanu pa dxandipeʼ maʼ bichaʼnu casi rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios ne pa cudíʼrunu lugar guchaa ni laanu (biindaʼ Santiago 1:23-25).

XIMODO ZANDA GUCHAʼNU

14. Xi zanda gacané laanu para gudiʼnu cuenta xi caquiiñeʼ guchaʼnu.

14 Para ganda guchaʼnu la? naquiiñeʼ gúninu ni dede ndaaniʼ ladxidoʼno. Ne para ganda gúninu ni la? caquiiñenu ti cosa ni ganda chindá dede ndaaniʼ ladxidoʼno. Xi zanda gacané laanu yaʼ. Ora guidúʼndanu Biblia zudiʼnu cuenta xipeʼ nga racalaʼdxiʼ Jiobá gúninu, ne pa chinándanu cani la? zusihuínninu xi nuu ndaaniʼ ladxidoʼno ne zacá zudiʼnu cuenta xii nga cani caquiiñeʼ gusaananu para gúninu «ni nachaʼhui ne ni chuʼlaʼdxiʼ [Dios] ne ni jneza peʼ» (Rom. 12:2; Heb. 4:12).

15. Ximódopeʼ nga ruchaa Jiobá laanu.

15 Biblia na: «Jiobá, lii nga Bixhózedu. Laadu nga beñe ca ne lii nga zeeda gácaluʼ casi tobi ni ruzáʼ guisu; ne naluʼ bizaʼluʼ guiradu» (Isaías 64:8.) Ejemplu ni biquiiñeʼ profeta Isaías riʼ rusiidiʼ ni laanu ti cosa risaca. Jiobá nga zeeda gaca ni ruzáʼ guisu ne laanu nga beñe ca. Peru laabe qué ruchaadibe xcuérpunu para guihuínninu jma galán. Ni ruchaabe nga ni nuu ndaaniʼ ladxidoʼno. Ora ruzúʼbanu diidxaʼ rusihuínninu rudiʼnu lugar guchaabe modo laanu, ni runi sentirnu ne modo riníʼ íquenu. Ne ngapeʼ nga ni caquiiñenu para ganda gucáʼnanu cani runi binni guidxilayú. Yanna, xi runi Jiobá para ganda guchaa laanu yaʼ.

16, 17. 1) Bisiene xi runi ti binni ni ruzáʼ guisu para guzáʼ ti guisu sicarú. 2) Ximodo racané Stiidxaʼ Dios laanu para gusisaca Jiobá laanu.

16 Para ganda guiree ti guisu galán la? caquiiñeʼ gaca beñe ca de ni jma galán. Peru binni ni ruzáʼ guisu ca caquiiñeʼ gusiá yú ni iquiiñeʼ ne despué guchabe nisa biaʼ caquiiñeʼ ni ne uguuchaʼ nabe ni para cadi guixiá guisu ni gúnibe.

17 Casi bidúʼyanu lu ejemplu ca, despué de guiá yú ca ruchácabe nisa ni para ganda gácani dxiiñaʼ ne gúnicabe ni ti guisu sicarú. Cásica riguudxi beñe ora guidxá nisa ne zanda gaca intiica ni gacaláʼdxicabe la? zacaca nga runi Stiidxaʼ Dios laanu ora rúninu ni na. Racaneni laanu gusaananu modo guníʼ íquenu ante gunibiaʼnu Dios ne gácanu binni risaca para Jiobá (Efes. 5:26). Yanna, ñee rudiʼnu cuenta xiñee riguucabe gana laanu guidúʼndanu Biblia guiráʼ dxi ne cadi guiáʼdxanu ca guendaridagulisaa ca la? Purtiʼ pa gúninu zacá, zudiʼnu lugar guchaa Jiobá laanu (Sal. 1:2; Hech. 17:11; Heb. 10:24, 25).

Pa guchaʼnu modo nabáninu, zacané ni laanu gudxíʼlunu ca guendanagana stinu (Biiyaʼ párrafo 18)

18. 1) Xiñee naquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuinu pa racaláʼdxinu guchaa Biblia modo nabáninu. 2) Xi guendarinabadiidxaʼ zacané laanu guiníʼ ique chaahuinu.

18 Pa racaláʼdxinu guchaʼnu la? caquiiñeʼ guidúʼndanu Biblia ne gánnanu xi na ni, peru cadi ngasi, purtiʼ stale binni ruundaʼ ni ne nanna stale de laani. Zándaca ora maʼ canagucheecheluʼ diidxaʼ huadxaagaluʼ binni zacá. Nuu tu laa de memoria riníʼ caadxi relatu ni zeeda lu Biblia. * Peru neca nánnacabe guiráʼ nga, qué rúnicabe stipa pur guchaacabe modo riníʼ íquecabe ne modo nabánicabe. Xii nga ni qué rúnicabe yaʼ. Qué rudiicabe lugar chindá Stiidxaʼ Dios ndaaniʼ ladxidóʼcabe ti ganda guchaacabe xquendanabánicabe (Gál. 6:6). Nga runi, naquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuinu guiráʼ cani rizíʼdinu. Naquiiñeʼ guiníʼ íquenu: «Ñee runeʼ cré dxandíʼ guiráʼ ni maʼ biziideʼ la? o runeʼ cré cani purtiʼ si rusiidiʼ religión stinneʼ cani. Huayuuyaʼ dxandíʼ cani lu xquendanabaneʼ la? Ñee rusiideʼ sti binni guni cani maʼ biziideʼ ne naapeʼ qué runeʼ cani la? Ora maʼ cayuundaʼ Biblia, ñee runeʼ sentir casi ora caniʼné Jiobá naa la?». Pa guiníʼ íquenu ca guendarinabadiidxaʼ riʼ, ziuʼnu jma gaxha de Jiobá. Ne ora chindá cani cazíʼdinu ca ndaaniʼ ladxidoʼno la? zucaani laanu guchaʼnu modo nabáninu (Prov. 4:23; Luc. 6:45).

19, 20. Xi conseju ni zeeda lu Stiidxaʼ Dios naquiiñeʼ chinándanu para guicaanu stale ndaayaʼ.

19 Ora guidúʼndanu Stiidxaʼ Dios guiráʼ dxí ne guiníʼ íquenu ni na ni, zacané ni laanu gúninu ni na conseju ni bidii apóstol Pablu riʼ: «Purti ma bisaana tu ni uca tu chiqué, maʼ qué runi tu irá ni bíʼnitu. Ma adxé laatu yanna. Ma bichaa Dios laatu, ne ze dxi jma rusi ziuchaa laatu» (Col. 3:9, 10). Pa guiénenu xipeʼ nga na Stiidxaʼ Dios ne gúninu cani lu xquendanabáninu la? nga zacané laanu gusaananu cani gucuá íquenu dxiqué, ne qué ziábanu lu ca trampa stiʼ Binidxabaʼ.

20 Apóstol Pedru cusietenalaʼdxiʼ laanu: «Lagaca casi baʼduʼ ni ruzuubaʼ diidxaʼ, ne ma cadi guni tu ni na ique tu casi biʼni tu dxi caʼru gunibiáʼ tu Dios». Ne despué laaca bizeetebe gúninu ni jneza lu intiica cosa (1 Ped. 1:14, 15). Pa gúninu stipa pur gusaananu modo guníʼ íquenu dxiqué ne cani bíninu ne gudiʼnu lugar guchaa Stiidxaʼ Dios laanu la? zacaanu stale ndaayaʼ, ne ngapeʼ nga ni zazíʼdinu lu sti tema ca.

^ Biiyaʼ ejemplu ni zeeda lu revista Torre stiʼ ni rapa 1 stiʼ febrero 1994, yaza 9, párrafo 7.